ကမာၻဦးက ေက်ာက္ေခတ္လူသားမ်ား မီးကို စတင္ေတြ႕ရွိရျခင္းသည္ ပထမ စက္မႈေတာ္လွန္ေရး၏ အစပင္ျဖစ္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။ ထို႔အတူ ေလာင္စာစြမ္းအင္ အက်ပ္အတည္း၏ အစလည္း ျဖစ္ေၾကာင္း ကိုေတာ့ သတိမထားမိခဲ့ၾကေခ်။ သစ္ကိုင္းေျခာက္ အခ်င္းခ်င္း ပြတ္တိုက္မိရာမွ မီးပြင့္ၿပီး ေတာမီးေလာင္ျခင္း၊ ေက်ာက္လက္နက္ခ်င္း ထိခိုက္မိရာမွ မီးပြားလြင့္စင္ျခင္း တို႔ကို အတုယူၿပီး မီးခတ္သည့္ အတတ္ပညာ စတင္ေပၚေပါက္လာသည္။ မူလက မီးကို အလင္းေရာင္ရရန္၊ အေႏြးဓာတ္ရရန္၊ သားရဲတိရစာၦန္မ်ားကို ေျခာက္လွန္႔ရန္အတြက္သာ အသံုးျပဳခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္၏။ သားစိမ္းငါးစိမ္းေတြ စားၾကရင္း အသားစတစ္ဖဲ့ မီးပံုထဲ မေတာ္တဆ ျပဳတ္က်ဟန္ တူသည္။ သို႔မဟုတ္ မီးဖိုထားရင္း ထင္းကုန္သြားသျဖင့္ အဆင္သင့္ရွိေနေသာ တိရစာၦန္အ႐ိုးတစ္ေခ်ာင္းကို ထင္းအျဖစ္ အစားထိုးလိုက္ဟန္ တူသည္။ အသားစကို မီးေလာင္ရာမွ ေမႊးႀကိဳင္ေသာအနံ႔ ထြက္လာသည္။ ယူစားၾကည့္လိုက္ေတာ့ အစိမ္းစားတာထက္ ပိုၿပီး အရသာရွိေၾကာင္း သိရ၏။ ထိုအခါမွစ၍ သားငါးမ်ားကို မီးကင္၍ စားၾကသည္။ ထိုစဥ္က လူတို႔သည္ ခုခ်ိန္မွာလို ၿမိဳ႕႐ြာတိုင္းျပည္မ်ား ထူေထာင္၍ တစ္စုတစ္စည္းထဲ ေနၾကျခင္းမ်ိဳး မရွိေသး။ သီးျခား အုပ္စုငယ္ေလးမ်ား ဖြဲ႕၍ လွည့္လည္သြားလာေနၾကျခင္း ျဖစ္၏။ ဒီထဲမွာ တခ်ိဳ႕အုပ္စုေတြက မီးကို ကိုယ္တိုင္ ဖန္တီးတတ္သည္။ တခ်ိဳ႕က မတတ္ေျမာက္ေသး။ ထိုအခါ မီးမလုပ္တတ္သူမ်ားက တျခားအုပ္စု စြန္႔ပစ္ထားခဲ့ေသာ မီးဖိုကို ဆက္ခံအသံုးျပဳရသည္။ ထိုမွတစ္ဆင့္ အလစ္မွာ မီးခဲမီးစေတြ ဝင္ခိုးတာမ်ိဳး ျဖစ္လာသည္။ အုပ္စုေတာင့္ေသာသူမ်ားကေတာ့ မီးရွိေသာ အုပ္စုကို ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ၿပီး မီးကို သိမ္းပိုက္ၾကသည္။ အစပိုင္းတြင္ အႏိုင္ရရွိသူက ႐ႈံးသူမ်ားကို တစ္ေယာက္မက်န္ သတ္ပစ္ၾကသည္။ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ မီးခတ္သည့္ ပညာတတ္သူမ်ားကို မသတ္ေတာ့ဘဲ အုပ္စုဝင္အျဖစ္ လက္ခံၿပီး မီးေမႊးသည့္တာဝန္ယူခိုင္းတာမ်ိဳး ျဖစ္လာသည္။ (ထိုစဥ္ကတည္းက တက္ကနစ္ရွင္မ်ားမွာ ဦးစားေပးခံခဲ့ရျခင္း ျဖစ္၏။)
* * * * *
လူတို႔ မီးကို စတင္ အသံုးျပဳတတ္ခ်ိန္မွစ၍ ေလာင္စာစြမ္းအင္ကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး ျဖစ္ပြားခဲ့ၾကေသာ စစ္ပြဲမ်ားမွာ ႏွစ္ဆယ္ရာစု ကုန္ဆံုးခါနီးအထိ ရွိေနေသးသည္။ ေရနံႂကြယ္ဝေသာ ေျမအစိတ္အပိုင္းေလးအတြက္ အီရတ္က ကူဝိတ္ကို ဝင္သိမ္းသည္။ ႏိုင္ငံစံုတပ္မ်ားက အီရတ္ကို ဝိုင္းတိုက္ၾကသည္။ ထိုကိစၥအတြက္ ေငြေတြ၊ လူ႕အသက္ေတြ အမ်ားအျပား အဆံုးအ႐ႈံးခံခဲ့ၾကျခင္းမွာ ကူဝိတ္ႏိုင္ငံသားေတြကို ခ်စ္လြန္းလို႔ ခင္လြန္းလို႔ မဟုတ္။ ေရနံ မရမွာစိုးေသာေၾကာင့္သာ ျဖစ္၏။ ခုခ်ိန္ထိ ထိုကိစၥမွာ လံုးဝ ၿပီးျပတ္ၿပီဟု မဆိုႏိုင္ေသး။ ဒုတိယကမာၻစစ္ႀကီး ျဖစ္ပြားရျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းမွာ ကိုလိုနီနယ္ပယ္ႏွင့္ ေဈးကြက္ အေဝမတည့္ျခင္းမွ စတင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း လူတိုင္းသိၾကသည္။ စစ္ႀကီး ၿပီးဆံုးပံုႏွင့္ ပတ္သက္လို႔ကေတာ့ အယူအဆ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲျပားေနၾက၏။ တခ်ိဳ႕က ဖက္ဆစ္ဝါဒကို ကမာၻ႔ျပည္သူမ်ားက လက္မခံၾကျခင္းေၾကာင့္၊ ဟစ္တလာ က်ဆံုးရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုၾက၏။ ဟစ္တလာ အတြက္အခ်က္ မွားေသာေၾကာင့္ဟုလည္း ေျပာၾကသည္။ အေမရိကန္က အဂၤလိပ္၊ ျပင္သစ္တို႔ဘက္က ဝင္ပါလ္ို႔၊ ဆိုဗီယက္ႏွင့္ ယာယီ မဟာမိတ္ဖြဲ႕ႏိုင္လို႔ဟု ယူဆၾကသည္။ မဟာမိတ္တပ္မ်ား ျပင္သစ္ကမ္းေျခကို တက္ရာတြင္ ကာေလအရပ္က တက္မည္ဟု ဟစ္တလာက ယူဆခဲ့သည္။ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ေနာ္မန္ဒီကမ္းေျခကို တက္လာသျဖင့္ ဂ်ာမန္တို႔ တြက္ကိန္းလြဲၿပီး အထိနာရသည္။ အင္အားေတာင့္တင္းေသာ ဆိုဗီယက္ကို သြားစမိတာလည္း ဂ်ာမန္တို႔၏ မဟာအမွားဟု ဆိုၾကသည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္ႀကီးမွာ နာဇီဂ်ာမနီ ဦးေဆာင္ေသာ ဝင္႐ိုးတန္းႏိုင္ငံမ်ားကို ႏိုင္ေအာင္ တိုက္ခိုက္လိုက္ႏိုင္သျဖင့္ မဟာမိတ္မ်ားမွာ သူတို႔ကိုယ္ သူတို႔ ေတာ္ေတာ္ အထင္ႀကီးေနၾကသည္။ မဟာမိတ္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားသည္လည္း ေျမာက္ႂကြေျမာက္ႂကြ ျဖစ္ေနၾက၏။ သို႔ရာတြင္ ခုေနာက္ပိုင္း ေလ့လာသူအခ်ိဳ႕၏ သံုးသပ္ခ်က္အရ ဒုတိယ ကမာၻစစ္ႀကီး၌ ဟစ္တလာ စစ္႐ံႈးသြားရျခင္းမွာ မဟာမိတ္ေတြ ေတာ္လြန္းလို႔လည္း မဟုတ္၊ ဂ်ာမန္ေတြ ညံ့လြန္းလို႔လည္း မဟုတ္၊ ဓာတ္ဆီျပတ္သြားေသာေၾကာင့္ ႐ံႈးခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုၾကေလ၏။
* * * * *
ေရနံမရွိလွ်င္ ဘာမွလုပ္လို႔မရေၾကာင္းကို သိလာၾကေသာအခါ၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ ေရနံ၏ အေရးပါမႈကို သိလာၾကေသာအခါ အခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြက ေရနံကို လက္နက္လို အသံုးခ်လာၾကသည္။ ထစ္ခနဲရွိ ေရနံ ထုတ္လုပ္မႈကို ေလွ်ာ့ခ်ၿပီး ထိန္းခ်ဳပ္သည္။ ေရနံေဈးကို ျမႇင့္ၿပီး ကမာၻ႔စီးပြားေရး ကေမာက္ကမျဖစ္ေအာင္ လုပ္သည္။ ထိုအခါ စီးပြားပ်က္မခံႏိုင္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ား၊ လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးမ်ားက သူတို႔ကို ဖားရသည္။ လက္နက္လိုခ်င္ လက္နက္၊ ေလယာဥ္ပ်ံလိုခ်င္ ေလယာဥ္ပ်ံေပးၿပီး ေခၽြးသိပ္ၾကရသည္။ ၾကာလွ်င္ သူတို႔လက္ခုပ္ထဲက ေရနံ ျဖစ္ေတာ့မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေရနံရရွိႏိုင္မည့္ တျခားေနရာေတြမွာ ရွာေဖြလာရသည္။ ကုန္းေပၚမွာသာမက ပင္လယ္ထဲမွာ ေရနံ ရွာလာရသည္။ ေတာေတာင္ထဲမွာလည္း ရွာသည္။ ေရနံသာ ရမည္ဆိုလွ်င္ ဘယ္ေနရာပဲ တူးရ တူးရ။ ဘနဖူး သိုက္တူးတယ္ဆိုတာ ဘာဟုတ္ေသးလို႔လဲ။ ကိုယ့္မိန္းမဗိုက္ထဲမွာ ေရနံရွိသည္ဆိုလွ်င္ ေဖာက္ထုတ္ယူမည့္သေဘာေတာင္ ရွိသည္။ အရင္က အလဟႆ မီး႐ႈိ႕ထားရေသာ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕မ်ားကို မိုင္ေပါင္းရာခ်ီသည့္ ေနရာအထိ ပိုက္လိုင္းသြယ္တန္းၿပီး အသံုးျပဳၾကရသည္။ ေရနံအျပင္ တျခား ေလာင္စာစြမ္းအင္ေတြကိုလည္း အစားထိုးသံုးႏိုင္ဖို႔ ရွာေဖြလာရသည္။ ထို႔အျပင္ စြမ္းအင္ကို ေခၽြတာႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းေတြကိုလည္း သုေတသန ျပဳၾကရ၏။ စက္႐ံုႀကီးတစ္႐ံု၏ အိတ္ေဇာေပါက္မွ ထြက္လာသည့္ အပူကိုပင္ ခ်မ္းသာမေပးဘဲ စြန္႔ပစ္အပူကိုသံုးၿပီး လည္ပတ္သည့္နည္းလမ္းျဖင့္ အသံုးျပဳၾကရသည္။
* * * * *
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ငယ္ငယ္တုန္းက အေဖ့ဆီမွာ ဖို႔ဒ္ဆန္းကားႀကီးတစ္စီး ရွိသည္။ ကားကစုတ္ေသာ္လည္း ေတာ္ေတာ္ဆြဲသည္။ ဆြဲမွာေပါ့၊ ပစ္စတင္ ရွစ္လံုးထိုး ဗီအိတ္ကားႀကီးကိုး။ ဆီကလည္း ေတာ္ေတာ္စားသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေနထိုင္ရာ သဃၤန္းကၽြန္းႏွင့္ ၿမိဳ႕ထဲ အသြားအျပန္ တစ္ဂါလံေလာက္ ကုန္သည္။ သို႔ရာတြင္ ကိစၥမရွိ။ ဆီတစ္ဂါလံမွ ႏွစ္က်ပ္ခြဲ။ ဆိုင္မွာ တန္းစီစရာလည္း မလို။ ဆီစာအုပ္ ထပ္စရာလည္း မလို။ ႀကိဳက္တဲ့အခ်ိန္ ႀကိဳက္သေလာက္ထည့္။ စာရင္းမွတ္ထားၿပီး လကုန္မွ ေငြရွင္းလို႔လည္း ရသည္။ ထိုစဥ္က ကားဆိုလွ်င္ ႀကီးမွ၊ ခန္႔မွ၊ အင္ဂ်င္ေကာင္းမွ ႀကိဳက္ၾကသည္။ ေသးေသးေကြးေကြး၊ အင္ဂ်င္အားနည္းနည္း၊ ဆီစားသက္သာေသာ ဂ်ပန္ကားေလးမ်ားကို လူရာမသြင္းခ်င္ၾက။ “ဟင္၊ ဂ်ပန္ကား မႀကိဳက္ဘူး၊ ေပ်ာ့တယ္” ဟု ႏွာေခါင္း႐ႈံ႕ခ်င္ၾကသည္။ ေနာက္ပိုင္း ဓာတ္ဆီေတြရွားၿပီး တစ္ပတ္ ဘယ္ႏွစ္ဂါလံ ဘာညာျဖစ္လာေတာ့ ကားဆို ပံုစံသြက္မွ၊ ဆီစားသက္သာမွ ဆိုတာမ်ိဳး ျဖစ္လာ၏။ ဟိုအရင္က ဂ်ပန္ကားႀကီးမ်ားမွာ ထံုထံုထိုင္းထိုင္းႏွင့္ အၾကည့္ရဆိုးသည့္ ပံုစံမ်ားဟု ထင္လာၾက၏။ ဓာတ္ဆီ ထုတ္ေရာင္းသူမ်ားကသာ စိတ္ဝင္စားေတာ့သည္။ တခ်ိဳ႕လည္း နိဗၺာန္ယာဥ္မ်ားအျဖစ္သာ အသံုးဝင္ေတာ့သည္။ ေမာ္ေတာ္ကားမ်ား ေရာင္းဝယ္ရာမွာပင္ ဆီစားသက္သာျခင္းကို ဂုဏ္ပုဒ္တစ္ခုလို အထူးျပဳ ေၾကာ္ျငာလာၾကရေလသည္။ ေမာ္ေတာ္ကား ထုတ္လုပ္သူမ်ားကလည္း သူတို႔၏ အင္ဂ်င္မ်ားကို ဆီစားသက္သာမႈအတြက္ အေထာက္အကူျပဳႏိုင္ရန္ ကြန္ပ်ဴတာႏွင့္ ဂ႐ုတစိုက္ တြက္ခ်က္ ထုတ္လုပ္ၾကရသည္။ ဓာတ္ဆီက ကားကို ျပန္၍ေမာင္းသည့္သေဘာ ျဖစ္ေနေလ၏။
* * * * *
ကၽြန္ေတာ့္မွာ တကၠစီကားေမာင္းေသာ သူငယ္ခ်င္းေတြ ရွိသည္။ သူတို႔၏ ေျပာျပခ်က္အရ တစ္ေန႔တာ ဆြဲလို႔ရေသာ ဝင္ေငြ၏ သံုးပံုတစ္ပံုမွာ ဓာတ္ဆီဖိုးျဖစ္သည္ဟု သိရ၏။ ဆန္ လက္လီေရာင္းသူ တစ္ေယာက္ကလည္း ေျပာျပသည္။ လက္ကားဆိုင္မွ သူ႕အိမ္အထိ ငါးမိုင္ေလာက္ခရီးကို ဆန္ဆယ္အိတ္ သယ္သည့္အတြက္ ကားခသံုးရာ ေပးရသည္ဟု ဆိုသည္။ ဆန္တစ္အိတ္အတြက္ သံုးဆယ္က်သည့္ သေဘာ။ လက္ကားဆိုင္သို႔ ဆန္ဂိုေထာင္မွ သယ္ရသည့္စရိတ္၊ ဆန္ဂိုေထာင္သို႔ ဆန္စက္မွ သယ္ရသည့္ စရိတ္၊ ဆန္စက္သို႔ စပါးသိုေလွာင္ရာမွ သယ္ရသည့္ စရိတ္၊ စပါးသိုေလွာင္႐ံုသို႔ လယ္ကြင္း သို႔မဟုတ္ အဝယ္ဒိုင္မွ သယ္ရသည့္ စရိတ္မ်ားကို ထည့္တြက္လွ်င္ ထမင္းတစ္ပန္းကန္ ဝမ္းထဲေရာက္ဖို႔အေရး ဓာတ္ဆီ၊ ဒီဇယ္ဆီ တစ္ခြက္ပါ ေရာၿပီး မ်ိဳခ်ရသည့္သေဘာ ျဖစ္ေနေလေတာ့သည္။ တျခားကုန္ပစၥည္းေတြလည္း ဒီအတိုင္းပင္ ျဖစ္လိမ့္မည္ ထင္၏။ ပစၥည္းတစ္ခု ဝယ္တိုင္းဝယ္တိုင္း ဓာတ္ဆီဖိိုးပါ ေဆာင္းေပးေနရသလိုပဲ ျဖစ္၏။ အကယ္၍ ဓာတ္ဆီေတြသာ ေပါေပါမ်ားမ်ား ရွိေနလွ်င္ ကုန္ေဈးႏႈန္းေတြ သံုးပံုတစ္ပံုေလာက္ က်ေကာင္း က်သြားမွာပဲဟု လူၿပိန္းတြက္ တြက္မိေလသည္။
* * * * *
မိတ္ေဆြ စာေရးဆရာတစ္ေယာက္ ကြယ္လြန္သြားသျဖင့္ ဈာပနကို လိုက္ပို႔သည္။ သုႆာန္ေရာက္ေတာ့ မီးသၿဂႌဳဟ္စက္ေရွ႕က ေက်ာက္သင္ပုန္းမွာ ယေန႔ သၿဂႌဳဟ္မည့္သူမ်ား စာရင္းကို ေရးထား၏။ စာရင္းေခါင္းစဥ္မွာ ႏွစ္မ်ိဳးျဖစ္၏။ အက္ဖ္အိုႏွင့္ ဂက္စ္ ဟူ၍ ခြဲျခားထားၿပီး ေအာက္မွာ လူစာရင္းေတြ တန္းစီေရးထားသည္။ သေဘာကေတာ့ အက္ဖ္အိုသံုးၿပီး မီးသၿဂႌဳဟ္မည့္ သူမ်ားႏွင့္ ဂက္စ္သံုးၿပီး မီးသၿဂႌဳဟ္မည့္သူမ်ား က႑ခြဲထားျခင္းျဖစ္၏။ ကၽြန္ေတာ့္မိတ္ေဆြက ဂက္စ္ႏွင့္ အလွည့္က်သည္။ သူသည္ နာမည္ႀကီး စာေရးဆရာတစ္ဦး ျဖစ္၏။ သူ႕စာအုပ္ေတြမွာ သူ႕နာမည္ကို ထင္ထင္ရွားရွား ႀကီးႀကီးမားမား ေရးရသည္။ စာေပေဟာေျပာပြဲေတြမွာ သူ႕နာမည္ကို ထိပ္ဆံုးမွ တင္ရသည္။ ပရိသတ္ကလည္း သူ႕ကိုသာ အေလးထား ေတာင့္တၾကျခင္း ျဖစ္၏။ သူ႕နာမည္သည္ ဘယ္တုန္းကမွ သူမ်ား၏ေအာက္မွာ မရွိခဲ့။ မီးသၿဂႌဳဟ္မည့္ ေနရာမွာက်ေတာ့ သူ႕နာမည္သည္ ေခါင္းစဥ္တစ္ခုေအာက္မွာ အျခား မထင္မရွား ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္အတူ တန္းစီေဖာ္ျပထားျခင္း ခံရသည္။ ထိုေခါင္းစဥ္ကလည္း ဂက္စ္ဟူေသာ ေလာင္စာဓာတ္ေငြ႕တစ္မ်ိဳးသာ ျဖစ္၏။ ဒီေနရာမ်ိဳးက်ေတာ့ ဂက္စ္တို႔ အက္ဖ္အိုတို႔က အဓိကေခါင္းစဥ္ႀကီး ျဖစ္ေနၿပီး လူနာမည္ေတြကေတာ့ သာမန္စာရင္းဇယားတစ္ခု အျဖစ္သာ ရွိေတာ့သည္။ ေလာင္စာက လူထက္ပိုၿပီး အေရးပါေသာေနရာကို ယူထားသည္။
* * * * *
လူတို႔သည္ မီးကို စတင္ေတြ႕ရွိခ်ိန္မွစ၍ ေလာင္စာစြမ္းအင္ အမ်ိဳးမ်ိုဳးကို တီထြင္ အသံုးခ်ခဲ့ၾကသည္။ ေလာင္စာစီးၿပီး ခရီးႏွင္မည္။ ေလာင္စာထြန္းၫွိၿပီး အလင္းေဆာင္မည္။ ေလာင္စာစြမ္းအားျဖင့္ စၾကဝဠာႀကီးကို လႊမ္းမိုးရမည္ဟု ႀကံစည္ခဲ့ၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ ထင္သလိုမဟုတ္ဘဲ ေလာင္စာစြမ္းအင္က လူတို႔ကို ျပန္၍ လႊမ္းမိုးလာသည္။ အရာရာကို ေလာင္စာက ခ်ဳပ္ကိုင္ျခယ္လွယ္လာသည္။ လူတို႔အဖို႔ ေလာင္စာစြမ္းအင္သည္ ေမြးရာမွ ေသသည္အထိ မရွိမျဖစ္ အေရးပါေသာအရာ ျဖစ္လာသည္။ ကမာၻဦးက လူတို႔သည္ မီးကို အသားငါးကင္ျခင္း၊ အေႏြးဓာတ္အတြက္၊ သားရဲတိရစာၦန္တို႔၏ အႏၱရာယ္ကို ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ အသံုးျပဳ႐ံုမွ်သာမက ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ရာ အျဖစ္ပါ ပူေဇာ္ပသခဲ့ရသည္။ ခုေခတ္ လူတို႔ကား ဓာတ္ဆီကို ကိုးကြယ္ပူေဇာ္ျခင္း မျပဳၾကေသးသည့္အတြက္ေတာ့ ေက်ာက္ေခတ္ထက္သာလြန္သည့္ အခ်က္တစ္ခ်က္ဟု ဂုဏ္ယူႏိုင္ဖြယ္ ျဖစ္ေလသည္။
မင္းလူ -------------
ေဆးပညာမဂၢဇင္း၊
အမွတ္စဥ္ ၃၊ ၁၉၉၇
မင္းလူ၏ ၀တၱဳတိုမ်ား
ကမာၻဦးက ေက်ာက္ေခတ္လူသားမ်ား မီးကို စတင္ေတြ႕ရွိရျခင္းသည္ ပထမ စက္မႈေတာ္လွန္ေရး၏ အစပင္ျဖစ္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။ ထို႔အတူ ေလာင္စာစြမ္းအင္ အက်ပ္အတည္း၏ အစလည္း ျဖစ္ေၾကာင္း ကိုေတာ့ သတိမထားမိခဲ့ၾကေခ်။ သစ္ကိုင္းေျခာက္ အခ်င္းခ်င္း ပြတ္တိုက္မိရာမွ မီးပြင့္ၿပီး ေတာမီးေလာင္ျခင္း၊ ေက်ာက္လက္နက္ခ်င္း ထိခိုက္မိရာမွ မီးပြားလြင့္စင္ျခင္း တို႔ကို အတုယူၿပီး မီးခတ္သည့္ အတတ္ပညာ စတင္ေပၚေပါက္လာသည္။ မူလက မီးကို အလင္းေရာင္ရရန္၊ အေႏြးဓာတ္ရရန္၊ သားရဲတိရစာၦန္မ်ားကို ေျခာက္လွန္႔ရန္အတြက္သာ အသံုးျပဳခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္၏။ သားစိမ္းငါးစိမ္းေတြ စားၾကရင္း အသားစတစ္ဖဲ့ မီးပံုထဲ မေတာ္တဆ ျပဳတ္က်ဟန္ တူသည္။ သို႔မဟုတ္ မီးဖိုထားရင္း ထင္းကုန္သြားသျဖင့္ အဆင္သင့္ရွိေနေသာ တိရစာၦန္အ႐ိုးတစ္ေခ်ာင္းကို ထင္းအျဖစ္ အစားထိုးလိုက္ဟန္ တူသည္။ အသားစကို မီးေလာင္ရာမွ ေမႊးႀကိဳင္ေသာအနံ႔ ထြက္လာသည္။ ယူစားၾကည့္လိုက္ေတာ့ အစိမ္းစားတာထက္ ပိုၿပီး အရသာရွိေၾကာင္း သိရ၏။ ထိုအခါမွစ၍ သားငါးမ်ားကို မီးကင္၍ စားၾကသည္။ ထိုစဥ္က လူတို႔သည္ ခုခ်ိန္မွာလို ၿမိဳ႕႐ြာတိုင္းျပည္မ်ား ထူေထာင္၍ တစ္စုတစ္စည္းထဲ ေနၾကျခင္းမ်ိဳး မရွိေသး။ သီးျခား အုပ္စုငယ္ေလးမ်ား ဖြဲ႕၍ လွည့္လည္သြားလာေနၾကျခင္း ျဖစ္၏။ ဒီထဲမွာ တခ်ိဳ႕အုပ္စုေတြက မီးကို ကိုယ္တိုင္ ဖန္တီးတတ္သည္။ တခ်ိဳ႕က မတတ္ေျမာက္ေသး။ ထိုအခါ မီးမလုပ္တတ္သူမ်ားက တျခားအုပ္စု စြန္႔ပစ္ထားခဲ့ေသာ မီးဖိုကို ဆက္ခံအသံုးျပဳရသည္။ ထိုမွတစ္ဆင့္ အလစ္မွာ မီးခဲမီးစေတြ ဝင္ခိုးတာမ်ိဳး ျဖစ္လာသည္။ အုပ္စုေတာင့္ေသာသူမ်ားကေတာ့ မီးရွိေသာ အုပ္စုကို ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ၿပီး မီးကို သိမ္းပိုက္ၾကသည္။ အစပိုင္းတြင္ အႏိုင္ရရွိသူက ႐ႈံးသူမ်ားကို တစ္ေယာက္မက်န္ သတ္ပစ္ၾကသည္။ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ မီးခတ္သည့္ ပညာတတ္သူမ်ားကို မသတ္ေတာ့ဘဲ အုပ္စုဝင္အျဖစ္ လက္ခံၿပီး မီးေမႊးသည့္တာဝန္ယူခိုင္းတာမ်ိဳး ျဖစ္လာသည္။ (ထိုစဥ္ကတည္းက တက္ကနစ္ရွင္မ်ားမွာ ဦးစားေပးခံခဲ့ရျခင္း ျဖစ္၏။)
* * * * *
လူတို႔ မီးကို စတင္ အသံုးျပဳတတ္ခ်ိန္မွစ၍ ေလာင္စာစြမ္းအင္ကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး ျဖစ္ပြားခဲ့ၾကေသာ စစ္ပြဲမ်ားမွာ ႏွစ္ဆယ္ရာစု ကုန္ဆံုးခါနီးအထိ ရွိေနေသးသည္။ ေရနံႂကြယ္ဝေသာ ေျမအစိတ္အပိုင္းေလးအတြက္ အီရတ္က ကူဝိတ္ကို ဝင္သိမ္းသည္။ ႏိုင္ငံစံုတပ္မ်ားက အီရတ္ကို ဝိုင္းတိုက္ၾကသည္။ ထိုကိစၥအတြက္ ေငြေတြ၊ လူ႕အသက္ေတြ အမ်ားအျပား အဆံုးအ႐ႈံးခံခဲ့ၾကျခင္းမွာ ကူဝိတ္ႏိုင္ငံသားေတြကို ခ်စ္လြန္းလို႔ ခင္လြန္းလို႔ မဟုတ္။ ေရနံ မရမွာစိုးေသာေၾကာင့္သာ ျဖစ္၏။ ခုခ်ိန္ထိ ထိုကိစၥမွာ လံုးဝ ၿပီးျပတ္ၿပီဟု မဆိုႏိုင္ေသး။ ဒုတိယကမာၻစစ္ႀကီး ျဖစ္ပြားရျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းမွာ ကိုလိုနီနယ္ပယ္ႏွင့္ ေဈးကြက္ အေဝမတည့္ျခင္းမွ စတင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း လူတိုင္းသိၾကသည္။ စစ္ႀကီး ၿပီးဆံုးပံုႏွင့္ ပတ္သက္လို႔ကေတာ့ အယူအဆ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲျပားေနၾက၏။ တခ်ိဳ႕က ဖက္ဆစ္ဝါဒကို ကမာၻ႔ျပည္သူမ်ားက လက္မခံၾကျခင္းေၾကာင့္၊ ဟစ္တလာ က်ဆံုးရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုၾက၏။ ဟစ္တလာ အတြက္အခ်က္ မွားေသာေၾကာင့္ဟုလည္း ေျပာၾကသည္။ အေမရိကန္က အဂၤလိပ္၊ ျပင္သစ္တို႔ဘက္က ဝင္ပါလ္ို႔၊ ဆိုဗီယက္ႏွင့္ ယာယီ မဟာမိတ္ဖြဲ႕ႏိုင္လို႔ဟု ယူဆၾကသည္။ မဟာမိတ္တပ္မ်ား ျပင္သစ္ကမ္းေျခကို တက္ရာတြင္ ကာေလအရပ္က တက္မည္ဟု ဟစ္တလာက ယူဆခဲ့သည္။ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ေနာ္မန္ဒီကမ္းေျခကို တက္လာသျဖင့္ ဂ်ာမန္တို႔ တြက္ကိန္းလြဲၿပီး အထိနာရသည္။ အင္အားေတာင့္တင္းေသာ ဆိုဗီယက္ကို သြားစမိတာလည္း ဂ်ာမန္တို႔၏ မဟာအမွားဟု ဆိုၾကသည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္ႀကီးမွာ နာဇီဂ်ာမနီ ဦးေဆာင္ေသာ ဝင္႐ိုးတန္းႏိုင္ငံမ်ားကို ႏိုင္ေအာင္ တိုက္ခိုက္လိုက္ႏိုင္သျဖင့္ မဟာမိတ္မ်ားမွာ သူတို႔ကိုယ္ သူတို႔ ေတာ္ေတာ္ အထင္ႀကီးေနၾကသည္။ မဟာမိတ္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားသည္လည္း ေျမာက္ႂကြေျမာက္ႂကြ ျဖစ္ေနၾက၏။ သို႔ရာတြင္ ခုေနာက္ပိုင္း ေလ့လာသူအခ်ိဳ႕၏ သံုးသပ္ခ်က္အရ ဒုတိယ ကမာၻစစ္ႀကီး၌ ဟစ္တလာ စစ္႐ံႈးသြားရျခင္းမွာ မဟာမိတ္ေတြ ေတာ္လြန္းလို႔လည္း မဟုတ္၊ ဂ်ာမန္ေတြ ညံ့လြန္းလို႔လည္း မဟုတ္၊ ဓာတ္ဆီျပတ္သြားေသာေၾကာင့္ ႐ံႈးခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုၾကေလ၏။
* * * * *
ေရနံမရွိလွ်င္ ဘာမွလုပ္လို႔မရေၾကာင္းကို သိလာၾကေသာအခါ၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ ေရနံ၏ အေရးပါမႈကို သိလာၾကေသာအခါ အခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြက ေရနံကို လက္နက္လို အသံုးခ်လာၾကသည္။ ထစ္ခနဲရွိ ေရနံ ထုတ္လုပ္မႈကို ေလွ်ာ့ခ်ၿပီး ထိန္းခ်ဳပ္သည္။ ေရနံေဈးကို ျမႇင့္ၿပီး ကမာၻ႔စီးပြားေရး ကေမာက္ကမျဖစ္ေအာင္ လုပ္သည္။ ထိုအခါ စီးပြားပ်က္မခံႏိုင္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ား၊ လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးမ်ားက သူတို႔ကို ဖားရသည္။ လက္နက္လိုခ်င္ လက္နက္၊ ေလယာဥ္ပ်ံလိုခ်င္ ေလယာဥ္ပ်ံေပးၿပီး ေခၽြးသိပ္ၾကရသည္။ ၾကာလွ်င္ သူတို႔လက္ခုပ္ထဲက ေရနံ ျဖစ္ေတာ့မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေရနံရရွိႏိုင္မည့္ တျခားေနရာေတြမွာ ရွာေဖြလာရသည္။ ကုန္းေပၚမွာသာမက ပင္လယ္ထဲမွာ ေရနံ ရွာလာရသည္။ ေတာေတာင္ထဲမွာလည္း ရွာသည္။ ေရနံသာ ရမည္ဆိုလွ်င္ ဘယ္ေနရာပဲ တူးရ တူးရ။ ဘနဖူး သိုက္တူးတယ္ဆိုတာ ဘာဟုတ္ေသးလို႔လဲ။ ကိုယ့္မိန္းမဗိုက္ထဲမွာ ေရနံရွိသည္ဆိုလွ်င္ ေဖာက္ထုတ္ယူမည့္သေဘာေတာင္ ရွိသည္။ အရင္က အလဟႆ မီး႐ႈိ႕ထားရေသာ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕မ်ားကို မိုင္ေပါင္းရာခ်ီသည့္ ေနရာအထိ ပိုက္လိုင္းသြယ္တန္းၿပီး အသံုးျပဳၾကရသည္။ ေရနံအျပင္ တျခား ေလာင္စာစြမ္းအင္ေတြကိုလည္း အစားထိုးသံုးႏိုင္ဖို႔ ရွာေဖြလာရသည္။ ထို႔အျပင္ စြမ္းအင္ကို ေခၽြတာႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းေတြကိုလည္း သုေတသန ျပဳၾကရ၏။ စက္႐ံုႀကီးတစ္႐ံု၏ အိတ္ေဇာေပါက္မွ ထြက္လာသည့္ အပူကိုပင္ ခ်မ္းသာမေပးဘဲ စြန္႔ပစ္အပူကိုသံုးၿပီး လည္ပတ္သည့္နည္းလမ္းျဖင့္ အသံုးျပဳၾကရသည္။
* * * * *
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ငယ္ငယ္တုန္းက အေဖ့ဆီမွာ ဖို႔ဒ္ဆန္းကားႀကီးတစ္စီး ရွိသည္။ ကားကစုတ္ေသာ္လည္း ေတာ္ေတာ္ဆြဲသည္။ ဆြဲမွာေပါ့၊ ပစ္စတင္ ရွစ္လံုးထိုး ဗီအိတ္ကားႀကီးကိုး။ ဆီကလည္း ေတာ္ေတာ္စားသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေနထိုင္ရာ သဃၤန္းကၽြန္းႏွင့္ ၿမိဳ႕ထဲ အသြားအျပန္ တစ္ဂါလံေလာက္ ကုန္သည္။ သို႔ရာတြင္ ကိစၥမရွိ။ ဆီတစ္ဂါလံမွ ႏွစ္က်ပ္ခြဲ။ ဆိုင္မွာ တန္းစီစရာလည္း မလို။ ဆီစာအုပ္ ထပ္စရာလည္း မလို။ ႀကိဳက္တဲ့အခ်ိန္ ႀကိဳက္သေလာက္ထည့္။ စာရင္းမွတ္ထားၿပီး လကုန္မွ ေငြရွင္းလို႔လည္း ရသည္။ ထိုစဥ္က ကားဆိုလွ်င္ ႀကီးမွ၊ ခန္႔မွ၊ အင္ဂ်င္ေကာင္းမွ ႀကိဳက္ၾကသည္။ ေသးေသးေကြးေကြး၊ အင္ဂ်င္အားနည္းနည္း၊ ဆီစားသက္သာေသာ ဂ်ပန္ကားေလးမ်ားကို လူရာမသြင္းခ်င္ၾက။ “ဟင္၊ ဂ်ပန္ကား မႀကိဳက္ဘူး၊ ေပ်ာ့တယ္” ဟု ႏွာေခါင္း႐ႈံ႕ခ်င္ၾကသည္။ ေနာက္ပိုင္း ဓာတ္ဆီေတြရွားၿပီး တစ္ပတ္ ဘယ္ႏွစ္ဂါလံ ဘာညာျဖစ္လာေတာ့ ကားဆို ပံုစံသြက္မွ၊ ဆီစားသက္သာမွ ဆိုတာမ်ိဳး ျဖစ္လာ၏။ ဟိုအရင္က ဂ်ပန္ကားႀကီးမ်ားမွာ ထံုထံုထိုင္းထိုင္းႏွင့္ အၾကည့္ရဆိုးသည့္ ပံုစံမ်ားဟု ထင္လာၾက၏။ ဓာတ္ဆီ ထုတ္ေရာင္းသူမ်ားကသာ စိတ္ဝင္စားေတာ့သည္။ တခ်ိဳ႕လည္း နိဗၺာန္ယာဥ္မ်ားအျဖစ္သာ အသံုးဝင္ေတာ့သည္။ ေမာ္ေတာ္ကားမ်ား ေရာင္းဝယ္ရာမွာပင္ ဆီစားသက္သာျခင္းကို ဂုဏ္ပုဒ္တစ္ခုလို အထူးျပဳ ေၾကာ္ျငာလာၾကရေလသည္။ ေမာ္ေတာ္ကား ထုတ္လုပ္သူမ်ားကလည္း သူတို႔၏ အင္ဂ်င္မ်ားကို ဆီစားသက္သာမႈအတြက္ အေထာက္အကူျပဳႏိုင္ရန္ ကြန္ပ်ဴတာႏွင့္ ဂ႐ုတစိုက္ တြက္ခ်က္ ထုတ္လုပ္ၾကရသည္။ ဓာတ္ဆီက ကားကို ျပန္၍ေမာင္းသည့္သေဘာ ျဖစ္ေနေလ၏။
* * * * *
ကၽြန္ေတာ့္မွာ တကၠစီကားေမာင္းေသာ သူငယ္ခ်င္းေတြ ရွိသည္။ သူတို႔၏ ေျပာျပခ်က္အရ တစ္ေန႔တာ ဆြဲလို႔ရေသာ ဝင္ေငြ၏ သံုးပံုတစ္ပံုမွာ ဓာတ္ဆီဖိုးျဖစ္သည္ဟု သိရ၏။ ဆန္ လက္လီေရာင္းသူ တစ္ေယာက္ကလည္း ေျပာျပသည္။ လက္ကားဆိုင္မွ သူ႕အိမ္အထိ ငါးမိုင္ေလာက္ခရီးကို ဆန္ဆယ္အိတ္ သယ္သည့္အတြက္ ကားခသံုးရာ ေပးရသည္ဟု ဆိုသည္။ ဆန္တစ္အိတ္အတြက္ သံုးဆယ္က်သည့္ သေဘာ။ လက္ကားဆိုင္သို႔ ဆန္ဂိုေထာင္မွ သယ္ရသည့္စရိတ္၊ ဆန္ဂိုေထာင္သို႔ ဆန္စက္မွ သယ္ရသည့္ စရိတ္၊ ဆန္စက္သို႔ စပါးသိုေလွာင္ရာမွ သယ္ရသည့္ စရိတ္၊ စပါးသိုေလွာင္႐ံုသို႔ လယ္ကြင္း သို႔မဟုတ္ အဝယ္ဒိုင္မွ သယ္ရသည့္ စရိတ္မ်ားကို ထည့္တြက္လွ်င္ ထမင္းတစ္ပန္းကန္ ဝမ္းထဲေရာက္ဖို႔အေရး ဓာတ္ဆီ၊ ဒီဇယ္ဆီ တစ္ခြက္ပါ ေရာၿပီး မ်ိဳခ်ရသည့္သေဘာ ျဖစ္ေနေလေတာ့သည္။ တျခားကုန္ပစၥည္းေတြလည္း ဒီအတိုင္းပင္ ျဖစ္လိမ့္မည္ ထင္၏။ ပစၥည္းတစ္ခု ဝယ္တိုင္းဝယ္တိုင္း ဓာတ္ဆီဖိိုးပါ ေဆာင္းေပးေနရသလိုပဲ ျဖစ္၏။ အကယ္၍ ဓာတ္ဆီေတြသာ ေပါေပါမ်ားမ်ား ရွိေနလွ်င္ ကုန္ေဈးႏႈန္းေတြ သံုးပံုတစ္ပံုေလာက္ က်ေကာင္း က်သြားမွာပဲဟု လူၿပိန္းတြက္ တြက္မိေလသည္။
* * * * *
မိတ္ေဆြ စာေရးဆရာတစ္ေယာက္ ကြယ္လြန္သြားသျဖင့္ ဈာပနကို လိုက္ပို႔သည္။ သုႆာန္ေရာက္ေတာ့ မီးသၿဂႌဳဟ္စက္ေရွ႕က ေက်ာက္သင္ပုန္းမွာ ယေန႔ သၿဂႌဳဟ္မည့္သူမ်ား စာရင္းကို ေရးထား၏။ စာရင္းေခါင္းစဥ္မွာ ႏွစ္မ်ိဳးျဖစ္၏။ အက္ဖ္အိုႏွင့္ ဂက္စ္ ဟူ၍ ခြဲျခားထားၿပီး ေအာက္မွာ လူစာရင္းေတြ တန္းစီေရးထားသည္။ သေဘာကေတာ့ အက္ဖ္အိုသံုးၿပီး မီးသၿဂႌဳဟ္မည့္ သူမ်ားႏွင့္ ဂက္စ္သံုးၿပီး မီးသၿဂႌဳဟ္မည့္သူမ်ား က႑ခြဲထားျခင္းျဖစ္၏။ ကၽြန္ေတာ့္မိတ္ေဆြက ဂက္စ္ႏွင့္ အလွည့္က်သည္။ သူသည္ နာမည္ႀကီး စာေရးဆရာတစ္ဦး ျဖစ္၏။ သူ႕စာအုပ္ေတြမွာ သူ႕နာမည္ကို ထင္ထင္ရွားရွား ႀကီးႀကီးမားမား ေရးရသည္။ စာေပေဟာေျပာပြဲေတြမွာ သူ႕နာမည္ကို ထိပ္ဆံုးမွ တင္ရသည္။ ပရိသတ္ကလည္း သူ႕ကိုသာ အေလးထား ေတာင့္တၾကျခင္း ျဖစ္၏။ သူ႕နာမည္သည္ ဘယ္တုန္းကမွ သူမ်ား၏ေအာက္မွာ မရွိခဲ့။ မီးသၿဂႌဳဟ္မည့္ ေနရာမွာက်ေတာ့ သူ႕နာမည္သည္ ေခါင္းစဥ္တစ္ခုေအာက္မွာ အျခား မထင္မရွား ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္အတူ တန္းစီေဖာ္ျပထားျခင္း ခံရသည္။ ထိုေခါင္းစဥ္ကလည္း ဂက္စ္ဟူေသာ ေလာင္စာဓာတ္ေငြ႕တစ္မ်ိဳးသာ ျဖစ္၏။ ဒီေနရာမ်ိဳးက်ေတာ့ ဂက္စ္တို႔ အက္ဖ္အိုတို႔က အဓိကေခါင္းစဥ္ႀကီး ျဖစ္ေနၿပီး လူနာမည္ေတြကေတာ့ သာမန္စာရင္းဇယားတစ္ခု အျဖစ္သာ ရွိေတာ့သည္။ ေလာင္စာက လူထက္ပိုၿပီး အေရးပါေသာေနရာကို ယူထားသည္။
* * * * *
လူတို႔သည္ မီးကို စတင္ေတြ႕ရွိခ်ိန္မွစ၍ ေလာင္စာစြမ္းအင္ အမ်ိဳးမ်ိုဳးကို တီထြင္ အသံုးခ်ခဲ့ၾကသည္။ ေလာင္စာစီးၿပီး ခရီးႏွင္မည္။ ေလာင္စာထြန္းၫွိၿပီး အလင္းေဆာင္မည္။ ေလာင္စာစြမ္းအားျဖင့္ စၾကဝဠာႀကီးကို လႊမ္းမိုးရမည္ဟု ႀကံစည္ခဲ့ၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ ထင္သလိုမဟုတ္ဘဲ ေလာင္စာစြမ္းအင္က လူတို႔ကို ျပန္၍ လႊမ္းမိုးလာသည္။ အရာရာကို ေလာင္စာက ခ်ဳပ္ကိုင္ျခယ္လွယ္လာသည္။ လူတို႔အဖို႔ ေလာင္စာစြမ္းအင္သည္ ေမြးရာမွ ေသသည္အထိ မရွိမျဖစ္ အေရးပါေသာအရာ ျဖစ္လာသည္။ ကမာၻဦးက လူတို႔သည္ မီးကို အသားငါးကင္ျခင္း၊ အေႏြးဓာတ္အတြက္၊ သားရဲတိရစာၦန္တို႔၏ အႏၱရာယ္ကို ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ အသံုးျပဳ႐ံုမွ်သာမက ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ရာ အျဖစ္ပါ ပူေဇာ္ပသခဲ့ရသည္။ ခုေခတ္ လူတို႔ကား ဓာတ္ဆီကို ကိုးကြယ္ပူေဇာ္ျခင္း မျပဳၾကေသးသည့္အတြက္ေတာ့ ေက်ာက္ေခတ္ထက္သာလြန္သည့္ အခ်က္တစ္ခ်က္ဟု ဂုဏ္ယူႏိုင္ဖြယ္ ျဖစ္ေလသည္။
မင္းလူ -------------
ေဆးပညာမဂၢဇင္း၊
အမွတ္စဥ္ ၃၊ ၁၉၉၇
No comments:
Post a Comment