--လူထုက်န္းမာေရး(ရင္သားတြဲ က်ျခင္းကို ကာကြယ္ႏုိင္ေသာ နည္းလမ္းမ်ား )-

>

**Public Health**

 ျပည့္ၿဖိဳး တင္းရင္းတဲ့ ရင္သားအလွကို ပိုင္ဆိုင္လိုတာ မိန္းကေလးတိုင္းရဲ႕ ဆႏၵျဖစ္ပါ လိမ့္မယ္။ မိန္းကေလး တစ္ေယာက္ရဲ႕ အလွတရားကို ထင္ရွား ေပၚလြင္ေစၿပီး ဆြဲေဆာင္မႈ ရွိေစတဲ့ အရာေတြထဲမွာ ရင္သားက မရွိမျဖစ္ပါ။ သင့္ေကာက္ေၾကာင္းေလး အထင္သား ေပၚလြင္ေစဖို႔ ရင္သားကလည္း ပံ့ပိုးေပးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခ်ိန္မွာ ဒီအလွတရား ဆံုး႐ံႈးသြားမွာကို သင္စိုးရိမ္ ေနပါသလား။ အဆီေတြ၊ ဂလင္းေတြ၊ တြယ္ဆက္ တစ္သွ်ဴးေတြနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ သင့္ရင္သားဟာ တစ္သွ်ဴးေတြ ေလ်ာ့ရဲ လာတဲ့အခါ၊ တစ္သွ်ဴးရဲ႕ က်ဳံ႕ႏိုင္ဆန္႔ႏိုင္တဲ့ စြမ္းအား ေလ်ာ့နည္း လာတဲ့အခါ မ်ဳိးေတြမွာ တြဲက်လာ တတ္ပါတယ္။ မိန္းကေလး အမ်ားစုက ရင္သား တြဲက်လာတာကို မလိုလား ၾကသလို သင္တို႔ရဲ႕ အမ်ဳိးသား အေဖာ္ကလည္း ႏွစ္သက္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ရင္သား တြဲက်တာကို ႏို႔သီးေခါင္းရဲ႕ အေနအထားေပၚ မူတည္ၿပီး ခြဲျခား ႏိုင္ပါတယ္။ ႏို႔သီးေခါင္းက ပံုမွန္ အေနအထားထက္ အနည္းငယ္ နိမ္႔က်ေနပါက ရင္သား တြဲက်တာ သိပ္မဆိုးပါဘူး။ တကယ္လို႔ ႏို႔သီးေခါင္းေတြက ပံုမွန္ အေန အထားထက္ အလြန္အမင္း နိမ့္က်ၿပီး ေအာက္ဘက္ကို စိုက္ေနရင္ေတာ့ ရင္သား တြဲက်တာ ဆိုးေနပါၿပီ။

**ရင္သား တြဲက်ေစေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား**

 ၁။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်ဆင္းျခင္း

ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်ဆင္းတာက ရင္သား တြဲက်တာကို ျဖစ္ေစတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းရင္းပါ။ ခႏၶာကိုယ္ အေလးခ်ိန္ တိုးလာတဲ့အခါ အေရျပားကို က်ယ္ျပန္႔ေအာင္ ဆန္႔ထားတာေၾကာင့္ တင္းတင္းရင္းရင္း ျဖစ္ေစပါတယ္။ ႐ုတ္တရက္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့သြားတဲ့အခါ ခႏၶာကိုယ္ တစ္ခုလံုးက အေရျပားေတြ ေလ်ာ့တြဲလာသလို သင့္ရင္သားေတြလည္း ေလ်ာ့တြဲလာ ေစပါတယ္။

 ၂။ ကမၻာေျမႀကီး ဆြဲငင္အား

ကမၻာေျမႀကီး ဆြဲငင္အားက သင့္ရင္သားကို တြဲက်ေစတယ္ဆုိလို႔ မအံ့ၾသ လိုက္ပါနဲ႔။ ဒါက အမွန္တကယ္ပါပဲ။ ကမ႓ာေျမႀကီး ဆြဲငင္အားက အရာ အားလံုးကုိ ဆြဲထားသလို သင့္ရင္သား ကိုလည္း ဆြဲတာေၾကာင့္ တြဲက် ေစတာပါ။ ရင္သား တစ္သွ်ဴးေတြကို ေလ်ာ့ရဲေစသလို ရင္သားမွာ အေရး ေၾကာင္းေတြကိုပါ ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။

၃။ မီးယပ္ေသြးဆံုးျခင္း

 အမ်ဳိးသမီးေတြ ေသြးဆံုးခ်ိန္မွာ အီစထ႐ိုဂ်င္ လုိ႔ေခၚတဲ့ မေဟာ္မုန္းဓာတ္ ေလ်ာ့နည္း သြားပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ရင္သားကို တင္းရင္း ျပည့္ၿဖိဳးေစတဲ့ ေကာ္လာဂ်င္ေတြ ေလ်ာ့နည္း သြားၿပီး သင့္ရင္သားကို ေလ်ာ့တြဲလာ ေစပါ တယ္။

၄။ ေလ်ာ့ရဲေသာ ဘရာစီယာ ဝတ္ဆင္ျခင္း

အမ်ဳိးသမီးေတြ အတြက္ အေရးႀကီးဆံုးက ဘရာစီယာကို ရင္သား အရြယ္ အစား အလိုက္ သင့္ေတာ္တဲ့ ပံုစံအေနအထား ဝတ္ဆင္ဖုိ႔ပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆုိေတာ့ ဘရာစီယာ ပံုစံမွန္မွန္ မဝတ္ဆင္တာက သင့္ရင္သားကို တြဲက် ေစတာေၾကာင့္ပါ။  

**ဘယ္လုိ ကာကြယ္ရမလဲ ** 

၁။ အစားထုိးျခင္း၊ ခြဲစိတ္ျခင္း 

ရင္သားပိုမို ျပည့္ၿဖိဳးေစဖို႔နဲ႔ တင္းတင္းရင္းရင္း ရွိေစဖို႔ ရင္သား အစားထိုး ျခင္းနဲ႔ ရင္သား ခြဲစိတ္ျပဳျပင္ျခင္းေတြ ျပဳလုပ္လို႔ ရပါတယ္။ ရင္သား တြဲက် ေနသူ တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ရင္သား အစားထိုးျခင္းနဲ႔ ရင္သား ခြဲစိတ္ျပဳျပင္ ျခင္းေတြ လုပ္တာက တြဲက်ေနတဲ့ ရင္သားကို အျပည့္အဝ မျပဳျပင္ႏိုင္ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ျပဳျပင္တာဟာ ရင္သား ျပည့္တင္း လာေပမယ့္ ႏို႔သီး ေခါင္းကေတာ့ ေအာက္ဆိုက္ေန ႏိုင္ပါတယ္။ 

၂။ အရြယ္အစားနဲ႔ ကိုက္ညီေသာ ဘရာစီယာ ဝတ္ဆင္ပါ 

ရင္သား အရြယ္အစားနဲ႔ ကိုက္ညီၿပီး သင့္ေတာ္တဲ့ ဘရာစီယာအရြယ္အစားကို ေရြးခ်ယ္ ဝယ္ယူကာ ၀တ္ဆင္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္နဲ႔ ႏို႔တိုက္ေကၽြးခ်ိန္ ေတြက ရင္သား တြဲက်ႏိုင္တာ ေၾကာင့္ သင့္ေတာ္တဲ့ ဘရာစီယာ ဝတ္ဆင္ ေပးဖို႔ ပိုမို အေရးႀကီးပါတယ္။ 

၃။ သဘာဝကရတဲ့ ေဆး 

ဒါေတြကို အသံုးျပဳတာဟာ အႏၲရာယ္ အကင္းဆံုး၊ ေငြကုန္ေၾကးက် အသက္ သာဆံုးနဲ႔ ခြဲစိတ္စရာ မလိုတဲ့ နည္းလမ္း တစ္ခုပါ။ သဘာဝကရတဲ့ အရာ ေတြနဲ႔ ေဖာ္စပ္ ထုတ္လုပ္ထားတဲ့ လိမ္းေဆး၊ ဖ်န္းေဆးေတြ အသံုးျပဳၿပီး သင့္ရင္သား အလွကို ျပဳျပင္ႏိုင္ပါတယ္။ အသင့္ေတာ္ဆံုး နည္းလမ္းျဖစ္ ပါတယ္။ 

၄။ ႏွိပ္ႏွယ္ေပးျခင္း 

သင့္ရင္သားကို ႏွိပ္နယ္ေပးတာက ဆိုးက်ဳိး အႏၲရာယ္ တစ္စံုတစ္ရာ မေပးဘဲ သင့္ရင္သား တြဲက်တာကို ကာကြယ္ေပး ႏိုင္ပါတယ္။ ႏွိပ္နယ္ ေပးတဲ့ အခါ ရင္သားအတြက္ သီးသန္႔ ထုတ္လုပ္ထားတဲ့ အဆီနဲ႔ လိမ္းေဆး ေတြကို အသံုးျပဳၿပီး ႏွိပ္နယ္ေပးပါ။ 

 Written by အာယု

**Public Health**

 ျပည့္ၿဖိဳး တင္းရင္းတဲ့ ရင္သားအလွကို ပိုင္ဆိုင္လိုတာ မိန္းကေလးတိုင္းရဲ႕ ဆႏၵျဖစ္ပါ လိမ့္မယ္။ မိန္းကေလး တစ္ေယာက္ရဲ႕ အလွတရားကို ထင္ရွား ေပၚလြင္ေစၿပီး ဆြဲေဆာင္မႈ ရွိေစတဲ့ အရာေတြထဲမွာ ရင္သားက မရွိမျဖစ္ပါ။ သင့္ေကာက္ေၾကာင္းေလး အထင္သား ေပၚလြင္ေစဖို႔ ရင္သားကလည္း ပံ့ပိုးေပးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခ်ိန္မွာ ဒီအလွတရား ဆံုး႐ံႈးသြားမွာကို သင္စိုးရိမ္ ေနပါသလား။ အဆီေတြ၊ ဂလင္းေတြ၊ တြယ္ဆက္ တစ္သွ်ဴးေတြနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ သင့္ရင္သားဟာ တစ္သွ်ဴးေတြ ေလ်ာ့ရဲ လာတဲ့အခါ၊ တစ္သွ်ဴးရဲ႕ က်ဳံ႕ႏိုင္ဆန္႔ႏိုင္တဲ့ စြမ္းအား ေလ်ာ့နည္း လာတဲ့အခါ မ်ဳိးေတြမွာ တြဲက်လာ တတ္ပါတယ္။ မိန္းကေလး အမ်ားစုက ရင္သား တြဲက်လာတာကို မလိုလား ၾကသလို သင္တို႔ရဲ႕ အမ်ဳိးသား အေဖာ္ကလည္း ႏွစ္သက္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ရင္သား တြဲက်တာကို ႏို႔သီးေခါင္းရဲ႕ အေနအထားေပၚ မူတည္ၿပီး ခြဲျခား ႏိုင္ပါတယ္။ ႏို႔သီးေခါင္းက ပံုမွန္ အေနအထားထက္ အနည္းငယ္ နိမ္႔က်ေနပါက ရင္သား တြဲက်တာ သိပ္မဆိုးပါဘူး။ တကယ္လို႔ ႏို႔သီးေခါင္းေတြက ပံုမွန္ အေန အထားထက္ အလြန္အမင္း နိမ့္က်ၿပီး ေအာက္ဘက္ကို စိုက္ေနရင္ေတာ့ ရင္သား တြဲက်တာ ဆိုးေနပါၿပီ။

**ရင္သား တြဲက်ေစေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား**

 ၁။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်ဆင္းျခင္း

ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်ဆင္းတာက ရင္သား တြဲက်တာကို ျဖစ္ေစတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းရင္းပါ။ ခႏၶာကိုယ္ အေလးခ်ိန္ တိုးလာတဲ့အခါ အေရျပားကို က်ယ္ျပန္႔ေအာင္ ဆန္႔ထားတာေၾကာင့္ တင္းတင္းရင္းရင္း ျဖစ္ေစပါတယ္။ ႐ုတ္တရက္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့သြားတဲ့အခါ ခႏၶာကိုယ္ တစ္ခုလံုးက အေရျပားေတြ ေလ်ာ့တြဲလာသလို သင့္ရင္သားေတြလည္း ေလ်ာ့တြဲလာ ေစပါတယ္။

 ၂။ ကမၻာေျမႀကီး ဆြဲငင္အား

ကမၻာေျမႀကီး ဆြဲငင္အားက သင့္ရင္သားကို တြဲက်ေစတယ္ဆုိလို႔ မအံ့ၾသ လိုက္ပါနဲ႔။ ဒါက အမွန္တကယ္ပါပဲ။ ကမ႓ာေျမႀကီး ဆြဲငင္အားက အရာ အားလံုးကုိ ဆြဲထားသလို သင့္ရင္သား ကိုလည္း ဆြဲတာေၾကာင့္ တြဲက် ေစတာပါ။ ရင္သား တစ္သွ်ဴးေတြကို ေလ်ာ့ရဲေစသလို ရင္သားမွာ အေရး ေၾကာင္းေတြကိုပါ ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။

၃။ မီးယပ္ေသြးဆံုးျခင္း

 အမ်ဳိးသမီးေတြ ေသြးဆံုးခ်ိန္မွာ အီစထ႐ိုဂ်င္ လုိ႔ေခၚတဲ့ မေဟာ္မုန္းဓာတ္ ေလ်ာ့နည္း သြားပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ရင္သားကို တင္းရင္း ျပည့္ၿဖိဳးေစတဲ့ ေကာ္လာဂ်င္ေတြ ေလ်ာ့နည္း သြားၿပီး သင့္ရင္သားကို ေလ်ာ့တြဲလာ ေစပါ တယ္။

၄။ ေလ်ာ့ရဲေသာ ဘရာစီယာ ဝတ္ဆင္ျခင္း

အမ်ဳိးသမီးေတြ အတြက္ အေရးႀကီးဆံုးက ဘရာစီယာကို ရင္သား အရြယ္ အစား အလိုက္ သင့္ေတာ္တဲ့ ပံုစံအေနအထား ဝတ္ဆင္ဖုိ႔ပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆုိေတာ့ ဘရာစီယာ ပံုစံမွန္မွန္ မဝတ္ဆင္တာက သင့္ရင္သားကို တြဲက် ေစတာေၾကာင့္ပါ။  

**ဘယ္လုိ ကာကြယ္ရမလဲ ** 

၁။ အစားထုိးျခင္း၊ ခြဲစိတ္ျခင္း 

ရင္သားပိုမို ျပည့္ၿဖိဳးေစဖို႔နဲ႔ တင္းတင္းရင္းရင္း ရွိေစဖို႔ ရင္သား အစားထိုး ျခင္းနဲ႔ ရင္သား ခြဲစိတ္ျပဳျပင္ျခင္းေတြ ျပဳလုပ္လို႔ ရပါတယ္။ ရင္သား တြဲက် ေနသူ တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ရင္သား အစားထိုးျခင္းနဲ႔ ရင္သား ခြဲစိတ္ျပဳျပင္ ျခင္းေတြ လုပ္တာက တြဲက်ေနတဲ့ ရင္သားကို အျပည့္အဝ မျပဳျပင္ႏိုင္ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ျပဳျပင္တာဟာ ရင္သား ျပည့္တင္း လာေပမယ့္ ႏို႔သီး ေခါင္းကေတာ့ ေအာက္ဆိုက္ေန ႏိုင္ပါတယ္။ 

၂။ အရြယ္အစားနဲ႔ ကိုက္ညီေသာ ဘရာစီယာ ဝတ္ဆင္ပါ 

ရင္သား အရြယ္အစားနဲ႔ ကိုက္ညီၿပီး သင့္ေတာ္တဲ့ ဘရာစီယာအရြယ္အစားကို ေရြးခ်ယ္ ဝယ္ယူကာ ၀တ္ဆင္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္နဲ႔ ႏို႔တိုက္ေကၽြးခ်ိန္ ေတြက ရင္သား တြဲက်ႏိုင္တာ ေၾကာင့္ သင့္ေတာ္တဲ့ ဘရာစီယာ ဝတ္ဆင္ ေပးဖို႔ ပိုမို အေရးႀကီးပါတယ္။ 

၃။ သဘာဝကရတဲ့ ေဆး 

ဒါေတြကို အသံုးျပဳတာဟာ အႏၲရာယ္ အကင္းဆံုး၊ ေငြကုန္ေၾကးက် အသက္ သာဆံုးနဲ႔ ခြဲစိတ္စရာ မလိုတဲ့ နည္းလမ္း တစ္ခုပါ။ သဘာဝကရတဲ့ အရာ ေတြနဲ႔ ေဖာ္စပ္ ထုတ္လုပ္ထားတဲ့ လိမ္းေဆး၊ ဖ်န္းေဆးေတြ အသံုးျပဳၿပီး သင့္ရင္သား အလွကို ျပဳျပင္ႏိုင္ပါတယ္။ အသင့္ေတာ္ဆံုး နည္းလမ္းျဖစ္ ပါတယ္။ 

၄။ ႏွိပ္ႏွယ္ေပးျခင္း 

သင့္ရင္သားကို ႏွိပ္နယ္ေပးတာက ဆိုးက်ဳိး အႏၲရာယ္ တစ္စံုတစ္ရာ မေပးဘဲ သင့္ရင္သား တြဲက်တာကို ကာကြယ္ေပး ႏိုင္ပါတယ္။ ႏွိပ္နယ္ ေပးတဲ့ အခါ ရင္သားအတြက္ သီးသန္႔ ထုတ္လုပ္ထားတဲ့ အဆီနဲ႔ လိမ္းေဆး ေတြကို အသံုးျပဳၿပီး ႏွိပ္နယ္ေပးပါ။ 

 Written by အာယု