**ဤစြပ္စြဲခ်က္ မွန္သလား၊ မွားသလား**
စကၠဴျဖဴစီမံကိန္းအတိုင္း ျမန္မာျပည္တည္တ့ံေစလိုေသာႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား
ႏိုင္ငံေရးဂိုဏ္းမ်ားသည္ လြန္ခဲ့သည့္သံုးႏွစ္အတြင္း
ျမန္မာျပည္အလူးအလဲခံလိုက္ရျခင္းမွာ ဂ်မန္ကို ေအာင္ဆန္းေခၚလာေသာ ေၾကာင့္
ျဖစ္သည္ဟူ၍ ဆိုေျပာေနၾက၏။
မည္သည္အတြက္ပင္ျဖစ္ေစ ဤစကားသည္ မွန္၏ မမွန္၏ကို စစ္ေဆးၾကည့္ရႈရန္ လိုအပ္လာ၏။
ဂ်ပန္ ကို ေအာင္ဆန္းေခၚလာျခင္းသည္ ဟုတ္သည္မဟုတ္သည္ကို စိစစ္ရန္ ရိွလာ၏။
ယခုေသာ္စကၠဴျဖဴသမား ႏိုင္ငံေရးဂိုဏ္းမ်ားသည္
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတစ္ဦးတည္းကိုသာ ကြက္၍ သူ႔ေၾကာင့္ ဂ်ပန္လက္ဝယ္ျမန္မာျပည္
ေက်ပ်က္ရသည္ဟု စြပ္စြဲခ်က္တင္ေနျခင္းမွာ သူတို႔၏ေစတနာ ဘယ္ပံု ရိွသည္ဟု
ထင္ရွားလွ၏။
**တရားခံအစစ္မ်ား**
မည္သို႔ပဲျဖစ္ေစ ဂ်ပန္အား ျမန္မာျပည္သို႔ေရာက္ေအာင္ ေခၚေဆာင္လာေသာ
တရားခံအစစ္ကို ကၽြႏ္ုပ္တို႔သည္ ကမာၻႏိုင္ငံေရးကို နားလည္ေသာအားျဖင့္
ဆြဲထုတ္၍ျပသရေပအ့ံ။
ကၽြႏု္ပ္တို႔သည္ ဂ်ပန္မ်ားျမန္မာျပည္သို႔ေရာက္ေအာင္
ေခၚေဆာင္လာေသာတရားခံအစစ္ကို အဂၤလိပ္ မ်ား၏ ဓနရွင္စနစ္တြင္
သြား၍ရွာေဖြေတြ႔ရိွရ၏။
အဂၤလိပ္တို႔သာလွ်င္တရားခံမ်ားျဖစ္ၾက၏။ အဂၤလိပ္ဟု ေခၚဆိုရာ၌ အဂၤလိပ္ျပည္သူ၊
ျပည္သားလူ အမ်ားေပၚတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္လွ်က္ရိွခဲ့ေသာ ဘိလပ္အစိုးရတို႔ႏွင့္
၎တို႔ဝါဒစနစ္ က်င့္ထံုး၊ က်င့္နည္းကို အထူးအားျဖင့္ ဆိုလိုပါ၏။
ဂ်ပန္တုိ႔ ျမန္မာျပည္ကို ဝင္ေရာက္ေမႊေႏွာက္ျခင္း အေျခသို႔ေရာက္ရိွျခင္းအတြက္
တရားခံမ်ားကို ရွာေဖြရင္လည္း ပထမ ဘီလပ္အစိုးရကိုပင္ ေတြ႔ျမင္ရလ်က္ ဒုတိယတြင္
ျမန္မာျပည္ရိွ အဂၤလိပ္ဘုရင္ခံအစိုးရ တို႔ကိုေတြ႔ျမင္ရ၏။ ဤသူတို႔သာလွ်င္
တရားခံအစစ္ ျဖစ္ၾက၏။ ဤစကားမ်ားကို ေပါတန္စြာေျပာဆိုျခင္းမဟုတ္၊
ရာဇဝင္သေဘာျဖင့္ အထပ္ထပ္ေစာေၾကာေျပာဆိုျခင္းသာျဖစ္၏။ ၁၉၄၂ ခုနစ္တြင္ ဂ်ပန္တို႔
ျမန္မာျပည္သို႔ ဝင္ေရာက္၍ ေမႊေႏွာက္ေခ်ာက္ခ်ားႏိုင္ျခင္းမွာ လြန္ခဲ့သည့္ အႏွစ္
၅၀အတြင္းက အဂၤလိပ္တို႔၏ စနစ္ေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္၏။ ထိုစနစ္ျပစ္ဟူသမွ်ကို
ျမန္မာျပည္သည္ကုန္း၍ ခံလိုက္ရျခင္းမွ်သာျဖစ္၏။
ရွင္းဦးအ့ံ၊ ၁၉၀၀ျပည့္ႏွစ္မတိုင္မီအထိ အဂၤလိပ္တို႔သာလွ်င္
ပစိဖိတ္သမုဒၵရာႏွင့္ ကမာၻအေရွ႕ဖ်ားတြင္ စိုးမိုးမင္း မူႏိုင္ခဲ့ၾက၏။
တရုတ္ျပည္ႀကီးမွာ ဘိန္းစစ္မ်ားျဖစ္ပြားၿပီးသည္အခ်ိန္ကစ၍ အဂၤလိပ္တို႔၏ ေအာက္၌
စင္းစင္းခံ လ်က္ေနခဲ့ရ၏။ တရုတ္ျပည္၏ စီးပြားေရးတစ္ခုလံုးပင္ အဂၤလိပ္တို႔
ခ်ယ္လွယ္သလိုျဖစ္ေနခဲ့ရ၏။
တရုတ္ျပည္မွာ အဂၤလိပ္ေခါင္းေဆာင္သည့္ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ား၏ စီးပိုးျခင္းကို
ခံယူလွ်က္ရိွေနခဲ့၏။ ၁၉၀၀သို႔ ေရာက္ေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ပင္ အဂၤလိပ္တို႔၏
အေရွ႕ဖ်ားရာဇပလႅင္မွာ တုန္လႈပ္လာ၏။ ၁၈၉၈ခုနစ္တြင္ အေမရိကန္က
ဖိလစ္ပုိင္ကိုသိမ္းျခင္းျဖင့္ ထိုအခ်င္းအရာသည္ သိသာ၏။ ၁၈၉၉ခုနစ္တြင္
အေမရိကန္ျပည္ထဲ ေရးဝန္ ဂၽြန္ေဟးက တရုတ္ျပည္သည္ မည္သည္ႏိုင္ငံတစ္ခုကိုမွ်
ကာသာခြင့္ ထူးထူးျခားျခားမေပးခဲ့ရ။ ကုန္ကူး လုိေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတိုင္းသို႔
တံခါးဖြင့္ေပးထားမည္ဟု ေတာင္းဆိုလုိက္၏။ ၁၈၉၈ခုနစ္တြင္ ဂ်ာမနီက
ေကြ႔ေခ်ာင္းပင္လယ္ေအာ္ကို တရုတ္တို႔ထံမွ မရအရယူ၍ ငွားၾက၏။ ဤသို႔ငွားၿပီးလွ်င္
ေရတပ္စခန္းခ်ဖို႔လုပ္ လာ၏။
ဤတြင္ ထိုသူတို႔၏ အစီအမံကိုကာကြယ္ရန္ သေဘာျဖင့္ အဂၤလိပ္တို႔ကလည္း
ေဝဟုိင္းေဝးကို ငွား၏။ ၁၉၀၀ျပည့္ႏွစ္တြင္ ဂ်မနီက ေရတပ္ခ်ဲထြင္ဖို႔
ဥပေဒျပဳလိုက္ရာ အဂၤလိပ္တို႔မွာ ဥေရာပတိုက္ ေျမာက္ပိုင္း ပင္လယ္၌
ေရေၾကာင္းရန္ခုခံဖို႔ တိုးခ်ဲ႕ျပင္ဆင္ရျပန္၏။ အေရွ႕တိုင္းမွာေရာ အေနာက္တိုင္း
မွာပါ အဂၤလိပ္တို႔၏ စားက်က္အေနက်ဳံ႕လာျခင္းကို သတိျပဳၾကဖို႔ျဖစ္၏။
အေရွ႕တိုင္းတြင္ အျခားဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားက အသီးသီးျပင္ဆင္လာၾကေသာအခါ
အဂၤလိပ္တို႔သည္ ၁၉၄၂ခုနစ္တြင္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ျမန္မာျပည္ ထြားထြားညက္ညက္ေက်ေအာင္
ေႏွာက္ေမြေခ်ာက္ခ်ားေစႏိုင္မည့္ အာနိသင္ရိွေသာ အလုပ္ကိုစတင္လို္က္၏။
၁၈၉၄ခုနစ္တြင္ ထိုစဥ္က ထုိေနရာ၌ ဒုတိယတန္းမွ်ေလာက္သာရိွေသးသည့္ ဂ်ပန္ျပည္ႏွင့္
တိုက္ရိုက္ မဟာမိတ္ ဆက္သြယ္ပူးေပါင္းသည့္စာခ်ဳပ္ကို ခ်ဳပ္ဆိုလိုက္ရ၏။
ဂ်ပန္ေရတပ္ကိုတည္ေပး၏။ ပစၥည္းရွာေပး၏။ သင္ၾကားျပသေပး၏။
စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္၍ ၁၄ ရက္မွ်သာရေသးစဥ္ ဂ်ပန္သည္ အဂၤလိပ္အားကိုးရၿပီးျဖစ္၍
တရုတ္ျပည္ကို ပထမဆံုးအႀကိမ္တိုက္ေလေတာ့၏။ ဤစစ္ကားပထမ တရုတ္-ဂ်ပန္စစ္
၁၈၉၄-၉၅ခုနစ္ စစ္ျဖစ္၏။ ဤစစ္တြင္ ဂ်ပန္သည္ တရုတ္ျပည္မွ ကိုးရီးယားျပည္ကို
ခြဲထုတ္ႏိုင္ခဲ့၏။(မွတ္ခ်က္-ဤကိုးရီးယားျပည္ကို ေနာင္ေသာအခါ ဂ်ပန္သည္
သိမ္းပိုက္ယူငင္လိုက္၏) လြိဳင္တန္းအငူကို တရုတ္က ဂ်ပန္သို႔ေပးလိုက္ရ၏။
ဤကဲ့သို႔ျဖစ္ေသာ အခါ ရုရွား၊ ဂ်ာမနီႏွင့္ျပင္သစ္တို႔က ထို႔သို႔တရုတ္ႏိုင္ငံမွ
အႏိုင္ရေသာနယ္တို႔ကို ျပန္၍ေပးအပ္ရန္ ပူးေပါင္းေတာင္းဆိုၾက၏။ အဂၤလိပ္က
မပူးေပါင္းပဲ သင္းခြဲေန၏။ ေနာက္ဆံုး၌ ဂ်ပန္သည္ေတာင္းဆိုခ်က္ အတိုင္း
ျပန္ေပးလိုက္ရ၏။
၁၉၀၂ခုနစ္တြင္ အဂၤလိပ္-ဂ်ပန္စာခ်ဳပ္ထပ္မံခ်ဳပ္ဆိုၾက၏။
၁၉၀၄-၅ ခုနစ္တြင္ ဂ်ပန္သည္ ရုရွားကိုခ်၍ ရုရွားလက္ထဲမွ ပို႔အာသာ
သေဘၤာတပ္စခန္းႏွင့္တကြ၊ ပထမအႀကိမ္က ရၿပီးေနာက္မွ ျပန္ေပးလိုက္ရေသာ
လြိဳင္တန္းအငူကုိ သိမ္းပိုက္လိုက္၏။ ထို႔အျပင္ မန္ခ်ဴးရီးယားျပည္
ေတာင္ပိုင္းအေပၚတြင္လည္း ခ်ယ္လွယ္လႊမ္းမိုး ၾသဇာတိုးလာခဲ့၏။
၁၉၀၅ ခုနစ္တြင္ အဂၤလိပ္-ဂ်ပန္သည္ ပို၍တိုးတတ္၍ ခ်စ္ၾကည္ေရးလုပ္ၾကျပန္၏။
စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ၾက ျပန္၏။ ထိုစာခ်ဳပ္တြင္ ျမန္မာျပည္အဝင္ပါျဖစ္ေသာ အိႏၱိယျပည္၌
အဂၤလိပ္တို႔ ဆက္လက္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ လႊမ္းမိုးေနႏိုင္ရန္ အတြက္ ဂ်ပန္က ကူပ့ံဖို႔ပင္
အခ်က္တစ္ခ်က္ပါရိွေသး၏။ အျခားတိုင္းျပည္ႀကီး တစ္ျပည္ တည္းျဖင့္စစ္ျဖစ္လွ်င္
တစ္ေယာက္ကိုတစ္ေယာက္ကူစတမ္းဟူ၍လည္း ပါရိွေလေသး၏။
ဤနည္းျဖင့္ ဒုတိယတန္းစား ဂ်ပန္သည္ အဂၤလိပ္၏ အကူကိုမီကာ တတ္ၾကြ ေတာင္းတင္း
နယ္ခ်ဲ႕ျခင္း ျပဳလာႏိုင္၏။ ၁၉၁၄ ခုနစ္္တြင္ ဥေရာပတိုက္၌ စစ္ႀကီးျဖစ္ေန၍မည္သည့္
ဥေရာပတိုက္ရိွ ႏိုင္ငံကမွ် လာေရာက္ မစြပ္ဖက္ႏိုင္ေၾကာင္းသိရေသာအခါ ၁၉၁၅
ခုနစ္တြင္ ဂ်ပန္သည္ တရုတ္ျပည္ ကလုိက္နာရမည္ဆိုေသာ ၂၁ ရပ္ ေသာ ေတာင္းဆုိခ်က္ကို
တရုတ္အစိုးရထံမွ ေတာင္းဆိုေလေတာ့၏။ ထို႔ေနာက္ ရွံထံ၊ ဇူကီယင္၊ မန္ခ်ဴးရီးယား၊
ႏွင့္အတြင္းမြန္ဂိုရီးယားျပည္အျပင္ ဆိုက္ေဘးရီးယား အေရွ႕ဖ်ား တစ္ခြင္ကိုပင္
ယူငင္သိမ္းပိုက္ လိုက္ ေလေတာ့၏။
၁၉၁၄-၁၈ ခုနစ္ ပထမကမာၻစစ္ႀကီးၿပီးသြားေသာအခါ ဂ်ပန္ေခ်ာင္
အႏိုင္က်င့္ရယူထားသျဖင့္ ေတာင့္တင္းေနေသာ အေျခအေနကို အေမရိကန္ကကန္႔ကြက္၏။
ပါရီၿမိဳ႕တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကြန္ဖရင့္ က်င္းပသည့္အခါ
ထိုသို႔ဂ်ပန္ရထားၿပီးျဖစ္ေသာ နယ္မ်ားကို ျပန္ေပးဖို႔အေမရိကန္က ေတာင္း၏။
ဂ်ပန္ကေပးရ ဖို႔ႀကိဳးစား၏။ ထိုသို႔ဂ်ပန္ႀကိဳးစားမႈကို အဂၤလိပ္က ေထာက္ခံ၏။
အေမရိကန္နယ္မ်ားအားလံုးကို လက္လႊတ္ပစ္ ဖို႔ အတင္းေတာင္း၏။ ေနာက္ဆံုးတြင္
ဂ်ပန္လက္ဝယ္ ရိွထံကို ထားဦးေလာ့ဟု သေဘာတူလွ်က္ က်န္နယ္ေျမ မ်ားကို ျပန္လည္၍
ပိုေနၿမဲ က်ားေနၿမဲ ျဖစ္ေစခဲ့၏။
ဝါရွင္တန္တြင္ ေရေၾကာင္းစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုေသာအခါ ပါရစ္ကြန္ဖရင့္က
ရခဲ့ေသာရီွထံပင္လွ်င္ လက္လႊတ္ ၍ရရိွထားေသာနယ္အားလံုးကို ျပန္ေပးလိုက္ရ၏။
အဂၤလိိပ္-ဂ်ပန္ခ်ဳပ္ဆိုေသာစာခ်ဳပ္ကိုလည္း ဖ်က္သိမ္းခိုင္း၏။
စစ္သေဘၤာႀကီးမ်ားကို အဂၤလိပ္ အေမရိကန္ အေရအတြက္တူညီစြာထားၾကရန္ တရုတ္ျပည္၏
ျပည္တြင္းတည္ ၿမဲမႈကို အာမခံ၍ တံခါးမရိွပြင္းလင္းစြာ ကုန္သြယ္ခြင့္
ႏိုင္ငံတိုင္းက ရရိွၾကရန္တို႔ကိုလည္း သေဘာတူရ၏။
ယခင္စစ္ႀကီးအၿပီးတြင္ အေမရိကန္၏ အေျခအေနမွာခိုင္မာေတာင့္တင္း၍
ဤကဲ့သို႔ၿဖိဳခြင္းကာ မိမ္ိ အလိုက်လုပ္ကိုင္ႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္၏။ ၁၉၁၃ ခုနစ္တြင္
အေမရိကန္က တရုတ္ျပည္အတြင္းသို႔ တရုတ္ ျပည္ဝင္ကုန္အားလံုး၏ ၆ရာခိုင္ႏႈန္းသာ
တင္သြင္းႏိုင္ခဲ့ရာမွ ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္းတင္သြင္းလာ၏။ အဂၤလိပ္က ၄၆ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ
၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ေလ်ာ့က်သြား၏။
အဂၤလိပ္-ဂ်ပန္စာခ်ဳပ္ကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ရေသာလည္း ဝါရွင္တန္စာခ်ဳပ္အရ
အဂၤလိပ္ေရာ ဂ်ပန္ပါ နစ္နာေနၾကသျဖင့္ အတူတူပင္ ပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္ေနခဲ့ၾက၏။
၁၉၂၅ ခုနစ္ ဇြန္လ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ရိွ ဂ်ပန္သံအမတ္ ဘရြန္ဟာယာရီွးအား
ႏႈတ္ဆက္ညစာစားပြဲ၌ ယခုဆဠမေျမာက္ ေဂ်ာ့ဘုရင္ ျဖစ္ေနေသာ ထိုစဥ္ က ေယာက္ၿမိဳ႕စား
မင္းသားက 'ကမာၻက တစ္ျပည္ႏွင့္တစ္ျပည္ စစ္ေရး စစ္ရာ ပူးေပါင္းမႈကို
သေဘာမတူလိုၾက ရာ ဂ်ပန္ႏွင္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ မဟာမိတ္ဆက္သြယ္မႈမွာလည္း
ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ တြင္ အေျခစိုက္ထားသည့္ ႏိုင္ငံမ်ား အဝင္အပါ ၿငိမ္းခ်မ္းရာ
ၿငိမ္းခ်မ္းေၾကာင္း ပူးေပါင္းသည့္မဟာမိတ္ အျဖစ္သို႔ ေရာက္သြားေပၿပီ၊ သို႔ေသာ္
အဂၤလိပ္ႏွင့္ ဂ်ပန္၏ ခ်စ္ၾကည္မႈအား အေရွ႕ဖ်ား၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္တ့ံရာ
ပလႅင္ခံႀကီး တစ္ခုလည္းျဖစ္ခဲ့၍ ျဖစ္လည္ျဖစ္ဆဲပင္' ဟူ၍ မိန္႔ၾကားခဲ့ေသး၏။
ဤနည္းအားျဖင့္ ၁၈၉၄ခုနစ္က စတင္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ေသာ ဂ်ပန္ အဂၤလိပ္ပူးေပါင္းမႈသည္
ဝါရွင္တန္ စာခ်ဳပ္ အရ အတည္အလင္းပယ္ဖ်က္သည့္ အခ်ိန္မတိုင္မီ အထိသာ
တည္ရိွေသာ္လည္း ထို႔ေနာက္တြင္ လည္း တည္တံ့ၿမဲၿမံလွ်က္ပင္ရိွ၏။
ဤအေၾကာင္းေၾကာင့္ပင္ အဂၤလိပ္နဲ႔ အေမရိကန္ အေစးမကပ္မႈသည္ ျဖစ္ေပၚလာ၏။
၁၉၃၁ ခုနစ္တြင္ မန္ခ်ဴးရီးယားသည္ ဂ်ပန္လက္ထက္တြင္ မန္ခ်ဴးေကာဟူ၍
ရုပ္ေသးအစိုးရႏွင့္ တကြ ျဖစ္လာ၏။ ၁၉၃၃ ခုနစ္တြင္ ဂ်ီဟိုနယ္ကို
ဂ်ပန္သိမ္းပိုက္လိုက္၏။ ထိုႏွစ္တြင္ပင္ ႏိုင္ငံေပါင္းခ်ဳပ္ အသင္းႀကီးမွ
ဂ်ပန္ႏုတ္ထြက္၏။ ၁၉၃၄ခုနစ္ ဧၿပီလတြင္ ဂ်ပန္ ၉ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ
ဝါရွင္တန္စာခ်ဳပ္ မရိွေတာ့ၿပီ၊ အေရွ႕ဘက္တိုင္းဖ်ားတြင္ ဘာျဖစ္ေနသည္ကို
မသိႏိုင္ေသာအေမရိကန္ႏွင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံ တိုင္းျပည္အားလံုး ပင္
တရုတ္ျပည္ကိစၥတြင္ ဝင္မရႈပ္သင့္ပဲ ေဘးသို႔ဖယ္ေနၾကေလာ့' ဟူ၍ ဂ်ပန္သံရံုးမွ
တစ္ဆင့္ ေၾကျငာလိုက္၏။
၁၉၃၅-၃၆ခုနစ္အတြင္းတြင္ မြန္ဂိုးရီးယားႏွင့္ ေျမာက္ပိုင္းတရုတ္ျပည္
တစ္ျပည္လံုးကို သိမ္းယူ လိုက္၏။ ဤကဲ့သို႔ ဂ်ပန္ဝ့ံက်ယ္လာစဥ္ အဂၤလိပ္ႏွင့္
(ႀကိဳးဆြဲတိုင္းကေနေသာ) ျပင္သစ္တို႔က ထိေရာက္ စြာ ကူညီခဲ့ၾက၏။ အေမရိကန္ကို
ဆန္႔က်င္ဆီးဆို႔လို၍လည္းကူ၏။ ရုရွားကို ဆန္႔က်င္ဆီးဆို႔လို႔၍လည္း ကူ၏။
၁၉၃၁-၃၂ ခုနစ္တြင္ မန္ခ်ဴးရီးယားကု ဂ်ပန္တိုက္သည္တြင္ အေမရိကန္က
အဂၤလိပ္အားမိမိႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ ဂ်ပန္ကို အေရးယူရန္ အတန္တန္ေျပာဆို၏။ အဂၤလိပ္က
သေဘာမတူခဲ့။ ၁၉၃၃ ခုနစ္တြင္ တရုတ္ ျပည္၏ တိုင္တန္းခ်က္အရ ဂ်ပန္ေပၚတြင္ ဝိုင္း၍
အေရးယူရန္ ႏုိင္ငံေပါင္းခ်ဳပ္၌ သည္းသည္း မည္းမည္း ေဆြးေႏြးစဥ္က
အဂၤလိပ္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဆာဂၽြန္ဆိုင္မြန္က ဂ်ပန္အေရွ႕ေနႀကီးအျဖစ္
ႏိုင္ႏိုင္ႏွင္းႏွင္းေဆာင္ ရြက္ခဲ့ရာ ဂ်ပန္ကိုယ္စလွယ္ မက္ဆူးအိုကာပင္
အတိအလင္းခ်ီးက်ဴးခဲ့၏။ ေျမာက္ပိုင္းတရုတ္ျပည္ကို ရၿပီးသည့္ အခါ ဂ်ပန္တို႔သည္
တရုတ္ကမ္းရိုးတန္းၿမိဳ႕မ်ားကို မည္းၿပီး သိမ္းယူ လာခဲ့ၾက၏။ ရွီထံကိုပါ
သိမ္းၿပီး အဂၤလိပ္တို႔ ကို အဝတ္အစားခၽြတ္၍ ရွာေဖြသည့္ အေျခအထိ ေရာက္လာ ၏။
တရုတ္ျပည္၏ ဆိပ္ကမ္းအားလံုးပင္ ဂ်ပန္လက္သို႔ေရာက္ေသာအခါ တရုတ္အစိုးရတို႔၏ ပူဆာ
ေတာင္းဆိုခ်က္အရ အေမရိကန္၏ အကူျဖင့္ ျမန္မာ ျပည္မွ တရုတ္
ဗမာလမ္းမႀကီးေဖာက္ေပးၿပီး တရုတ္ျပည္ကို အသက္ဆက္ေနသည့္ အၾကားမွာပင္ ၁၉၄၁ ခုနစ္
၌ဂ်ပန္က ထိုလမ္းမႀကီးကို ျမန္မာျပည္ ဘက္မွ ပိတ္ေပးရမည္ဟု ေတာင္းဆိုေသာအခါ
အဂၤလိပ္အစိုးရက ပိတ္ ေပးလိုက္ေသး၏။ အေမရိကန္ႏွင့္ တရုတ္တို႔က
အတင္းအက်ပ္တိုက္တြန္းမွ ျပန္ဖြင့္ေပး၏။ မိုးေၾကာင့္ပိတ္သည္ဟု ဆင္ေျခ ေပးလိုက္
ေသး၏။
၁၉၄၁ ခုနစ္တြင္ ဂ်ပန္၏ဝ့ံက်ယ္ေသာ ေျခလွမ္းကို ျမန္မာျပည္က
လူတိုင္းလိုပင္သိေနၾက၏။ ဂ်ပန္သည္အင္ဒိုခ်ိဳင္းနားျပည္သို႔ေရာက္လာ၏။
ယိုးဒယားျပည္ေပၚသို႔ ၾသဇာပိုမိုကူးစက္လာ၏။ အဂၤလိပ္ တို႔၏
ထိေရာက္စြာကာကြယ္ျခင္းကို မေတြ႔ရ။ သို႔ျဖင့္ အေမရိကန္ႏွင့္ အဂၤလိပ္ကို ဂ်ပန္က
စစ္ေၾကျငာ ေသာ ၁၉၄၁ခုနစ္ ဒီဇင္ဘာ ၁ ရက္ေန႔သို႔ ေရာက္ခဲ့၏။
ထိုသို႔ေရာက္၍ တစ္လေက်ာ္ေက်ာ္ကေလးတြင္ ျမန္မာျပည္တံခါးဝသို႔ ဂ်ပန္ေရာက္လာ၏။
တရုတ္တို႔က ဂ်ပန္ျမန္မာျပည္မဝင္ႏိုင္ေအာင္
သူတို႔စစ္တပ္မ်ားႏွင့္ကာကြယ္ေပးပါမည္ဟူ၍ အတန္တန္ ေျပာ၏။ အဂၤလိပ္
စစ္ေသနာပတိမ်ားက လက္မခံခဲ့။ ျမန္မာျပည္ကို ခုခံရန္ ကိုယ့္အင္ ကိုယ့္အားသည္မရိွ
သူမ်ားေပးေသာ အကူကို လက္မခံရိွခဲ့၏။ အဂၤလိပ္အစိုးရကို
ဖိႏွိပ္ေသာဝါဒစနစ္ေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္သူ၊ ျပည္သားမ်ားကလည္း ထိုစဥ္က
အဂၤလိပ္တို႔အား ေထာက္ခံအားေပးလိုျခင္းမရိွ။ စစ္အားထုတ္မႈတစ္ခုလံုး ကို
ေက်ာေပးေန၏။
ေက်ာေပးေနရံုသာမဟုတ္၊ အမ်ားေသာအားျဖင့္ ဂ်ပန္အလာကိုပင္ ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနၾကေသး၏။
ဂ်ပန္လာလွ်င္ အခက္ဟု ဒီးဒုတ္က အၿမဲေရး၏။ ဂ်ပန္လာလွ်င္ အေခက္ဟု ဂ်ာနယ္ေက်ာ္က
အၿမဲေရး၏။ အခ်ည္းအႏီွးပင္။
ဂ်ပန္လာမည္ကို ရာဇဝင္သေဘာတရားျဖင့္သိေသာအခါ ကိုယ့္တိုင္းျပည္အတြက္
ကိုယ့္ကိုယ္တိုင္ က လံုးပန္းမႈျပမွ ဂ်ပန္လက္ထဲတြင္ သူထားရာက မေနရမည္ဟု ယူဆ၍
ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ငန္းကို လူငယ္ပိုင္း အခ်ိဳ႕ကစီစဥ္ၾက၏။ အခ်ိဳ႕က ဂ်ပန္ႏွင့္
လံုးဝမေပါင္းလိုၾက။
ကမာၻ၏လိႈင္းတံပိုးမ်ား တတ္ၾကြမည္ တကဲကဲရိွစဥ္ ျမန္မာျပည္သို႔
တိုင္းငယ္ျပည္ငယ္ကေလး၏ လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈသည္ ကမာၻျပင္ပႏွင့္ မဆက္သြယ္လွ်င္
မျဖစ္ဟူေသာအသိိဟု တရုတ္ျပည္ ဘက္သို႔ ထြက္၍သြားေသာ သခင္ေအာင္ဆန္းမွာ
ထိုေတာ္လွန္ေရး သမားမ်ား၏ အစီအစဥ္အရ အမြိဳင္းၿမိဳ႕တြင္ ဂ်ပန္ျပည္သို႔
ေခၚေဆာင္သြားျခင္း ခံယူခဲ့ရ၏။
၁၉၄၁-၄၂ ခုနစ္တြင္ကမာၻ႔အေျခအေနအရ ျမန္မာျပည္၏ ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ငန္းကို
ထိထိေရာက္ ေရာက္လုပ္လိုသူသည္ ထိုအခါက အဂၤလိပ္အားအလိုမရိွျဖစ္ေနရမည့္
ႏိုင္ငံႀကီးတစ္ခုဟု သို႔မဟုတ္ အမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္မည္သာျဖစ္၏။
ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားသည္ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္တြင္ လြတ္လပ္ေရးမရေသာ အခါ အဂၤလိပ္ကို
အလိုမရိွေသာ ဂ်ပန္ႏွင့္ ေပါင္းၾကရ၏။ ဂ်ပန္ႏွင့္ေပါင္း၍ ကိုယ္လိုခ်င္ေသာ
လြတ္လပ္ေရးမရဘဲ အၾကမ္းဆံုးေသာ ဖက္ဆစ္ဝါဒႏွင့္ ႏွိပ္စက္ညွင္းပန္း
ဖံုးလႊမ္းခ်ဳပ္ ခ်ယ္ျခင္းကို ခံရေသာအခါ၊ ဂ်ပန္ကို ကိုယ္ခ်ည္းသက္သက္
ေတာ္လွန္ဖို႔လည္း ျပင္ဆင္ၾက၏။ ဂ်ပန္ကို အလိုမရိွရာ၌ လုပ္ငန္းခ်င္းတူေသာ
မဟာမိတ္တို႔ႏွင့္လည္း ေပါင္းၾကျပန္၏။ ကမာၻ႔ အေျခအေန၏ ေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္
အခိုက္အတန္႔ အားေလ်ာ္စြာ မဟာမိတ္အျဖစ္ ဆက္ဆံသူတို႔သာ လူမ်ိဳးေျပာင္းသြား
ေသာ္လည္း လြတ္လပ္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကား တစ္ဆက္ တစ္စပ္တည္းျဖစ္၏။
၁၉၄၅ ခုနစ္တြင္ျမန္မာေတာ္လွန္မႈေၾကာင့္ ဂ်ပန္ရန္ျမန္ျမန္ၿပိဳ၍ မဟာမိတ္တို႔
ေစာေစာေအာင္ႏိုင္ သကဲ့သို႔၁၉၄၂ ခုနစ္က ျမန္မာ့ေတာ္လွန္မႈေၾကာင့္ အဂၤလိပ္တို႔
ျမန္ျမန္ထြက္ေျပးရ၍ ဂ်ပန္ေစာေစာ ဝင္ႏို္င္ခဲ့၏။ ထိုေတာ္လွန္မႈမရိွိရင္ ထိုအခါက
ဂ်ပန္အဝင္ေႏွးရံုသာရိွ၏။ ဝင္မည္ကားမုခ်ပင္ျဖစ္၏။
သို႔ျဖစ္ရာ အခ်ဳပ္မွာဂ်ပန္ကို ျမန္မာျပည္သို႔ေရာက္ေအာင္ ေခၚလာခဲ့ျခင္းအတြက္
အျပစ္ရိွသူကို ရွာလွ်င္ အဂၤလိပ္တို႔တြင္သာ တရားခံအျဖစ္ေတြ႔ရိွရမည္ျဖစ္ေပသတည္း။
ယခင္ဦးခ်စ္ေမာင္ေရးသားခဲ့သည့္စာမူကို ၂၇-၃-၆၉ ထုတ္ အမွတ္ ၁၊ ရႈေထာင့္ဂ်ာနယ္မွ
တစ္ဆင့္ ျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။
**ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ဦးခ်စ္ေမာင္ (၁၉၁၃-၁၉၄၆ )**
အုတ္ဖိုၿမိဳ႕တြင္ ၁၂၇၄ ခုနစ္ ျပာသိုလဆန္း ၁၃ ရက္ တနလၤာေန႔တြင္ ေမြးဖြားသည္။
ဆယ္တန္းစာေမးပြဲေအာင္ျမင္ေသာအခါ ေက်ာင္းဆရာဝင္လုပ္ၿပီး
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ေရာက္လာစဥ္ 'အေနာ္ရထာသတင္းစာ'တြင္ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ေဈးႏႈန္းသတင္းစာ၊ ျမန္မာ့အလင္းသတင္း
စာတို႔တြင္ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာတြင္
အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ျဖစ္လာခဲ့သည္။
ႏိုင္ငံအတြက္ မေထာက္မညွာ ရဲဝ့ံစြာေရးခဲ့သျဖင့္တိုက္ရွင္ႏွင့္ စိတ္သေဘာထားခ်င္း
မတိုက္ဆိုင္ျဖစ္ခဲ့ ၿပီး ႏုတ္ထြက္ခဲ့သည္။
'ဂ်ာနယ္ေက်ာ္' ကိုဦးစီးထုတ္ေဝခဲ့ရာမွ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္
ဦးခ်စ္ေမာင္ဟုထင္ရွားခဲ့သည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္ အၿပီး
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဦးေဆာင္ေသာ ဖဆပလ ဗဟိုဦးစီးအဖြဲ႔တြင္ ပါဝင္ခဲ့ၿပီး
လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ စာေရးဆရာအသင္း၏ ဥကၠဌ အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။
၁၉၄၆ ခုနစ္၊ ဧၿပီလ ၃ ရက္ေန႔တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။
(ျပည္သူ႔ေခတ္၊ အတြဲ (၂)၊ အမွတ္ (၆၈) မွ)
Subject: [လူဗိုလ္ဟူသည္.....]
To: lubo601@gmail.com
**ဤစြပ္စြဲခ်က္ မွန္သလား၊ မွားသလား**
စကၠဴျဖဴစီမံကိန္းအတိုင္း ျမန္မာျပည္တည္တ့ံေစလိုေသာႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား
ႏိုင္ငံေရးဂိုဏ္းမ်ားသည္ လြန္ခဲ့သည့္သံုးႏွစ္အတြင္း
ျမန္မာျပည္အလူးအလဲခံလိုက္ရျခင္းမွာ ဂ်မန္ကို ေအာင္ဆန္းေခၚလာေသာ ေၾကာင့္
ျဖစ္သည္ဟူ၍ ဆိုေျပာေနၾက၏။
မည္သည္အတြက္ပင္ျဖစ္ေစ ဤစကားသည္ မွန္၏ မမွန္၏ကို စစ္ေဆးၾကည့္ရႈရန္ လိုအပ္လာ၏။
ဂ်ပန္ ကို ေအာင္ဆန္းေခၚလာျခင္းသည္ ဟုတ္သည္မဟုတ္သည္ကို စိစစ္ရန္ ရိွလာ၏။
ယခုေသာ္စကၠဴျဖဴသမား ႏိုင္ငံေရးဂိုဏ္းမ်ားသည္
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတစ္ဦးတည္းကိုသာ ကြက္၍ သူ႔ေၾကာင့္ ဂ်ပန္လက္ဝယ္ျမန္မာျပည္
ေက်ပ်က္ရသည္ဟု စြပ္စြဲခ်က္တင္ေနျခင္းမွာ သူတို႔၏ေစတနာ ဘယ္ပံု ရိွသည္ဟု
ထင္ရွားလွ၏။
**တရားခံအစစ္မ်ား**
မည္သို႔ပဲျဖစ္ေစ ဂ်ပန္အား ျမန္မာျပည္သို႔ေရာက္ေအာင္ ေခၚေဆာင္လာေသာ
တရားခံအစစ္ကို ကၽြႏ္ုပ္တို႔သည္ ကမာၻႏိုင္ငံေရးကို နားလည္ေသာအားျဖင့္
ဆြဲထုတ္၍ျပသရေပအ့ံ။
ကၽြႏု္ပ္တို႔သည္ ဂ်ပန္မ်ားျမန္မာျပည္သို႔ေရာက္ေအာင္
ေခၚေဆာင္လာေသာတရားခံအစစ္ကို အဂၤလိပ္ မ်ား၏ ဓနရွင္စနစ္တြင္
သြား၍ရွာေဖြေတြ႔ရိွရ၏။
အဂၤလိပ္တို႔သာလွ်င္တရားခံမ်ားျဖစ္ၾက၏။ အဂၤလိပ္ဟု ေခၚဆိုရာ၌ အဂၤလိပ္ျပည္သူ၊
ျပည္သားလူ အမ်ားေပၚတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္လွ်က္ရိွခဲ့ေသာ ဘိလပ္အစိုးရတို႔ႏွင့္
၎တို႔ဝါဒစနစ္ က်င့္ထံုး၊ က်င့္နည္းကို အထူးအားျဖင့္ ဆိုလိုပါ၏။
ဂ်ပန္တုိ႔ ျမန္မာျပည္ကို ဝင္ေရာက္ေမႊေႏွာက္ျခင္း အေျခသို႔ေရာက္ရိွျခင္းအတြက္
တရားခံမ်ားကို ရွာေဖြရင္လည္း ပထမ ဘီလပ္အစိုးရကိုပင္ ေတြ႔ျမင္ရလ်က္ ဒုတိယတြင္
ျမန္မာျပည္ရိွ အဂၤလိပ္ဘုရင္ခံအစိုးရ တို႔ကိုေတြ႔ျမင္ရ၏။ ဤသူတို႔သာလွ်င္
တရားခံအစစ္ ျဖစ္ၾက၏။ ဤစကားမ်ားကို ေပါတန္စြာေျပာဆိုျခင္းမဟုတ္၊
ရာဇဝင္သေဘာျဖင့္ အထပ္ထပ္ေစာေၾကာေျပာဆိုျခင္းသာျဖစ္၏။ ၁၉၄၂ ခုနစ္တြင္ ဂ်ပန္တို႔
ျမန္မာျပည္သို႔ ဝင္ေရာက္၍ ေမႊေႏွာက္ေခ်ာက္ခ်ားႏိုင္ျခင္းမွာ လြန္ခဲ့သည့္ အႏွစ္
၅၀အတြင္းက အဂၤလိပ္တို႔၏ စနစ္ေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္၏။ ထိုစနစ္ျပစ္ဟူသမွ်ကို
ျမန္မာျပည္သည္ကုန္း၍ ခံလိုက္ရျခင္းမွ်သာျဖစ္၏။
ရွင္းဦးအ့ံ၊ ၁၉၀၀ျပည့္ႏွစ္မတိုင္မီအထိ အဂၤလိပ္တို႔သာလွ်င္
ပစိဖိတ္သမုဒၵရာႏွင့္ ကမာၻအေရွ႕ဖ်ားတြင္ စိုးမိုးမင္း မူႏိုင္ခဲ့ၾက၏။
တရုတ္ျပည္ႀကီးမွာ ဘိန္းစစ္မ်ားျဖစ္ပြားၿပီးသည္အခ်ိန္ကစ၍ အဂၤလိပ္တို႔၏ ေအာက္၌
စင္းစင္းခံ လ်က္ေနခဲ့ရ၏။ တရုတ္ျပည္၏ စီးပြားေရးတစ္ခုလံုးပင္ အဂၤလိပ္တို႔
ခ်ယ္လွယ္သလိုျဖစ္ေနခဲ့ရ၏။
တရုတ္ျပည္မွာ အဂၤလိပ္ေခါင္းေဆာင္သည့္ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ား၏ စီးပိုးျခင္းကို
ခံယူလွ်က္ရိွေနခဲ့၏။ ၁၉၀၀သို႔ ေရာက္ေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ပင္ အဂၤလိပ္တို႔၏
အေရွ႕ဖ်ားရာဇပလႅင္မွာ တုန္လႈပ္လာ၏။ ၁၈၉၈ခုနစ္တြင္ အေမရိကန္က
ဖိလစ္ပုိင္ကိုသိမ္းျခင္းျဖင့္ ထိုအခ်င္းအရာသည္ သိသာ၏။ ၁၈၉၉ခုနစ္တြင္
အေမရိကန္ျပည္ထဲ ေရးဝန္ ဂၽြန္ေဟးက တရုတ္ျပည္သည္ မည္သည္ႏိုင္ငံတစ္ခုကိုမွ်
ကာသာခြင့္ ထူးထူးျခားျခားမေပးခဲ့ရ။ ကုန္ကူး လုိေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတိုင္းသို႔
တံခါးဖြင့္ေပးထားမည္ဟု ေတာင္းဆိုလုိက္၏။ ၁၈၉၈ခုနစ္တြင္ ဂ်ာမနီက
ေကြ႔ေခ်ာင္းပင္လယ္ေအာ္ကို တရုတ္တို႔ထံမွ မရအရယူ၍ ငွားၾက၏။ ဤသို႔ငွားၿပီးလွ်င္
ေရတပ္စခန္းခ်ဖို႔လုပ္ လာ၏။
ဤတြင္ ထိုသူတို႔၏ အစီအမံကိုကာကြယ္ရန္ သေဘာျဖင့္ အဂၤလိပ္တို႔ကလည္း
ေဝဟုိင္းေဝးကို ငွား၏။ ၁၉၀၀ျပည့္ႏွစ္တြင္ ဂ်မနီက ေရတပ္ခ်ဲထြင္ဖို႔
ဥပေဒျပဳလိုက္ရာ အဂၤလိပ္တို႔မွာ ဥေရာပတိုက္ ေျမာက္ပိုင္း ပင္လယ္၌
ေရေၾကာင္းရန္ခုခံဖို႔ တိုးခ်ဲ႕ျပင္ဆင္ရျပန္၏။ အေရွ႕တိုင္းမွာေရာ အေနာက္တိုင္း
မွာပါ အဂၤလိပ္တို႔၏ စားက်က္အေနက်ဳံ႕လာျခင္းကို သတိျပဳၾကဖို႔ျဖစ္၏။
အေရွ႕တိုင္းတြင္ အျခားဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားက အသီးသီးျပင္ဆင္လာၾကေသာအခါ
အဂၤလိပ္တို႔သည္ ၁၉၄၂ခုနစ္တြင္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ျမန္မာျပည္ ထြားထြားညက္ညက္ေက်ေအာင္
ေႏွာက္ေမြေခ်ာက္ခ်ားေစႏိုင္မည့္ အာနိသင္ရိွေသာ အလုပ္ကိုစတင္လို္က္၏။
၁၈၉၄ခုနစ္တြင္ ထိုစဥ္က ထုိေနရာ၌ ဒုတိယတန္းမွ်ေလာက္သာရိွေသးသည့္ ဂ်ပန္ျပည္ႏွင့္
တိုက္ရိုက္ မဟာမိတ္ ဆက္သြယ္ပူးေပါင္းသည့္စာခ်ဳပ္ကို ခ်ဳပ္ဆိုလိုက္ရ၏။
ဂ်ပန္ေရတပ္ကိုတည္ေပး၏။ ပစၥည္းရွာေပး၏။ သင္ၾကားျပသေပး၏။
စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္၍ ၁၄ ရက္မွ်သာရေသးစဥ္ ဂ်ပန္သည္ အဂၤလိပ္အားကိုးရၿပီးျဖစ္၍
တရုတ္ျပည္ကို ပထမဆံုးအႀကိမ္တိုက္ေလေတာ့၏။ ဤစစ္ကားပထမ တရုတ္-ဂ်ပန္စစ္
၁၈၉၄-၉၅ခုနစ္ စစ္ျဖစ္၏။ ဤစစ္တြင္ ဂ်ပန္သည္ တရုတ္ျပည္မွ ကိုးရီးယားျပည္ကို
ခြဲထုတ္ႏိုင္ခဲ့၏။(မွတ္ခ်က္-ဤကိုးရီးယားျပည္ကို ေနာင္ေသာအခါ ဂ်ပန္သည္
သိမ္းပိုက္ယူငင္လိုက္၏) လြိဳင္တန္းအငူကို တရုတ္က ဂ်ပန္သို႔ေပးလိုက္ရ၏။
ဤကဲ့သို႔ျဖစ္ေသာ အခါ ရုရွား၊ ဂ်ာမနီႏွင့္ျပင္သစ္တို႔က ထို႔သို႔တရုတ္ႏိုင္ငံမွ
အႏိုင္ရေသာနယ္တို႔ကို ျပန္၍ေပးအပ္ရန္ ပူးေပါင္းေတာင္းဆိုၾက၏။ အဂၤလိပ္က
မပူးေပါင္းပဲ သင္းခြဲေန၏။ ေနာက္ဆံုး၌ ဂ်ပန္သည္ေတာင္းဆိုခ်က္ အတိုင္း
ျပန္ေပးလိုက္ရ၏။
၁၉၀၂ခုနစ္တြင္ အဂၤလိပ္-ဂ်ပန္စာခ်ဳပ္ထပ္မံခ်ဳပ္ဆိုၾက၏။
၁၉၀၄-၅ ခုနစ္တြင္ ဂ်ပန္သည္ ရုရွားကိုခ်၍ ရုရွားလက္ထဲမွ ပို႔အာသာ
သေဘၤာတပ္စခန္းႏွင့္တကြ၊ ပထမအႀကိမ္က ရၿပီးေနာက္မွ ျပန္ေပးလိုက္ရေသာ
လြိဳင္တန္းအငူကုိ သိမ္းပိုက္လိုက္၏။ ထို႔အျပင္ မန္ခ်ဴးရီးယားျပည္
ေတာင္ပိုင္းအေပၚတြင္လည္း ခ်ယ္လွယ္လႊမ္းမိုး ၾသဇာတိုးလာခဲ့၏။
၁၉၀၅ ခုနစ္တြင္ အဂၤလိပ္-ဂ်ပန္သည္ ပို၍တိုးတတ္၍ ခ်စ္ၾကည္ေရးလုပ္ၾကျပန္၏။
စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ၾက ျပန္၏။ ထိုစာခ်ဳပ္တြင္ ျမန္မာျပည္အဝင္ပါျဖစ္ေသာ အိႏၱိယျပည္၌
အဂၤလိပ္တို႔ ဆက္လက္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ လႊမ္းမိုးေနႏိုင္ရန္ အတြက္ ဂ်ပန္က ကူပ့ံဖို႔ပင္
အခ်က္တစ္ခ်က္ပါရိွေသး၏။ အျခားတိုင္းျပည္ႀကီး တစ္ျပည္ တည္းျဖင့္စစ္ျဖစ္လွ်င္
တစ္ေယာက္ကိုတစ္ေယာက္ကူစတမ္းဟူ၍လည္း ပါရိွေလေသး၏။
ဤနည္းျဖင့္ ဒုတိယတန္းစား ဂ်ပန္သည္ အဂၤလိပ္၏ အကူကိုမီကာ တတ္ၾကြ ေတာင္းတင္း
နယ္ခ်ဲ႕ျခင္း ျပဳလာႏိုင္၏။ ၁၉၁၄ ခုနစ္္တြင္ ဥေရာပတိုက္၌ စစ္ႀကီးျဖစ္ေန၍မည္သည့္
ဥေရာပတိုက္ရိွ ႏိုင္ငံကမွ် လာေရာက္ မစြပ္ဖက္ႏိုင္ေၾကာင္းသိရေသာအခါ ၁၉၁၅
ခုနစ္တြင္ ဂ်ပန္သည္ တရုတ္ျပည္ ကလုိက္နာရမည္ဆိုေသာ ၂၁ ရပ္ ေသာ ေတာင္းဆုိခ်က္ကို
တရုတ္အစိုးရထံမွ ေတာင္းဆိုေလေတာ့၏။ ထို႔ေနာက္ ရွံထံ၊ ဇူကီယင္၊ မန္ခ်ဴးရီးယား၊
ႏွင့္အတြင္းမြန္ဂိုရီးယားျပည္အျပင္ ဆိုက္ေဘးရီးယား အေရွ႕ဖ်ား တစ္ခြင္ကိုပင္
ယူငင္သိမ္းပိုက္ လိုက္ ေလေတာ့၏။
၁၉၁၄-၁၈ ခုနစ္ ပထမကမာၻစစ္ႀကီးၿပီးသြားေသာအခါ ဂ်ပန္ေခ်ာင္
အႏိုင္က်င့္ရယူထားသျဖင့္ ေတာင့္တင္းေနေသာ အေျခအေနကို အေမရိကန္ကကန္႔ကြက္၏။
ပါရီၿမိဳ႕တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကြန္ဖရင့္ က်င္းပသည့္အခါ
ထိုသို႔ဂ်ပန္ရထားၿပီးျဖစ္ေသာ နယ္မ်ားကို ျပန္ေပးဖို႔အေမရိကန္က ေတာင္း၏။
ဂ်ပန္ကေပးရ ဖို႔ႀကိဳးစား၏။ ထိုသို႔ဂ်ပန္ႀကိဳးစားမႈကို အဂၤလိပ္က ေထာက္ခံ၏။
အေမရိကန္နယ္မ်ားအားလံုးကို လက္လႊတ္ပစ္ ဖို႔ အတင္းေတာင္း၏။ ေနာက္ဆံုးတြင္
ဂ်ပန္လက္ဝယ္ ရိွထံကို ထားဦးေလာ့ဟု သေဘာတူလွ်က္ က်န္နယ္ေျမ မ်ားကို ျပန္လည္၍
ပိုေနၿမဲ က်ားေနၿမဲ ျဖစ္ေစခဲ့၏။
ဝါရွင္တန္တြင္ ေရေၾကာင္းစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုေသာအခါ ပါရစ္ကြန္ဖရင့္က
ရခဲ့ေသာရီွထံပင္လွ်င္ လက္လႊတ္ ၍ရရိွထားေသာနယ္အားလံုးကို ျပန္ေပးလိုက္ရ၏။
အဂၤလိိပ္-ဂ်ပန္ခ်ဳပ္ဆိုေသာစာခ်ဳပ္ကိုလည္း ဖ်က္သိမ္းခိုင္း၏။
စစ္သေဘၤာႀကီးမ်ားကို အဂၤလိပ္ အေမရိကန္ အေရအတြက္တူညီစြာထားၾကရန္ တရုတ္ျပည္၏
ျပည္တြင္းတည္ ၿမဲမႈကို အာမခံ၍ တံခါးမရိွပြင္းလင္းစြာ ကုန္သြယ္ခြင့္
ႏိုင္ငံတိုင္းက ရရိွၾကရန္တို႔ကိုလည္း သေဘာတူရ၏။
ယခင္စစ္ႀကီးအၿပီးတြင္ အေမရိကန္၏ အေျခအေနမွာခိုင္မာေတာင့္တင္း၍
ဤကဲ့သို႔ၿဖိဳခြင္းကာ မိမ္ိ အလိုက်လုပ္ကိုင္ႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္၏။ ၁၉၁၃ ခုနစ္တြင္
အေမရိကန္က တရုတ္ျပည္အတြင္းသို႔ တရုတ္ ျပည္ဝင္ကုန္အားလံုး၏ ၆ရာခိုင္ႏႈန္းသာ
တင္သြင္းႏိုင္ခဲ့ရာမွ ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္းတင္သြင္းလာ၏။ အဂၤလိပ္က ၄၆ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ
၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ေလ်ာ့က်သြား၏။
အဂၤလိပ္-ဂ်ပန္စာခ်ဳပ္ကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ရေသာလည္း ဝါရွင္တန္စာခ်ဳပ္အရ
အဂၤလိပ္ေရာ ဂ်ပန္ပါ နစ္နာေနၾကသျဖင့္ အတူတူပင္ ပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္ေနခဲ့ၾက၏။
၁၉၂၅ ခုနစ္ ဇြန္လ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ရိွ ဂ်ပန္သံအမတ္ ဘရြန္ဟာယာရီွးအား
ႏႈတ္ဆက္ညစာစားပြဲ၌ ယခုဆဠမေျမာက္ ေဂ်ာ့ဘုရင္ ျဖစ္ေနေသာ ထိုစဥ္ က ေယာက္ၿမိဳ႕စား
မင္းသားက 'ကမာၻက တစ္ျပည္ႏွင့္တစ္ျပည္ စစ္ေရး စစ္ရာ ပူးေပါင္းမႈကို
သေဘာမတူလိုၾက ရာ ဂ်ပန္ႏွင္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ မဟာမိတ္ဆက္သြယ္မႈမွာလည္း
ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ တြင္ အေျခစိုက္ထားသည့္ ႏိုင္ငံမ်ား အဝင္အပါ ၿငိမ္းခ်မ္းရာ
ၿငိမ္းခ်မ္းေၾကာင္း ပူးေပါင္းသည့္မဟာမိတ္ အျဖစ္သို႔ ေရာက္သြားေပၿပီ၊ သို႔ေသာ္
အဂၤလိပ္ႏွင့္ ဂ်ပန္၏ ခ်စ္ၾကည္မႈအား အေရွ႕ဖ်ား၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္တ့ံရာ
ပလႅင္ခံႀကီး တစ္ခုလည္းျဖစ္ခဲ့၍ ျဖစ္လည္ျဖစ္ဆဲပင္' ဟူ၍ မိန္႔ၾကားခဲ့ေသး၏။
ဤနည္းအားျဖင့္ ၁၈၉၄ခုနစ္က စတင္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ေသာ ဂ်ပန္ အဂၤလိပ္ပူးေပါင္းမႈသည္
ဝါရွင္တန္ စာခ်ဳပ္ အရ အတည္အလင္းပယ္ဖ်က္သည့္ အခ်ိန္မတိုင္မီ အထိသာ
တည္ရိွေသာ္လည္း ထို႔ေနာက္တြင္ လည္း တည္တံ့ၿမဲၿမံလွ်က္ပင္ရိွ၏။
ဤအေၾကာင္းေၾကာင့္ပင္ အဂၤလိပ္နဲ႔ အေမရိကန္ အေစးမကပ္မႈသည္ ျဖစ္ေပၚလာ၏။
၁၉၃၁ ခုနစ္တြင္ မန္ခ်ဴးရီးယားသည္ ဂ်ပန္လက္ထက္တြင္ မန္ခ်ဴးေကာဟူ၍
ရုပ္ေသးအစိုးရႏွင့္ တကြ ျဖစ္လာ၏။ ၁၉၃၃ ခုနစ္တြင္ ဂ်ီဟိုနယ္ကို
ဂ်ပန္သိမ္းပိုက္လိုက္၏။ ထိုႏွစ္တြင္ပင္ ႏိုင္ငံေပါင္းခ်ဳပ္ အသင္းႀကီးမွ
ဂ်ပန္ႏုတ္ထြက္၏။ ၁၉၃၄ခုနစ္ ဧၿပီလတြင္ ဂ်ပန္ ၉ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ
ဝါရွင္တန္စာခ်ဳပ္ မရိွေတာ့ၿပီ၊ အေရွ႕ဘက္တိုင္းဖ်ားတြင္ ဘာျဖစ္ေနသည္ကို
မသိႏိုင္ေသာအေမရိကန္ႏွင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံ တိုင္းျပည္အားလံုး ပင္
တရုတ္ျပည္ကိစၥတြင္ ဝင္မရႈပ္သင့္ပဲ ေဘးသို႔ဖယ္ေနၾကေလာ့' ဟူ၍ ဂ်ပန္သံရံုးမွ
တစ္ဆင့္ ေၾကျငာလိုက္၏။
၁၉၃၅-၃၆ခုနစ္အတြင္းတြင္ မြန္ဂိုးရီးယားႏွင့္ ေျမာက္ပိုင္းတရုတ္ျပည္
တစ္ျပည္လံုးကို သိမ္းယူ လိုက္၏။ ဤကဲ့သို႔ ဂ်ပန္ဝ့ံက်ယ္လာစဥ္ အဂၤလိပ္ႏွင့္
(ႀကိဳးဆြဲတိုင္းကေနေသာ) ျပင္သစ္တို႔က ထိေရာက္ စြာ ကူညီခဲ့ၾက၏။ အေမရိကန္ကို
ဆန္႔က်င္ဆီးဆို႔လို၍လည္းကူ၏။ ရုရွားကို ဆန္႔က်င္ဆီးဆို႔လို႔၍လည္း ကူ၏။
၁၉၃၁-၃၂ ခုနစ္တြင္ မန္ခ်ဴးရီးယားကု ဂ်ပန္တိုက္သည္တြင္ အေမရိကန္က
အဂၤလိပ္အားမိမိႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ ဂ်ပန္ကို အေရးယူရန္ အတန္တန္ေျပာဆို၏။ အဂၤလိပ္က
သေဘာမတူခဲ့။ ၁၉၃၃ ခုနစ္တြင္ တရုတ္ ျပည္၏ တိုင္တန္းခ်က္အရ ဂ်ပန္ေပၚတြင္ ဝိုင္း၍
အေရးယူရန္ ႏုိင္ငံေပါင္းခ်ဳပ္၌ သည္းသည္း မည္းမည္း ေဆြးေႏြးစဥ္က
အဂၤလိပ္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဆာဂၽြန္ဆိုင္မြန္က ဂ်ပန္အေရွ႕ေနႀကီးအျဖစ္
ႏိုင္ႏိုင္ႏွင္းႏွင္းေဆာင္ ရြက္ခဲ့ရာ ဂ်ပန္ကိုယ္စလွယ္ မက္ဆူးအိုကာပင္
အတိအလင္းခ်ီးက်ဴးခဲ့၏။ ေျမာက္ပိုင္းတရုတ္ျပည္ကို ရၿပီးသည့္ အခါ ဂ်ပန္တို႔သည္
တရုတ္ကမ္းရိုးတန္းၿမိဳ႕မ်ားကို မည္းၿပီး သိမ္းယူ လာခဲ့ၾက၏။ ရွီထံကိုပါ
သိမ္းၿပီး အဂၤလိပ္တို႔ ကို အဝတ္အစားခၽြတ္၍ ရွာေဖြသည့္ အေျခအထိ ေရာက္လာ ၏။
တရုတ္ျပည္၏ ဆိပ္ကမ္းအားလံုးပင္ ဂ်ပန္လက္သို႔ေရာက္ေသာအခါ တရုတ္အစိုးရတို႔၏ ပူဆာ
ေတာင္းဆိုခ်က္အရ အေမရိကန္၏ အကူျဖင့္ ျမန္မာ ျပည္မွ တရုတ္
ဗမာလမ္းမႀကီးေဖာက္ေပးၿပီး တရုတ္ျပည္ကို အသက္ဆက္ေနသည့္ အၾကားမွာပင္ ၁၉၄၁ ခုနစ္
၌ဂ်ပန္က ထိုလမ္းမႀကီးကို ျမန္မာျပည္ ဘက္မွ ပိတ္ေပးရမည္ဟု ေတာင္းဆိုေသာအခါ
အဂၤလိပ္အစိုးရက ပိတ္ ေပးလိုက္ေသး၏။ အေမရိကန္ႏွင့္ တရုတ္တို႔က
အတင္းအက်ပ္တိုက္တြန္းမွ ျပန္ဖြင့္ေပး၏။ မိုးေၾကာင့္ပိတ္သည္ဟု ဆင္ေျခ ေပးလိုက္
ေသး၏။
၁၉၄၁ ခုနစ္တြင္ ဂ်ပန္၏ဝ့ံက်ယ္ေသာ ေျခလွမ္းကို ျမန္မာျပည္က
လူတိုင္းလိုပင္သိေနၾက၏။ ဂ်ပန္သည္အင္ဒိုခ်ိဳင္းနားျပည္သို႔ေရာက္လာ၏။
ယိုးဒယားျပည္ေပၚသို႔ ၾသဇာပိုမိုကူးစက္လာ၏။ အဂၤလိပ္ တို႔၏
ထိေရာက္စြာကာကြယ္ျခင္းကို မေတြ႔ရ။ သို႔ျဖင့္ အေမရိကန္ႏွင့္ အဂၤလိပ္ကို ဂ်ပန္က
စစ္ေၾကျငာ ေသာ ၁၉၄၁ခုနစ္ ဒီဇင္ဘာ ၁ ရက္ေန႔သို႔ ေရာက္ခဲ့၏။
ထိုသို႔ေရာက္၍ တစ္လေက်ာ္ေက်ာ္ကေလးတြင္ ျမန္မာျပည္တံခါးဝသို႔ ဂ်ပန္ေရာက္လာ၏။
တရုတ္တို႔က ဂ်ပန္ျမန္မာျပည္မဝင္ႏိုင္ေအာင္
သူတို႔စစ္တပ္မ်ားႏွင့္ကာကြယ္ေပးပါမည္ဟူ၍ အတန္တန္ ေျပာ၏။ အဂၤလိပ္
စစ္ေသနာပတိမ်ားက လက္မခံခဲ့။ ျမန္မာျပည္ကို ခုခံရန္ ကိုယ့္အင္ ကိုယ့္အားသည္မရိွ
သူမ်ားေပးေသာ အကူကို လက္မခံရိွခဲ့၏။ အဂၤလိပ္အစိုးရကို
ဖိႏွိပ္ေသာဝါဒစနစ္ေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္သူ၊ ျပည္သားမ်ားကလည္း ထိုစဥ္က
အဂၤလိပ္တို႔အား ေထာက္ခံအားေပးလိုျခင္းမရိွ။ စစ္အားထုတ္မႈတစ္ခုလံုး ကို
ေက်ာေပးေန၏။
ေက်ာေပးေနရံုသာမဟုတ္၊ အမ်ားေသာအားျဖင့္ ဂ်ပန္အလာကိုပင္ ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနၾကေသး၏။
ဂ်ပန္လာလွ်င္ အခက္ဟု ဒီးဒုတ္က အၿမဲေရး၏။ ဂ်ပန္လာလွ်င္ အေခက္ဟု ဂ်ာနယ္ေက်ာ္က
အၿမဲေရး၏။ အခ်ည္းအႏီွးပင္။
ဂ်ပန္လာမည္ကို ရာဇဝင္သေဘာတရားျဖင့္သိေသာအခါ ကိုယ့္တိုင္းျပည္အတြက္
ကိုယ့္ကိုယ္တိုင္ က လံုးပန္းမႈျပမွ ဂ်ပန္လက္ထဲတြင္ သူထားရာက မေနရမည္ဟု ယူဆ၍
ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ငန္းကို လူငယ္ပိုင္း အခ်ိဳ႕ကစီစဥ္ၾက၏။ အခ်ိဳ႕က ဂ်ပန္ႏွင့္
လံုးဝမေပါင္းလိုၾက။
ကမာၻ၏လိႈင္းတံပိုးမ်ား တတ္ၾကြမည္ တကဲကဲရိွစဥ္ ျမန္မာျပည္သို႔
တိုင္းငယ္ျပည္ငယ္ကေလး၏ လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈသည္ ကမာၻျပင္ပႏွင့္ မဆက္သြယ္လွ်င္
မျဖစ္ဟူေသာအသိိဟု တရုတ္ျပည္ ဘက္သို႔ ထြက္၍သြားေသာ သခင္ေအာင္ဆန္းမွာ
ထိုေတာ္လွန္ေရး သမားမ်ား၏ အစီအစဥ္အရ အမြိဳင္းၿမိဳ႕တြင္ ဂ်ပန္ျပည္သို႔
ေခၚေဆာင္သြားျခင္း ခံယူခဲ့ရ၏။
၁၉၄၁-၄၂ ခုနစ္တြင္ကမာၻ႔အေျခအေနအရ ျမန္မာျပည္၏ ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ငန္းကို
ထိထိေရာက္ ေရာက္လုပ္လိုသူသည္ ထိုအခါက အဂၤလိပ္အားအလိုမရိွျဖစ္ေနရမည့္
ႏိုင္ငံႀကီးတစ္ခုဟု သို႔မဟုတ္ အမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္မည္သာျဖစ္၏။
ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားသည္ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္တြင္ လြတ္လပ္ေရးမရေသာ အခါ အဂၤလိပ္ကို
အလိုမရိွေသာ ဂ်ပန္ႏွင့္ ေပါင္းၾကရ၏။ ဂ်ပန္ႏွင့္ေပါင္း၍ ကိုယ္လိုခ်င္ေသာ
လြတ္လပ္ေရးမရဘဲ အၾကမ္းဆံုးေသာ ဖက္ဆစ္ဝါဒႏွင့္ ႏွိပ္စက္ညွင္းပန္း
ဖံုးလႊမ္းခ်ဳပ္ ခ်ယ္ျခင္းကို ခံရေသာအခါ၊ ဂ်ပန္ကို ကိုယ္ခ်ည္းသက္သက္
ေတာ္လွန္ဖို႔လည္း ျပင္ဆင္ၾက၏။ ဂ်ပန္ကို အလိုမရိွရာ၌ လုပ္ငန္းခ်င္းတူေသာ
မဟာမိတ္တို႔ႏွင့္လည္း ေပါင္းၾကျပန္၏။ ကမာၻ႔ အေျခအေန၏ ေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္
အခိုက္အတန္႔ အားေလ်ာ္စြာ မဟာမိတ္အျဖစ္ ဆက္ဆံသူတို႔သာ လူမ်ိဳးေျပာင္းသြား
ေသာ္လည္း လြတ္လပ္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကား တစ္ဆက္ တစ္စပ္တည္းျဖစ္၏။
၁၉၄၅ ခုနစ္တြင္ျမန္မာေတာ္လွန္မႈေၾကာင့္ ဂ်ပန္ရန္ျမန္ျမန္ၿပိဳ၍ မဟာမိတ္တို႔
ေစာေစာေအာင္ႏိုင္ သကဲ့သို႔၁၉၄၂ ခုနစ္က ျမန္မာ့ေတာ္လွန္မႈေၾကာင့္ အဂၤလိပ္တို႔
ျမန္ျမန္ထြက္ေျပးရ၍ ဂ်ပန္ေစာေစာ ဝင္ႏို္င္ခဲ့၏။ ထိုေတာ္လွန္မႈမရိွိရင္ ထိုအခါက
ဂ်ပန္အဝင္ေႏွးရံုသာရိွ၏။ ဝင္မည္ကားမုခ်ပင္ျဖစ္၏။
သို႔ျဖစ္ရာ အခ်ဳပ္မွာဂ်ပန္ကို ျမန္မာျပည္သို႔ေရာက္ေအာင္ ေခၚလာခဲ့ျခင္းအတြက္
အျပစ္ရိွသူကို ရွာလွ်င္ အဂၤလိပ္တို႔တြင္သာ တရားခံအျဖစ္ေတြ႔ရိွရမည္ျဖစ္ေပသတည္း။
ယခင္ဦးခ်စ္ေမာင္ေရးသားခဲ့သည့္စာမူကို ၂၇-၃-၆၉ ထုတ္ အမွတ္ ၁၊ ရႈေထာင့္ဂ်ာနယ္မွ
တစ္ဆင့္ ျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။
**ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ဦးခ်စ္ေမာင္ (၁၉၁၃-၁၉၄၆ )**
အုတ္ဖိုၿမိဳ႕တြင္ ၁၂၇၄ ခုနစ္ ျပာသိုလဆန္း ၁၃ ရက္ တနလၤာေန႔တြင္ ေမြးဖြားသည္။
ဆယ္တန္းစာေမးပြဲေအာင္ျမင္ေသာအခါ ေက်ာင္းဆရာဝင္လုပ္ၿပီး
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ေရာက္လာစဥ္ 'အေနာ္ရထာသတင္းစာ'တြင္ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ေဈးႏႈန္းသတင္းစာ၊ ျမန္မာ့အလင္းသတင္း
စာတို႔တြင္ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာတြင္
အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ျဖစ္လာခဲ့သည္။
ႏိုင္ငံအတြက္ မေထာက္မညွာ ရဲဝ့ံစြာေရးခဲ့သျဖင့္တိုက္ရွင္ႏွင့္ စိတ္သေဘာထားခ်င္း
မတိုက္ဆိုင္ျဖစ္ခဲ့ ၿပီး ႏုတ္ထြက္ခဲ့သည္။
'ဂ်ာနယ္ေက်ာ္' ကိုဦးစီးထုတ္ေဝခဲ့ရာမွ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္
ဦးခ်စ္ေမာင္ဟုထင္ရွားခဲ့သည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္ အၿပီး
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဦးေဆာင္ေသာ ဖဆပလ ဗဟိုဦးစီးအဖြဲ႔တြင္ ပါဝင္ခဲ့ၿပီး
လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ စာေရးဆရာအသင္း၏ ဥကၠဌ အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။
၁၉၄၆ ခုနစ္၊ ဧၿပီလ ၃ ရက္ေန႔တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။
(ျပည္သူ႔ေခတ္၊ အတြဲ (၂)၊ အမွတ္ (၆၈) မွ)
Subject: [လူဗိုလ္ဟူသည္.....]
To: lubo601@gmail.com
No comments:
Post a Comment