ရဲေခါင္ေျပာက္က်ား ေခ်ေဂြဗားရား က်ဆံုးခဲ့ရေသာ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၉ ရက္ေန႕ကို ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာ ၉ ရက္ေန႔မွစ၍ အဖိႏွိပ္ခံျမန္မာျပည္သားမ်ားအတြက္ ရည္ရြယ္လ်က္ ျမန္မာျပည္သားဘေလာ့ဂ္ကို အမွတ္တရ တင္ဆက္လိုက္ပါသည္။ ** ခြန္အားမွ်ေ၀... တို႔တေတြသည္... မလြဲမေသြ ျပည္သူေတြအတြက္... **

Friday, March 6, 2015

==လူထုက်န္းမာေရး(ေရသန္႕ဘူးေတြက တကယ္သန္႕ရဲ႕လား)==

>
**Public Health**

 လူသားတုိ႔ႏွင့္တကြ ဇီဝမ်ဳိးစံုမ်ဳိးကြဲတုိ႔ ရွင္သန္ရပ္တည္ ေနထုိင္လ်က္ရွိၾကေသာ ကမၻာႀကီး၏ ၇ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ေရထုကဖံုးလႊမ္းထားလ်က္ရွိသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ဤမွ်မ်ားျပား လွေသာ ေရထုႀကီးထဲ၌ ကမၻာႀကီးစိမ္းလန္းစိုျပည္ၿပီး သာယာဝေျပာခဲ့စဥ္တုန္းကပင္လွ်င္ လူတို႔ေသာက္သံုး ႏိုင္ေသာေရမွာ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သာရွိေနခဲ့သည္။ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား မတုိးတက္ မထြန္းကားေသးစဥ္ အခ်ိန္က ေရတြင္းေရကန္မ်ားထဲက ေရကို လူတုိ႔က အႏၲရာယ္ကင္းစြာျဖင့္ ေသာက္သံုးႏိုင္ခဲ့ၾကသလို၊ ျမစ္၊ ေခ်ာင္း၊ အင္း၊ အုိင္မ်ားထဲကေရကို လူတို႔က ေရခ်ဳိးရန္၊ ေလွ်ာ္ဖြပ္ရန္၊ ေဆးေၾကာရန္၊ အပင္မ်ားစိုက္ပ်ဳိးရန္အတြက္ အသံုးျပဳႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။


ယေန႔ကမၻာေပၚတြင္ စက္မႈကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းမ်ား ႀကီးထြားလာေနျခင္းေၾကာင့္ ေရထုညစ္ညမ္းမႈမ်ားျဖစ္ ေနရသလို၊ တစ္ဖက္တြင္လည္း လူတို႔၏မဆင္မျခင္လုပ္ရပ္ မ်ားေၾကာင့္ ေသာက္သံုးႏိုင္ေသာ ေရအရင္းအျမစ္မ်ားစြာ ဆံုး႐ံႈးလ်က္ရွိေနသည္။ အလားတူပင္ စီးပြားျဖစ္စိုက္ပ်ဳိး ေရးလုပ္ကိုင္ျခင္း၊ အသားတိုးေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ ျခင္း၊ စည္းကမ္းမဲ့အမိႈက္စြန္႔ပစ္ျခင္း၊ ေရဆိုးေရညစ္မ်ားကို ျမစ္၊ ေခ်ာင္း၊ အင္း၊ အိုင္မ်ားအတြင္းသို႔ စီးဝင္ေစျခင္း စသည္တုိ႔ေၾကာင့္လည္း ေသာက္သံုးႏိုင္ေသာ ေရအရင္း အျမစ္မ်ားစြာကို ထိခုိက္ပ်က္စီးေစလ်က္ရွိသည္။ ကမၻာ့လူဦးေရသည္ တစ္ေန႔တျခားသိသာစြာတုိးပြား လာလ်က္ရွိေသာ္လည္း ကမၻာေပၚရွိ ေသာက္သံုးေရပမာဏ ကမူ တုိးလည္းမတိုး၊ ေလ်ာ့လည္းေလ်ာ့မသြားေပ။ ကမၻာ့ လူဦးေရသည္ ၁၉ဝဝ ျပည့္ႏွစ္က သန္းေပါင္း ၁၆ဝဝ မွ်သာရွိခဲ့ရာမွ မ်က္ေမွာက္ကာလတြင္ သန္းေပါင္း ၇ဝဝဝ ေက်ာ္အထိ တုိးပြားမ်ားျပားလာခဲ့သည္။ သကၠရာဇ္ ၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္မွစ၍ တစ္ႏွစ္လွ်င္ သန္း ၈ဝ ႏႈန္းျဖင့္ တိုးပြားလာ ေနေသာ ကမၻာ့လူဦးေရသည္ ၂ဝ၅ဝ ျပည့္ႏွစ္တြင္ သန္းေပါင္း ၉၃ဝဝ ေက်ာ္ရွိလာမည္ဟု ခန္႔မွန္းထားသည္။ တိုးတက္လာေသာ ကမၻာ့လူဦးေရေၾကာင့္ လြန္ခဲ့ေသာ ရာစုႏွစ္ဝက္ကာလအတြင္း၌ ေသာက္သုံးေရသုံးစြဲမႈ ပမာဏမွာသုံးဆအထိ ျမင့္တက္ခဲ့သည္။ ကမၻာ့ေသာက္သုံး ေရပမာဏသည္ တုိးလာျခင္းမရွိသည့္အ တြက္ လူတစ္ဦး ခ်င္းစီအဖုိ႔ရႏိုင္ေသာေရပမာဏမွာ ေလ်ာ့က်လာေနၿပီ ျဖစ္သည္။

 ဤသုိ႔ လူတစ္ဦးခ်င္းစီအတြက္ရႏိုင္ေသာ ေရပမာဏေလ်ာ့က်လာေနခ်ိန္တြင္ စက္မႈကုန္ထုတ္လုပ္ ငန္းမ်ားႏွင့္ စုိက္ပ်ဳိးေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းမ်ားေၾကာင့္ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာ ေရအရင္းအျမစ္မ်ားစြာမွာ ဆုိးဆုိး ရြားရြား ပ်က္စီးလ်က္ရွိေနသည္။ သံမဏိထုတ္လုပ္ေရးလုပ္ငန္း၊ အလူမီနီယမ္ထုတ္လုပ္ ေရးလုပ္ငန္းစသည္တုိ႔မွ ထြက္ရွိလာေသာ အမုိးနီးယား ဓာတ္ၾကြင္းမ်ားေပ်ာ္ဝင္ေနသည့္ ေရဆုိးေရညစ္မ်ားသည္ ေရေနသတၱဝါမ်ားကို အစုလုိက္၊ အျပံဳလုိက္ေသေက်ေစ လ်က္ရွိသလုိ၊ လူတို႔ေသာက္သုံးႏိုင္ေသာ ေရမ်ားကိုလည္း ပ်က္စီးေစလ်က္ရွိသည္။ အလားတူပင္ စုိက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္း ႏွင့္ေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းမ်ား၌ အသုံးျပဳေနၾကသည့္ ဓာတု ေဗဒပစၥည္းမ်ားေၾကာင့္လည္း သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္သည့္ ေျမ ေအာက္ေရမ်ားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႔ပ်က္စီးေစလ်က္ ရွိသည္။ ကမၻာ့လူဦးေရအမ်ားစုမွာ စုိက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ ေမြးျမဴေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ကိုင္လ်က္ရွိေနၾကသည့္အတြက္ အထြက္ ႏႈန္းေကာင္းေစရန္ ပိုးသတ္ေဆးမ်ား၊ အသားတုိးေဆးမ်ား၊ ဓာတုေဗဒနည္းျဖင့္ စီရင္ထားေသာ ေမြးျမဴေရးအစားအစာမ်ားကိုေန႔စဥ္တန္ခ်ိန္ေပါင္းမ်ားစြာ အသုံးျပဳလ်က္ရွိေနၾက သည္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားတြင္ပုိးသတ္ေဆးအတြက္ ႏွစ္စဥ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ၃ဝဝဝ ခန္႔ သုံးစြဲလ်က္ရွိေနၾက ေသာေၾကာင့္ ဤမွ်ပမာဏမ်ားျပားလွေသာ ပိုးသတ္ေဆး တန္ခ်ိန္ေပါင္းမ်ားစြာတုိ႔သည္ ကမၻာ့ေျမလႊာအတြင္းသို႔ စိမ့္ဝင္ေရာက္ရွိကာ ေျမေအာက္ေရမ်ားအတြင္း၌ပါ ေပ်ာ္ဝင္ လ်က္ရွိေနသည္။ ပိုးသတ္ေဆးဓာတ္ၾကြင္းမ်ားေပ်ာ္ဝင္ေနေသာ ေရသည္ ေက်ာက္ကပ္၏ခံႏိုင္ရည္စနစ္ႏွင့္ ဗဟိုနာ့ဗ္ေၾကာတုိ႔ကုိ ျပင္းထန္စြာ ထိခုိက္ေစသည့္အျပင္၊ ကင္ဆာေရာဂါမ်ားကုိ လည္းျဖစ္ပြားလာႏိုင္ေၾကာင္း သုေတသနျပဳေတြ႕ရွိရသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္လွ်င္ ေျမေအာက္ေရကုိတူးေဖာ္ ရယူသုံးစြဲၾက ရာ၌ပိုးသတ္ေဆးေပ်ာ္ဝင္ေနမႈ ကင္းစင္ေသာေရမ်ဳိးကိုသာ ရယူသုံးစြဲၾကရန္ အလြန္အေရးႀကီးသည္။ ကမၻာ့ႏိုင္ငံအသီးသီးတြင္ ေခတ္မီနည္းစနစ္မ်ားသုံး၍ ေသာက္ေရသန္႔မ်ားကို သန္႔စင္ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်လ်က္ရွိ ေနၾကေသာ္လည္း၊ ေသာက္ေရသန္႔အမ်ားစုတြင္ ပိုးသတ္ ေဆးဓာတ္ၾကြင္းမ်ား ေပ်ာ္ဝင္လ်က္ရွိေနသည္ကို သိပၸံ သုေတသီတို႔က ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ ႏုိင္ငံမ်ား၌ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်လ်က္ ရွိေနေသာ ေသာက္ေရ သန္႔မ်ားတြင္ ပိုးသတ္ေဆးဓာတ္ၾကြင္းမ်ား ပါဝင္ေနသည္ကို ေဖာ္ထုတ္ေတြ႕ရွိေနရသျဖင့္ က်န္းမာေရးအတြက္ ရင္ေလး စရာျဖစ္ေနေတာ့သည္။ ေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းမ်ား၌ သံုးစြဲလ်က္ရွိေနၾကေသာ ဓာတုေဗဒနည္းျဖင့္ စီရင္ထားသည့္ အသားတိုးေဆးမ်ား၊ ေမြးျမဴေရးတိရစၧာန္အစားအစာမ်ား၏ ဓာတ္ၾကြင္းပစၥည္း မ်ားသည္လည္း စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းသံုး ပိုးသတ္ေဆးဓာတ္ ၾကြင္းမ်ားကဲ့သို႔ပင္ ေမြးျမဴေရးျခံမ်ားမွတစ္ဆင့္ ေျမလႊာ ေအာက္ပုိင္းသို႔စိမ့္ ဝင္ၿပီး ေျမေအာက္ေရမ်ားထဲ၌ ေပ်ာ္ဝင္ လ်က္ရွိေနၾကသည္။ 

ဤတြင္ ကမၻာေပၚရွိ လူသားအားလံုး သက္ရွည္က်န္းမာ စြာ ေနထုိင္သြားႏုိင္ေရးအ တြက္ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာ ေသာက္သံုးေရမ်ား ရရွိေရးသည္ အလြန္အေရးႀကီးေသာ ကိစၥတစ္ရပ္ ျဖစ္လာေတာ့သည္။ စိတ္ခ်လက္ခ်ေသာက္သံုး ႏုိင္ေသာ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္သည့္ေရဆိုသည္မွာ အေရာင္၊ အန႔ံ၊ အရသာမရွိျခင္း၊ ေရာဂါျဖစ္ေစေသာ ပိုးမႊားမ်ား ကင္းစင္ျခင္း၊ အႏၲရာယ္ရွိႏိုင္ေသာ ဓာတုပစၥည္းမ်ား ကင္းစင္ ျခင္း စသည့္အခ်က္မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီျပည့္စံုရမည္ျဖစ္သည္။ ကမၻာေပၚရွိ ေဒသႏုိင္ငံမ်ားအနက္ အခ်ဳိ႕ေသာ ေဒသ မ်ားတြင္ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာေရမ်ဳိးကို ၾကားဖူး႐ံုမွ် သာရွိၿပီး လက္ေတြ႕အားျဖင့္မျမင္ဖူး၊ မေသာက္ဖူးၾကေပ။ ကမၻာ့လူဦးေရ၏ ခုနစ္ပံုတစ္ပံုနီးပါးခန႔္ျဖစ္ေသာ လူဦးေရ သန္း ၁၁ဝဝ သည္ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာေရကုိ မေသာက္ ၾကရေပ။ ယင္းတို႔အနက္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ လူသန္းေပါင္း ၅၇ဝ သည္ မသန္႔ရွင္းေသာေရကိုေသာက္သံုး မိျခင္းေၾကာင့္ ဆက္ ႏႊယ္ရရွိလာေသာ ေရာဂါေဝဒနာမ်ားကို ခံစားေနၾကရ သည္။ အဆိုပါေဝဒနာမ်ားေၾကာင့္ ကမၻာအရပ္ရပ္၌ ေသဆံုးေနၾကရေသာ လူဦးေရသည္ စစ္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ ေသဆံုးရေသာလူဦးေရထက္ ပိုမိုမ်ားျပားလ်က္ရွိေနသည္။
သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာေရကို ေသာက္သံုးခြင့္မရၾက ရွာေသာ သူတုိ႔၏ ဘဝေနထိုင္မႈအခက္အခဲကို ေရသန္႔ဘူး ေသာက္သံုးေနၾကသူမ်ားက ကိုယ္ခ်င္းစာနာမိၾကမည္ မဟုတ္ေပ။ တိုးပြားလာေသာကမၻာ့လူဦးေရႏွင့္ ပံုေသအတုိင္း သာရွိေနေသာ ေရအရင္းအျမစ္မ်ားကို အခ်ဳိးခ်ၾကည့္လွ်င္ ၁၉၇ဝ ျပည့္ႏွစ္က လူတစ္ဦးအတြက္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ေရဂါလန္ ၄၅ဝဝဝဝ ရရွိႏုိင္ခဲ့ေသာ္လည္း လာမည့္သကၠရာဇ္ ၂ဝ၅ဝ ျပည့္ႏွစ္အေရာက္တြင္ လူဦးေရအတြက္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ေရဂါလန္ ၁၂ဝဝဝဝ ခန႔္သာ ရရွိႏုိင္ေတာ့မည္ျဖစ္သည္။ ယင္းသုိ႔ရရွိႏိုင္ေသာ ေသာက္သံုးေရပမာဏထဲ၌ပင္ သန္႔ ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာ ေရမွာအနည္းစုျဖစ္ၿပီး က်န္းမာေရး အတြက္ စိတ္ခ်ရႏိုင္ဖြယ္မရွိေသာ မသန္႔ရွင္းသည့္ေရမ်ား မွာအမ်ားစုပါဝင္လ်က္ရွိေနသည္။ သန္႔ရွင္းေသာေရကို ဝလင္စြာေသာက္သံုးခြင့္ရေနသူမ်ားက ''ေရအသက္ တစ္မနက္''ဟူေသာ လူ႔ေလာကဆို႐ိုးစကားကို ၾကားဖူး ႐ံုမွ်သာရွိၿပီး တကယ့္အႏွစ္သာရကိုမူ ခံစားမိၾကလိမ့္မည္ မဟုတ္ေပ။ 


သို႔ရာတြင္ ေကာင္းမြန္ေသာေသာက္သံုးေရကို မရၾကရွာသူမ်ားႏွင့္ မိုးေခါင္ေရရွားသည့္ဒဏ္ကို ခံေနၾက ရသူမ်ားအဖို႔မူ ဆို႐ိုးစကား၏ အႏွစ္သာရကုိဘဝႏွင့္ ထပ္တူ ျပဳလ်က္ ခံစားေနၾကရသည္။ ကမၻာ့လူဦးေရ အဆမတန္တိုးပြားလာျခင္းႏွင့္ ေရၾကည္ ေရသန္႔ ရွားပါးလာျခင္းတို႔သည္ ေရသန္႔ဘူးေသာက္သံုး ေသာ ေခတ္တစ္ေခတ္ကို ျဖစ္ထြန္းလာေစခဲ့သည္။ ၂ဝ ရာစု၏ ေႏွာင္းပိုင္းကာလမတိုင္မီ အခ်ိန္အထိ ေရသန္႔ဘူး ေသာက္သံုးသည့္ ဓေလ့မွာျဖစ္ထြန္းလာျခင္းမရွိေသးေပ။ ထုိစဥ္ကာလမ်ားက ကမၻာ့ၿမိဳ႕ျပမ်ား၌ ေနထုိင္ၿပီး အသိ ပညာဗဟုသုတမ်ားႏွင့္ ျပည့္စံုသူတို႔က ေရကိုက်ဳိခ်က္ၿပီးမွ ေသာက္သံုးၾကေသာ္လည္း ၿမိဳ႕ျပေနသူ အခ်ဳိ႕ႏွင့္ ေက်းလက္ ေဒသအႏွံ႔အျပား၌ ေနထိုင္သူကမူ ေရကိုသဘာဝအတိုင္း သာ ေသာက္သုံးခဲ့ၾကသည္။ ထိုစဥ္ကာလမ်ားက Distilled Water ဟုေခၚဆိုေသာ ေပါင္းခံရည္ကို စက္မႈလုပ္ငန္းအခ်ဳိ႕ႏွင့္ ေရာဂါေဝဒနာ ခံစားေနၾကရသူအခ်ဳိ႕အတြက္ သီးသန႔္ထုတ္လုပ္ေပးသည့္ စက္႐ံုမ်ားရွိခဲ့ေသာ္လည္း ေရသန္႔ဘူးဟူ၍ ထုတ္လုပ္ ေရာင္းခ်ျခင္းမရွိခဲ့ေသးေပ။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ဥေရာပႏုိင္ငံအခ်ဳိ႕တို႔က ေသာက္သံုးေရ ေဘးအႏၲရာယ္ကင္းရွင္းေရးကို ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္လာၾက ရာမွ ဓာတုေဗဒနည္းစနစ္ျဖင့္ ေရသန္႔မ်ားကို ထုတ္လုပ္ ေသာက္သံုးခဲ့ၾကသည္။ ထုိအခ်ိန္မွစ၍ ေရသန္႔ဘူးေသာက္သံုးေသာ အေလ့ အထျဖစ္ေပၚလာကာ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္အေရာက္တြင္ တစ္ကမၻာ လံုး၏ ေရသန္႔ဘူးေသာက္သံုးသည့္ ပမာဏမွာ လီတာ ေပါင္း ၄၅ ဘီလီယံအထိ ရွိလာခဲ့သည္။ ထုိမွတစ္ဖန္ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္အေရာက္တြင္ ေရသန္႔ဘူးေသာက္သံုးသည့္ ပမာဏ မွာ ၈ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုမုိျမင့္တက္လာၿပီး လီတာေပါင္း (၄၉)ဘီလီယံအထိရွိလာသည္။ (၂ဝဝ၉) ခုႏွစ္အေရာက္တြင္မူ ေရသန္႔ဘူးေသာက္သံုးသည့္ပမာဏ အဆမတန္ျမင့္တက္ လာၿပီး ၄၅ဝ ရာခုိင္ႏႈန္းတုိးျမင့္ကာ လီတာေပါင္း ၂၇၃ ဘီလီယံအထိပင္ ရွိလာသည္။ ေရသန္႔ေခတ္ဦးကာလမ်ားက ထုတ္လုပ္ၿပီးေသာ ေရသန္႔ မ်ားကို ဖန္ပုလင္းမ်ားတြင္ ထည့္သြင္း၍ ေရာင္းခ်ခဲ့ၾက သည္။ သို႔ရာတြင္ ေရသန္႔ဘူးေရာင္းခ်ရမႈ တြင္က်ယ္လာ သည္ႏွင့္အမွ် စီးပြားေရးအရ တြက္ေျခပိုကိုက္ေသာ ပလတ္စတစ္ပုလင္းႏွင့္ စကၠဴဘူးမ်ားျဖင့္ ေျပာင္းလဲ ထုတ္လုပ္လာခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္အေရာက္တြင္ NRDC ေခၚ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု သဘာဝသယံဇာတ မ်ား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ မႈေကာင္စီ ၏ စစ္ေဆးခ်က္အရ ျပည္တြင္းထုတ္ေရသန္႔အမ်ဳိးအစား ၁၃ဝ ေက်ာ္အနက္ သံုးပံုတစ္ပံုမွာ ေရမသန္႔ျခင္းႏွင့္ ဘူးမသန္႔ျခင္းမ်ား ျဖစ္ေနေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္ေတြ႕ရွိရသည္။ ေရာဂါျဖစ္ေစေသာ ပိုးမႊားမ်ားပါရွိေနျခင္း၊ အႏၲရာယ္ရွိဓာတုပစၥည္းမ်ားပါဝင္ေနျခင္းစသည့္ ေရမသန္႔ျခင္းမ်ားကို ေတြ႕ရွိခဲ့ရသလုိ
 ေရသန္႔ထည့္သြင္းသည့္ ပလတ္စတစ္ဘူးမ်ား အရည္အေသြးညံ့ဖ်င္းနိမ့္ က်မႈေၾကာင့္ ထည့္သြင္းထားေသာ ေရ၏သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္မႈကို ပ်က္ျပားသြားေစသည့္ ဘူးမသန္႔ျခင္းမ်ားကိုလည္း ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကရသည္။ ေရသန္႔ထည့္သြင္းသည့္ ပလတ္စတစ္ဘူးထုတ္လုပ္ ေသာ စက္႐ံုမ်ားအနက္ အနည္းစုတို႔ကသာလွ်င္ ေကာ္ေစ့ အသစ္မ်ားကို သံုးစြဲထုတ္လုပ္ၾကေသာ္ လည္း အမ်ားစု တို႔ကမူ ေရသန္႔ဘူးခြံေဟာင္းမ်ားျဖင့္ တစ္ေက်ာ့ျပန္ ထုတ္လုပ္ထားသည့္ ေကာ္ေစ့အေဟာင္းမ်ားကိုသာ အသံုးျပဳထုတ္လုပ္လ်က္ရွိေနၾကသည္။ ဖံြ႕ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံအခ်ဳိ႕ႏွင့္ဖံြ႕ၿဖိဳးမႈေနာက္က်ေသာ ႏုိင္ငံ မ်ားတြင္၊ ပလတ္စတစ္ေရသန္႔ဘူးခြံမ်ားကို တစ္ေက်ာ့ျပန္ ထုတ္လုပ္သည့္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားအေပၚ စိစစ္မႈအလြန္ အားနည္းသည့္အတြက္ အရည္အေသြးနိမ့္က်ေသာ ပလတ္စတစ္ဘူးခံြမ်ားသည္
 ေရသန္႔၏အရည္အေသြး ကို ထိခိုက္ပ်က္ျပယ္ေစလ်က္ရွိေနသည္။ ေရသန္႔ထုတ္လုပ္သည့္စက္႐ံုမ်ားမွသည္..
.ေသာက္သံုးသူထံမေရာက္မီစပ္ၾကား၊ အဆင့္ဆင့္ေသာ သိုေလွာင္သယ္ယူ၊ ျဖန္႔ျဖဴးသည့္လုပ္ငန္းစဥ္တစ္ေလွ်ာက္ လံုး၌လည္း နည္းမွန္လမ္းမွန္ စနစ္တက်လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္မႈ မရွိၾကျခင္းေၾကာင့္ ေရသန္႔ေသာက္သံုး သူမ်ားသည္ အခေၾကးေငြေပးရေသာေရကို ေသာက္သံုးရင္းက်န္းမာေရးထိခိုက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားလ်က္ရွိေန ၾကသည္။ ထုတ္လုပ္ၿပီးေသာ ေရသန္႔မ်ားကိုပလတ္စတစ္ဘူး မ်ားတြင္ ထည့္သြင္းကာ တာရွည္သိုေလွာင္ထားျခင္း၊ အမိုးအကာမဲ့ ေမာ္ေတာ္ကားမ်ားေပၚ၌ နာရီႏွင့္ခ်ီ၍ တင္ေဆာင္သယ္ယူလာျခင္း၊ ေရသန္႔ဘူးမ်ားကို ေနပူ ထဲ၌ နာရီၾကာျမင့္စြာထားသိုျခင္း၊ ပလတ္စတစ္ေရသန္႔ ဘူးမ်ားကုိ ဓာတ္ေငြ႕ႏွင့္ဓာတုပစၥည္းမ်ားရွိသည့္ အခန္းထဲ၌ သိုေလွာင္သိမ္းဆည္း ထားျခင္း စသည္တို႔သည္ ေသာက္ေရ သန္႔၏ အရည္အေသြးကို လံုးဝပ်က္ျပားသြားေစသည္ သာမက ေသာက္သံုးသူမ်ားကိုပါ သိသိသာသာမဟုတ္ သည့္ က်န္းမာေရးထိခိုက္မႈမ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစသည္။ 


 အခ်ဳိ႕ေသာႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ေရသန္႔ထုတ္လုပ္သည့္ စက္႐ံုမ်ားကို လူမေနေသာကြၽန္းမ်ားေပၚ၌ တည္ ေဆာက္ထားၾကကာ စက္႐ံုထြက္ေရသန္႔ဘူး မ်ားကို သေဘၤာမ်ားျဖင့္သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေပးၾကသည္။ ယင္း ကဲ့သို႔ သေဘၤာဝမ္းဗိုက္အတြင္း နာရီေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာေအာင္ တင္ေဆာင္သယ္ယူလာေသာ ပလတ္စတစ္ဘူး မ်ားအတြင္းရွိ ေရမ်ားသည္လည္း ေရသန္႔စံခ်ိန္ စံညႊန္း ပ်က္ျပယ္ၿပီး ေသာက္သံုးသူမ်ားကို ေဘးဥပဒ္ျဖစ္ေစႏုိင္ သည္။ ေသာက္သံုးမည့္ ပလတ္စတစ္ေရသန္႔ဘူးမ်ားကို ဓာတ္ဆီ၊ ေရနံဆီ၊ မက္သေနာစသည့္ ေရနံထြက္ပစၥည္း မ်ားထည့္ထားေသာ ပံုး၊ ခြက္၊ ပုလင္းစသည္တို႔ႏွင့္ နီးကပ္စြာထားရွိၿပီး ေသာက္သံုးျခင္းသည္လည္း က်န္းမာ ေရးကိုထိခိုက္ေစမည့္ အျပဳအမူမ်ဳိးျဖစ္သည္။ အလား တူပင္ ေရသန္႔ဘူးလဲလွယ္ရာ၌ ဘူးမသန္႔ျခင္း၊ လက္ မသန္႔ျခင္း၊ ျခင္တြယ္သည့္ခြက္ႏွင့္ ကန္ေတာ့မ်ား မသန္႔ျခင္း စသည္တို႔သည္လည္း ေရသန္႔ဘူးေသာက္သံုး ရင္း ေရာဂါရေစႏုိင္ေသာ အေၾကာင္းအရင္းမ်ားျဖစ္ၾက သည္။ မသန္႔သည့္ေရကို ေသာက္သံုးျခင္းျဖင့္ ဝမ္းပ်က္ ဝမ္းေလွ်ာေရာဂါကဲ့သို႔ေသာ ေဝဒနာမ်ဳိးကိုခ်က္ခ်င္း လက္ငင္းခံစားၾကရႏုိင္သလို၊ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးျခင္း ကဲ့သို႔ေသာ ႏွစ္ေပါင္းအတန္ၾကာမွ ျဖစ္ပြားလာမည့္ ေရာဂါ ေဝဒနာႀကီးမ်ားကိုလည္း ခံစားၾကရႏုိင္သည္ကို သတိျပဳ သင့္ၾကသည္။ သို႔ျဖစ္၍ မသန္႔ရွင္းေသာေရက အမ်ားစုျဖစ္ေန သည့္ ေရသန္႔ဘူးေခတ္ကာလႀကီးထဲတြင္ တစ္ပိုင္ တစ္ႏုိင္ေရသန္႔စက္မ်ားကို အသံုးျပဳျခင္း၊ သယ္ယူ ေရႊ႕ေျပာင္းရလြယ္ကူေသာ တစ္ကိုယ္ရည္သံုးေရသန္႔ စက္မ်ားကို အသံုးျပဳျခင္း၊ ေရွး႐ိုးစဥ္လာနည္းလမ္း ျဖစ္သည့္ေရကိုက်ဳိခ်က္ၿပီး စစ္ယူေသာက္သံုးျခင္းတုိ႔ သည္ ေသာက္ေရေၾကာင့္ျဖစ္ရသည့္ ေရာဂါဘယမ်ားမွ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ႏုိင္ေသာ နည္းလမ္းေကာင္းမ်ားပင္ ျဖစ္ေပသည္။ 


+သိပၸံစာေရးဆရာ ကိုကိုေအာင္+

**Public Health**

 လူသားတုိ႔ႏွင့္တကြ ဇီဝမ်ဳိးစံုမ်ဳိးကြဲတုိ႔ ရွင္သန္ရပ္တည္ ေနထုိင္လ်က္ရွိၾကေသာ ကမၻာႀကီး၏ ၇ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ေရထုကဖံုးလႊမ္းထားလ်က္ရွိသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ဤမွ်မ်ားျပား လွေသာ ေရထုႀကီးထဲ၌ ကမၻာႀကီးစိမ္းလန္းစိုျပည္ၿပီး သာယာဝေျပာခဲ့စဥ္တုန္းကပင္လွ်င္ လူတို႔ေသာက္သံုး ႏိုင္ေသာေရမွာ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သာရွိေနခဲ့သည္။ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား မတုိးတက္ မထြန္းကားေသးစဥ္ အခ်ိန္က ေရတြင္းေရကန္မ်ားထဲက ေရကို လူတုိ႔က အႏၲရာယ္ကင္းစြာျဖင့္ ေသာက္သံုးႏိုင္ခဲ့ၾကသလို၊ ျမစ္၊ ေခ်ာင္း၊ အင္း၊ အုိင္မ်ားထဲကေရကို လူတို႔က ေရခ်ဳိးရန္၊ ေလွ်ာ္ဖြပ္ရန္၊ ေဆးေၾကာရန္၊ အပင္မ်ားစိုက္ပ်ဳိးရန္အတြက္ အသံုးျပဳႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။


ယေန႔ကမၻာေပၚတြင္ စက္မႈကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းမ်ား ႀကီးထြားလာေနျခင္းေၾကာင့္ ေရထုညစ္ညမ္းမႈမ်ားျဖစ္ ေနရသလို၊ တစ္ဖက္တြင္လည္း လူတို႔၏မဆင္မျခင္လုပ္ရပ္ မ်ားေၾကာင့္ ေသာက္သံုးႏိုင္ေသာ ေရအရင္းအျမစ္မ်ားစြာ ဆံုး႐ံႈးလ်က္ရွိေနသည္။ အလားတူပင္ စီးပြားျဖစ္စိုက္ပ်ဳိး ေရးလုပ္ကိုင္ျခင္း၊ အသားတိုးေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ ျခင္း၊ စည္းကမ္းမဲ့အမိႈက္စြန္႔ပစ္ျခင္း၊ ေရဆိုးေရညစ္မ်ားကို ျမစ္၊ ေခ်ာင္း၊ အင္း၊ အိုင္မ်ားအတြင္းသို႔ စီးဝင္ေစျခင္း စသည္တုိ႔ေၾကာင့္လည္း ေသာက္သံုးႏိုင္ေသာ ေရအရင္း အျမစ္မ်ားစြာကို ထိခုိက္ပ်က္စီးေစလ်က္ရွိသည္။ ကမၻာ့လူဦးေရသည္ တစ္ေန႔တျခားသိသာစြာတုိးပြား လာလ်က္ရွိေသာ္လည္း ကမၻာေပၚရွိ ေသာက္သံုးေရပမာဏ ကမူ တုိးလည္းမတိုး၊ ေလ်ာ့လည္းေလ်ာ့မသြားေပ။ ကမၻာ့ လူဦးေရသည္ ၁၉ဝဝ ျပည့္ႏွစ္က သန္းေပါင္း ၁၆ဝဝ မွ်သာရွိခဲ့ရာမွ မ်က္ေမွာက္ကာလတြင္ သန္းေပါင္း ၇ဝဝဝ ေက်ာ္အထိ တုိးပြားမ်ားျပားလာခဲ့သည္။ သကၠရာဇ္ ၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္မွစ၍ တစ္ႏွစ္လွ်င္ သန္း ၈ဝ ႏႈန္းျဖင့္ တိုးပြားလာ ေနေသာ ကမၻာ့လူဦးေရသည္ ၂ဝ၅ဝ ျပည့္ႏွစ္တြင္ သန္းေပါင္း ၉၃ဝဝ ေက်ာ္ရွိလာမည္ဟု ခန္႔မွန္းထားသည္။ တိုးတက္လာေသာ ကမၻာ့လူဦးေရေၾကာင့္ လြန္ခဲ့ေသာ ရာစုႏွစ္ဝက္ကာလအတြင္း၌ ေသာက္သုံးေရသုံးစြဲမႈ ပမာဏမွာသုံးဆအထိ ျမင့္တက္ခဲ့သည္။ ကမၻာ့ေသာက္သုံး ေရပမာဏသည္ တုိးလာျခင္းမရွိသည့္အ တြက္ လူတစ္ဦး ခ်င္းစီအဖုိ႔ရႏိုင္ေသာေရပမာဏမွာ ေလ်ာ့က်လာေနၿပီ ျဖစ္သည္။

 ဤသုိ႔ လူတစ္ဦးခ်င္းစီအတြက္ရႏိုင္ေသာ ေရပမာဏေလ်ာ့က်လာေနခ်ိန္တြင္ စက္မႈကုန္ထုတ္လုပ္ ငန္းမ်ားႏွင့္ စုိက္ပ်ဳိးေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းမ်ားေၾကာင့္ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာ ေရအရင္းအျမစ္မ်ားစြာမွာ ဆုိးဆုိး ရြားရြား ပ်က္စီးလ်က္ရွိေနသည္။ သံမဏိထုတ္လုပ္ေရးလုပ္ငန္း၊ အလူမီနီယမ္ထုတ္လုပ္ ေရးလုပ္ငန္းစသည္တုိ႔မွ ထြက္ရွိလာေသာ အမုိးနီးယား ဓာတ္ၾကြင္းမ်ားေပ်ာ္ဝင္ေနသည့္ ေရဆုိးေရညစ္မ်ားသည္ ေရေနသတၱဝါမ်ားကို အစုလုိက္၊ အျပံဳလုိက္ေသေက်ေစ လ်က္ရွိသလုိ၊ လူတို႔ေသာက္သုံးႏိုင္ေသာ ေရမ်ားကိုလည္း ပ်က္စီးေစလ်က္ရွိသည္။ အလားတူပင္ စုိက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္း ႏွင့္ေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းမ်ား၌ အသုံးျပဳေနၾကသည့္ ဓာတု ေဗဒပစၥည္းမ်ားေၾကာင့္လည္း သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္သည့္ ေျမ ေအာက္ေရမ်ားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႔ပ်က္စီးေစလ်က္ ရွိသည္။ ကမၻာ့လူဦးေရအမ်ားစုမွာ စုိက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ ေမြးျမဴေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ကိုင္လ်က္ရွိေနၾကသည့္အတြက္ အထြက္ ႏႈန္းေကာင္းေစရန္ ပိုးသတ္ေဆးမ်ား၊ အသားတုိးေဆးမ်ား၊ ဓာတုေဗဒနည္းျဖင့္ စီရင္ထားေသာ ေမြးျမဴေရးအစားအစာမ်ားကိုေန႔စဥ္တန္ခ်ိန္ေပါင္းမ်ားစြာ အသုံးျပဳလ်က္ရွိေနၾက သည္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားတြင္ပုိးသတ္ေဆးအတြက္ ႏွစ္စဥ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ၃ဝဝဝ ခန္႔ သုံးစြဲလ်က္ရွိေနၾက ေသာေၾကာင့္ ဤမွ်ပမာဏမ်ားျပားလွေသာ ပိုးသတ္ေဆး တန္ခ်ိန္ေပါင္းမ်ားစြာတုိ႔သည္ ကမၻာ့ေျမလႊာအတြင္းသို႔ စိမ့္ဝင္ေရာက္ရွိကာ ေျမေအာက္ေရမ်ားအတြင္း၌ပါ ေပ်ာ္ဝင္ လ်က္ရွိေနသည္။ ပိုးသတ္ေဆးဓာတ္ၾကြင္းမ်ားေပ်ာ္ဝင္ေနေသာ ေရသည္ ေက်ာက္ကပ္၏ခံႏိုင္ရည္စနစ္ႏွင့္ ဗဟိုနာ့ဗ္ေၾကာတုိ႔ကုိ ျပင္းထန္စြာ ထိခုိက္ေစသည့္အျပင္၊ ကင္ဆာေရာဂါမ်ားကုိ လည္းျဖစ္ပြားလာႏိုင္ေၾကာင္း သုေတသနျပဳေတြ႕ရွိရသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္လွ်င္ ေျမေအာက္ေရကုိတူးေဖာ္ ရယူသုံးစြဲၾက ရာ၌ပိုးသတ္ေဆးေပ်ာ္ဝင္ေနမႈ ကင္းစင္ေသာေရမ်ဳိးကိုသာ ရယူသုံးစြဲၾကရန္ အလြန္အေရးႀကီးသည္။ ကမၻာ့ႏိုင္ငံအသီးသီးတြင္ ေခတ္မီနည္းစနစ္မ်ားသုံး၍ ေသာက္ေရသန္႔မ်ားကို သန္႔စင္ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်လ်က္ရွိ ေနၾကေသာ္လည္း၊ ေသာက္ေရသန္႔အမ်ားစုတြင္ ပိုးသတ္ ေဆးဓာတ္ၾကြင္းမ်ား ေပ်ာ္ဝင္လ်က္ရွိေနသည္ကို သိပၸံ သုေတသီတို႔က ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ ႏုိင္ငံမ်ား၌ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်လ်က္ ရွိေနေသာ ေသာက္ေရ သန္႔မ်ားတြင္ ပိုးသတ္ေဆးဓာတ္ၾကြင္းမ်ား ပါဝင္ေနသည္ကို ေဖာ္ထုတ္ေတြ႕ရွိေနရသျဖင့္ က်န္းမာေရးအတြက္ ရင္ေလး စရာျဖစ္ေနေတာ့သည္။ ေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းမ်ား၌ သံုးစြဲလ်က္ရွိေနၾကေသာ ဓာတုေဗဒနည္းျဖင့္ စီရင္ထားသည့္ အသားတိုးေဆးမ်ား၊ ေမြးျမဴေရးတိရစၧာန္အစားအစာမ်ား၏ ဓာတ္ၾကြင္းပစၥည္း မ်ားသည္လည္း စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းသံုး ပိုးသတ္ေဆးဓာတ္ ၾကြင္းမ်ားကဲ့သို႔ပင္ ေမြးျမဴေရးျခံမ်ားမွတစ္ဆင့္ ေျမလႊာ ေအာက္ပုိင္းသို႔စိမ့္ ဝင္ၿပီး ေျမေအာက္ေရမ်ားထဲ၌ ေပ်ာ္ဝင္ လ်က္ရွိေနၾကသည္။ 

ဤတြင္ ကမၻာေပၚရွိ လူသားအားလံုး သက္ရွည္က်န္းမာ စြာ ေနထုိင္သြားႏုိင္ေရးအ တြက္ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာ ေသာက္သံုးေရမ်ား ရရွိေရးသည္ အလြန္အေရးႀကီးေသာ ကိစၥတစ္ရပ္ ျဖစ္လာေတာ့သည္။ စိတ္ခ်လက္ခ်ေသာက္သံုး ႏုိင္ေသာ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္သည့္ေရဆိုသည္မွာ အေရာင္၊ အန႔ံ၊ အရသာမရွိျခင္း၊ ေရာဂါျဖစ္ေစေသာ ပိုးမႊားမ်ား ကင္းစင္ျခင္း၊ အႏၲရာယ္ရွိႏိုင္ေသာ ဓာတုပစၥည္းမ်ား ကင္းစင္ ျခင္း စသည့္အခ်က္မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီျပည့္စံုရမည္ျဖစ္သည္။ ကမၻာေပၚရွိ ေဒသႏုိင္ငံမ်ားအနက္ အခ်ဳိ႕ေသာ ေဒသ မ်ားတြင္ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာေရမ်ဳိးကို ၾကားဖူး႐ံုမွ် သာရွိၿပီး လက္ေတြ႕အားျဖင့္မျမင္ဖူး၊ မေသာက္ဖူးၾကေပ။ ကမၻာ့လူဦးေရ၏ ခုနစ္ပံုတစ္ပံုနီးပါးခန႔္ျဖစ္ေသာ လူဦးေရ သန္း ၁၁ဝဝ သည္ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာေရကုိ မေသာက္ ၾကရေပ။ ယင္းတို႔အနက္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ လူသန္းေပါင္း ၅၇ဝ သည္ မသန္႔ရွင္းေသာေရကိုေသာက္သံုး မိျခင္းေၾကာင့္ ဆက္ ႏႊယ္ရရွိလာေသာ ေရာဂါေဝဒနာမ်ားကို ခံစားေနၾကရ သည္။ အဆိုပါေဝဒနာမ်ားေၾကာင့္ ကမၻာအရပ္ရပ္၌ ေသဆံုးေနၾကရေသာ လူဦးေရသည္ စစ္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ ေသဆံုးရေသာလူဦးေရထက္ ပိုမိုမ်ားျပားလ်က္ရွိေနသည္။
သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာေရကို ေသာက္သံုးခြင့္မရၾက ရွာေသာ သူတုိ႔၏ ဘဝေနထိုင္မႈအခက္အခဲကို ေရသန္႔ဘူး ေသာက္သံုးေနၾကသူမ်ားက ကိုယ္ခ်င္းစာနာမိၾကမည္ မဟုတ္ေပ။ တိုးပြားလာေသာကမၻာ့လူဦးေရႏွင့္ ပံုေသအတုိင္း သာရွိေနေသာ ေရအရင္းအျမစ္မ်ားကို အခ်ဳိးခ်ၾကည့္လွ်င္ ၁၉၇ဝ ျပည့္ႏွစ္က လူတစ္ဦးအတြက္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ေရဂါလန္ ၄၅ဝဝဝဝ ရရွိႏုိင္ခဲ့ေသာ္လည္း လာမည့္သကၠရာဇ္ ၂ဝ၅ဝ ျပည့္ႏွစ္အေရာက္တြင္ လူဦးေရအတြက္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ေရဂါလန္ ၁၂ဝဝဝဝ ခန႔္သာ ရရွိႏုိင္ေတာ့မည္ျဖစ္သည္။ ယင္းသုိ႔ရရွိႏိုင္ေသာ ေသာက္သံုးေရပမာဏထဲ၌ပင္ သန္႔ ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာ ေရမွာအနည္းစုျဖစ္ၿပီး က်န္းမာေရး အတြက္ စိတ္ခ်ရႏိုင္ဖြယ္မရွိေသာ မသန္႔ရွင္းသည့္ေရမ်ား မွာအမ်ားစုပါဝင္လ်က္ရွိေနသည္။ သန္႔ရွင္းေသာေရကို ဝလင္စြာေသာက္သံုးခြင့္ရေနသူမ်ားက ''ေရအသက္ တစ္မနက္''ဟူေသာ လူ႔ေလာကဆို႐ိုးစကားကို ၾကားဖူး ႐ံုမွ်သာရွိၿပီး တကယ့္အႏွစ္သာရကိုမူ ခံစားမိၾကလိမ့္မည္ မဟုတ္ေပ။ 


သို႔ရာတြင္ ေကာင္းမြန္ေသာေသာက္သံုးေရကို မရၾကရွာသူမ်ားႏွင့္ မိုးေခါင္ေရရွားသည့္ဒဏ္ကို ခံေနၾက ရသူမ်ားအဖို႔မူ ဆို႐ိုးစကား၏ အႏွစ္သာရကုိဘဝႏွင့္ ထပ္တူ ျပဳလ်က္ ခံစားေနၾကရသည္။ ကမၻာ့လူဦးေရ အဆမတန္တိုးပြားလာျခင္းႏွင့္ ေရၾကည္ ေရသန္႔ ရွားပါးလာျခင္းတို႔သည္ ေရသန္႔ဘူးေသာက္သံုး ေသာ ေခတ္တစ္ေခတ္ကို ျဖစ္ထြန္းလာေစခဲ့သည္။ ၂ဝ ရာစု၏ ေႏွာင္းပိုင္းကာလမတိုင္မီ အခ်ိန္အထိ ေရသန္႔ဘူး ေသာက္သံုးသည့္ ဓေလ့မွာျဖစ္ထြန္းလာျခင္းမရွိေသးေပ။ ထုိစဥ္ကာလမ်ားက ကမၻာ့ၿမိဳ႕ျပမ်ား၌ ေနထုိင္ၿပီး အသိ ပညာဗဟုသုတမ်ားႏွင့္ ျပည့္စံုသူတို႔က ေရကိုက်ဳိခ်က္ၿပီးမွ ေသာက္သံုးၾကေသာ္လည္း ၿမိဳ႕ျပေနသူ အခ်ဳိ႕ႏွင့္ ေက်းလက္ ေဒသအႏွံ႔အျပား၌ ေနထိုင္သူကမူ ေရကိုသဘာဝအတိုင္း သာ ေသာက္သုံးခဲ့ၾကသည္။ ထိုစဥ္ကာလမ်ားက Distilled Water ဟုေခၚဆိုေသာ ေပါင္းခံရည္ကို စက္မႈလုပ္ငန္းအခ်ဳိ႕ႏွင့္ ေရာဂါေဝဒနာ ခံစားေနၾကရသူအခ်ဳိ႕အတြက္ သီးသန႔္ထုတ္လုပ္ေပးသည့္ စက္႐ံုမ်ားရွိခဲ့ေသာ္လည္း ေရသန္႔ဘူးဟူ၍ ထုတ္လုပ္ ေရာင္းခ်ျခင္းမရွိခဲ့ေသးေပ။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ဥေရာပႏုိင္ငံအခ်ဳိ႕တို႔က ေသာက္သံုးေရ ေဘးအႏၲရာယ္ကင္းရွင္းေရးကို ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္လာၾက ရာမွ ဓာတုေဗဒနည္းစနစ္ျဖင့္ ေရသန္႔မ်ားကို ထုတ္လုပ္ ေသာက္သံုးခဲ့ၾကသည္။ ထုိအခ်ိန္မွစ၍ ေရသန္႔ဘူးေသာက္သံုးေသာ အေလ့ အထျဖစ္ေပၚလာကာ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္အေရာက္တြင္ တစ္ကမၻာ လံုး၏ ေရသန္႔ဘူးေသာက္သံုးသည့္ ပမာဏမွာ လီတာ ေပါင္း ၄၅ ဘီလီယံအထိ ရွိလာခဲ့သည္။ ထုိမွတစ္ဖန္ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္အေရာက္တြင္ ေရသန္႔ဘူးေသာက္သံုးသည့္ ပမာဏ မွာ ၈ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုမုိျမင့္တက္လာၿပီး လီတာေပါင္း (၄၉)ဘီလီယံအထိရွိလာသည္။ (၂ဝဝ၉) ခုႏွစ္အေရာက္တြင္မူ ေရသန္႔ဘူးေသာက္သံုးသည့္ပမာဏ အဆမတန္ျမင့္တက္ လာၿပီး ၄၅ဝ ရာခုိင္ႏႈန္းတုိးျမင့္ကာ လီတာေပါင္း ၂၇၃ ဘီလီယံအထိပင္ ရွိလာသည္။ ေရသန္႔ေခတ္ဦးကာလမ်ားက ထုတ္လုပ္ၿပီးေသာ ေရသန္႔ မ်ားကို ဖန္ပုလင္းမ်ားတြင္ ထည့္သြင္း၍ ေရာင္းခ်ခဲ့ၾက သည္။ သို႔ရာတြင္ ေရသန္႔ဘူးေရာင္းခ်ရမႈ တြင္က်ယ္လာ သည္ႏွင့္အမွ် စီးပြားေရးအရ တြက္ေျခပိုကိုက္ေသာ ပလတ္စတစ္ပုလင္းႏွင့္ စကၠဴဘူးမ်ားျဖင့္ ေျပာင္းလဲ ထုတ္လုပ္လာခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္အေရာက္တြင္ NRDC ေခၚ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု သဘာဝသယံဇာတ မ်ား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ မႈေကာင္စီ ၏ စစ္ေဆးခ်က္အရ ျပည္တြင္းထုတ္ေရသန္႔အမ်ဳိးအစား ၁၃ဝ ေက်ာ္အနက္ သံုးပံုတစ္ပံုမွာ ေရမသန္႔ျခင္းႏွင့္ ဘူးမသန္႔ျခင္းမ်ား ျဖစ္ေနေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္ေတြ႕ရွိရသည္။ ေရာဂါျဖစ္ေစေသာ ပိုးမႊားမ်ားပါရွိေနျခင္း၊ အႏၲရာယ္ရွိဓာတုပစၥည္းမ်ားပါဝင္ေနျခင္းစသည့္ ေရမသန္႔ျခင္းမ်ားကို ေတြ႕ရွိခဲ့ရသလုိ
 ေရသန္႔ထည့္သြင္းသည့္ ပလတ္စတစ္ဘူးမ်ား အရည္အေသြးညံ့ဖ်င္းနိမ့္ က်မႈေၾကာင့္ ထည့္သြင္းထားေသာ ေရ၏သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္မႈကို ပ်က္ျပားသြားေစသည့္ ဘူးမသန္႔ျခင္းမ်ားကိုလည္း ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကရသည္။ ေရသန္႔ထည့္သြင္းသည့္ ပလတ္စတစ္ဘူးထုတ္လုပ္ ေသာ စက္႐ံုမ်ားအနက္ အနည္းစုတို႔ကသာလွ်င္ ေကာ္ေစ့ အသစ္မ်ားကို သံုးစြဲထုတ္လုပ္ၾကေသာ္ လည္း အမ်ားစု တို႔ကမူ ေရသန္႔ဘူးခြံေဟာင္းမ်ားျဖင့္ တစ္ေက်ာ့ျပန္ ထုတ္လုပ္ထားသည့္ ေကာ္ေစ့အေဟာင္းမ်ားကိုသာ အသံုးျပဳထုတ္လုပ္လ်က္ရွိေနၾကသည္။ ဖံြ႕ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံအခ်ဳိ႕ႏွင့္ဖံြ႕ၿဖိဳးမႈေနာက္က်ေသာ ႏုိင္ငံ မ်ားတြင္၊ ပလတ္စတစ္ေရသန္႔ဘူးခြံမ်ားကို တစ္ေက်ာ့ျပန္ ထုတ္လုပ္သည့္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားအေပၚ စိစစ္မႈအလြန္ အားနည္းသည့္အတြက္ အရည္အေသြးနိမ့္က်ေသာ ပလတ္စတစ္ဘူးခံြမ်ားသည္
 ေရသန္႔၏အရည္အေသြး ကို ထိခိုက္ပ်က္ျပယ္ေစလ်က္ရွိေနသည္။ ေရသန္႔ထုတ္လုပ္သည့္စက္႐ံုမ်ားမွသည္..
.ေသာက္သံုးသူထံမေရာက္မီစပ္ၾကား၊ အဆင့္ဆင့္ေသာ သိုေလွာင္သယ္ယူ၊ ျဖန္႔ျဖဴးသည့္လုပ္ငန္းစဥ္တစ္ေလွ်ာက္ လံုး၌လည္း နည္းမွန္လမ္းမွန္ စနစ္တက်လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္မႈ မရွိၾကျခင္းေၾကာင့္ ေရသန္႔ေသာက္သံုး သူမ်ားသည္ အခေၾကးေငြေပးရေသာေရကို ေသာက္သံုးရင္းက်န္းမာေရးထိခိုက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားလ်က္ရွိေန ၾကသည္။ ထုတ္လုပ္ၿပီးေသာ ေရသန္႔မ်ားကိုပလတ္စတစ္ဘူး မ်ားတြင္ ထည့္သြင္းကာ တာရွည္သိုေလွာင္ထားျခင္း၊ အမိုးအကာမဲ့ ေမာ္ေတာ္ကားမ်ားေပၚ၌ နာရီႏွင့္ခ်ီ၍ တင္ေဆာင္သယ္ယူလာျခင္း၊ ေရသန္႔ဘူးမ်ားကို ေနပူ ထဲ၌ နာရီၾကာျမင့္စြာထားသိုျခင္း၊ ပလတ္စတစ္ေရသန္႔ ဘူးမ်ားကုိ ဓာတ္ေငြ႕ႏွင့္ဓာတုပစၥည္းမ်ားရွိသည့္ အခန္းထဲ၌ သိုေလွာင္သိမ္းဆည္း ထားျခင္း စသည္တို႔သည္ ေသာက္ေရ သန္႔၏ အရည္အေသြးကို လံုးဝပ်က္ျပားသြားေစသည္ သာမက ေသာက္သံုးသူမ်ားကိုပါ သိသိသာသာမဟုတ္ သည့္ က်န္းမာေရးထိခိုက္မႈမ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစသည္။ 


 အခ်ဳိ႕ေသာႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ေရသန္႔ထုတ္လုပ္သည့္ စက္႐ံုမ်ားကို လူမေနေသာကြၽန္းမ်ားေပၚ၌ တည္ ေဆာက္ထားၾကကာ စက္႐ံုထြက္ေရသန္႔ဘူး မ်ားကို သေဘၤာမ်ားျဖင့္သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေပးၾကသည္။ ယင္း ကဲ့သို႔ သေဘၤာဝမ္းဗိုက္အတြင္း နာရီေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာေအာင္ တင္ေဆာင္သယ္ယူလာေသာ ပလတ္စတစ္ဘူး မ်ားအတြင္းရွိ ေရမ်ားသည္လည္း ေရသန္႔စံခ်ိန္ စံညႊန္း ပ်က္ျပယ္ၿပီး ေသာက္သံုးသူမ်ားကို ေဘးဥပဒ္ျဖစ္ေစႏုိင္ သည္။ ေသာက္သံုးမည့္ ပလတ္စတစ္ေရသန္႔ဘူးမ်ားကို ဓာတ္ဆီ၊ ေရနံဆီ၊ မက္သေနာစသည့္ ေရနံထြက္ပစၥည္း မ်ားထည့္ထားေသာ ပံုး၊ ခြက္၊ ပုလင္းစသည္တို႔ႏွင့္ နီးကပ္စြာထားရွိၿပီး ေသာက္သံုးျခင္းသည္လည္း က်န္းမာ ေရးကိုထိခိုက္ေစမည့္ အျပဳအမူမ်ဳိးျဖစ္သည္။ အလား တူပင္ ေရသန္႔ဘူးလဲလွယ္ရာ၌ ဘူးမသန္႔ျခင္း၊ လက္ မသန္႔ျခင္း၊ ျခင္တြယ္သည့္ခြက္ႏွင့္ ကန္ေတာ့မ်ား မသန္႔ျခင္း စသည္တို႔သည္လည္း ေရသန္႔ဘူးေသာက္သံုး ရင္း ေရာဂါရေစႏုိင္ေသာ အေၾကာင္းအရင္းမ်ားျဖစ္ၾက သည္။ မသန္႔သည့္ေရကို ေသာက္သံုးျခင္းျဖင့္ ဝမ္းပ်က္ ဝမ္းေလွ်ာေရာဂါကဲ့သို႔ေသာ ေဝဒနာမ်ဳိးကိုခ်က္ခ်င္း လက္ငင္းခံစားၾကရႏုိင္သလို၊ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးျခင္း ကဲ့သို႔ေသာ ႏွစ္ေပါင္းအတန္ၾကာမွ ျဖစ္ပြားလာမည့္ ေရာဂါ ေဝဒနာႀကီးမ်ားကိုလည္း ခံစားၾကရႏုိင္သည္ကို သတိျပဳ သင့္ၾကသည္။ သို႔ျဖစ္၍ မသန္႔ရွင္းေသာေရက အမ်ားစုျဖစ္ေန သည့္ ေရသန္႔ဘူးေခတ္ကာလႀကီးထဲတြင္ တစ္ပိုင္ တစ္ႏုိင္ေရသန္႔စက္မ်ားကို အသံုးျပဳျခင္း၊ သယ္ယူ ေရႊ႕ေျပာင္းရလြယ္ကူေသာ တစ္ကိုယ္ရည္သံုးေရသန္႔ စက္မ်ားကို အသံုးျပဳျခင္း၊ ေရွး႐ိုးစဥ္လာနည္းလမ္း ျဖစ္သည့္ေရကိုက်ဳိခ်က္ၿပီး စစ္ယူေသာက္သံုးျခင္းတုိ႔ သည္ ေသာက္ေရေၾကာင့္ျဖစ္ရသည့္ ေရာဂါဘယမ်ားမွ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ႏုိင္ေသာ နည္းလမ္းေကာင္းမ်ားပင္ ျဖစ္ေပသည္။ 


+သိပၸံစာေရးဆရာ ကိုကိုေအာင္+

No comments:

Total Pageviews

Labels

ပညာေပး (1488) ကာတြန္းဟာသ (1343) ဟာသ (899) ေဆာင္းပါး (822) ကဗ်ာ (777) သတင္း (533) .ေဆာင္းပါး (512) အက္ေဆး/၀တၳဳတို (504) ေၾကာ္ျငာ (432) နိုင္ငံတကာထူးျခားသတင္း (388) ပညာေပး... (326) နိုင္ငံတကာ ထူးျခားသတင္း (321) ကဗ ်ာ (279) နိုင္ငံတကာအျခားသတင္း.. (253) ကဗ်ာ… (228) ပံုျပင္ (220) ေဆာင္းပါး…. (203) အက္ေဆး (191) ေဘာလံုးဟာသ...။ (156) သေဘာထားအျမင္ (149) Cartoon (145) သတင္း.... (139) ကဗ်ာ... (136) ကဗ်ာ..... (132) ပညာေပး.. (131) နိုင္ငံတကာ အျခားသတင္း.. (123) ျပည္တြင္းသတင္း (118) သတင္း..။ (114) သတင္းတို (111) သေရာ္စာ… (106) ဝတၳဳတို (105) ၀တၳဳတို (95) ဓါတ္ပံုသတင္း (81) သတင္း.. (79) ေပးစာ (79) ဘာသာျပန္ ဝတၳဳတို (75) ဓာတ္ပံုသတင္း (72) ကာတြန္း (64) ဓာတ္ပံုသတင္း..။ (64) သေရာ္စာ (64) နိုင္ငံတကာ အျခားသတင္း (60) ဓာတ္ပံုသတင္း.. (54) ေမတၱာစာ (54) ေအာက္ေမ့ဘြယ္စာလႊာ (53) သတင္း. (47) ဘာသာျပန္အက္ေဆး (46) ္ပံုျပင္ (45) ကာတြန္းဟာသ- (44) ေဘာလံုးဟာသ... (44) နိုင္ငံတကာအျခားသတင္း (43) -ကာတြန္းဟာသ (40) နိင္ငံတကာ အျခားသတင္း (39) ကဗ်ာ. (37) သတင္းေဆာင္းပါး (36) News (35) ကာတြန္း ဟာသ (34) ပညာေပး) (33) ကဗ်ာ(ဟာသ) (32) ဟာသကဗ်ာ (32) ေအာင္ျမင္ေရးဒႆန (30) xပညာေပး) (29) ေၾကညာခ်က္ (28) ႐ုပ္သံ သတင္း (25) ဂ်ာနယ္ (24) TV (23) နိုင္ငံတကာ အျခားသတင္း. (23) ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါး (20) ရင္ဖြင့္သံ (19) သရဲဇာတ္လမ္း (19) ္ပံုျပၤင္ (18) ထုတ္ျပန္ခ်က္ (14) ဓာတ္ပံု (13) ဘာသာျပန္ပံုျပင္ (13) ဓာတ္ပုံသတင္း (12) သတင္းဓါတ္ပံု (12) သီခ်င္း (12) အင္တာဗ်ဴး (12) အေတြးအျမင္ (12) ဓာတ္ပံုသတင္း. (11) ပံုျပၤင္ (11) အယ္ဒီတာ့ထံေပးစာ (11) ဥာဏ္စမ္း (11) Photo News (10) poem (10) ဂ ်ာနယ္ (10) ဟာသအက္ေဆး (10) (က်န္းမာေရး ပညာေပး) (9) . (9) x ပညာေပး) (9) ဘာသာျပန္ (9) The Article (8) ခရီးသြား.ေဆာင္းပါး (8) နိူင္ငံတကာအျခားသတင္း (8) ဘာသာေရးေဆာင္းပါး (8) သတင္း.ေဆာင္းပါး (8) ေဗဒင္ (8) သတင္းတို. (7) ဟာသ ဝတၳဳတို (7) တေဘာင္ (6) ကွဗ်ာ (5) နိုင္ငံထူးျခားသတင္း (5) ဘာသာေရး၊ဓမၼပံုျပင္ (5) မိန္႔ခြန္း (5) သမိုင္းစကား၊ ပန္းစကား (5) ဟာသ ဓာတ္ပံု (5) အားကစားသတင္း (5) song (4) ကာတြြန္းဟာသ (4) စကားပံု (4) ထူးျခားသတင္း (4) ပညာေပ; (4) သတင္း.တို. (4) သေရာ ္စာ (4) ဟာသ- (4) ္ေဆာင္းပါး (4) -ကာတြန္းဟာသ- (3) interview (3) ထုပ္ျပန္ခ်က္ (3) ဓမၼဒါန (3) ဓါတ္ပုံအက္ေဆး (3) ဓာတ္ပံုအက္ေဆး (3) ပညာေပ (3) ဖိတ္စာ (3) ရုပ္သံ (3) သတင္း.တို.။ (3) ဟာသ အင္တာဗ်ဴး (3) ဟာသ. (3) အင္တာဗ်ဴးး (3) အတိုဆုံး၀တၳဳတို (3) အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္ (3) ေဘာလံုးဟာသ. (3) (ဟာသ) (2) By....meepyatite (2) Statement (2) Story (2) With Best Regards (2) aဆာင္းပါ (2) ကန္ေတာ့ခ်ိဳး (2) က်န္းမာေရး ပညာေပး (2) ဇာတ္လမ္းတို (2) ပန္းခ်ီ (2) ပုံျပင္ (2) ဘာသာျပန္ကဗ ်ာ (2) ရုပ္ပံုအေတြး (2) ဟာသပံုျပင္ (2) အစီရင္ခံစာ (2) အမွတ္တရ (2) အေတြး (2) ဦးဦး ေမွာ္ဆရာ (2) ေဆာင္းပါ (2) ျပဇာတ္ (2) (xပညာေပး) (1) (ပညာေပး) (1) ) (1) .... (1) 2010 at 11:22pm (1) =ႏိုင္ငံတကာ အားကစားသတင္းမ်ား (1) Announce (1) By: Sara Yin (က်န္းမာေရး ပညာေပး) (1) By; Silver Moon အင္တာဗ်ဴး (1) General Knowledge (1) Joke (1) Photo Essay (1) Thanks (1) aဆာင္းပါး (1) khana.na155 ကဗ်ာ (1) minkonaing (1) ကဗ်ာ( (1) ကဗ်ာ… By..Blue gyee (1) ကာတြန္းဟာသ <br /> <br /> (1) ကိုယ္တိုင္ေရးကဗ်ာ သီဟသူ (1) ခရီးသြားဆာင္းပါး (1) ခရီးသြားေဆာင္းပါး (1) စကား (1) စကားပုံ (1) စာစု (1) စိုးမိုးေက်ာ္ (ဟာသ) (1) ဆက္သြယ္ရန္ (1) ဓါတ္ပံုအက္ေဆး (1) ဓာတ္ပုံအက္ေဆး (1) ဓာတ္ပံုအေတြး (1) နူတ္ခြန္းဆက္လႊာ (1) (1) ပညာေပ;း (1) မိန္႕ခြန္း (1) ရုပ္ရွင္ (1) သတင္း နွင့္ဟာသ (1) သတင္း.တို (1) သတင္းကဗ်ာ (1) သတင္းသီခ်င္း (1) သေရာ္ကဗ ်ာ (1) ဟသ (1) ဟာသအင္တာဗ်ဴး (1) ဟိုအေၾကာင္း ၊ဒီအေၾကာင္းသူတို ့အေၾကာင္း (1) အဆိုအမိန္႔ (1) အထၳဳပၸတၱိ) (1) အားကစားသတင္းမ်ား (1) အျခားသတင္း (1) ဦးဦး ေမွာ္ဆရာ ပညာေပး.. (1) ုပုံျပင္ (1) ေဆာင္းပါ; (1) ေပးပို ့သူ .. စိုးမိုးေက်ာ္ ဟာသ (1) ေပးပို ့သူ...သက္နိုင္ ကဗ်ာ… (1) ေပးပို ့သူ…greenleave (1) ္ပုံျပင္ (1) (1) ႐ုပ္သံ (1) • Posted by thant zin htwe on ႏုိ၀င္ဘာ 19 (1) …. (1)