လူမႈ႕ဖူလုံေရးေပၚလစီေနာက္ကြယ္မွၿငီးတြားသံမ်ား

> (President Clinton signing the 1994 legislation.)


အေမရိကံၿပည္ေထာင္စုမွာ ႏွစ္ကုန္ၿပီးလုိ႔ ဇန္န၀ါရီလေလာက္ကေန မတ္လကုန္ေလာက္ထိ ကာလဟာ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားအတြက္ ရင္ခုန္ေနရတဲ႔အခ်ိန္ေတြဆုိ မမွားေလာက္ပါဘူး၊ ဘာလုိ႔လည္းဆုိေတာ႔ ဒီအခ်ိန္မွာ အလုပ္လုပ္ေနတဲ႔ လူတုိင္း အခြန္ေငြအတြက္ တြက္ခ်က္ရပါတယ္၊ အစုိးရက တရား၀င္လုိင္စင္ခ်ေပးထားတဲ႔ အခြန္တြက္ခ်က္ရာ ပုဂၢဳိလိက ဌာနေတြမွာ သြားေရာက္တြက္ခ်က္ရပါတယ္၊ မသြားလုိ႔မရပါဘူး ၊ အေမရိကားမွာ အခြန္ေရွာင္ၿခင္း ဟာႀကီးစြာေသာ ဥပေဒပါ၊ ( ႏုိင္ငံကုိက အခြန္အေကာက္ေပၚမွာ လုံးလုံးရပ္တည္ေနရတဲ႔ ႏုိင္ငံဆုိေတာ႔ အခြန္ဟာ သိပ္ကုိအေရးႀကီးတဲ႔ကိစၥပါ )။

အဲဒီလုိသြားေရာက္တြက္ခ်က္ရာမွာ မိမိ တႏွစ္တာအလုပ္လုပ္ခဲ႔လုိ႔ရတဲ႔၀င္ေငြ၊ မိမိမိသားစုရပ္တည္မူ႔ (မိသားစု၀င္ဘယ္ႏွစ္ဦးရွိလည္း၊ဘယ္ႏွစ္ေယာက္အလုပ္လုပ္ႏုိင္သလည္း၊ကေလးငယ္ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ရွိလည္း၊မွီခုိဘယ္ ႏွစ္ေယာက္ရွိလည္း ) စတာေတြအပါ၀င္ သတင္းအခ်က္လက္အခုိင္မာေတြကုိစုစည္းၿပီး အထက္ေဖာ္ၿပပါ ဌာနေတြက တြက္ခ်က္ေပးပါတယ္။ ၀င္ေငြနည္းၿပီး မိသားစု၀င္မ်ားၿပားတဲ႔ ( အထူးသၿဖင္႔ ကေလးငယ္ ေတြမ်ားတဲ႔ မိသားစု ) မ်ားအတြက္ကေတာ႔ အခြန္ၿပန္အမ္းေငြ ( tax refund ) ၿပန္ရႀကပါတယ္။ က်ေနာ္သိရသေလာက္ တႏွစ္ကုိ ၀င္ေငြ ေဒၚလာ သုံးေသာင္းေလာက္ ၀င္ၿပီး ကေလးငယ္ကလည္း ႏွစ္ေယာက္ထက္ အထက္မွာရွိတဲ႔ မိသားစုမ်ားဆုိ အခြန္ၿပန္အမ္းေငြ တစ္ေသာင္းနဲ႔အထက္ရႀကပါတယ္။ ဒါေပမဲ႔ ၿပည္နယ္တခုနဲ႔တခုေတာ႔မတူဘူးေပါ႔ေလ၊ တေယာက္ထဲ သမား လူလြတ္ေတြနဲ႔ ကေလးငယ္မရွိတဲ႔ မိသားစု၀င္မ်ားအတြက္ကေတာ႔ ရခဲ႔လွ်င္လည္း နည္းနည္းေလးပဲရၿပီး တခ်ိဳ႕ဆုိသတ္မွတ္၀င္ေငြေက်ာ္သြားလုိ႔ အခြန္ထပ္ေပးရတာရွိပါတယ္။

အခြန္တြက္ခ်က္ခ်ိန္ရာသီေရာက္ၿပီဆုိေပ်ာ္တဲ႔သူေတြေပ်ာ္ႀက၊ မူိင္တဲ႔သူေတြမူိင္ႀက၊စိတ္ပ်က္သူေတြစိတ္ပ်က္ႀကနဲ႔ အမ်ိဳးမ်ိဳးပါပဲ၊ တခ်ိဳ႕အခြန္ၿပန္အမ္းေငြ ေသာင္းနဲ႔ခ်ီရႀကသူေတြက ဒီအခ်ိန္မွာ ကားေတြ၀ယ္ႀက ၊ အိမ္ေတြ၀ယ္ႀကနဲ႔ ေပ်ာ္ေနႀကခ်ိန္မွာ ၊ အလုပ္ကုိ အေသအေႀကလုပ္ၿပီး အခြန္ၿပန္အမ္းေငြမရတဲ႔အၿပင္ ကုိယ္႔အိတ္ထဲကပါ ထပ္ေပးရတဲ႔သူေတြအတြက္ကေတာ႔ စိတ္ပ်က္စရာမ်ိဳးစုံနဲ႔ႀကဳံေနရဆဲပါ၊ အေမရိကားမွာ ဘာပဲလုပ္လုပ္ ဘာပဲ၀ယ္၀ယ္ အခြန္ကအၿမဲေပးေနရတာပါ - ဥပမာ ေစ်းသြား၀ယ္မယ္ဆုိရင္ေတာင္ မိမိ၀ယ္တဲ႔ကုန္က်စရိတ္အေပၚတည္မွီၿပီး အခြန္ေပးရပါတယ္၊ ေစ်း၀ယ္တုိင္းေပးရပါတယ္။


အလုပ္လုပ္ရင္လည္း မိမိ၀င္ေငြ အေပၚတည္မွီၿပီး အခြန္အၿမဲၿဖတ္ပါတယ္။တခ်ိဳ႕အခြန္ၿပန္အမ္းေငြၿပန္မရပဲ ေပးလုိက္ရတဲ႔ သူေတြဘက္က ႀကည္႔မယ္ဆုိရင္ အလုပ္လုပ္ေနတဲ႔ အခ်ိန္မွာလည္း အခြန္ၿဖတ္ ႏွစ္ကုန္လုိ႔ အခြန္တြက္ခ်က္တဲ႔အခါမွာလည္း အခြန္ၿဖတ္ ၊ ေစ်း၀ယ္တုိင္း ဘာပဲလုပ္လုပ္ အခြန္ၿဖတ္ နဲ႔ဆုိေတာ႔ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ၿငီးလာႀကပါတယ္။ အစုိးရအေနနဲ႔ကလည္း ဒီအခြန္ေတြနဲ႔ တုိင္းၿပည္လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကုိ လုပ္ကုိင္ေနရတာဆုိေတာ႔ ဥပေဒေတြနဲ႔ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ၿပီး လုပ္ေနမွာပါပဲ၊

ဒီၿဖစ္စဥ္ေတြအေပၚတည္မွီၿပီး က်ေနာ္ႀကဳံေတြ႔ခဲ႔ရတဲ႔ အေတြ႔အႀကဳံတခ်ိဳ႕ကုိတင္ၿပေပးခ်င္ပါတယ္။ က်ေနာ္နဲ႔ အလုပ္လုပ္ေနတဲ႔ အေမရိကံႏုိင္ငံသား တေယာက္ရွိတယ္ ၊ သူ႔မွာ ခေလး ႏွစ္ေယာက္ရွိတယ္၊ အလုပ္ကုိလည္း အရမ္းကုိႀကိဳးစားလုပ္တယ္၊ သူ႔မိန္းမကလည္း အခ်ိန္ပုိင္းအလုပ္ လုပ္တယ္၊ ႏွစ္ကုန္လုိ႔ အခြန္တြက္ခ်က္တဲ႔အခါမွာ သူ႔အတြက္ အခြန္ၿပန္အမ္းေငြ မရတဲ႔အၿပင္ နည္းနည္းေတာင္ၿပန္ေပးရပါတယ္။ ေနာက္တေယာက္ကႀကေတာ႔ သူ႔လုိ မိသားစုပဲ ဒါေပမဲ႔ မိန္းမက ဘာအလုပ္မွမလုပ္ဘူး မွီခုိသက္သက္ပဲ ၊ အခြန္ေငြတြက္ခ်က္တဲ႔အခါမွာေတာ႔ သူက ေသာင္းဂဏန္းနီးပါးေလာက္ အခြန္ၿပန္အမ္းေငြၿပန္ရတယ္၊ သူစုစုေပါင္းရတဲ႔ ( အလုပ္လုပ္လုိ႔ရတဲ႔၀င္ေငြေရာ အခြန္ၿပန္အမ္းေငြေရာအပါ၀င္ ) ၀င္ေငြကုိ တြက္ႀကည္႔လုိက္ေတာ႔ အေစာက အခြန္ၿပန္အမ္းေငြၿပန္မရရွာတဲ႔ တေယာက္ရဲ႕ မိသားစု၀င္ေငြနဲ႔အတူတူၿဖစ္ေနတာကုိေတြ႕ရတယ္၊အခြန္ၿပန္အမ္းေငြမရတဲ႔တေယာက္ရဲ႕အၿမင္မွာဘယ္ လုိၿဖစ္သြားသလည္းဆုိေတာ႔ သူေရာ သူ႔မိန္းမေရာအလုပ္လုပ္လည္း အခ်ိန္တန္ေတာ႔ တေယာက္ထဲ အလုပ္လုပ္တဲ႔သူ ၀င္ေငြနဲ႔ အတူတူပဲဆုိေတာ႔ သူ႔မိန္းမကုိ အလုပ္မလုပ္ခုိင္းေတာ႔ဘူး နားခုိင္းလုိက္တယ္။ ေနာက္နွစ္ကုန္လုိ႔ အခြန္တြက္ခ်က္တဲ႔အခါသူထင္ထားတဲ႔အတုိင္းမွန္သြားတယ္၊သူ႔မိန္းမအလုပ္လုပ္မလုပ္လည္း(အလုပ္လုပ္တုန္းကေလာက္၀င္ေငြနဲ႔ သိပ္မကြာဘူးၿဖစ္တယ္။ ဒီလုိၿဖစ္ရပ္မ်ိဳးေတြဟာ အေမရိကံလုပ္သားသန္းနဲ႔ခ်ီရွိေနတဲ႔ ႏုိင္ငံမွာ သန္းနဲ႔ခ်ီၿဖစ္ပ်က္ေနတာပါ၊ ဒီေတာ႔ဘာၿဖစ္လာသလည္းဆုိေတာ႔ လူေတြရဲ႕လုပ္အားေတြကုိ ေလွ်ာ႔ခ်လာႀကတယ္။ အလုပ္လုပ္တုိင္း အက်ိဳးၿဖစ္ထြန္းတာမဟုတ္ဘူးဆုိတာ သိလာႀကတယ္။ တြက္ခ်က္လာႀကတယ္။ ႏုိင္ငံရဲ႕လုပ္အားဆုံးရႈံးမူ႔ေတြ တႏွစ္နဲ႔တႏွစ္မ်ားၿပားလာတယ္။စြမ္းအားရွိသေလာက္ သိပ္အလုပ္မလုပ္ႀကေတာ႔ဘူး၊

တဘက္ကုိႀကည္႔မယ္ဆုိရင္လည္းအစုိးရကအခုလုိရတဲ႔အခြန္ေတြနဲ႔ ( တၿခားကိစၥေတြ ခနထား )လူမူ႔ဖူလုံေရးေတြ ေဆာင္ရြက္တယ္၊ကေလးငယ္ေတြ၊သက္ႀကီးရြယ္အုိေတြ ၊မစြမ္းမသန္ေတြဆုိတာ အစုိးရတရပ္အေနနဲ႔ မၿဖစ္မေနလုပ္ကုိလုပ္ေပးရမဲ႔ အတန္းအစားေတြပါ၊ သို႔ေသာ္ အလုပ္လုပ္ႏုိင္ေပမဲ႔ လုံး၀ကုိ မလုပ္ပဲ လူမူ႔ဖူလုံေရးး အကူညီေတြနဲ႔ထုိင္စားေနၿပီး မူးယစ္ေဆး၀ါးသုံး ဆုိးသြမ္းေနတဲ႔ သူေတြဟာ တုိင္းၿပည္မွာ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေပၚထြက္လာခ်ိန္မွာေတာ႔ အလုပ္လုပ္ၿပီး အခြန္ေတြေပးေနရတဲ႔ သူေတြက ၿငိဳၿငင္လာႀကေတာ႔တယ္။စိတ္ပ်က္လာႀကတယ္။ ေနာက္တခါ အလုပ္မလုပ္ပဲ ခေလးေတြတေယာက္ၿပီး တေယာက္ေမြး လူမူ႔ဖူလုံေရးအကူညီေတြနဲ႔ထုိင္စားႀကတယ္၊အေမရိကားမွာေခတ္စားတဲ႔ အၿဖစ္တခုက single mother ဆုိတာ ဗမာလုိ ရုိင္းရုိင္းေၿပာရရင္ ( လင္ေကာင္မေပၚပဲေမြးတဲ႔ခေလး အေမ )ေတြကုိ ဦးစားေပးတယ္၊ သူတုိ႔ကုိ အစစအရာရာ ေစာင္႔ေရွာက္တယ္ ၊ ဒီေတာ႔ သူတုိ႔တေတြက အလုပ္လုပ္စရာမလုိေတာ႔ဘူး တရား၀င္လင္ေယာက်ာၤးၿပစရာမလုိပဲ ခေလးေတြ တေယာက္ၿပီးတေယာက္ေမြး လူမူ႔ဖူလုံေရးအကူညီေတြနဲ႔ထုိင္စားေနေတာ႔တာပဲ။ ဒါေတြကလည္း ႏုိင္ငံနဲ႔ခ်ီရင္ သန္းေပါင္းမ်ားစြာ၊ က်ေနာ္နဲ႔ သိတဲ႔ single mother တေယာက္ဆုိ ကေလး သုံးေယာက္ ရွိတယ္၊ သူကုိ ေနဘုိ႔အိမ္ဌားခ အစုိးရကေပးတယ္၊ စားဘုိ႔ ( Food Stamp ) အတြက္ တလ ေဒၚလာ ၈၀၀ ေလာက္ရတယ္၊ ေထာက္ပံေႀကးေငြသား ၇၀၀ ေလာက္ရတယ္၊ အဲဒီေတာ႔ သူက အလုပ္လုပ္စရာမလုိေတာ႔ဘူး အလုပ္လုပ္တဲ႔သူ ေလာက္၀င္ေငြရွိေနတယ္၊ေနာက္ၿပီး သူတုိ႔မွာ အခမဲ႔ေဆးကုသခြင္႔ ( Medicaid ) အၿပည္႔ရတယ္ တၿပားတခ်ပ္မွကုန္စရာမလုိဘူး၊ ေနာက္တခါ အလုပ္မလုပ္ပဲ မူးယစ္ေဆး၀ါးသုံးစြဲခုိးဆုိးလုယက္ေနၿပီးလူမူ႔ဖူလုံေရးအကူညီေတြနဲ႔ေနတဲ႔သူေတြမွာလည္းသူတုိ႔မွာတရား၀င္ၿပဌာန္းေပး ထားတဲ႔၀င္ေငြမရွိေတာ႔ အခမဲ႔ေဆးကုိသခြင္႔အၿပည္႔ရတယ္၊ ကုန္ကုန္ေၿပာရရင္ လုိအပ္ရင္ဆက္သြယ္ဘုိ႔ဆုိၿပီး လက္ကုိင္ဖုန္းမ်ားေတာင္ အလကားရႀကတယ္၊ ေန႔တဓူ၀ ပင္ပင္ပမ္းပမ္းလုပ္ေနရတဲ႔သူေတြမွာေတာ႔ ၀င္ေငြရွိလုိ႔ဆုိ အစုိးရက ခ်ေပးတဲ႔ Medicaid ဆုိတာမရဘူး သက္ဆုိင္ရာ အလုပ္ေတြက စီစဥ္ေပးတဲ႔ က်န္းမာေရးအာမခံကုမ႑ီေတြက အာမခံေတြကုိေငြေပးၿပီး၀ယ္ထားရတယ္(ဒါေတာင္တကယ္ၿဖစ္လုိ႔ေဆးကုရင္ကုိယ္ကပုိက္ဆံထပ္ေဆာင္းေပးရေသးတယ္)



အဲဒီေတာ႔ ဘာေတြၿဖစ္ေနသလည္း--------------------------------------

အလုပ္မလုပ္ခ်င္တဲ႔ လူပ်င္းေတြ အမ်ားႀကီးၿဖစ္လာတယ္၊ လုပ္ငန္းခြင္ထဲ၀င္ရရင္ေတာင္ အစဥ္မေၿပႀကဘူး အလုပ္နဲ႔သူတုိ႔နဲ႔က သဟဇာတမၿဖစ္ေတာ႔ဘူး အလုပ္ကုိ လက္ေႀကာတင္းေအာင္မလုပ္ႀကဘူး လုပ္အားခကုိ အလကားနီးပါးေလာက္လုိခ်င္လာသူေတြမ်ားလာတယ္၊တဘက္မွာကလည္းအစုိးရကအလုပ္သမားအခြင္႔ေရးကာကြယ္ခြင္႔ဥပေဒေတြနဲ႔ ကာကြယ္ထားေလေတာ႔ ေရာင္႔တက္ႀကတယ္။ ဒီေတာ႔ ႏုိင္ငံနဲ႔ခ်ီေနတဲ႔ အလုပ္ရွင္ေတြက မႀကိဳက္ႀကေတာ႔ဘူးသူတုိ႔ရဲ႕ထုတ္လုပ္မူ႔ေတြထိခုိက္လာတယ္၊လုပ္ငန္းရွင္ေတြကတၿခားႏုိင္ငံသားေတြ
အေပၚမွီခုိအားထားလာတယ္ အထူးသၿဖင္႔ ႏုိင္ငံတကာက ဒုကၡသည္ေတြကုိ အေမရိကားကုိေခၚဘုိ႔ အစုိးရကုိတြန္းအားေပးလာႀကတယ္။ ဒီ႔အတြက္ အစုိးရက ေဒၚလာ သန္းေပါင္းမ်ားစြာ ဘတ္ဂ်က္ေတြထဲက ထုတ္ႏႈတ္သုံးစြဲရေတာ႔တယ္၊

အေမရိကားမွာ ၀င္ေငြမ်ားေလ အခြန္ေပးရတာမ်ားေလပဲ - ဥပမာ တကၠသိုလ္ တခုက ပါေမာကၡ တေယာက္ဆုိဘယ္လုိၿငီးခဲ႔ဘူးသလည္းဆုိေတာ႔ သူ႔ရဲ႕တႏွစ္၀င္ေငြက သိန္းနဲ႔ခ်ီရွိတယ္ ဒါေပမဲ႔ အခြန္ေပးရတာနဲ႔ သူ ေဒါက္တာဘြဲ႔ရဘုိ႔ကုန္က်စရိတ္ေတြ အေႀကြးၿပန္ေပးရတာေတြကုိႏႈတ္လုိက္ရင္ ငါးေသာင္းေတာင္မက်န္ေတာ႔ဘူး - ဒါေပမဲ႔ သူက အခြန္ေပးရတာကုိ မေႀကာက္ဘူး အက်ိဳးမဲ႔ၿဖစ္ေနတာေတြကုိစိတ္ကုန္တာ….ဒီလုိလူမ်ိဳးေတြလည္း အမ်ားႀကီးပါ၊ က်ေနာ္႔သူငယ္ခ်င္းမိသားစု
ဆုိ ဘယ္လုိစဥ္းစားသလည္းဆုိေတာ႔ အေစာက က်ေနာ္ေၿပာခဲ႔တဲ႔မိသားစုလုိပဲ - သူ႔မွာခေလးတေယာက္ရွိတယ္သူကသူ႔မိန္းမကုိအလုပ္မလုပ္ခုိင္းဘူးသူကုိယ္တုိင္ကလည္း တြန္းတြန္းတုိက္တုိက္မလုပ္ဘူး သက္သက္သာသာနဲ႔၀င္ေငြနည္းနည္းအလုပ္ကုိပဲေရြးလုပ္တယ္၊သူတြက္ၿပတာလည္းမွန္တယ္အလုပ္ကုိ
အရမ္းႀကိဳးစားလုပ္လည္း အလကားပဲတဲ႔ ၀င္ေငြမ်ားသြားရင္ ( အေမရိကားမွာ အလုပ္သမားတေယာက္အတြက္ ၀င္ေငြမ်ားတယ္ ဆုိတာ အရမ္းႀကီးကြာဟတာမဟုတ္ပါဘူးသာမန္အလုပ္သမားဘ၀မွာတေယာက္နဲ႔တေယာက္ကြာလွတႏွစ္ကုိ
တေသာင္းေက်ာ္ ေပါ႔ ပ်မ္းမွ် ဒီေလာက္ပါပဲ ) ဒီေတာ႔ သူ၀င္ေငြက သတ္မွတ္တာထက္ေက်ာ္သြားရင္ အစားအေသာက္ ( Food Stamp ) အၿဖတ္ခံရမယ္၊ သူ႔မိသားစုက Food Stamp တလကုိ ၅၅၀ ေလာက္ရတယ္ - တႏွစ္ကုိ ၆၀၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ရတယ္ -အခြန္ၿပန္အမ္းေငြက ၆၀၀၀ ေလာက္ၿပန္ရတယ္- ေပါင္းလုိက္ရင္ သူေရာ သူ႔မိန္းမေရာ အလုပ္ကုိတြန္းတြန္းတုိက္တုိက္ လုပ္တာနဲ႔အတူတူပဲ ေနာက္တခါ အခမဲ႔ေဆးကုသခြင္႔ ( Medicaid ) လည္း အခုဆုိ အၿဖတ္မခံရဘူး ဒါက သိပ္အေရးႀကီးတယ္၊သူတြက္ၿပတာ မွန္ေနတာကုိေတြ႔ရတယ္၊

လုပ္အားေတြဟာ ႏုိင္ငံနဲ႔ခ်ီရင္ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ဆုံးရႈံးေနၿပီလည္း ?

အနွစ္ခ်ဳပ္ကုိေၿပာရရင္- သင္သာ အလုပ္လုပ္ကုိ တြန္းတြန္းတုိက္တုိက္ႀကိဳးစားလုပ္ေနရသူတေယာက္ဆုိ သင္ဘယ္လုိ ခံစားရမလည္း--လူသားဆန္ဆန္ ခံစားႀကည္႔လုိက္စမ္းပါ-----

လူပ်င္းေတြဆုိးသြမ္းမုိက္မဲေနသူေတြအက်င္႔စရုိက္ပ်က္မ်ားအတြက္သင္ရဲ႕၀င္ေငြေတြထဲကသင္ပင္ပင္ပမ္း
ပမ္းလုပ္ေနရတဲ႔ေခၽႊးေတြထဲကေပးဆပ္ေနရတာကုိႀကည္ၿဖဴႏုိင္မလားရုိးရုိးသားသားေၿဖႀကည္႔စမ္းပါ၊
က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံၿပန္လည္ထူေထာင္ေရးမွာ အထူးစဥ္းစားသင္႔တဲ႔ အခ်က္ေတြထင္လုိ႔တင္ၿပလုိက္ရတာပါ၊

သူမ်ားတကာေတြက ပင္ပင္ပမ္းပမ္းလုပ္လုိ႔ရတဲ႔၀င္ေငြေတြကုိ သင္က အလုပ္လုပ္မလုပ္ပဲ မိန္႔မိန္႔ႀကီးထုိင္စားေနရတဲ႔အခ်ိန္မွာ ေပ်ာ္ရႊင္ေနမယ္ဆုိ-- တကယ္အလုပ္လုပ္ေနရတဲ႔သူေတြက သင္တုိ႔လုိ ဘက္ေၿပာင္းလာမယ္ခဲ႔ရင္ေရာ တုိင္းၿပည္ဘာေတြဆက္ၿဖစ္လာမလည္း လူတန္းစားညီမွ်ေရးဆုိတဲ႔ အိပ္မက္ေတြဟာ လက္ေတြ႕မွာတကယ္ ေအာင္ၿမင္ပါ႔မလား



အားလုံးကုိေလးစားစြာၿဖင္႔

** ေမာင္ေမာင္၀မ္း **

(President Clinton signing the 1994 legislation.)


အေမရိကံၿပည္ေထာင္စုမွာ ႏွစ္ကုန္ၿပီးလုိ႔ ဇန္န၀ါရီလေလာက္ကေန မတ္လကုန္ေလာက္ထိ ကာလဟာ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားအတြက္ ရင္ခုန္ေနရတဲ႔အခ်ိန္ေတြဆုိ မမွားေလာက္ပါဘူး၊ ဘာလုိ႔လည္းဆုိေတာ႔ ဒီအခ်ိန္မွာ အလုပ္လုပ္ေနတဲ႔ လူတုိင္း အခြန္ေငြအတြက္ တြက္ခ်က္ရပါတယ္၊ အစုိးရက တရား၀င္လုိင္စင္ခ်ေပးထားတဲ႔ အခြန္တြက္ခ်က္ရာ ပုဂၢဳိလိက ဌာနေတြမွာ သြားေရာက္တြက္ခ်က္ရပါတယ္၊ မသြားလုိ႔မရပါဘူး ၊ အေမရိကားမွာ အခြန္ေရွာင္ၿခင္း ဟာႀကီးစြာေသာ ဥပေဒပါ၊ ( ႏုိင္ငံကုိက အခြန္အေကာက္ေပၚမွာ လုံးလုံးရပ္တည္ေနရတဲ႔ ႏုိင္ငံဆုိေတာ႔ အခြန္ဟာ သိပ္ကုိအေရးႀကီးတဲ႔ကိစၥပါ )။

အဲဒီလုိသြားေရာက္တြက္ခ်က္ရာမွာ မိမိ တႏွစ္တာအလုပ္လုပ္ခဲ႔လုိ႔ရတဲ႔၀င္ေငြ၊ မိမိမိသားစုရပ္တည္မူ႔ (မိသားစု၀င္ဘယ္ႏွစ္ဦးရွိလည္း၊ဘယ္ႏွစ္ေယာက္အလုပ္လုပ္ႏုိင္သလည္း၊ကေလးငယ္ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ရွိလည္း၊မွီခုိဘယ္ ႏွစ္ေယာက္ရွိလည္း ) စတာေတြအပါ၀င္ သတင္းအခ်က္လက္အခုိင္မာေတြကုိစုစည္းၿပီး အထက္ေဖာ္ၿပပါ ဌာနေတြက တြက္ခ်က္ေပးပါတယ္။ ၀င္ေငြနည္းၿပီး မိသားစု၀င္မ်ားၿပားတဲ႔ ( အထူးသၿဖင္႔ ကေလးငယ္ ေတြမ်ားတဲ႔ မိသားစု ) မ်ားအတြက္ကေတာ႔ အခြန္ၿပန္အမ္းေငြ ( tax refund ) ၿပန္ရႀကပါတယ္။ က်ေနာ္သိရသေလာက္ တႏွစ္ကုိ ၀င္ေငြ ေဒၚလာ သုံးေသာင္းေလာက္ ၀င္ၿပီး ကေလးငယ္ကလည္း ႏွစ္ေယာက္ထက္ အထက္မွာရွိတဲ႔ မိသားစုမ်ားဆုိ အခြန္ၿပန္အမ္းေငြ တစ္ေသာင္းနဲ႔အထက္ရႀကပါတယ္။ ဒါေပမဲ႔ ၿပည္နယ္တခုနဲ႔တခုေတာ႔မတူဘူးေပါ႔ေလ၊ တေယာက္ထဲ သမား လူလြတ္ေတြနဲ႔ ကေလးငယ္မရွိတဲ႔ မိသားစု၀င္မ်ားအတြက္ကေတာ႔ ရခဲ႔လွ်င္လည္း နည္းနည္းေလးပဲရၿပီး တခ်ိဳ႕ဆုိသတ္မွတ္၀င္ေငြေက်ာ္သြားလုိ႔ အခြန္ထပ္ေပးရတာရွိပါတယ္။

အခြန္တြက္ခ်က္ခ်ိန္ရာသီေရာက္ၿပီဆုိေပ်ာ္တဲ႔သူေတြေပ်ာ္ႀက၊ မူိင္တဲ႔သူေတြမူိင္ႀက၊စိတ္ပ်က္သူေတြစိတ္ပ်က္ႀကနဲ႔ အမ်ိဳးမ်ိဳးပါပဲ၊ တခ်ိဳ႕အခြန္ၿပန္အမ္းေငြ ေသာင္းနဲ႔ခ်ီရႀကသူေတြက ဒီအခ်ိန္မွာ ကားေတြ၀ယ္ႀက ၊ အိမ္ေတြ၀ယ္ႀကနဲ႔ ေပ်ာ္ေနႀကခ်ိန္မွာ ၊ အလုပ္ကုိ အေသအေႀကလုပ္ၿပီး အခြန္ၿပန္အမ္းေငြမရတဲ႔အၿပင္ ကုိယ္႔အိတ္ထဲကပါ ထပ္ေပးရတဲ႔သူေတြအတြက္ကေတာ႔ စိတ္ပ်က္စရာမ်ိဳးစုံနဲ႔ႀကဳံေနရဆဲပါ၊ အေမရိကားမွာ ဘာပဲလုပ္လုပ္ ဘာပဲ၀ယ္၀ယ္ အခြန္ကအၿမဲေပးေနရတာပါ - ဥပမာ ေစ်းသြား၀ယ္မယ္ဆုိရင္ေတာင္ မိမိ၀ယ္တဲ႔ကုန္က်စရိတ္အေပၚတည္မွီၿပီး အခြန္ေပးရပါတယ္၊ ေစ်း၀ယ္တုိင္းေပးရပါတယ္။


အလုပ္လုပ္ရင္လည္း မိမိ၀င္ေငြ အေပၚတည္မွီၿပီး အခြန္အၿမဲၿဖတ္ပါတယ္။တခ်ိဳ႕အခြန္ၿပန္အမ္းေငြၿပန္မရပဲ ေပးလုိက္ရတဲ႔ သူေတြဘက္က ႀကည္႔မယ္ဆုိရင္ အလုပ္လုပ္ေနတဲ႔ အခ်ိန္မွာလည္း အခြန္ၿဖတ္ ႏွစ္ကုန္လုိ႔ အခြန္တြက္ခ်က္တဲ႔အခါမွာလည္း အခြန္ၿဖတ္ ၊ ေစ်း၀ယ္တုိင္း ဘာပဲလုပ္လုပ္ အခြန္ၿဖတ္ နဲ႔ဆုိေတာ႔ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ၿငီးလာႀကပါတယ္။ အစုိးရအေနနဲ႔ကလည္း ဒီအခြန္ေတြနဲ႔ တုိင္းၿပည္လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကုိ လုပ္ကုိင္ေနရတာဆုိေတာ႔ ဥပေဒေတြနဲ႔ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ၿပီး လုပ္ေနမွာပါပဲ၊

ဒီၿဖစ္စဥ္ေတြအေပၚတည္မွီၿပီး က်ေနာ္ႀကဳံေတြ႔ခဲ႔ရတဲ႔ အေတြ႔အႀကဳံတခ်ိဳ႕ကုိတင္ၿပေပးခ်င္ပါတယ္။ က်ေနာ္နဲ႔ အလုပ္လုပ္ေနတဲ႔ အေမရိကံႏုိင္ငံသား တေယာက္ရွိတယ္ ၊ သူ႔မွာ ခေလး ႏွစ္ေယာက္ရွိတယ္၊ အလုပ္ကုိလည္း အရမ္းကုိႀကိဳးစားလုပ္တယ္၊ သူ႔မိန္းမကလည္း အခ်ိန္ပုိင္းအလုပ္ လုပ္တယ္၊ ႏွစ္ကုန္လုိ႔ အခြန္တြက္ခ်က္တဲ႔အခါမွာ သူ႔အတြက္ အခြန္ၿပန္အမ္းေငြ မရတဲ႔အၿပင္ နည္းနည္းေတာင္ၿပန္ေပးရပါတယ္။ ေနာက္တေယာက္ကႀကေတာ႔ သူ႔လုိ မိသားစုပဲ ဒါေပမဲ႔ မိန္းမက ဘာအလုပ္မွမလုပ္ဘူး မွီခုိသက္သက္ပဲ ၊ အခြန္ေငြတြက္ခ်က္တဲ႔အခါမွာေတာ႔ သူက ေသာင္းဂဏန္းနီးပါးေလာက္ အခြန္ၿပန္အမ္းေငြၿပန္ရတယ္၊ သူစုစုေပါင္းရတဲ႔ ( အလုပ္လုပ္လုိ႔ရတဲ႔၀င္ေငြေရာ အခြန္ၿပန္အမ္းေငြေရာအပါ၀င္ ) ၀င္ေငြကုိ တြက္ႀကည္႔လုိက္ေတာ႔ အေစာက အခြန္ၿပန္အမ္းေငြၿပန္မရရွာတဲ႔ တေယာက္ရဲ႕ မိသားစု၀င္ေငြနဲ႔အတူတူၿဖစ္ေနတာကုိေတြ႕ရတယ္၊အခြန္ၿပန္အမ္းေငြမရတဲ႔တေယာက္ရဲ႕အၿမင္မွာဘယ္ လုိၿဖစ္သြားသလည္းဆုိေတာ႔ သူေရာ သူ႔မိန္းမေရာအလုပ္လုပ္လည္း အခ်ိန္တန္ေတာ႔ တေယာက္ထဲ အလုပ္လုပ္တဲ႔သူ ၀င္ေငြနဲ႔ အတူတူပဲဆုိေတာ႔ သူ႔မိန္းမကုိ အလုပ္မလုပ္ခုိင္းေတာ႔ဘူး နားခုိင္းလုိက္တယ္။ ေနာက္နွစ္ကုန္လုိ႔ အခြန္တြက္ခ်က္တဲ႔အခါသူထင္ထားတဲ႔အတုိင္းမွန္သြားတယ္၊သူ႔မိန္းမအလုပ္လုပ္မလုပ္လည္း(အလုပ္လုပ္တုန္းကေလာက္၀င္ေငြနဲ႔ သိပ္မကြာဘူးၿဖစ္တယ္။ ဒီလုိၿဖစ္ရပ္မ်ိဳးေတြဟာ အေမရိကံလုပ္သားသန္းနဲ႔ခ်ီရွိေနတဲ႔ ႏုိင္ငံမွာ သန္းနဲ႔ခ်ီၿဖစ္ပ်က္ေနတာပါ၊ ဒီေတာ႔ဘာၿဖစ္လာသလည္းဆုိေတာ႔ လူေတြရဲ႕လုပ္အားေတြကုိ ေလွ်ာ႔ခ်လာႀကတယ္။ အလုပ္လုပ္တုိင္း အက်ိဳးၿဖစ္ထြန္းတာမဟုတ္ဘူးဆုိတာ သိလာႀကတယ္။ တြက္ခ်က္လာႀကတယ္။ ႏုိင္ငံရဲ႕လုပ္အားဆုံးရႈံးမူ႔ေတြ တႏွစ္နဲ႔တႏွစ္မ်ားၿပားလာတယ္။စြမ္းအားရွိသေလာက္ သိပ္အလုပ္မလုပ္ႀကေတာ႔ဘူး၊

တဘက္ကုိႀကည္႔မယ္ဆုိရင္လည္းအစုိးရကအခုလုိရတဲ႔အခြန္ေတြနဲ႔ ( တၿခားကိစၥေတြ ခနထား )လူမူ႔ဖူလုံေရးေတြ ေဆာင္ရြက္တယ္၊ကေလးငယ္ေတြ၊သက္ႀကီးရြယ္အုိေတြ ၊မစြမ္းမသန္ေတြဆုိတာ အစုိးရတရပ္အေနနဲ႔ မၿဖစ္မေနလုပ္ကုိလုပ္ေပးရမဲ႔ အတန္းအစားေတြပါ၊ သို႔ေသာ္ အလုပ္လုပ္ႏုိင္ေပမဲ႔ လုံး၀ကုိ မလုပ္ပဲ လူမူ႔ဖူလုံေရးး အကူညီေတြနဲ႔ထုိင္စားေနၿပီး မူးယစ္ေဆး၀ါးသုံး ဆုိးသြမ္းေနတဲ႔ သူေတြဟာ တုိင္းၿပည္မွာ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေပၚထြက္လာခ်ိန္မွာေတာ႔ အလုပ္လုပ္ၿပီး အခြန္ေတြေပးေနရတဲ႔ သူေတြက ၿငိဳၿငင္လာႀကေတာ႔တယ္။စိတ္ပ်က္လာႀကတယ္။ ေနာက္တခါ အလုပ္မလုပ္ပဲ ခေလးေတြတေယာက္ၿပီး တေယာက္ေမြး လူမူ႔ဖူလုံေရးအကူညီေတြနဲ႔ထုိင္စားႀကတယ္၊အေမရိကားမွာေခတ္စားတဲ႔ အၿဖစ္တခုက single mother ဆုိတာ ဗမာလုိ ရုိင္းရုိင္းေၿပာရရင္ ( လင္ေကာင္မေပၚပဲေမြးတဲ႔ခေလး အေမ )ေတြကုိ ဦးစားေပးတယ္၊ သူတုိ႔ကုိ အစစအရာရာ ေစာင္႔ေရွာက္တယ္ ၊ ဒီေတာ႔ သူတုိ႔တေတြက အလုပ္လုပ္စရာမလုိေတာ႔ဘူး တရား၀င္လင္ေယာက်ာၤးၿပစရာမလုိပဲ ခေလးေတြ တေယာက္ၿပီးတေယာက္ေမြး လူမူ႔ဖူလုံေရးအကူညီေတြနဲ႔ထုိင္စားေနေတာ႔တာပဲ။ ဒါေတြကလည္း ႏုိင္ငံနဲ႔ခ်ီရင္ သန္းေပါင္းမ်ားစြာ၊ က်ေနာ္နဲ႔ သိတဲ႔ single mother တေယာက္ဆုိ ကေလး သုံးေယာက္ ရွိတယ္၊ သူကုိ ေနဘုိ႔အိမ္ဌားခ အစုိးရကေပးတယ္၊ စားဘုိ႔ ( Food Stamp ) အတြက္ တလ ေဒၚလာ ၈၀၀ ေလာက္ရတယ္၊ ေထာက္ပံေႀကးေငြသား ၇၀၀ ေလာက္ရတယ္၊ အဲဒီေတာ႔ သူက အလုပ္လုပ္စရာမလုိေတာ႔ဘူး အလုပ္လုပ္တဲ႔သူ ေလာက္၀င္ေငြရွိေနတယ္၊ေနာက္ၿပီး သူတုိ႔မွာ အခမဲ႔ေဆးကုသခြင္႔ ( Medicaid ) အၿပည္႔ရတယ္ တၿပားတခ်ပ္မွကုန္စရာမလုိဘူး၊ ေနာက္တခါ အလုပ္မလုပ္ပဲ မူးယစ္ေဆး၀ါးသုံးစြဲခုိးဆုိးလုယက္ေနၿပီးလူမူ႔ဖူလုံေရးအကူညီေတြနဲ႔ေနတဲ႔သူေတြမွာလည္းသူတုိ႔မွာတရား၀င္ၿပဌာန္းေပး ထားတဲ႔၀င္ေငြမရွိေတာ႔ အခမဲ႔ေဆးကုိသခြင္႔အၿပည္႔ရတယ္၊ ကုန္ကုန္ေၿပာရရင္ လုိအပ္ရင္ဆက္သြယ္ဘုိ႔ဆုိၿပီး လက္ကုိင္ဖုန္းမ်ားေတာင္ အလကားရႀကတယ္၊ ေန႔တဓူ၀ ပင္ပင္ပမ္းပမ္းလုပ္ေနရတဲ႔သူေတြမွာေတာ႔ ၀င္ေငြရွိလုိ႔ဆုိ အစုိးရက ခ်ေပးတဲ႔ Medicaid ဆုိတာမရဘူး သက္ဆုိင္ရာ အလုပ္ေတြက စီစဥ္ေပးတဲ႔ က်န္းမာေရးအာမခံကုမ႑ီေတြက အာမခံေတြကုိေငြေပးၿပီး၀ယ္ထားရတယ္(ဒါေတာင္တကယ္ၿဖစ္လုိ႔ေဆးကုရင္ကုိယ္ကပုိက္ဆံထပ္ေဆာင္းေပးရေသးတယ္)



အဲဒီေတာ႔ ဘာေတြၿဖစ္ေနသလည္း--------------------------------------

အလုပ္မလုပ္ခ်င္တဲ႔ လူပ်င္းေတြ အမ်ားႀကီးၿဖစ္လာတယ္၊ လုပ္ငန္းခြင္ထဲ၀င္ရရင္ေတာင္ အစဥ္မေၿပႀကဘူး အလုပ္နဲ႔သူတုိ႔နဲ႔က သဟဇာတမၿဖစ္ေတာ႔ဘူး အလုပ္ကုိ လက္ေႀကာတင္းေအာင္မလုပ္ႀကဘူး လုပ္အားခကုိ အလကားနီးပါးေလာက္လုိခ်င္လာသူေတြမ်ားလာတယ္၊တဘက္မွာကလည္းအစုိးရကအလုပ္သမားအခြင္႔ေရးကာကြယ္ခြင္႔ဥပေဒေတြနဲ႔ ကာကြယ္ထားေလေတာ႔ ေရာင္႔တက္ႀကတယ္။ ဒီေတာ႔ ႏုိင္ငံနဲ႔ခ်ီေနတဲ႔ အလုပ္ရွင္ေတြက မႀကိဳက္ႀကေတာ႔ဘူးသူတုိ႔ရဲ႕ထုတ္လုပ္မူ႔ေတြထိခုိက္လာတယ္၊လုပ္ငန္းရွင္ေတြကတၿခားႏုိင္ငံသားေတြ
အေပၚမွီခုိအားထားလာတယ္ အထူးသၿဖင္႔ ႏုိင္ငံတကာက ဒုကၡသည္ေတြကုိ အေမရိကားကုိေခၚဘုိ႔ အစုိးရကုိတြန္းအားေပးလာႀကတယ္။ ဒီ႔အတြက္ အစုိးရက ေဒၚလာ သန္းေပါင္းမ်ားစြာ ဘတ္ဂ်က္ေတြထဲက ထုတ္ႏႈတ္သုံးစြဲရေတာ႔တယ္၊

အေမရိကားမွာ ၀င္ေငြမ်ားေလ အခြန္ေပးရတာမ်ားေလပဲ - ဥပမာ တကၠသိုလ္ တခုက ပါေမာကၡ တေယာက္ဆုိဘယ္လုိၿငီးခဲ႔ဘူးသလည္းဆုိေတာ႔ သူ႔ရဲ႕တႏွစ္၀င္ေငြက သိန္းနဲ႔ခ်ီရွိတယ္ ဒါေပမဲ႔ အခြန္ေပးရတာနဲ႔ သူ ေဒါက္တာဘြဲ႔ရဘုိ႔ကုန္က်စရိတ္ေတြ အေႀကြးၿပန္ေပးရတာေတြကုိႏႈတ္လုိက္ရင္ ငါးေသာင္းေတာင္မက်န္ေတာ႔ဘူး - ဒါေပမဲ႔ သူက အခြန္ေပးရတာကုိ မေႀကာက္ဘူး အက်ိဳးမဲ႔ၿဖစ္ေနတာေတြကုိစိတ္ကုန္တာ….ဒီလုိလူမ်ိဳးေတြလည္း အမ်ားႀကီးပါ၊ က်ေနာ္႔သူငယ္ခ်င္းမိသားစု
ဆုိ ဘယ္လုိစဥ္းစားသလည္းဆုိေတာ႔ အေစာက က်ေနာ္ေၿပာခဲ႔တဲ႔မိသားစုလုိပဲ - သူ႔မွာခေလးတေယာက္ရွိတယ္သူကသူ႔မိန္းမကုိအလုပ္မလုပ္ခုိင္းဘူးသူကုိယ္တုိင္ကလည္း တြန္းတြန္းတုိက္တုိက္မလုပ္ဘူး သက္သက္သာသာနဲ႔၀င္ေငြနည္းနည္းအလုပ္ကုိပဲေရြးလုပ္တယ္၊သူတြက္ၿပတာလည္းမွန္တယ္အလုပ္ကုိ
အရမ္းႀကိဳးစားလုပ္လည္း အလကားပဲတဲ႔ ၀င္ေငြမ်ားသြားရင္ ( အေမရိကားမွာ အလုပ္သမားတေယာက္အတြက္ ၀င္ေငြမ်ားတယ္ ဆုိတာ အရမ္းႀကီးကြာဟတာမဟုတ္ပါဘူးသာမန္အလုပ္သမားဘ၀မွာတေယာက္နဲ႔တေယာက္ကြာလွတႏွစ္ကုိ
တေသာင္းေက်ာ္ ေပါ႔ ပ်မ္းမွ် ဒီေလာက္ပါပဲ ) ဒီေတာ႔ သူ၀င္ေငြက သတ္မွတ္တာထက္ေက်ာ္သြားရင္ အစားအေသာက္ ( Food Stamp ) အၿဖတ္ခံရမယ္၊ သူ႔မိသားစုက Food Stamp တလကုိ ၅၅၀ ေလာက္ရတယ္ - တႏွစ္ကုိ ၆၀၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ရတယ္ -အခြန္ၿပန္အမ္းေငြက ၆၀၀၀ ေလာက္ၿပန္ရတယ္- ေပါင္းလုိက္ရင္ သူေရာ သူ႔မိန္းမေရာ အလုပ္ကုိတြန္းတြန္းတုိက္တုိက္ လုပ္တာနဲ႔အတူတူပဲ ေနာက္တခါ အခမဲ႔ေဆးကုသခြင္႔ ( Medicaid ) လည္း အခုဆုိ အၿဖတ္မခံရဘူး ဒါက သိပ္အေရးႀကီးတယ္၊သူတြက္ၿပတာ မွန္ေနတာကုိေတြ႔ရတယ္၊

လုပ္အားေတြဟာ ႏုိင္ငံနဲ႔ခ်ီရင္ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ဆုံးရႈံးေနၿပီလည္း ?

အနွစ္ခ်ဳပ္ကုိေၿပာရရင္- သင္သာ အလုပ္လုပ္ကုိ တြန္းတြန္းတုိက္တုိက္ႀကိဳးစားလုပ္ေနရသူတေယာက္ဆုိ သင္ဘယ္လုိ ခံစားရမလည္း--လူသားဆန္ဆန္ ခံစားႀကည္႔လုိက္စမ္းပါ-----

လူပ်င္းေတြဆုိးသြမ္းမုိက္မဲေနသူေတြအက်င္႔စရုိက္ပ်က္မ်ားအတြက္သင္ရဲ႕၀င္ေငြေတြထဲကသင္ပင္ပင္ပမ္း
ပမ္းလုပ္ေနရတဲ႔ေခၽႊးေတြထဲကေပးဆပ္ေနရတာကုိႀကည္ၿဖဴႏုိင္မလားရုိးရုိးသားသားေၿဖႀကည္႔စမ္းပါ၊
က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံၿပန္လည္ထူေထာင္ေရးမွာ အထူးစဥ္းစားသင္႔တဲ႔ အခ်က္ေတြထင္လုိ႔တင္ၿပလုိက္ရတာပါ၊

သူမ်ားတကာေတြက ပင္ပင္ပမ္းပမ္းလုပ္လုိ႔ရတဲ႔၀င္ေငြေတြကုိ သင္က အလုပ္လုပ္မလုပ္ပဲ မိန္႔မိန္႔ႀကီးထုိင္စားေနရတဲ႔အခ်ိန္မွာ ေပ်ာ္ရႊင္ေနမယ္ဆုိ-- တကယ္အလုပ္လုပ္ေနရတဲ႔သူေတြက သင္တုိ႔လုိ ဘက္ေၿပာင္းလာမယ္ခဲ႔ရင္ေရာ တုိင္းၿပည္ဘာေတြဆက္ၿဖစ္လာမလည္း လူတန္းစားညီမွ်ေရးဆုိတဲ႔ အိပ္မက္ေတြဟာ လက္ေတြ႕မွာတကယ္ ေအာင္ၿမင္ပါ႔မလား



အားလုံးကုိေလးစားစြာၿဖင္႔

** ေမာင္ေမာင္၀မ္း **