**Public Health**
၁။ အေလးခ်ိန္ က်ေစျခင္း
အေျပး ေလ့က်င့္တာဟာ အခ်ိန္ တစ္မိနစ္မွာ ကယ္လိုရီမ်ားစြာကို ေလာင္ကၽြမ္းေစႏိုင္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္က အဆီမ်ားစြာ က်ေစဖို႔ အေကာင္းဆံုး ေလ့က်င့္ခန္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ တစ္ခုလံုးကို လႈပ္ရွား႐ုန္းကန္ ေနရတာေၾကာင့္လို႔ ဆိုပါတယ္။
၂။ ႐ိုးဆစ္ သန္မာေစျခင္း
ႂကြက္သားနဲ႔ ႐ိုးဆစ္ေတြ ပ်က္စီးဆံုး႐ံႈးမႈကို ေႏွးေကြးေစတဲ့ အာနိသင္ ရေစပါတယ္။ ပန္းၿခံ ဒါမွမဟုတ္ လမ္းသြယ္ေတြထဲမွာ အျမဲ အေျပး ေလ့က်င့္ေပးတာဟာ ႂကြက္သားနဲ႔ အ႐ိုးေတြကို သန္မာေစၿပီး အ႐ိုးပါး ေရာဂါကို ကာကြယ္ႏိုင္တယ္လို႔ ေလ့လာမႈအရ သိရပါတယ္။
၃။ sex ကို ေကာင္းေစျခင္း
Harvard တကၠသိုလ္မွ ေလ့လာခ်က္အရ အေျပးေလ့က်င့္တဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြေရာ အမ်ဳိးသားေတြမွာပါ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ တက္ႂကြမႈေတြ အျမဲ ရွိေနတတ္ၿပီး ေသြးလည္ပတ္မႈလည္း ေကာင္းမြန္လာတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
၄။ ေသြးဖိအားကို က်ေစျခင္း
အေျပး ေလ့က်င့္ခ်ိန္မွာ သင့္ခႏၶာကိုယ္ အႏွံ႔ကို ေရာက္ရွိတဲ့ ႏွလံုးမွ ေသြးလႊတ္ေၾကာေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္က ပိုမို ျမန္ဆန္ ေကာင္းမြန္ေနတာေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ တစ္ခုလံုးကိုလည္း ေကာင္းမြန္တဲ့ သက္ေရာက္မႈေတြ ရရွိေစကာ ေသြးေပါင္တက္သူေတြ အေနနဲ႔ ေလ့က်င့္သင့္တဲ့ ပံုမွန္ ေလ့က်င့္ခန္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
၅။ အဆုတ္ကို က်န္းမာေစျခင္း
ေျပးေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ သာမန္ထက္ ပိုၿပီး အားစိုက္ကာ အသက္႐ွဴရတာေၾကာင့္ အဆုတ္ကို ပံုမွန္ထက္ပိုၿပီး ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ အသံုးျပဳရလုိ႔ အဆုတ္ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ပိုၿပီး ေကာင္းမြန္ေစပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္တတ္သူေတြ ေလ့က်င့္သင့္တဲ့ အားကစားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
၆။ မွတ္ဉာဏ္ေကာင္းေစျခင္း
ပံုမွန္ အေျပးေလ့က်င့္ခန္း လုပ္သူေတြဟာ သာမန္ မလုပ္သူေတြထက္ ႐ုပ္ပိုင္းေရာ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာပါ ႏုပ်ဳိၾကၿပီး မွတ္ဉာဏ္လည္း ပိုေကာင္းတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တစ္ေန႔ကို ေအ႐ိုးဗစ္ ေလ့က်င့္ခန္း ၂၅ မိနစ္ေလာက္ ျပဳလုပ္ရင္လည္း ေျပးတာလိုပဲ အက်ဳိး ရွိေစပါတယ္။ ေန႔စဥ္ ေပ်ာ္ရႊင္ရတဲ့ ဘဝေနထိုင္မႈ ပံုစံေၾကာင့္ စိတ္က်ေရာဂါ လံုးဝ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့တဲ့အထိ အက်ဳိးရွိေစပါတယ္။
၈။ ေသြးလည္ပတ္မႈ ေကာင္းေစျခင္း
သင့္ႏွလံုးနဲ႔ အဆုတ္ရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ အတြက္ အေျပးေလ့က်င့္တာဟာ အေကာင္းဆံုး ေထာက္ပံ့ေပးတဲ့ အားကစားပဲ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ပံုမွန္ ေသြးလည္ပတ္မႈ ရွိေစကာ ခႏၶာကိုယ္ကို က်န္းမာေနေစပါတယ္။
၉။ ကိုလက္စထေရာ က်ေစျခင္း
ခႏၶာကိုယ္ထဲက မေကာင္းတဲ့ ကိုလက္စထေရာ ျဖစ္တဲ့ LDL ကိုလက္စထေရာကို ေလ်ာ့က်ေစတာေၾကာင့္ ႏွလံုးေရာဂါနဲ႔ ႐ုတ္တရက္ ႏွလံုး တိုက္ခိုက္ခံရမႈကို ကာကြယ္ေပးႏိုုင္ပါတယ္။
၁၀။ အေပါင္းအသင္း တိုးေစျခင္း
သင့္လိုပဲ က်န္းမာေရး လိုက္စားတဲ့ မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုႏိုင္ၿပီး ပိုမုိ ေကာင္းမြန္တဲ့ က်န္းမာေရး အသိပညာေတြ ရရွိေစကာ မိတ္ေဆြ အေပါင္းအသင္းလည္း တိုးေစပါတယ္။
Note - အေျပး ေလ့က်င့္ခန္းကို အျပင္ပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ ေျပးစက္ေပၚမွာလည္း ေလ့က်င့္ႏိုင္ပါတယ္။ အေျပးေလ့က်င့္မႈကို ႏွလံုးေရာဂါနဲ႔ တျခား က်န္းမာေရး ျပႆနာေတြ ရွိရင္ ဆရာဝန္နဲ႔ အရင္ တိုင္ပင္သင့္ပါတယ္။ အေျပး ေလ့က်င့္ရင္း သင့္ခႏၶာကုိယ္မွ ခံစားမႈ တစ္စံုတစ္ရာ ရွိရင္ ေလ့က်င့္မႈကို ရပ္ၿပီး ဆရာဝန္နဲ႔ တိုင္ပင္ပါ။
သဲသဲ
ေမမြန္ေက်ာ္
**Public Health**
၁။ အေလးခ်ိန္ က်ေစျခင္း
အေျပး ေလ့က်င့္တာဟာ အခ်ိန္ တစ္မိနစ္မွာ ကယ္လိုရီမ်ားစြာကို ေလာင္ကၽြမ္းေစႏိုင္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္က အဆီမ်ားစြာ က်ေစဖို႔ အေကာင္းဆံုး ေလ့က်င့္ခန္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ တစ္ခုလံုးကို လႈပ္ရွား႐ုန္းကန္ ေနရတာေၾကာင့္လို႔ ဆိုပါတယ္။
၂။ ႐ိုးဆစ္ သန္မာေစျခင္း
ႂကြက္သားနဲ႔ ႐ိုးဆစ္ေတြ ပ်က္စီးဆံုး႐ံႈးမႈကို ေႏွးေကြးေစတဲ့ အာနိသင္ ရေစပါတယ္။ ပန္းၿခံ ဒါမွမဟုတ္ လမ္းသြယ္ေတြထဲမွာ အျမဲ အေျပး ေလ့က်င့္ေပးတာဟာ ႂကြက္သားနဲ႔ အ႐ိုးေတြကို သန္မာေစၿပီး အ႐ိုးပါး ေရာဂါကို ကာကြယ္ႏိုင္တယ္လို႔ ေလ့လာမႈအရ သိရပါတယ္။
၃။ sex ကို ေကာင္းေစျခင္း
Harvard တကၠသိုလ္မွ ေလ့လာခ်က္အရ အေျပးေလ့က်င့္တဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြေရာ အမ်ဳိးသားေတြမွာပါ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ တက္ႂကြမႈေတြ အျမဲ ရွိေနတတ္ၿပီး ေသြးလည္ပတ္မႈလည္း ေကာင္းမြန္လာတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
၄။ ေသြးဖိအားကို က်ေစျခင္း
အေျပး ေလ့က်င့္ခ်ိန္မွာ သင့္ခႏၶာကိုယ္ အႏွံ႔ကို ေရာက္ရွိတဲ့ ႏွလံုးမွ ေသြးလႊတ္ေၾကာေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္က ပိုမို ျမန္ဆန္ ေကာင္းမြန္ေနတာေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ တစ္ခုလံုးကိုလည္း ေကာင္းမြန္တဲ့ သက္ေရာက္မႈေတြ ရရွိေစကာ ေသြးေပါင္တက္သူေတြ အေနနဲ႔ ေလ့က်င့္သင့္တဲ့ ပံုမွန္ ေလ့က်င့္ခန္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
၅။ အဆုတ္ကို က်န္းမာေစျခင္း
ေျပးေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ သာမန္ထက္ ပိုၿပီး အားစိုက္ကာ အသက္႐ွဴရတာေၾကာင့္ အဆုတ္ကို ပံုမွန္ထက္ပိုၿပီး ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ အသံုးျပဳရလုိ႔ အဆုတ္ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ပိုၿပီး ေကာင္းမြန္ေစပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္တတ္သူေတြ ေလ့က်င့္သင့္တဲ့ အားကစားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
၆။ မွတ္ဉာဏ္ေကာင္းေစျခင္း
ပံုမွန္ အေျပးေလ့က်င့္ခန္း လုပ္သူေတြဟာ သာမန္ မလုပ္သူေတြထက္ ႐ုပ္ပိုင္းေရာ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာပါ ႏုပ်ဳိၾကၿပီး မွတ္ဉာဏ္လည္း ပိုေကာင္းတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တစ္ေန႔ကို ေအ႐ိုးဗစ္ ေလ့က်င့္ခန္း ၂၅ မိနစ္ေလာက္ ျပဳလုပ္ရင္လည္း ေျပးတာလိုပဲ အက်ဳိး ရွိေစပါတယ္။ ေန႔စဥ္ ေပ်ာ္ရႊင္ရတဲ့ ဘဝေနထိုင္မႈ ပံုစံေၾကာင့္ စိတ္က်ေရာဂါ လံုးဝ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့တဲ့အထိ အက်ဳိးရွိေစပါတယ္။
၈။ ေသြးလည္ပတ္မႈ ေကာင္းေစျခင္း
သင့္ႏွလံုးနဲ႔ အဆုတ္ရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ အတြက္ အေျပးေလ့က်င့္တာဟာ အေကာင္းဆံုး ေထာက္ပံ့ေပးတဲ့ အားကစားပဲ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ပံုမွန္ ေသြးလည္ပတ္မႈ ရွိေစကာ ခႏၶာကိုယ္ကို က်န္းမာေနေစပါတယ္။
၉။ ကိုလက္စထေရာ က်ေစျခင္း
ခႏၶာကိုယ္ထဲက မေကာင္းတဲ့ ကိုလက္စထေရာ ျဖစ္တဲ့ LDL ကိုလက္စထေရာကို ေလ်ာ့က်ေစတာေၾကာင့္ ႏွလံုးေရာဂါနဲ႔ ႐ုတ္တရက္ ႏွလံုး တိုက္ခိုက္ခံရမႈကို ကာကြယ္ေပးႏိုုင္ပါတယ္။
၁၀။ အေပါင္းအသင္း တိုးေစျခင္း
သင့္လိုပဲ က်န္းမာေရး လိုက္စားတဲ့ မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုႏိုင္ၿပီး ပိုမုိ ေကာင္းမြန္တဲ့ က်န္းမာေရး အသိပညာေတြ ရရွိေစကာ မိတ္ေဆြ အေပါင္းအသင္းလည္း တိုးေစပါတယ္။
Note - အေျပး ေလ့က်င့္ခန္းကို အျပင္ပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ ေျပးစက္ေပၚမွာလည္း ေလ့က်င့္ႏိုင္ပါတယ္။ အေျပးေလ့က်င့္မႈကို ႏွလံုးေရာဂါနဲ႔ တျခား က်န္းမာေရး ျပႆနာေတြ ရွိရင္ ဆရာဝန္နဲ႔ အရင္ တိုင္ပင္သင့္ပါတယ္။ အေျပး ေလ့က်င့္ရင္း သင့္ခႏၶာကုိယ္မွ ခံစားမႈ တစ္စံုတစ္ရာ ရွိရင္ ေလ့က်င့္မႈကို ရပ္ၿပီး ဆရာဝန္နဲ႔ တိုင္ပင္ပါ။
သဲသဲ
ေမမြန္ေက်ာ္
No comments:
Post a Comment