==လူထုက်န္းမာေရး(ဟင္းႏုႏြယ္ရြက္၏ က်န္းမာေရး အာနိသင္ ၁၀ မ်ဳိး)==

> **Public Health**

ဟင္းႏုုႏြယ္ ရြက္ကို အလြယ္တကူ ဝယ္လို႔ရ သလို ေစ်းလည္း သက္သာ တာေၾကာင့္ လူတိုင္း လိုလို စားႏိုင္ ၾကပါတယ္။ လူေတြ အမ်ား အားျဖင့္ စားေလ့ ရွိၾကတဲ့ ဟင္းႏုုႏြယ္ ရြက္မွာ ဘယ္လို က်န္းမာေရး အက်ဳိး ေက်းဇူးေတြ ပါဝင္တယ္ ဆိုတာကို ေရးသား လိုက္ရ ပါတယ္။

 (၁) အစာေၾကေစျခင္း ။

 ဟင္းႏုုႏြယ္ရြက္ တစ္ခြက္စာ ပမာဏမွာ တစ္ေန႔တာ စားသံုးသင့္တဲ့ အမွ်င္ဓာတ္ပမာဏ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္း နီးပါး ပါဝင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစာေၾကေစၿပီး ဝမ္းခ်ဳပ္တာကို ကာကြယ္ ေပးပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ကို ေလ်ာ့က်ေစၿပီး အစာကို အလြန္အကၽြံ မစားမိေစပါဘူး။

 (၂) ကင္ဆာကို ကာကြယ္ျခင္း ။

 ဟင္းႏုုႏြယ္ရြက္မွာ မ်ားစြာ ပါဝင္တဲ့ ဖေလဗိုးႏြိဳက္ ေတြဟာ ကင္ဆာေရာဂါကို ကာကြယ္ ေပးႏိုင္တာေၾကာင့္ အစာအိမ္နဲ႔ အေရျပား ကင္ဆာဆဲလ္ေတြ ပြားမ်ားမႈကို ေႏွးေကြး ေစပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဟင္းႏုုႏြယ္ရြက္ဟာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ အဆင့္ျမင့္တက္မႈ မျဖစ္ေအာင္ သိသိ သာသာ ကာကြယ္ ေပးႏိုင္စြမ္း ရွိပါတယ္။


(၃) ေရာင္ရမ္းမႈ ေလ်ာ့က်ေစျခင္း ။

ဟင္းႏုုႏြယ္ရြက္မွာပါတဲ့ Neoxanthin နဲ႔ Violaxanthin ေတြက ေရာင္ရမ္းမႈ ေလ်ာ့က်ေစတဲ့ ဓာတ္ေတြ ျဖစ္ၾကၿပီး ကိုယ္တြင္း ေရာင္ရမ္းမႈကို သိသိသာ ေလ်ာ့က် ေစပါတယ္။


 (၄) အင္တီေအာက္ဆီးဒင့္အစြမ္း ေပးႏုိင္ျခင္း ။

ဟင္းႏုုႏြယ္ရြက္ မွာပါတဲ့ ဗီတာမင္စီ၊ ဗီတာမင္အီး၊ ဘီတာကယ္႐ိုတင္း၊ မဂၢနိစ္၊ ဇင့္ (သြပ္) နဲ႔ ဆီလီနီယမ္တို႔ဟာ အစြမ္းထက္ အင္တီေအာက္ ဆီးဒင့္ေတြ ျဖစ္ၾကၿပီး အ႐ိုးပါးေရာဂါ၊ ေသြးေၾကာ က်ဥ္းေရာဂါနဲ႔ ေသြးတိုး တာတို႔ကို သက္သာ ေစပါတယ္။

 (၅) ေသြးတိုးက်ေစျခင္း ။

ဟင္းႏုုႏြယ္ရြက္ထဲက ပပ္တိုက္ေတြဟာ angiotensin I-converting enzyme ကို တားဆီး ေပးတာေၾကာင့္ ေသြးတိုးကို ေလ်ာ့က်ေစပါတယ္။

 (၆) အျမင္အာ႐ံု ေကာင္းေစျခင္း ။

ဟင္းႏုုႏြယ္ရြက္ထဲမွာ လူတင္နဲ႔ ဇီဇန္သင္းဆိုတဲ့ အင္တီေအာက္ဆီး ႏွစ္မ်ဳိးစလံုး မ်ားစြာ ပါဝင္ ေနတာေၾကာင့္ အတြင္းတိမ္ ေရာဂါနဲ႔ အသက္ႀကီးခ်ိန္မွာျဖစ္တဲ့ မက္ကူလာ ယိုယြင္း ပ်က္စီးမႈတို႔ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ေပး ႏိုင္ပါတယ္။
(၇) ကိုယ္ခံစြမ္းအား ေကာင္းေစျခင္း ။

ဟင္းႏုႏြယ္ရြက္ တစ္ခြက္စာ ပမာဏမွာ တစ္ေန႔တာ မွီဝဲသင့္တဲ့ ဗီတာမင္ေအ ၃၃၇ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ ပါဝင္တာေၾကာင့္ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ အဝင္ဝေနရာေတြျဖစ္တဲ့ အေျမႇးပါး၊ အသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္း စနစ္၊ ဆီးလမ္း ေၾကာင္းနဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္း စနစ္တို႔ကို အားေကာင္း သန္စြမ္းေစပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေသြးျဖဴဥ ေတြမွာ လည္း အဓိက ပါဝင္တာေၾကာင့္ ကူးစက္ပိုး ေတြကို တြန္းလွန္ ေပးႏိုင္ပါတယ္။

(၈) အေရျပား က်န္းမာေစျခင္း ။

ဟင္းႏုုႏြယ္ရြက္မွာပါတဲ့ ဗီတာမင္ေအဟာ အေရျပားမွာ အစိုဓာတ္ကို ထိန္းေပးတာေၾကာင့္ ဆိုးရီးေယး စစ္ေရာဂါ၊ ဝက္ၿခံနဲ႔ အေရးေၾကာင္း ျဖစ္တာေတြကို တြန္းလွန္ေပးကာ အေရျပားကို က်န္းမာေစပါတယ္။

 (၉) အ႐ိုးသိပ္သည္းဆ ေကာင္းေစျခင္း ။

 ျပဳတ္ထားတဲ့ ဟင္းႏုုႏြယ္ တစ္ခြက္စာ ပမာဏမွာ ဗီတာမင္ေက တစ္ေန႔တာ လိုအပ္တဲ့ ပမာဏ ၁၀၀၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေက်ာ္ ပါဝင္တာေၾကာင့္ အ႐ိုး တည္ေဆာက္မႈ အားေကာင္း ေစပါတယ္။

 (၁၀) ဦးေႏွာက္ႏွင့္ နာ့ဗ္ေၾကာစနစ္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာကို ေကာင္းေစျခင္း ။

ဟင္းႏုုႏြယ္ရြက္မွာ မ်ားစြာပါဝင္တဲ့ ဗီတာမင္ေကဟာ နာ့ဗ္ေၾကာ တစ္ဝိုက္က အဆီျပင္ (Sphingolipids) တည္ေဆာက္ မႈအတြက္ မရွိမျဖစ္ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္တာေၾကာင့္ နာ့ဗ္ေၾကာ စနစ္နဲ႔ ဦးေႏွာက္ လုပ္ငန္း ေဆာင္တာ ေတြကို က်န္းမာ ေစပါတယ္။

+ျမ၀တီ+

**Public Health**

ဟင္းႏုုႏြယ္ ရြက္ကို အလြယ္တကူ ဝယ္လို႔ရ သလို ေစ်းလည္း သက္သာ တာေၾကာင့္ လူတိုင္း လိုလို စားႏိုင္ ၾကပါတယ္။ လူေတြ အမ်ား အားျဖင့္ စားေလ့ ရွိၾကတဲ့ ဟင္းႏုုႏြယ္ ရြက္မွာ ဘယ္လို က်န္းမာေရး အက်ဳိး ေက်းဇူးေတြ ပါဝင္တယ္ ဆိုတာကို ေရးသား လိုက္ရ ပါတယ္။

 (၁) အစာေၾကေစျခင္း ။

 ဟင္းႏုုႏြယ္ရြက္ တစ္ခြက္စာ ပမာဏမွာ တစ္ေန႔တာ စားသံုးသင့္တဲ့ အမွ်င္ဓာတ္ပမာဏ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္း နီးပါး ပါဝင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစာေၾကေစၿပီး ဝမ္းခ်ဳပ္တာကို ကာကြယ္ ေပးပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ကို ေလ်ာ့က်ေစၿပီး အစာကို အလြန္အကၽြံ မစားမိေစပါဘူး။

 (၂) ကင္ဆာကို ကာကြယ္ျခင္း ။

 ဟင္းႏုုႏြယ္ရြက္မွာ မ်ားစြာ ပါဝင္တဲ့ ဖေလဗိုးႏြိဳက္ ေတြဟာ ကင္ဆာေရာဂါကို ကာကြယ္ ေပးႏိုင္တာေၾကာင့္ အစာအိမ္နဲ႔ အေရျပား ကင္ဆာဆဲလ္ေတြ ပြားမ်ားမႈကို ေႏွးေကြး ေစပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဟင္းႏုုႏြယ္ရြက္ဟာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ အဆင့္ျမင့္တက္မႈ မျဖစ္ေအာင္ သိသိ သာသာ ကာကြယ္ ေပးႏိုင္စြမ္း ရွိပါတယ္။


(၃) ေရာင္ရမ္းမႈ ေလ်ာ့က်ေစျခင္း ။

ဟင္းႏုုႏြယ္ရြက္မွာပါတဲ့ Neoxanthin နဲ႔ Violaxanthin ေတြက ေရာင္ရမ္းမႈ ေလ်ာ့က်ေစတဲ့ ဓာတ္ေတြ ျဖစ္ၾကၿပီး ကိုယ္တြင္း ေရာင္ရမ္းမႈကို သိသိသာ ေလ်ာ့က် ေစပါတယ္။


 (၄) အင္တီေအာက္ဆီးဒင့္အစြမ္း ေပးႏုိင္ျခင္း ။

ဟင္းႏုုႏြယ္ရြက္ မွာပါတဲ့ ဗီတာမင္စီ၊ ဗီတာမင္အီး၊ ဘီတာကယ္႐ိုတင္း၊ မဂၢနိစ္၊ ဇင့္ (သြပ္) နဲ႔ ဆီလီနီယမ္တို႔ဟာ အစြမ္းထက္ အင္တီေအာက္ ဆီးဒင့္ေတြ ျဖစ္ၾကၿပီး အ႐ိုးပါးေရာဂါ၊ ေသြးေၾကာ က်ဥ္းေရာဂါနဲ႔ ေသြးတိုး တာတို႔ကို သက္သာ ေစပါတယ္။

 (၅) ေသြးတိုးက်ေစျခင္း ။

ဟင္းႏုုႏြယ္ရြက္ထဲက ပပ္တိုက္ေတြဟာ angiotensin I-converting enzyme ကို တားဆီး ေပးတာေၾကာင့္ ေသြးတိုးကို ေလ်ာ့က်ေစပါတယ္။

 (၆) အျမင္အာ႐ံု ေကာင္းေစျခင္း ။

ဟင္းႏုုႏြယ္ရြက္ထဲမွာ လူတင္နဲ႔ ဇီဇန္သင္းဆိုတဲ့ အင္တီေအာက္ဆီး ႏွစ္မ်ဳိးစလံုး မ်ားစြာ ပါဝင္ ေနတာေၾကာင့္ အတြင္းတိမ္ ေရာဂါနဲ႔ အသက္ႀကီးခ်ိန္မွာျဖစ္တဲ့ မက္ကူလာ ယိုယြင္း ပ်က္စီးမႈတို႔ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ေပး ႏိုင္ပါတယ္။
(၇) ကိုယ္ခံစြမ္းအား ေကာင္းေစျခင္း ။

ဟင္းႏုႏြယ္ရြက္ တစ္ခြက္စာ ပမာဏမွာ တစ္ေန႔တာ မွီဝဲသင့္တဲ့ ဗီတာမင္ေအ ၃၃၇ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ ပါဝင္တာေၾကာင့္ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ အဝင္ဝေနရာေတြျဖစ္တဲ့ အေျမႇးပါး၊ အသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္း စနစ္၊ ဆီးလမ္း ေၾကာင္းနဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္း စနစ္တို႔ကို အားေကာင္း သန္စြမ္းေစပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေသြးျဖဴဥ ေတြမွာ လည္း အဓိက ပါဝင္တာေၾကာင့္ ကူးစက္ပိုး ေတြကို တြန္းလွန္ ေပးႏိုင္ပါတယ္။

(၈) အေရျပား က်န္းမာေစျခင္း ။

ဟင္းႏုုႏြယ္ရြက္မွာပါတဲ့ ဗီတာမင္ေအဟာ အေရျပားမွာ အစိုဓာတ္ကို ထိန္းေပးတာေၾကာင့္ ဆိုးရီးေယး စစ္ေရာဂါ၊ ဝက္ၿခံနဲ႔ အေရးေၾကာင္း ျဖစ္တာေတြကို တြန္းလွန္ေပးကာ အေရျပားကို က်န္းမာေစပါတယ္။

 (၉) အ႐ိုးသိပ္သည္းဆ ေကာင္းေစျခင္း ။

 ျပဳတ္ထားတဲ့ ဟင္းႏုုႏြယ္ တစ္ခြက္စာ ပမာဏမွာ ဗီတာမင္ေက တစ္ေန႔တာ လိုအပ္တဲ့ ပမာဏ ၁၀၀၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေက်ာ္ ပါဝင္တာေၾကာင့္ အ႐ိုး တည္ေဆာက္မႈ အားေကာင္း ေစပါတယ္။

 (၁၀) ဦးေႏွာက္ႏွင့္ နာ့ဗ္ေၾကာစနစ္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာကို ေကာင္းေစျခင္း ။

ဟင္းႏုုႏြယ္ရြက္မွာ မ်ားစြာပါဝင္တဲ့ ဗီတာမင္ေကဟာ နာ့ဗ္ေၾကာ တစ္ဝိုက္က အဆီျပင္ (Sphingolipids) တည္ေဆာက္ မႈအတြက္ မရွိမျဖစ္ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္တာေၾကာင့္ နာ့ဗ္ေၾကာ စနစ္နဲ႔ ဦးေႏွာက္ လုပ္ငန္း ေဆာင္တာ ေတြကို က်န္းမာ ေစပါတယ္။

+ျမ၀တီ+