ေသြးတိုး ေရာဂါသည္ တိတ္တစ္ဆိတ္ လာ၍ လူကို သတ္ႏိုင္ေသာ ေရာဂါႀကီး တစ္ခု ျဖစ္ေသာ္ လည္း ကမၻာ့ လူသားမ်ား အားလံုး ေသြးတိုးေရာဂါ ရွိမွန္း မသိပဲ ႐ုတ္တရက္ ႐ုတ္တရက္ အသတ္ခံခဲ့ၾကရ သည့္ တိတ္တဆိတ္ လူသတ္သမားဟု ေခၚေဝၚသံုးစြဲေနရ ေသာ ေရာဂါႀကီး၊ မဆန္းေသာ ေရာဂါ ပင္ျဖစ္သည္။ မ်ားေသာ အားျဖင့္ အစား အေသာက္၊ အေနအထိုင္ မဆင္ျခင္ရာမွ ႐ုတ္တရက္ ေလျဖတ္ျခင္း၊ ဦးေႏွာက္ ေသြးေၾကာျပတ္ ၍ေသဆံုးျခင္း တို႔ေၾကာင့္ အျဖစ္မ်ား အေသမ်ားသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မည္သည့္အသက္ အရြယ္တြင္မဆို မိမိေသြးတိုးေရာဂါ ရွိမရွိ ဂ႐ုစိုက္ ဆရာဝန္ႏွင့္ စစ္ေဆးကာ အျဖစ္ဆိုးမ်ိဳး ကာကြယ္ သင့္သည္။ မိမိခႏၶာ ကိုယ္တြင္း ေသြးဖိအား Blood Pressure အားေလ ်ွာ ့ခ်ရန္ နည္းလမ္း (၇) လမ္းကို ေဖာ္ျပေပးပါမည္။
၁။ ေန႕စဥ္လမ္းေလ ်ွာက္ထြက္ၿခင္း။
မနက္ေစာေစာ အိပ္ယာထပါက ေနမပူခင္ ၁၅ မိနစ္ခန္႔ လမ္းေလ ်ွာက္ ေပးရပါသည္။ အမွန္တကယ္ ေတာ့ Exercise ကို ျပင္းထန္စြာ လုပ္ရန္မလိုအပ္ ေခ်။ သင္၏ Blood Pressure ကို Exercise ျပင္းထန္စြာလုပ္ျခင္းျဖင့္ ပို၍ေသြးတိုးေစသည္။ Japanသုေတသီမ်ားက လူနာ ၁၆၈ဦးအား စမ္းသပ္ခ်က္အရ တစ္ပတ္လ ်ွင္ မိနစ္ ၃၀ မွ ၉၀ အတြင္းသာ လမ္းေလ ်ွာက္ျခင္း၊ မျပင္းထန္ေသာ Exercise လုပ္ျခင္းျပဳလုပ္ေသာ လူနာမ်ား သည္ တစ္ပတ္လ ်ွင္ မိနစ္ ၉၀ ထက္ပို၍ လမ္းေလ ်ွာက္ေသာ လူနာမ်ားထက္ ပို၍ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ ေလ ်ွာ့နည္းစြာ ထိန္းထားႏိုင္သည္ကို ေတြ႔ရသည္။ “တန္ေဆး၊ လြန္ေဘး” စကားပံု ကဲ့သို႔ပင္ ျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႕ရ ေပသည္။ ၂။ ေဆးမွန္မွန္ေသာက္ျခင္း ။ ဆရာဝန္ေပးထားေသာေဆး ေသာက္ဖို႔မေမ့ရန္ သင္၏ ျပကၡဒိန္တြင္ ေန႔စဥ္အမွတ္အသား လုပ္ထား ၿပီး မွန္မွန္ေဆးေသာက္ပါ။ ေန႔တစ္ေန႔၏ ၂၅ ရာခိုင္ ႏႈန္းအခ်ိန္ (ဥပမာ တစ္ေန႔ ၆ နာရီ) သည္ ေသြးေပါင္ ခ်ိန္မ်ားေနပါက သင္ေဆးေသာက္ရန္ ေမ့ေနေၾကာင္း သိရွိရမည္။ ေသြးတိုးရာဂါ ျဖစ္ၿပီး သြားပါက ေသြး ေပါင္ခ်ိန္ ထိန္းညႇိေဆးကို မိမိဘဝတစ္ေလ ်ွာက္လံုး ေသာက္သြားရ မည္ျဖစ္ရာ ေဆးျဖတ္၍ မရႏိုင္ေတာ့ ပါ။ ေဆးေသာက္ရန္ မေမ့သင့္ပဲ မွန္မွန္ ေသာက္ေပး မွသာ သင္၏ Blood Pressure ကို Normal Range အတြင္း ထိန္းထားႏိုင္ မည္ျဖစ္သည္။ ၃။ Monitor Your Blood Pressure။ မိမိအိမ္၌ Home Blood Pressure Kit ကို သိမ္းထား သင့္သည္။ မိမိအိမ္၌ ပံုမွန္မိမိ၏ ေသြးဖိ အားကို တိုင္းတာ၍မွတ္တမ္းတင္ၾကည့္႐ႈမွတ္သား ထားျခင္းသည္ ဆရာဝန္ႏွင့္ ေတြ႕ၿပီးတိုင္းတာျခင္းမွ ရေသာ အေျဖ ထက္ပို၍ အက ်ဳိးရွိသည္ကိုေတြ႔ရ ေၾကာင္း U.S.A မွ သုေတသီမ်ားက ဆိုသည္။ အေမရိကန္ သုေတသီမ်ားက ဆိုရာတြင္ဆရာဝန္၏ ေဆးခန္းတြင္ Blood Pressure တိုင္းတာရာတြင္ လူနာမ်ား၏ ၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ Blood Pressure ျမင့္မား ေနၿပီး အိမ္တြင္ ေသြးတိုးမရွိဘဲ က ်ေနသည္ကို ေလ့လာေတြ႕ရွိသျဖင့္ ထို Result အရ ေဆးေပး မိလ ်ွင္ေသြးပိုက ်ကာ အႏၱရာယ္ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။ ဆရာဝန္ႏွင့္ ေတြ႔စဥ္ စိတ္လႈပ္ရွားမႈ ေၾကာင့္ ေသြးတိုးတတ္ၿပီး ၎ကို ''White-Coat Hypertension" ဟုေခၚသည္။ အလားတူပင္လူနာမ်ား၏ (၉) ရာခို္င္ႏႈန္း မွာ ဆရာဝန္၏ ေဆးခန္းတြင္ တိုင္းတာစဥ္ ေသြးက ်ေန ေသာ္လည္း အိမ္တြင္ ေသြးတိုးေနတတ္သည္ကိုလည္း သိရွိရသည္။ ၂၀ဝ၄ ခုႏွစ္က ဥေရာပ ဆရာဝန္မ်ား သမၼဂ သုေတသန အစည္းအေဝးတြင္ အိမ္တြင္ မိမိ၏ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ကို ပံုမွန္စစ္ထားေသာ လူနာမ်ားသည္ ဆရာဝန္၏ ေဆးခန္းေရာကမွ ေသြးတိုင္း ေသာ လူနာမ်ားထက္ ပို၍ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ကို ထိန္းညႇိႏိုင္ ေၾကာင္း ေတြ႕ရသျဖင့္ ေဒၚလာ ၁၀ဝ ေအာက္မွ် သာ ရွိေသာ "Home Blood Pressure Kit" ကို အိမ္၌ ေဆာင္ထားသင့္သည္ဟု ေျပာဆိုခဲ့သည္။ ၄။ Eat More Fiber Omega -3 Fatty Acids မ်ား ပါဝင္ေသာ အမွ်င္ဓာတ္မ်ားေသာ အစား အစာမ်ားစားေပးျခင္း။ အသီးအႏွံမ်ားမ်ား စားေပးျခင္း၊ ေကာက္ပဲသီးႏွံမွ ထုတ္လုပ္ ေသာ အစားအစာ မ်ားမ်ား စားေပးျခင္းသည္ ေသြးဖိအား ေလ ်ွာ ့ခ် ေပးသည္။ အျမႇင္ဓာတ္ပါဝင္မႈမ်ား ေသာ အစားအစာမ်ားတြင္ Flaxseed မ်ားစြာ ပါဝင္ၿပီး ၎ေဆး အား ထမင္းစားဇြန္း ၂ ဇြန္းခန္႔ သင္စားမည္။ ဒိန္ခ်ဥ္၊ ေရခဲမုန္႔၊ Spaghetti, Sauce ႏွင့္ တျခားအစား အစာမ်ားႏွင့္ ေရာေႏွာထားေသာ ေသြးဖိအား က ်ေအာင္ထိနူ္းေပးႏိုင္သည္။ အထူး သျဖင့္ ႏွလံုးေရာဂါသည္မ်ားတြင္ ေတြ႔ရေသာ Systolic Blood Pressure ကို က ်ေအာင္ စြမ္း ေဆာင္ႏိုင္သည္။ ၅။ ေကာ္ဖီေသာက္သံုးမႈေလ ်ွာ ့ခ်ၿခင္း။ ေကာ္ဖီ ေသာက္သံုးျခင္းကို ေလ ်ွာခ်ၿပီး ေသြးတိုး ႏွလံုး ရွိေသာသူမ်ားအေနျဖင့္ ေကာဖီေသာက္ျခင္းျဖင့္ ပို၍ေရာဂါ တိုးေစသည္။ ေကာ္ဖီအစား ႊနေ ကို အစားထိုး၍ ေသာက္သံုးရန္ သုေတသီ မ်ားက အႀကံျပဳထားသည္။ လက္ဖက္ ရည္ (ႏို႔ဆီသၾကားမပါ) ၾကမ္းကို ပိုေသာက္သံုးျခင္းျဖင့္ ေသြးတိုးေရာဂါ ရွင္မ်ား၏ Systolic Blood Pressure (အေပၚေသြး) ၂ မွတ္မွ ၾကာေစၿပီး Diastolic Blood Pressure အား One Point မွ က ်ဆင္းေစသည္ကို ေတြ႔ရွိရ သည္ဟု သုေတသီမ်ားကဆိုခဲ့ၿပီး လက္ဖက္ ရည္ၾကမ္း ကို တေန႔ေလးခြက္ထက္ပိုေသာက္လ ်ွင္ေတာ့ အဆိုပါ ေက ်းဇူးမ်ား မရႏိုင္ေတာ့ေခ်။ ၆။ ေထာပတ္သီးစားသံုးၿခင္း။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မ်ားစြာရႏိုင္ေသာ Avocados ေထာပတ္သီးတြင္ Blood Pressure ကို က ်ေစေသာ Potassium ဓာတ္ ပိုမိုပါဝင္သည္ကိုေတြ႕ရွိရသည္။ လူ၏ ခႏၶာကိုယ္တြင္ Potassium ဓာတ္ တစ္ေန႔ (၄.၅) ဂရမ္ လိုအပ္ၿပီး အေမရိ ကန္ သုေတသီမ်ား၏ သုေတသန လုပ္ခ်က္မ်ားအရ သိရွိရၿပီး ၎ Postassium ဓာတ္က ေသြးဖိအား က ်ဆင္းေစ ေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။ အဆိုပါဓာတ္သည္ ေထာပတ္ သီး သာမကဘဲ တျခားေသာ အသီးအႏွံမ်ား ဟင္း သီးဟင္းရြက္မ်ားႏွင့္ ငွက္ေပ်ာသီး တြင္လည္း ပါရွိ ေပသည္။ ၇။ ေခ်ာကလက္အမည္းစားသံုးၿခင္း။ ယေန႔ကမၻာတြင္ ေခတ္စားလာ ေသာ Cocoa ပါဝင္ေသာ Dark Chocolate ကို ပံုမွန္စားသံုးႏိုင္ပါက သင္၏ေသြးဖိအားကို ေလ ်ွာ ့ခ်ေပးႏိုင္ေၾကာင္းေတာ႔ ရွိရသည္။ ေခ်ာကလက္ဟု ဆိုရာတြင္ ႏြားႏို႔ႏွင့္ သၾကားမ်ားစြာပါဝင္ ေသာ ေခ်ာက လက္ကို မဆိုလို ပဲ ဃသခသေ တစ္မ်ိဳးတည္းျဖင့္ သီးသန္႔ျပဳလုပ္ထား ေသာ ခါးေသာ အရသာ ရွိသည့္ ညိဳမဲေရာင္ရွိ ေခ်ာကလက္ကို ဆိုလိုသည္။ Dark Chocolate သည္ Flavonoids ဓာတ္မ်ားပါဝင္ၿပီး သင္၏ ေသြးေၾကာ မ်ား ကိုေပ်ာ့ေျပာင္း ေစၿပီး မာေၾကာ ေသာေသြး ေၾကာမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားရေသာ ေသြးဖိအားျမင့္မား မႈကို ေလ ်ွ့ာ ့ခ်ေပးသည္။ ပနားမားရွိ အင္ဒီးယန္း လူမ်ိဳးမ်ားမွ ဆားငန္ေသာ အစားအစာမ်ား ေသာ္ လည္း Dark Chocolate မ်ားမ်ားစားေပးျခင္းျဖင့္ ေသြးဖိအားကို ပံုမွန္ျဖစ္ေနေစရန္ ထိန္းသိမ္းေပးထား ႏိုင္သည္ကိုေတြ႕ရသည္။ အေမရိကန္ ေဆးပညာ သုေတသီမ်ား၏ ေတြ႕ ရွိခ်က္အရ တစ္ေန႔လ ်ွင္ Dark Choclolate (၃) ေအာင္စမွ် စားေပးျခင္းျဖင့္ "Isolated Systolic Hypertension" ေရာဂါျဖင့္ အသက္ရွင္ ေနသူလူႀကီး မ်ားတြင္ (အေပၚေသြးအ တက္မ်ားေသာေသြးတိုး ေရာဂါရွင္မ်ား) ေပၚေသြးကို က ်ဆင္းေစရန္ စြမ္း ေဆာင္ႏိုင္ ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ "Flavonoids" ဓာတ္ကို လက္ဖက္ရည္ၾကမ္း "Tea" ႏွင့္ Wine မ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ သီးႏွံမ်ိဳးစံုႏွင့္ ဟင္းသီး ဟင္းရြက္မ်ား တြင္လည္း ပါဝင္ေပသည္။ ေသြးတိုး ေရာဂါရွင္မ်ား ေသြးမတက္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းေန တတ္ရန္ရည္ရြယ္လ ်က္။ ေဒါက္တာေကာင္း (U.S.A) Ref:co2zenith **ေသြးတိုး(သို႔)အသံတိတ္လူသတ္သမား** သြးတိုးေရာဂါဟာ ေရာဂါလကၡဏာ ထူးျခားသိသာမႈ သိပ္မရိွတဲ႔အတြက္ တိတ္တဆိတ္ သတ္ျဖတ္ေနတဲ႔ အသံတိတ္လူသတ္သမား (silent killer) တစ္ေယာက္လိုပါပဲ။ ေသြးတိုးေရာဂါဟာ heart attack၊ kidney failure(ေက ်ာက္ကပ္အလုပ္မလုပ္ႏို္င္ေတာ႔တာမ်ိဳး) ကို ျဖစ္ေစႏိုင္သလို မ်က္စိကြယ္ျခင္းနဲ႔ အသည္းေရာဂါနဲ႔ တျခား အသက္အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစတဲ႔ေရာဂါေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားကို သယ္ေဆာင္လာတဲ႔ လာျခင္းမေကာင္းေသာ ေရာဂါတစ္ခုပဲျဖစ္ပါတယ္။ ++ ေသြးတိုးေရာဂါရဲ႕ အေျခခံ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ကေတာ႔+++ ၁။ ႏွာေခါင္းေသြးလ ်ွံျခင္း ၂။ ေခါင္းကုိက္ျခင္း ၃။ မအီမသာ ေမာပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း ေတြျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
++ ျပင္းထန္တဲ႔ လကၡဏာရပ္ေတြမွာေတာ႔++
၁။ေအာ႔အန္ျခင္း
၂။အသက္ရွဴခက္ျခင္း
၃။အလြန္အမင္း အိပ္ငိုက္ျခင္း
၄။ဂနာမျငိမ္ျဖစ္ျခင္း ၅။ဆီးထဲမွာ ေသြးပါျခင္း
၆။ရင္ဘတ္ေအာင္႔ျခင္း
၇။အျမင္အာရံုခ်ိဳ႕တဲ႔ျခင္း အစရိွတာေတြျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
++ ေသြးတိုးေရာဂါကို ေဆး၀ါးမပါဘဲ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း ၁၀နည္း++
ေသြးတိုးေရာဂါအတြက္ ေဆး၀ါးနဲ႔ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္သလို ေဆး၀ါးမပါဘဲ ေသြးတိုးထိန္းႏိုင္
တဲ႔နည္းလမ္းေလး ေတြလည္းရိွပါတယ္။ မိမိတို႕ရဲ႕ေနထိူင္စားေသာက္မႈ ပံုစံ(lifestyle) ကို ျပင္ဆင္လိုက္မယ္ဆိုရင္ ေဆးအမ်ားၾကီး ေသာက္ရတဲ႔သူေတြဟာ ေဆးကို ေလ ်ွာေ႔ေသာက္
လာႏိုင္မယ္။ ေဆးနည္းနည္းေသာက္ေနရသူေတြဟာ ေဆးေသာက္ စရာမလိုေတာ႔ဘဲျဖစ္လာမယ္။ အထူးသျဖင္႔ ေဆး၀ါးေတြေၾကာင္႔ ျဖစ္တဲ႔ ေဘးထြက္ ဆိုးက ်ဳိးေတြကို ေလ ်ွာ ့႔ခ်လာႏိုင္ပါလိမ္႔မယ္။ ေဆး၀ါးကုသမႈဟာ ေသြးတိုးထိန္းခ်ဳပ္ဖို႕အတြက္
အေရးအပါဆံုး အခ်က္လို႕မယူဆထားသင္႔ပါဘူး။ မိမိရဲ႕ေနထိုင္ စားေသာက္မႈ(lifestyle) ဟာလည္း ေသြးတိုးေရာဂါ ကုသေရးအတြက္ အင္မတန္အေရးပါပါတယ္။ တကယ္လို႕ သင္ဟာ က ်န္းမာေရးနဲ႔ညီညြတ္တဲ႔ ေနထိုင္စားေသာက္မႈပံုစံကုို တည္ေဆာက္ႏိုင္မယ္ ဆိုရင္ ေသြးတိုးေရာဂါ အတြက္ ေဆးကုသမႈလိုအပ္ခ်က္ကို နည္းႏိုင္သမွ်နည္းေအာင္၊ အႏုစားအဆင္႔ေတြမွာဆိုရင္ ေဆးကုသမႈလံုး၀မလုိအပ္ေတာ႔ေအာင္ ေလ ်ွာ ့႔ခ်ႏိုင္ ပါလိမ္႔မယ္။
++ေသြးတိုးေရာဂါ ကာကြယ္ေရးအတြက္ ရိွသင္႔ရိွထိုက္တဲ႔ lifestyle ၁၀ခုက ဒီလိုပါ။++
၁။ ေပါင္ပိုေတြကိုေလ ်ွာ ့႔ခ်ျပီး ၀မ္းဗိုက္အဆီစုပံုမႈ ေတြကို သတိျပဳပါ။ လူက အေလးခ်ိန္မ်ားလာတာနဲ႔ အမွ် ေသြးဖိအားတိုးလာေလ႔ရိွပါတယ္။ ပံုမွန္အားျဖင္႔ ၁၀ ေပါင္ေလာက္ ေလ ်ွာ ့႔႔သြားရံုနဲ႔ ေသြးဖိအားကို သိသိသာသာ ေလ ်ွာ ့႔႔ေစပါတယ္။ ေယဘုယ ်ေျပာရရင္ေတာ႔ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ နည္းသြားရင္ ေသြးဖိအားနည္းျပီး ေသြးဖိအား အတြက္ေဆးကုသမႈေတြကို ပိုျပီး ထိေရာက္သြားေစႏိုင္တယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကို ေလ ်ွာ ့႔႔ခ်ရံုနဲ႔လည္းမျပီးေသးပါဘူး။ ခါးပတ္လည္မွာရိွတဲ႔ အဆီစုပံုမႈ၊ ၀မ္းဗိုက္အဆီစံုပံုမႈေတြကိုလည္း ဂရုတစိုက္ေစာင္႔ၾကည္႕ရပါတယ္။ ခါးနားမွာ အေလးခ်ိန္သိပ္မ်ားေနရင္ ေသြးတိုးဖို႕ အႏၲရာယ္ အေနအထားပါပဲ။ အထူသျဖင္႔ ခါးက အမ်ိဳးသားေတြမွာ လက္မ ၄၀ ထက္ပိုလာျပီဆိုရင္ သတိထားျပီး ေလ ်ွာ ့႔ခ်ဖို႕ လိုေနပါျပီ။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာဆုိ ၃၅ လက္မထက္မပိုသင္႔ပါဘူး။ ဒါေပမယ္႔ အာရွက အမ်ိဳးသားေတြအတြက္ေတာ႔ ခါး ၃၆ ဆိုတာ အႏၲရာယ္ အမွတ္အသားပါပဲ။ အာရွသူေတြအတြက္ေတာ႔ ခါး ၃၂ ဟာ စိုးရိမ္ေရမွတ္ပါပဲ။ ဆရာ၀န္နဲ႔တုိင္ပင္ျပီး ဘယ္ႏွစ္လအတြင္းမွာ ဘယ္ေလာက္ အေလးခ်ိန္ေလ ်ွာ ့ခ်မယ္ဆိုတာကို သတ္မွတ္သင္႔ပါတယ္။ သင္႔ဆရာ၀န္ဟာ သင္႔အတြက္ က ်န္းမာေရးနဲ႔ညီညြတ္တဲ႔အစာဘယ္လိုစားျပီး
ဘယ္လို ေလ႔က ်င္႔ခန္းမ်ိဳးက သင္႔ေတာ္သလဲဆိုတာကို အၾကံေပးႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင္႔ ညဥ္႕နက္မွ သေရစာ စားတာမ်ိဳးနဲ႔ တခါတည္း အမ်ားၾကီးစားတာမ်ိဳးကိုေတာ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႕အၾကံျပဳပါတယ္။
၂။ ေလ႔က ်င္႔ခန္းပံုမွန္လုပ္ပါ။
ေလ႔က ်င္႔ခန္းကို ပံုမွန္လုပ္ရပါမယ္။ အနည္းဆံုး တပါတ္မွာ သံုးေလးၾကိမ္၊ တစ္ၾကိမ္မွာ မိနစ္ ၃၀ ကေန ၁ နာရီေလာက္အထိ ေလ႔က ်င္႔ခန္းလုပ္သင္႔ပါတယ္။ ဒီလိုပံုမွန္ေလ႔က ်င္႔ခန္းလုပ္တာဟာ သင္႔ ေသြးဖိအားကို ၄ မီလီမီတာ မာက ်ဴရီ ကေန ၉ မီလီမီတာ မာက ်ဴရီ ၾကားက ်ဆင္းေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါဟာ သိ္ပ္ၾကာၾကာ မေစာင္႔ရတဲ႔ အက ်ဳိးေက ်းဇူးပါပဲ။ တကယ္လို႔သင္ဟာ ပံုမွန္ အခ်ိန္ေပးျပီး ေလ႔က ်င္႔ခန္းလုပ္မယ္ဆိုရင္ ရက္သတၱပါတ္ အနည္းငယ္အတြင္းမွာပဲသိသိသာသာ အက ်ဳိးရႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးတိုးျဖစ္လာႏိုင္ဖြယ္ရိွသူေတြဟာ ေလ႔က ်င္႔ခန္းပံုမွန္ လုပ္ျခင္းအားျဖင္႔ ေသြးတိုးေရာဂါ ျဖစ္ျခင္းကေန ကာကြယ္ႏိုင္ျပီး၊ ေသြးတိုးေရာဂါရိွသူေတြကလည္း ေလ႔က ်င္႔ခန္းပံုမွန္လုပ္မယ္ရင္ ေသြးတိုးကို စိတ္ခ်ရတဲ႔ အေျခအေနတစ္ခုမွာထိန္းထားႏိုင္ပါတယ္။ ပံုမွန္လမ္းေလ ်ွာက္တဲ႔ေလ႔က ်င္႔ခန္းေတြကိုပဲ ဆယ္မိနစ္ ဆက္တိုက္ေလ ်ွာက္ ခဏနား၊ ဆယ္မိနစ္ဆက္ေလ ်ွာက္နဲ႔ သက္သက္သာသာလုပ္သြားတာေတာင္မွ ေသြးတိုးေရာဂါအတြက္ ထိေရာက္တဲ႔ေလ႔က ်င္႔ခန္းတစ္ခုျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင္႔ စေန၊ တနဂၤေႏြလို နားရက္မွာလည္း မပ်က္မကြက္ေလ႔က ်င္႔ခန္းလုပ္ေပးပါ။ ေလ႔က ်င္႔ခန္းကို ပံုမွန္ေလးလုပ္သြားတာက ပိုျပီးထိေရာက္ပါတယ္။ မိမိနဲ႔ကိုက္ညီတဲ႔ေလ႔က ်င္႔ခန္းကိုပဲ ႏိုင္သေလာက္စလုပ္သြားဖို႕လိုပါတယ္။
၃။ က ်န္းမာေရးနဲ႔ညီညြတ္တာေတြစားပါ။
အခု တကမာၻလံုးမွာ အစိမ္းေရာင္ ေတြ မ်ားမ်ား စားလာၾကပါျပီ။ အသားကို ေလ ်ွာ ့စားျပီး ဟင္းသီးဟင္းရြက္ကိုမ်ားမ်ားစားတာမ်ိဳးပါ။ အသီးအအႏွံေပါတဲ႔ ျမန္မာျပည္မွာေတာ႔ အသီးအႏွံကို မ်ားမ်ားစားေပးဖို႕လြယ္ကူပါတယ္။ ေသြးတိုးေရာဂါအတြက္ ထိေရာက္တဲ႔နည္းတစ္ခုပါပဲ။ အသီးအႏွံေတြကိုလည္း ျပဳျပင္ထားတဲ႔ အသီး အၾကီးၾကီးေတြစားတာက တျခားမလုိလားအပ္တဲ႔ေရာဂါေတြျဖစ္လာႏိုင္တဲ႔အတြက္ သဘာ၀က ်တဲ႔ အသီးအႏွံ နဲ႔ ပိုးသတ္ေဆးသိပ္မသံုးထားတဲ႔ အရြက္ေတြကိုစားသံုးသင္႔ပါတယ္။
++လမ္းညႊန္ထားတာကေတာ႔ ++
• တေန႔တေန႔စားေသာက္တာေတြကို မွတ္စုေလးလုပ္ထားပါ။
• ပိုတက္စ္စီယမ္ေတြကို ပိုတုိးျပီးစားေပးပါ။ အေမရိကန္ေတြဟာ ဆိုဒီယမ္ပါတဲ႔ အစာေတြစားတာမ်ားၾကလို႕ ေသြးပိုတုုိးၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ အသီးအနံေတြ အရြက္ေတြလို
ပိုတက္္စ္စီယမ္ မ်ားတဲ႔ အစားအစာေတြပိုစားေပးၾကပါတယ္။
• အသိဉာဏ္ရိွတဲ႔စားသံုးသူျဖစ္ပါ။ ေစ်းသြားမ၀ယ္ခင္ ၀ယ္သင္႔တာေတြမ၀ယ္မိဖို႕ စာရင္းနဲ႔ပဲသြားပါ။ စားသမွ်ေတြဟာ က ်န္းမာဖို႕အတြက္စားပါ။ စားေကာင္းျပီး က ်န္းမာေရးအတြက္ အက ်ဳိးမရိွတာ၊ က ်န္းမာေရးကိုပါထိခိုက္ႏိုင္တာေတြကို မစားမိေအာင္ သတိထားပါ။ စားေသာက္ပံူစနစ္ဟာ တစ္သက္လံုး စားေသာက္သြားဖို႕ စနစ္တက ်ျပင္ဆင္ထားရမွာျဖစ္ပါတယ္။ က ်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္တာေတြကိုစားေသာက္ျဖစ္ေအာင္ သတိထားျပီးလုပ္သြားၾကရမွာပါ။ ဒါေပမယ္႔ ကိုယ္ၾကိဳက္တာ ေတြကို အားလံုးျဖတ္ပစ္လုိက္ဖို႕ေတာ႔မလိုပါဘူး။ က ်န္းမာေရးကို မထိခို္က္ေစတဲ႔ အခ်ိဳးအဆနဲ႔နည္းနည္းစီ ျပင္သြားရပါမယ္။ အထူးသျဖင္႔ အခ်ိဳေတြ အဆီမ်ားတာေတြကို မစားမိေအာင္ သတိထားသင္႔ပါတယ္။ ဆီမသန္႕ႏိုင္တဲ႔ အစာေတြကိုလည္း သတိထားျပီးေရွာင္ၾကဥ္ဖို႕လိုပါတယ္။ ၄။ဆိုဒီယမ္ေ လ ်ွာ ့႔႔စားပါ။ စားတဲ႔အစားအေသာက္ေတြမွာ ဆိုဒီယမ္မပါတာ နည္းနည္းေလ်ာ႔စားလိုက္ရံုနဲ႔ ေသြးဖိအားကို ၂ မီလီမီတာမာက ်ဴရီကေန ၈ မီလီမီတာ မာက ်ဴရီၾကား ေလ ်ွာ ့႔နည္းေစပါတယ္။ မ်ားမ်ားေ လ ်ွာ ့႔စားရင္ပိုျပီး သိသိသာသာ ေသြးတိုးက ်ပါတယ္။
• ဆိုဒီယမ္ စားေသာက္မႈကို တြက္ပါ။ အစားအေသာက္ ဒိုင္ယာရီေလးလုပ္ထားျပီး တေန႕မွာ ဆိုဒီယမ္ ဘယ္ေလာက္စားသလဲဆိုတာကို ခန္႕မွန္းတြက္ခ်က္ပါ။ က ်န္းမာတဲ႔ လူငယ္ေတြဟာ တစ္ေန႕မွာ ဆိုဒီယမ္ ၁၅၀၀ မီလီဂရမ္ ကေန ၂၄၀၀ မီလီဂရမ္ အထိ လိုအ ပ္ပါတယ္။ အသက္ ငါးဆယ္အရြယ္ ေသြးတိုးေ၀ဒနာရွင္ အတြက္ကေတာ႔ ၁၅၀၀ ေအာက္မွာပဲ အျမဲရိွသင္႔ပါတယ္။ တကယ္လို႕ အဲဒီထက္ပိုလာမယ္ဆိုရင္ ေသြးတိုးနဲ႔ဆက္စပ္ ေရာဂါေတြကို ပိုျပီး အေျခအေနဆိုးသြားေစႏုိင္ပါတယ္။
• အစားအစာေတြရဲ႕တံဆိပ္ေတြကိုဖတ္ပါ။ အစားအစာ ေတြ၀ယ္တဲ႔အခါ ဆိုဒီယမ္ ဘယ္ေလာက္ပါတယ္ဆိုတာကို မ၀ယ္ခင္မွာေသခ်ာေရြးခ်ယ္ပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ဆိုဒီယမ္ ေလ ်ွာ ့ထားတာေတြကို ေရြးခ်ယ္၀ယ္ယူပါ။ က ်န္းမာေရးနဲ႔ညီညြတ္တဲ႔ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္လိုမ်ိဳးမွာေတာင္ ဆိုဒီယမ္မ်ားေနလား သတိထားျပီးၾကည္႕ပါ။
• အသင္႔စားအစာေတြကို ေလ ်ွာ႔စားပါ။ အာလူးေၾကာ္၊ ေအးခဲထားတဲ႔ ညစာေတြ၊ အသားဗူးေတြ၊ အသင္႔စား ေန႕လည္စာေတြ မွာ ဆိုဒီယမ္မ်ားတတ္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကိုေလ ်ွာစားဖို႕လိုပါတယ္။
• ဆားထပ္မထည္႕နဲ႔။ လက္ဖက္ရည္ဇြန္းတစ္ဇြန္းဟာ ဆိုဒီယမ္ ၂၃၀၀ မီလီဂရမ္ပါပါတယ္။ ဆားအစားတျခား ဟင္းခတ္အေမႊးအၾကိဳင္ေတြ၊ မဆလာေတြသံုးပါ။ တကယ္လို႕ ဆားမ်ားမ်ားစားတာကို အက ်င္႔ပါေနရင္ တျဖည္းျဖည္းေလ ်ွာ႔ခ်ပါ။
• ပိုျပီးလတ္ဆတ္တဲ႔အစာေတြကိုစားပါ။ အသီးအႏွံေတြနဲ႔ အသင္႔စားမဟုတ္တဲ႔ ပဲေတြ ကိုစားေပးပါ။ အဲဒီအစားေတြမွာ ဆုိဒီယမ္နည္းနည္းပဲပါပါတယ္။
• ေရကိုစစ္ေဆးပါ။ အိမ္မွာ သံုးစြဲေနတဲ႔ ေရမွာ ဆိုဒီယမ္ ဘယ္ေလာက္ပါလဲသိထားဖို႕လိုပါတယ္။ ေရမွာပါတဲ႔ ဆိုဒီယမ္ကိုလည္းထည္႕သြင္းတြက္ခ်က္မွသာ တေန႕မွာ ဆိုဒီယမ္ ဘယ္ေလာက္ သံုးစြဲေနတယ္ဆိုတာကို ပိုျပီးတိတိက ်က ်သိႏိုင္ပါလိမ္႔မယ္။
၅။အရက္ေသာက္သံုးမႈကိုဆင္ျခင္ပါ။
အရက္ဟာ က ်န္းမာေရးအတြက္ အေကာင္းေရာ အဆိုးပါျဖစ္ေစပါတယ္။အရက္အနည္းငယ္ ေသာက္သံုးျခင္းဟာ ႏွလံုးခုန္ရပ္ျခင္း (heart attack) ျဖစ္ျခင္းကို ကာကြယ္ေပးႏုိင္သလို ေသြးဖိအားကို ၂.၅ မီလီလီတာ မာက ်ဴရီကေန ၄ မီလီမီတာ မာက ်ဴရီအထိ ေ လ ်ွာ ့႔႔ခ်ေပးႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ အရက္မ်ားမ်ားေသာက္တာကေတာ႔ ေသြးတိုးေရာဂါကို ပိုျပီးဆိုးရြားေစႏုိင္ပါတယ္။ အရက္မေသာက္ပဲမေနႏိုင္ရင္ေတာ႔ ေလ ်ွာ ့႔႔ေသာက္ပါ။ အလြန္အကြ ်ံမေသာက္မိေအာင္သတိထားပါ။
၆။ေဆးရြက္ၾကီးထြက္ကုန္ေတြကိုေရွာင္ၾကဥ္ပါ။
ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းရဲ႕တျခားဆိုးက ်ဳိးေတြကို ထည္႕မတြက္ရင္ေတာင္ ေဆးရြက္မွာပါတဲ႔ နီကိုတင္းဟာ ေဆးလိပ္ေသာက္ျပီးေနာက္တစ္နာရီ အထိ ေသြးဖိအားကို ၁၀ မီလီမီတာ မာက ်ဴရီ တက္ေစပါတယ္။ တစ္ေနကုန္ေသာက္ေနမယ္ဆိုရင္ ေသြးဖိအားဟာ တစ္ေနကုန္ျမင္႔ေနပါလိမ္႔မယ္။ ဒါေၾကာင္႔ေဆးလိပ္ေသာက္တာကိုေရွာင္ၾကဥ္ဖို႕လိုပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ေနတဲ႔သူေတြနားမွာ မေနျဖစ္ေအာင္လည္းသတိထားဖို႕လိုပါလိမ္႔မယ္။
၇။ကဖိန္းဓာတ္ကိုေလ ်ွာ႔ခ်ပါ။
ကဖိန္းဟာ ေသြးတိုးေရာဂါအတြက္ အျငင္းပြားဖြယ္အေနအထားမွာပဲရိွေနပါေသးတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕လူေတြမွာ ေကာ္ဖီေသာက္လို႕ ကဖိန္းဓာတ္ျမင္႔လာတဲ႔အခါ ေသြးတိုးေပမယ္ ႔ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ႔ ပံုမွန္ပါပဲ ။ ဒါေၾကာင္႔ ေကာ္ဖီကို အလြန္အကြ ်ံမေသာက္ဖို႕နဲ႔ သိပ္ျပင္းတဲ႔ေကာ္ဖီေတြကို ေရွာင္ဖို႕ပဲတို္က္တြန္းပါတယ္။ ေကာ္ဖီအမႈန္႔ေတြဟာ ျပဳျပင္ထားတဲ႔ေကာ္ဖီေတြနဲ႔ ယွဥ္ရင္ အရသာလည္းပိုေကာင္းသလို က ်န္းမာေရးနဲ႔လည္းပိုညီညြတ္ပါတယ္။ ေသြးတိုးေ၀ဒနာ ရွင္ေတြ ေကာ္ဖီေသာက္တဲ႔အခါ ကဖိန္းဓာတ္ ၂၀၀ မီလီဂရမ္(ေကာ္ဖီႏွစ္ခြက္စာ) ထက္မပိုဖို႕ဂရုစိုက္ပါ။
၈။ စိတ္ဖိစီးမႈကိုေလ ်ွာ႔ခ်ပါ။
ကဖိန္းဓာတ္လိုပဲ စိတ္ဖိစီးမႈနဲ႔ ေသြးတိုးရဲ႕ဆက္ႏြယ္မႈ ဟာ အတိအက ် အေထာက္အထားမျပႏိုင္ေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ္႔ စိတ္ဖိစီးမႈနဲ႔ စိုးရိမ္ေသာကဟာ ေသြးဖိအား ကိုခဏေတာ႔ ျမင္႔ေစတတ္ပါတယ္။ စိတ္ဖိစီးမႈကို မ ေလ ်ွာ ့႔ခ်ခင္ ဘယ္လိုေနရာမွာ ကုိယ္စိတ္ဖိစီးတတ္ သလဲဆိုတာကို အတိအက ်ေလ႔လာဖို႕လိုပါလိမ္႔မယ္။ အလုပ္မွာ စိတ္ဖိစီးတယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုအခ်ိန္မွာသိသာသလဲဆိုတာကိုေသခ်ာကို မွတ္သားထားရပါမယ္။ စိတ္ကိုသက္သက္သာသာ အျမဲထားတတ္ေအာင္ ၾကိဳးစားရပါမယ္။ စိတ္ကို ျဖတ္လတ္ေစတဲ႔ အျပဳအမူမ်ိဳးနဲ႔ ေလ႔က ်င္႔ခန္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳး (သို႕) အားကစားတမ်ိဳးမ်ိဳးကို ပံုမွန္လုပ္သင္႔ပါတယ္။ တရားနာျခင္း၊ တရားရႈမွတ္ျခင္း၊ ေယာဂက ်င္႔စဥ္၊ ထိုက္ခ်ိ ၊ သီခ်င္းနားေထာင္ျခင္း ၊ ေရကူးျခင္း၊ စက္ဘီးစီးျခင္း အစရိွတာေတြဟာလည္း စိတ္ဖိစီးမႈအတြက္ အေထာက္အကူေကာင္းေတြပါပဲ။ စိတ္ေအးခ်မ္းေအာင္ေနျပီး ေသာကျဖစ္တဲ႔အခါ အၾကံဉာဏ္ေပးတတ္တဲ႔ နားလည္စာနာတဲ႔ မိတ္ေဆြမ်ိဳး ေတြနဲ႔ တိုင္ပင္သင္႔ပါတယ္။ တစ္ေယာက္တည္းမေနဘဲ စိတ္တူကိုယ္တူ သူငယ္ခ်င္းမိတ္ေဆြေတြရိွမယ္ဆိုရင္ စိတ္ဖိစီးမႈဟာ သက္သာဖို႕ပိုမိုလြယ္ကူပါတယ္။
၉။က ်န္းမာေရးေစာင္႔ေရွာက္မႈကို ပံုမွန္လုပ္ပါ။
ေသြးတိုးေရာဂါရိွသူေတြဟာ မၾကာမၾကာ ေသြးေပါင္ ခ်ိန္ေပးဖို႕လိုပါမယ္။ လစဥ္ ဆရာ၀န္နဲ႔ေဆြးေႏြးသင္႔ပါတယ္။ ကိုယ္႔ဘာသာကိုယ္လည္း ကိုယ္ခႏၶာကို သတိထားျပီး အေျပာင္းအလဲေတြဘာေတြျဖစ္လဲဆိုတာကို သိေအာင္ ၾကိဳးစားရပါမယ္။ ဆရာ၀န္နဲ႔ တုိင္ပင္ျပီး ေသြးတိုးေရာဂါ ကုသမႈကို ဂရုတစိုက္ေဆာင္ရြက္သင္႔ပါတယ္။ ေပါ႔ဆလို႕ မရပါဘူး။ ေဆးကိုလည္းညႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္းပံုမွန္ ေသာက္သင္႔ပါတယ္။ ၁၀။ ေဖးမကူညီမႈစနစ္တစ္ခုတည္ေထာင္ထားပါ။ မိသားစု၀င္ေတြနဲ႔ သူငယ္ခ်င္းေတြဟာ က ်န္းမာေရး တိုးတက္လာရာမွာ အေထာက္အကူေကာင္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕ဟာ သင္႔ကို အားေပးႏိုင္တယ္။ ဆရာ၀န္ဆီပို႕ေပးႏိုင္တယ္။ ေလ႔က ်င္႔ခန္းအတူလိုက္ လုပ္ေပးႏိုင္တယ္။ ေသြးေပါင္ခ်ိန္က ်ဖို႕အတြက္ တတ္ႏိုင္တဲ႔နည္းေတြနဲ႔ ၀ိုင္း၀န္းကူညီႏိုင္တယ္။ မိသားစု၀င္ေတြနဲ႔ အခ်ိန္ေပးျပီးစကားေျပာပါ။ ေသြးတိုးေရာဂါအေၾကာင္း ကိုလည္း လက္ဆင္႔ကမ္းျပီးေျပာျပပါ။ သူတို႕ေတြလည္း နားလည္တဲ႔အခါ သူတို႕အတြက္လည္းအက ်ဳိးရိွေစသလို ကိုယ္႔အတြက္လည္း အေထာက္အကူျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးတိုးေရာဂါကုိ တြန္းလွန္ဖို႕လိုအပ္တဲ႔ ေနထိုင္စားေသာက္ မႈပံုစံကို အတူတကြေျပာင္းလဲႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးတိုးေရာဂါ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ႔ ေနထိုင္စားေသာက္မႈပံုစံကိုလည္း အတူတကြ တြန္းလွန္ႏိုင္ပါတယ္။ လူအမ်ားစု ဟာ ေသြးတိုးေရာဂါကာကြယ္ေရးအတြက္ လုပ္သင္႔လုပ္ထုိက္တဲ႔ ေနထိုင္စားေသာက္မႈပံုစံကို မလုပ္ျဖစ္ၾကပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင္႔ပဲ ေသြးတိုးေရာဂါဆုိတဲ႔ အသံတိတ္လူသတ္သမားဟာ ၂၁ ရာစုရဲ႕ ေရာဂါေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားမွာ ဆက္စပ္ပါ၀င္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ႔ က ်န္းမာေရးတဲ႔ညီညြတ္တဲ႔ ေနထိုင္စားေသာက္မႈပံုစံေလး ၁၀ ခုေလာက္ကို ဂရုတစိုက္လိုက္နာသြားရံုနဲ႔ ေသြးတိုးေရာဂါကို ေအာင္ျမင္စြာခုခံတြန္းလွန္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
Ref:---ourhealthcorner.blog's from http://asnkonge.blogspot.com/2012/11/blog-post_20.html?utm_source=BP_recent Credit : http://shwewun.blogspot.co.uk/2012/12/blog-post_10.html
ေသြးတိုး ေရာဂါသည္ တိတ္တစ္ဆိတ္ လာ၍ လူကို သတ္ႏိုင္ေသာ ေရာဂါႀကီး တစ္ခု ျဖစ္ေသာ္ လည္း ကမၻာ့ လူသားမ်ား အားလံုး ေသြးတိုးေရာဂါ ရွိမွန္း မသိပဲ ႐ုတ္တရက္ ႐ုတ္တရက္ အသတ္ခံခဲ့ၾကရ သည့္ တိတ္တဆိတ္ လူသတ္သမားဟု ေခၚေဝၚသံုးစြဲေနရ ေသာ ေရာဂါႀကီး၊ မဆန္းေသာ ေရာဂါ ပင္ျဖစ္သည္။ မ်ားေသာ အားျဖင့္ အစား အေသာက္၊ အေနအထိုင္ မဆင္ျခင္ရာမွ ႐ုတ္တရက္ ေလျဖတ္ျခင္း၊ ဦးေႏွာက္ ေသြးေၾကာျပတ္ ၍ေသဆံုးျခင္း တို႔ေၾကာင့္ အျဖစ္မ်ား အေသမ်ားသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မည္သည့္အသက္ အရြယ္တြင္မဆို မိမိေသြးတိုးေရာဂါ ရွိမရွိ ဂ႐ုစိုက္ ဆရာဝန္ႏွင့္ စစ္ေဆးကာ အျဖစ္ဆိုးမ်ိဳး ကာကြယ္ သင့္သည္။ မိမိခႏၶာ ကိုယ္တြင္း ေသြးဖိအား Blood Pressure အားေလ ်ွာ ့ခ်ရန္ နည္းလမ္း (၇) လမ္းကို ေဖာ္ျပေပးပါမည္။
၁။ ေန႕စဥ္လမ္းေလ ်ွာက္ထြက္ၿခင္း။
မနက္ေစာေစာ အိပ္ယာထပါက ေနမပူခင္ ၁၅ မိနစ္ခန္႔ လမ္းေလ ်ွာက္ ေပးရပါသည္။ အမွန္တကယ္ ေတာ့ Exercise ကို ျပင္းထန္စြာ လုပ္ရန္မလိုအပ္ ေခ်။ သင္၏ Blood Pressure ကို Exercise ျပင္းထန္စြာလုပ္ျခင္းျဖင့္ ပို၍ေသြးတိုးေစသည္။ Japanသုေတသီမ်ားက လူနာ ၁၆၈ဦးအား စမ္းသပ္ခ်က္အရ တစ္ပတ္လ ်ွင္ မိနစ္ ၃၀ မွ ၉၀ အတြင္းသာ လမ္းေလ ်ွာက္ျခင္း၊ မျပင္းထန္ေသာ Exercise လုပ္ျခင္းျပဳလုပ္ေသာ လူနာမ်ား သည္ တစ္ပတ္လ ်ွင္ မိနစ္ ၉၀ ထက္ပို၍ လမ္းေလ ်ွာက္ေသာ လူနာမ်ားထက္ ပို၍ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ ေလ ်ွာ့နည္းစြာ ထိန္းထားႏိုင္သည္ကို ေတြ႔ရသည္။ “တန္ေဆး၊ လြန္ေဘး” စကားပံု ကဲ့သို႔ပင္ ျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႕ရ ေပသည္။ ၂။ ေဆးမွန္မွန္ေသာက္ျခင္း ။ ဆရာဝန္ေပးထားေသာေဆး ေသာက္ဖို႔မေမ့ရန္ သင္၏ ျပကၡဒိန္တြင္ ေန႔စဥ္အမွတ္အသား လုပ္ထား ၿပီး မွန္မွန္ေဆးေသာက္ပါ။ ေန႔တစ္ေန႔၏ ၂၅ ရာခိုင္ ႏႈန္းအခ်ိန္ (ဥပမာ တစ္ေန႔ ၆ နာရီ) သည္ ေသြးေပါင္ ခ်ိန္မ်ားေနပါက သင္ေဆးေသာက္ရန္ ေမ့ေနေၾကာင္း သိရွိရမည္။ ေသြးတိုးရာဂါ ျဖစ္ၿပီး သြားပါက ေသြး ေပါင္ခ်ိန္ ထိန္းညႇိေဆးကို မိမိဘဝတစ္ေလ ်ွာက္လံုး ေသာက္သြားရ မည္ျဖစ္ရာ ေဆးျဖတ္၍ မရႏိုင္ေတာ့ ပါ။ ေဆးေသာက္ရန္ မေမ့သင့္ပဲ မွန္မွန္ ေသာက္ေပး မွသာ သင္၏ Blood Pressure ကို Normal Range အတြင္း ထိန္းထားႏိုင္ မည္ျဖစ္သည္။ ၃။ Monitor Your Blood Pressure။ မိမိအိမ္၌ Home Blood Pressure Kit ကို သိမ္းထား သင့္သည္။ မိမိအိမ္၌ ပံုမွန္မိမိ၏ ေသြးဖိ အားကို တိုင္းတာ၍မွတ္တမ္းတင္ၾကည့္႐ႈမွတ္သား ထားျခင္းသည္ ဆရာဝန္ႏွင့္ ေတြ႕ၿပီးတိုင္းတာျခင္းမွ ရေသာ အေျဖ ထက္ပို၍ အက ်ဳိးရွိသည္ကိုေတြ႔ရ ေၾကာင္း U.S.A မွ သုေတသီမ်ားက ဆိုသည္။ အေမရိကန္ သုေတသီမ်ားက ဆိုရာတြင္ဆရာဝန္၏ ေဆးခန္းတြင္ Blood Pressure တိုင္းတာရာတြင္ လူနာမ်ား၏ ၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ Blood Pressure ျမင့္မား ေနၿပီး အိမ္တြင္ ေသြးတိုးမရွိဘဲ က ်ေနသည္ကို ေလ့လာေတြ႕ရွိသျဖင့္ ထို Result အရ ေဆးေပး မိလ ်ွင္ေသြးပိုက ်ကာ အႏၱရာယ္ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။ ဆရာဝန္ႏွင့္ ေတြ႔စဥ္ စိတ္လႈပ္ရွားမႈ ေၾကာင့္ ေသြးတိုးတတ္ၿပီး ၎ကို ''White-Coat Hypertension" ဟုေခၚသည္။ အလားတူပင္လူနာမ်ား၏ (၉) ရာခို္င္ႏႈန္း မွာ ဆရာဝန္၏ ေဆးခန္းတြင္ တိုင္းတာစဥ္ ေသြးက ်ေန ေသာ္လည္း အိမ္တြင္ ေသြးတိုးေနတတ္သည္ကိုလည္း သိရွိရသည္။ ၂၀ဝ၄ ခုႏွစ္က ဥေရာပ ဆရာဝန္မ်ား သမၼဂ သုေတသန အစည္းအေဝးတြင္ အိမ္တြင္ မိမိ၏ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ကို ပံုမွန္စစ္ထားေသာ လူနာမ်ားသည္ ဆရာဝန္၏ ေဆးခန္းေရာကမွ ေသြးတိုင္း ေသာ လူနာမ်ားထက္ ပို၍ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ကို ထိန္းညႇိႏိုင္ ေၾကာင္း ေတြ႕ရသျဖင့္ ေဒၚလာ ၁၀ဝ ေအာက္မွ် သာ ရွိေသာ "Home Blood Pressure Kit" ကို အိမ္၌ ေဆာင္ထားသင့္သည္ဟု ေျပာဆိုခဲ့သည္။ ၄။ Eat More Fiber Omega -3 Fatty Acids မ်ား ပါဝင္ေသာ အမွ်င္ဓာတ္မ်ားေသာ အစား အစာမ်ားစားေပးျခင္း။ အသီးအႏွံမ်ားမ်ား စားေပးျခင္း၊ ေကာက္ပဲသီးႏွံမွ ထုတ္လုပ္ ေသာ အစားအစာ မ်ားမ်ား စားေပးျခင္းသည္ ေသြးဖိအား ေလ ်ွာ ့ခ် ေပးသည္။ အျမႇင္ဓာတ္ပါဝင္မႈမ်ား ေသာ အစားအစာမ်ားတြင္ Flaxseed မ်ားစြာ ပါဝင္ၿပီး ၎ေဆး အား ထမင္းစားဇြန္း ၂ ဇြန္းခန္႔ သင္စားမည္။ ဒိန္ခ်ဥ္၊ ေရခဲမုန္႔၊ Spaghetti, Sauce ႏွင့္ တျခားအစား အစာမ်ားႏွင့္ ေရာေႏွာထားေသာ ေသြးဖိအား က ်ေအာင္ထိနူ္းေပးႏိုင္သည္။ အထူး သျဖင့္ ႏွလံုးေရာဂါသည္မ်ားတြင္ ေတြ႔ရေသာ Systolic Blood Pressure ကို က ်ေအာင္ စြမ္း ေဆာင္ႏိုင္သည္။ ၅။ ေကာ္ဖီေသာက္သံုးမႈေလ ်ွာ ့ခ်ၿခင္း။ ေကာ္ဖီ ေသာက္သံုးျခင္းကို ေလ ်ွာခ်ၿပီး ေသြးတိုး ႏွလံုး ရွိေသာသူမ်ားအေနျဖင့္ ေကာဖီေသာက္ျခင္းျဖင့္ ပို၍ေရာဂါ တိုးေစသည္။ ေကာ္ဖီအစား ႊနေ ကို အစားထိုး၍ ေသာက္သံုးရန္ သုေတသီ မ်ားက အႀကံျပဳထားသည္။ လက္ဖက္ ရည္ (ႏို႔ဆီသၾကားမပါ) ၾကမ္းကို ပိုေသာက္သံုးျခင္းျဖင့္ ေသြးတိုးေရာဂါ ရွင္မ်ား၏ Systolic Blood Pressure (အေပၚေသြး) ၂ မွတ္မွ ၾကာေစၿပီး Diastolic Blood Pressure အား One Point မွ က ်ဆင္းေစသည္ကို ေတြ႔ရွိရ သည္ဟု သုေတသီမ်ားကဆိုခဲ့ၿပီး လက္ဖက္ ရည္ၾကမ္း ကို တေန႔ေလးခြက္ထက္ပိုေသာက္လ ်ွင္ေတာ့ အဆိုပါ ေက ်းဇူးမ်ား မရႏိုင္ေတာ့ေခ်။ ၆။ ေထာပတ္သီးစားသံုးၿခင္း။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မ်ားစြာရႏိုင္ေသာ Avocados ေထာပတ္သီးတြင္ Blood Pressure ကို က ်ေစေသာ Potassium ဓာတ္ ပိုမိုပါဝင္သည္ကိုေတြ႕ရွိရသည္။ လူ၏ ခႏၶာကိုယ္တြင္ Potassium ဓာတ္ တစ္ေန႔ (၄.၅) ဂရမ္ လိုအပ္ၿပီး အေမရိ ကန္ သုေတသီမ်ား၏ သုေတသန လုပ္ခ်က္မ်ားအရ သိရွိရၿပီး ၎ Postassium ဓာတ္က ေသြးဖိအား က ်ဆင္းေစ ေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။ အဆိုပါဓာတ္သည္ ေထာပတ္ သီး သာမကဘဲ တျခားေသာ အသီးအႏွံမ်ား ဟင္း သီးဟင္းရြက္မ်ားႏွင့္ ငွက္ေပ်ာသီး တြင္လည္း ပါရွိ ေပသည္။ ၇။ ေခ်ာကလက္အမည္းစားသံုးၿခင္း။ ယေန႔ကမၻာတြင္ ေခတ္စားလာ ေသာ Cocoa ပါဝင္ေသာ Dark Chocolate ကို ပံုမွန္စားသံုးႏိုင္ပါက သင္၏ေသြးဖိအားကို ေလ ်ွာ ့ခ်ေပးႏိုင္ေၾကာင္းေတာ႔ ရွိရသည္။ ေခ်ာကလက္ဟု ဆိုရာတြင္ ႏြားႏို႔ႏွင့္ သၾကားမ်ားစြာပါဝင္ ေသာ ေခ်ာက လက္ကို မဆိုလို ပဲ ဃသခသေ တစ္မ်ိဳးတည္းျဖင့္ သီးသန္႔ျပဳလုပ္ထား ေသာ ခါးေသာ အရသာ ရွိသည့္ ညိဳမဲေရာင္ရွိ ေခ်ာကလက္ကို ဆိုလိုသည္။ Dark Chocolate သည္ Flavonoids ဓာတ္မ်ားပါဝင္ၿပီး သင္၏ ေသြးေၾကာ မ်ား ကိုေပ်ာ့ေျပာင္း ေစၿပီး မာေၾကာ ေသာေသြး ေၾကာမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားရေသာ ေသြးဖိအားျမင့္မား မႈကို ေလ ်ွ့ာ ့ခ်ေပးသည္။ ပနားမားရွိ အင္ဒီးယန္း လူမ်ိဳးမ်ားမွ ဆားငန္ေသာ အစားအစာမ်ား ေသာ္ လည္း Dark Chocolate မ်ားမ်ားစားေပးျခင္းျဖင့္ ေသြးဖိအားကို ပံုမွန္ျဖစ္ေနေစရန္ ထိန္းသိမ္းေပးထား ႏိုင္သည္ကိုေတြ႕ရသည္။ အေမရိကန္ ေဆးပညာ သုေတသီမ်ား၏ ေတြ႕ ရွိခ်က္အရ တစ္ေန႔လ ်ွင္ Dark Choclolate (၃) ေအာင္စမွ် စားေပးျခင္းျဖင့္ "Isolated Systolic Hypertension" ေရာဂါျဖင့္ အသက္ရွင္ ေနသူလူႀကီး မ်ားတြင္ (အေပၚေသြးအ တက္မ်ားေသာေသြးတိုး ေရာဂါရွင္မ်ား) ေပၚေသြးကို က ်ဆင္းေစရန္ စြမ္း ေဆာင္ႏိုင္ ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ "Flavonoids" ဓာတ္ကို လက္ဖက္ရည္ၾကမ္း "Tea" ႏွင့္ Wine မ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ သီးႏွံမ်ိဳးစံုႏွင့္ ဟင္းသီး ဟင္းရြက္မ်ား တြင္လည္း ပါဝင္ေပသည္။ ေသြးတိုး ေရာဂါရွင္မ်ား ေသြးမတက္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းေန တတ္ရန္ရည္ရြယ္လ ်က္။ ေဒါက္တာေကာင္း (U.S.A) Ref:co2zenith **ေသြးတိုး(သို႔)အသံတိတ္လူသတ္သမား** သြးတိုးေရာဂါဟာ ေရာဂါလကၡဏာ ထူးျခားသိသာမႈ သိပ္မရိွတဲ႔အတြက္ တိတ္တဆိတ္ သတ္ျဖတ္ေနတဲ႔ အသံတိတ္လူသတ္သမား (silent killer) တစ္ေယာက္လိုပါပဲ။ ေသြးတိုးေရာဂါဟာ heart attack၊ kidney failure(ေက ်ာက္ကပ္အလုပ္မလုပ္ႏို္င္ေတာ႔တာမ်ိဳး) ကို ျဖစ္ေစႏိုင္သလို မ်က္စိကြယ္ျခင္းနဲ႔ အသည္းေရာဂါနဲ႔ တျခား အသက္အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစတဲ႔ေရာဂါေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားကို သယ္ေဆာင္လာတဲ႔ လာျခင္းမေကာင္းေသာ ေရာဂါတစ္ခုပဲျဖစ္ပါတယ္။ ++ ေသြးတိုးေရာဂါရဲ႕ အေျခခံ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ကေတာ႔+++ ၁။ ႏွာေခါင္းေသြးလ ်ွံျခင္း ၂။ ေခါင္းကုိက္ျခင္း ၃။ မအီမသာ ေမာပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း ေတြျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
++ ျပင္းထန္တဲ႔ လကၡဏာရပ္ေတြမွာေတာ႔++
၁။ေအာ႔အန္ျခင္း
၂။အသက္ရွဴခက္ျခင္း
၃။အလြန္အမင္း အိပ္ငိုက္ျခင္း
၄။ဂနာမျငိမ္ျဖစ္ျခင္း ၅။ဆီးထဲမွာ ေသြးပါျခင္း
၆။ရင္ဘတ္ေအာင္႔ျခင္း
၇။အျမင္အာရံုခ်ိဳ႕တဲ႔ျခင္း အစရိွတာေတြျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
++ ေသြးတိုးေရာဂါကို ေဆး၀ါးမပါဘဲ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း ၁၀နည္း++
ေသြးတိုးေရာဂါအတြက္ ေဆး၀ါးနဲ႔ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္သလို ေဆး၀ါးမပါဘဲ ေသြးတိုးထိန္းႏိုင္
တဲ႔နည္းလမ္းေလး ေတြလည္းရိွပါတယ္။ မိမိတို႕ရဲ႕ေနထိူင္စားေသာက္မႈ ပံုစံ(lifestyle) ကို ျပင္ဆင္လိုက္မယ္ဆိုရင္ ေဆးအမ်ားၾကီး ေသာက္ရတဲ႔သူေတြဟာ ေဆးကို ေလ ်ွာေ႔ေသာက္
လာႏိုင္မယ္။ ေဆးနည္းနည္းေသာက္ေနရသူေတြဟာ ေဆးေသာက္ စရာမလိုေတာ႔ဘဲျဖစ္လာမယ္။ အထူးသျဖင္႔ ေဆး၀ါးေတြေၾကာင္႔ ျဖစ္တဲ႔ ေဘးထြက္ ဆိုးက ်ဳိးေတြကို ေလ ်ွာ ့႔ခ်လာႏိုင္ပါလိမ္႔မယ္။ ေဆး၀ါးကုသမႈဟာ ေသြးတိုးထိန္းခ်ဳပ္ဖို႕အတြက္
အေရးအပါဆံုး အခ်က္လို႕မယူဆထားသင္႔ပါဘူး။ မိမိရဲ႕ေနထိုင္ စားေသာက္မႈ(lifestyle) ဟာလည္း ေသြးတိုးေရာဂါ ကုသေရးအတြက္ အင္မတန္အေရးပါပါတယ္။ တကယ္လို႕ သင္ဟာ က ်န္းမာေရးနဲ႔ညီညြတ္တဲ႔ ေနထိုင္စားေသာက္မႈပံုစံကုို တည္ေဆာက္ႏိုင္မယ္ ဆိုရင္ ေသြးတိုးေရာဂါ အတြက္ ေဆးကုသမႈလိုအပ္ခ်က္ကို နည္းႏိုင္သမွ်နည္းေအာင္၊ အႏုစားအဆင္႔ေတြမွာဆိုရင္ ေဆးကုသမႈလံုး၀မလုိအပ္ေတာ႔ေအာင္ ေလ ်ွာ ့႔ခ်ႏိုင္ ပါလိမ္႔မယ္။
++ေသြးတိုးေရာဂါ ကာကြယ္ေရးအတြက္ ရိွသင္႔ရိွထိုက္တဲ႔ lifestyle ၁၀ခုက ဒီလိုပါ။++
၁။ ေပါင္ပိုေတြကိုေလ ်ွာ ့႔ခ်ျပီး ၀မ္းဗိုက္အဆီစုပံုမႈ ေတြကို သတိျပဳပါ။ လူက အေလးခ်ိန္မ်ားလာတာနဲ႔ အမွ် ေသြးဖိအားတိုးလာေလ႔ရိွပါတယ္။ ပံုမွန္အားျဖင္႔ ၁၀ ေပါင္ေလာက္ ေလ ်ွာ ့႔႔သြားရံုနဲ႔ ေသြးဖိအားကို သိသိသာသာ ေလ ်ွာ ့႔႔ေစပါတယ္။ ေယဘုယ ်ေျပာရရင္ေတာ႔ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ နည္းသြားရင္ ေသြးဖိအားနည္းျပီး ေသြးဖိအား အတြက္ေဆးကုသမႈေတြကို ပိုျပီး ထိေရာက္သြားေစႏိုင္တယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကို ေလ ်ွာ ့႔႔ခ်ရံုနဲ႔လည္းမျပီးေသးပါဘူး။ ခါးပတ္လည္မွာရိွတဲ႔ အဆီစုပံုမႈ၊ ၀မ္းဗိုက္အဆီစံုပံုမႈေတြကိုလည္း ဂရုတစိုက္ေစာင္႔ၾကည္႕ရပါတယ္။ ခါးနားမွာ အေလးခ်ိန္သိပ္မ်ားေနရင္ ေသြးတိုးဖို႕ အႏၲရာယ္ အေနအထားပါပဲ။ အထူသျဖင္႔ ခါးက အမ်ိဳးသားေတြမွာ လက္မ ၄၀ ထက္ပိုလာျပီဆိုရင္ သတိထားျပီး ေလ ်ွာ ့႔ခ်ဖို႕ လိုေနပါျပီ။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာဆုိ ၃၅ လက္မထက္မပိုသင္႔ပါဘူး။ ဒါေပမယ္႔ အာရွက အမ်ိဳးသားေတြအတြက္ေတာ႔ ခါး ၃၆ ဆိုတာ အႏၲရာယ္ အမွတ္အသားပါပဲ။ အာရွသူေတြအတြက္ေတာ႔ ခါး ၃၂ ဟာ စိုးရိမ္ေရမွတ္ပါပဲ။ ဆရာ၀န္နဲ႔တုိင္ပင္ျပီး ဘယ္ႏွစ္လအတြင္းမွာ ဘယ္ေလာက္ အေလးခ်ိန္ေလ ်ွာ ့ခ်မယ္ဆိုတာကို သတ္မွတ္သင္႔ပါတယ္။ သင္႔ဆရာ၀န္ဟာ သင္႔အတြက္ က ်န္းမာေရးနဲ႔ညီညြတ္တဲ႔အစာဘယ္လိုစားျပီး
ဘယ္လို ေလ႔က ်င္႔ခန္းမ်ိဳးက သင္႔ေတာ္သလဲဆိုတာကို အၾကံေပးႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင္႔ ညဥ္႕နက္မွ သေရစာ စားတာမ်ိဳးနဲ႔ တခါတည္း အမ်ားၾကီးစားတာမ်ိဳးကိုေတာ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႕အၾကံျပဳပါတယ္။
၂။ ေလ႔က ်င္႔ခန္းပံုမွန္လုပ္ပါ။
ေလ႔က ်င္႔ခန္းကို ပံုမွန္လုပ္ရပါမယ္။ အနည္းဆံုး တပါတ္မွာ သံုးေလးၾကိမ္၊ တစ္ၾကိမ္မွာ မိနစ္ ၃၀ ကေန ၁ နာရီေလာက္အထိ ေလ႔က ်င္႔ခန္းလုပ္သင္႔ပါတယ္။ ဒီလိုပံုမွန္ေလ႔က ်င္႔ခန္းလုပ္တာဟာ သင္႔ ေသြးဖိအားကို ၄ မီလီမီတာ မာက ်ဴရီ ကေန ၉ မီလီမီတာ မာက ်ဴရီ ၾကားက ်ဆင္းေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါဟာ သိ္ပ္ၾကာၾကာ မေစာင္႔ရတဲ႔ အက ်ဳိးေက ်းဇူးပါပဲ။ တကယ္လို႔သင္ဟာ ပံုမွန္ အခ်ိန္ေပးျပီး ေလ႔က ်င္႔ခန္းလုပ္မယ္ဆိုရင္ ရက္သတၱပါတ္ အနည္းငယ္အတြင္းမွာပဲသိသိသာသာ အက ်ဳိးရႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးတိုးျဖစ္လာႏိုင္ဖြယ္ရိွသူေတြဟာ ေလ႔က ်င္႔ခန္းပံုမွန္ လုပ္ျခင္းအားျဖင္႔ ေသြးတိုးေရာဂါ ျဖစ္ျခင္းကေန ကာကြယ္ႏိုင္ျပီး၊ ေသြးတိုးေရာဂါရိွသူေတြကလည္း ေလ႔က ်င္႔ခန္းပံုမွန္လုပ္မယ္ရင္ ေသြးတိုးကို စိတ္ခ်ရတဲ႔ အေျခအေနတစ္ခုမွာထိန္းထားႏိုင္ပါတယ္။ ပံုမွန္လမ္းေလ ်ွာက္တဲ႔ေလ႔က ်င္႔ခန္းေတြကိုပဲ ဆယ္မိနစ္ ဆက္တိုက္ေလ ်ွာက္ ခဏနား၊ ဆယ္မိနစ္ဆက္ေလ ်ွာက္နဲ႔ သက္သက္သာသာလုပ္သြားတာေတာင္မွ ေသြးတိုးေရာဂါအတြက္ ထိေရာက္တဲ႔ေလ႔က ်င္႔ခန္းတစ္ခုျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင္႔ စေန၊ တနဂၤေႏြလို နားရက္မွာလည္း မပ်က္မကြက္ေလ႔က ်င္႔ခန္းလုပ္ေပးပါ။ ေလ႔က ်င္႔ခန္းကို ပံုမွန္ေလးလုပ္သြားတာက ပိုျပီးထိေရာက္ပါတယ္။ မိမိနဲ႔ကိုက္ညီတဲ႔ေလ႔က ်င္႔ခန္းကိုပဲ ႏိုင္သေလာက္စလုပ္သြားဖို႕လိုပါတယ္။
၃။ က ်န္းမာေရးနဲ႔ညီညြတ္တာေတြစားပါ။
အခု တကမာၻလံုးမွာ အစိမ္းေရာင္ ေတြ မ်ားမ်ား စားလာၾကပါျပီ။ အသားကို ေလ ်ွာ ့စားျပီး ဟင္းသီးဟင္းရြက္ကိုမ်ားမ်ားစားတာမ်ိဳးပါ။ အသီးအအႏွံေပါတဲ႔ ျမန္မာျပည္မွာေတာ႔ အသီးအႏွံကို မ်ားမ်ားစားေပးဖို႕လြယ္ကူပါတယ္။ ေသြးတိုးေရာဂါအတြက္ ထိေရာက္တဲ႔နည္းတစ္ခုပါပဲ။ အသီးအႏွံေတြကိုလည္း ျပဳျပင္ထားတဲ႔ အသီး အၾကီးၾကီးေတြစားတာက တျခားမလုိလားအပ္တဲ႔ေရာဂါေတြျဖစ္လာႏိုင္တဲ႔အတြက္ သဘာ၀က ်တဲ႔ အသီးအႏွံ နဲ႔ ပိုးသတ္ေဆးသိပ္မသံုးထားတဲ႔ အရြက္ေတြကိုစားသံုးသင္႔ပါတယ္။
++လမ္းညႊန္ထားတာကေတာ႔ ++
• တေန႔တေန႔စားေသာက္တာေတြကို မွတ္စုေလးလုပ္ထားပါ။
• ပိုတက္စ္စီယမ္ေတြကို ပိုတုိးျပီးစားေပးပါ။ အေမရိကန္ေတြဟာ ဆိုဒီယမ္ပါတဲ႔ အစာေတြစားတာမ်ားၾကလို႕ ေသြးပိုတုုိးၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ အသီးအနံေတြ အရြက္ေတြလို
ပိုတက္္စ္စီယမ္ မ်ားတဲ႔ အစားအစာေတြပိုစားေပးၾကပါတယ္။
• အသိဉာဏ္ရိွတဲ႔စားသံုးသူျဖစ္ပါ။ ေစ်းသြားမ၀ယ္ခင္ ၀ယ္သင္႔တာေတြမ၀ယ္မိဖို႕ စာရင္းနဲ႔ပဲသြားပါ။ စားသမွ်ေတြဟာ က ်န္းမာဖို႕အတြက္စားပါ။ စားေကာင္းျပီး က ်န္းမာေရးအတြက္ အက ်ဳိးမရိွတာ၊ က ်န္းမာေရးကိုပါထိခိုက္ႏိုင္တာေတြကို မစားမိေအာင္ သတိထားပါ။ စားေသာက္ပံူစနစ္ဟာ တစ္သက္လံုး စားေသာက္သြားဖို႕ စနစ္တက ်ျပင္ဆင္ထားရမွာျဖစ္ပါတယ္။ က ်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္တာေတြကိုစားေသာက္ျဖစ္ေအာင္ သတိထားျပီးလုပ္သြားၾကရမွာပါ။ ဒါေပမယ္႔ ကိုယ္ၾကိဳက္တာ ေတြကို အားလံုးျဖတ္ပစ္လုိက္ဖို႕ေတာ႔မလိုပါဘူး။ က ်န္းမာေရးကို မထိခို္က္ေစတဲ႔ အခ်ိဳးအဆနဲ႔နည္းနည္းစီ ျပင္သြားရပါမယ္။ အထူးသျဖင္႔ အခ်ိဳေတြ အဆီမ်ားတာေတြကို မစားမိေအာင္ သတိထားသင္႔ပါတယ္။ ဆီမသန္႕ႏိုင္တဲ႔ အစာေတြကိုလည္း သတိထားျပီးေရွာင္ၾကဥ္ဖို႕လိုပါတယ္။ ၄။ဆိုဒီယမ္ေ လ ်ွာ ့႔႔စားပါ။ စားတဲ႔အစားအေသာက္ေတြမွာ ဆိုဒီယမ္မပါတာ နည္းနည္းေလ်ာ႔စားလိုက္ရံုနဲ႔ ေသြးဖိအားကို ၂ မီလီမီတာမာက ်ဴရီကေန ၈ မီလီမီတာ မာက ်ဴရီၾကား ေလ ်ွာ ့႔နည္းေစပါတယ္။ မ်ားမ်ားေ လ ်ွာ ့႔စားရင္ပိုျပီး သိသိသာသာ ေသြးတိုးက ်ပါတယ္။
• ဆိုဒီယမ္ စားေသာက္မႈကို တြက္ပါ။ အစားအေသာက္ ဒိုင္ယာရီေလးလုပ္ထားျပီး တေန႕မွာ ဆိုဒီယမ္ ဘယ္ေလာက္စားသလဲဆိုတာကို ခန္႕မွန္းတြက္ခ်က္ပါ။ က ်န္းမာတဲ႔ လူငယ္ေတြဟာ တစ္ေန႕မွာ ဆိုဒီယမ္ ၁၅၀၀ မီလီဂရမ္ ကေန ၂၄၀၀ မီလီဂရမ္ အထိ လိုအ ပ္ပါတယ္။ အသက္ ငါးဆယ္အရြယ္ ေသြးတိုးေ၀ဒနာရွင္ အတြက္ကေတာ႔ ၁၅၀၀ ေအာက္မွာပဲ အျမဲရိွသင္႔ပါတယ္။ တကယ္လို႕ အဲဒီထက္ပိုလာမယ္ဆိုရင္ ေသြးတိုးနဲ႔ဆက္စပ္ ေရာဂါေတြကို ပိုျပီး အေျခအေနဆိုးသြားေစႏုိင္ပါတယ္။
• အစားအစာေတြရဲ႕တံဆိပ္ေတြကိုဖတ္ပါ။ အစားအစာ ေတြ၀ယ္တဲ႔အခါ ဆိုဒီယမ္ ဘယ္ေလာက္ပါတယ္ဆိုတာကို မ၀ယ္ခင္မွာေသခ်ာေရြးခ်ယ္ပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ဆိုဒီယမ္ ေလ ်ွာ ့ထားတာေတြကို ေရြးခ်ယ္၀ယ္ယူပါ။ က ်န္းမာေရးနဲ႔ညီညြတ္တဲ႔ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္လိုမ်ိဳးမွာေတာင္ ဆိုဒီယမ္မ်ားေနလား သတိထားျပီးၾကည္႕ပါ။
• အသင္႔စားအစာေတြကို ေလ ်ွာ႔စားပါ။ အာလူးေၾကာ္၊ ေအးခဲထားတဲ႔ ညစာေတြ၊ အသားဗူးေတြ၊ အသင္႔စား ေန႕လည္စာေတြ မွာ ဆိုဒီယမ္မ်ားတတ္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကိုေလ ်ွာစားဖို႕လိုပါတယ္။
• ဆားထပ္မထည္႕နဲ႔။ လက္ဖက္ရည္ဇြန္းတစ္ဇြန္းဟာ ဆိုဒီယမ္ ၂၃၀၀ မီလီဂရမ္ပါပါတယ္။ ဆားအစားတျခား ဟင္းခတ္အေမႊးအၾကိဳင္ေတြ၊ မဆလာေတြသံုးပါ။ တကယ္လို႕ ဆားမ်ားမ်ားစားတာကို အက ်င္႔ပါေနရင္ တျဖည္းျဖည္းေလ ်ွာ႔ခ်ပါ။
• ပိုျပီးလတ္ဆတ္တဲ႔အစာေတြကိုစားပါ။ အသီးအႏွံေတြနဲ႔ အသင္႔စားမဟုတ္တဲ႔ ပဲေတြ ကိုစားေပးပါ။ အဲဒီအစားေတြမွာ ဆုိဒီယမ္နည္းနည္းပဲပါပါတယ္။
• ေရကိုစစ္ေဆးပါ။ အိမ္မွာ သံုးစြဲေနတဲ႔ ေရမွာ ဆိုဒီယမ္ ဘယ္ေလာက္ပါလဲသိထားဖို႕လိုပါတယ္။ ေရမွာပါတဲ႔ ဆိုဒီယမ္ကိုလည္းထည္႕သြင္းတြက္ခ်က္မွသာ တေန႕မွာ ဆိုဒီယမ္ ဘယ္ေလာက္ သံုးစြဲေနတယ္ဆိုတာကို ပိုျပီးတိတိက ်က ်သိႏိုင္ပါလိမ္႔မယ္။
၅။အရက္ေသာက္သံုးမႈကိုဆင္ျခင္ပါ။
အရက္ဟာ က ်န္းမာေရးအတြက္ အေကာင္းေရာ အဆိုးပါျဖစ္ေစပါတယ္။အရက္အနည္းငယ္ ေသာက္သံုးျခင္းဟာ ႏွလံုးခုန္ရပ္ျခင္း (heart attack) ျဖစ္ျခင္းကို ကာကြယ္ေပးႏုိင္သလို ေသြးဖိအားကို ၂.၅ မီလီလီတာ မာက ်ဴရီကေန ၄ မီလီမီတာ မာက ်ဴရီအထိ ေ လ ်ွာ ့႔႔ခ်ေပးႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ အရက္မ်ားမ်ားေသာက္တာကေတာ႔ ေသြးတိုးေရာဂါကို ပိုျပီးဆိုးရြားေစႏုိင္ပါတယ္။ အရက္မေသာက္ပဲမေနႏိုင္ရင္ေတာ႔ ေလ ်ွာ ့႔႔ေသာက္ပါ။ အလြန္အကြ ်ံမေသာက္မိေအာင္သတိထားပါ။
၆။ေဆးရြက္ၾကီးထြက္ကုန္ေတြကိုေရွာင္ၾကဥ္ပါ။
ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းရဲ႕တျခားဆိုးက ်ဳိးေတြကို ထည္႕မတြက္ရင္ေတာင္ ေဆးရြက္မွာပါတဲ႔ နီကိုတင္းဟာ ေဆးလိပ္ေသာက္ျပီးေနာက္တစ္နာရီ အထိ ေသြးဖိအားကို ၁၀ မီလီမီတာ မာက ်ဴရီ တက္ေစပါတယ္။ တစ္ေနကုန္ေသာက္ေနမယ္ဆိုရင္ ေသြးဖိအားဟာ တစ္ေနကုန္ျမင္႔ေနပါလိမ္႔မယ္။ ဒါေၾကာင္႔ေဆးလိပ္ေသာက္တာကိုေရွာင္ၾကဥ္ဖို႕လိုပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ေနတဲ႔သူေတြနားမွာ မေနျဖစ္ေအာင္လည္းသတိထားဖို႕လိုပါလိမ္႔မယ္။
၇။ကဖိန္းဓာတ္ကိုေလ ်ွာ႔ခ်ပါ။
ကဖိန္းဟာ ေသြးတိုးေရာဂါအတြက္ အျငင္းပြားဖြယ္အေနအထားမွာပဲရိွေနပါေသးတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕လူေတြမွာ ေကာ္ဖီေသာက္လို႕ ကဖိန္းဓာတ္ျမင္႔လာတဲ႔အခါ ေသြးတိုးေပမယ္ ႔ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ႔ ပံုမွန္ပါပဲ ။ ဒါေၾကာင္႔ ေကာ္ဖီကို အလြန္အကြ ်ံမေသာက္ဖို႕နဲ႔ သိပ္ျပင္းတဲ႔ေကာ္ဖီေတြကို ေရွာင္ဖို႕ပဲတို္က္တြန္းပါတယ္။ ေကာ္ဖီအမႈန္႔ေတြဟာ ျပဳျပင္ထားတဲ႔ေကာ္ဖီေတြနဲ႔ ယွဥ္ရင္ အရသာလည္းပိုေကာင္းသလို က ်န္းမာေရးနဲ႔လည္းပိုညီညြတ္ပါတယ္။ ေသြးတိုးေ၀ဒနာ ရွင္ေတြ ေကာ္ဖီေသာက္တဲ႔အခါ ကဖိန္းဓာတ္ ၂၀၀ မီလီဂရမ္(ေကာ္ဖီႏွစ္ခြက္စာ) ထက္မပိုဖို႕ဂရုစိုက္ပါ။
၈။ စိတ္ဖိစီးမႈကိုေလ ်ွာ႔ခ်ပါ။
ကဖိန္းဓာတ္လိုပဲ စိတ္ဖိစီးမႈနဲ႔ ေသြးတိုးရဲ႕ဆက္ႏြယ္မႈ ဟာ အတိအက ် အေထာက္အထားမျပႏိုင္ေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ္႔ စိတ္ဖိစီးမႈနဲ႔ စိုးရိမ္ေသာကဟာ ေသြးဖိအား ကိုခဏေတာ႔ ျမင္႔ေစတတ္ပါတယ္။ စိတ္ဖိစီးမႈကို မ ေလ ်ွာ ့႔ခ်ခင္ ဘယ္လိုေနရာမွာ ကုိယ္စိတ္ဖိစီးတတ္ သလဲဆိုတာကို အတိအက ်ေလ႔လာဖို႕လိုပါလိမ္႔မယ္။ အလုပ္မွာ စိတ္ဖိစီးတယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုအခ်ိန္မွာသိသာသလဲဆိုတာကိုေသခ်ာကို မွတ္သားထားရပါမယ္။ စိတ္ကိုသက္သက္သာသာ အျမဲထားတတ္ေအာင္ ၾကိဳးစားရပါမယ္။ စိတ္ကို ျဖတ္လတ္ေစတဲ႔ အျပဳအမူမ်ိဳးနဲ႔ ေလ႔က ်င္႔ခန္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳး (သို႕) အားကစားတမ်ိဳးမ်ိဳးကို ပံုမွန္လုပ္သင္႔ပါတယ္။ တရားနာျခင္း၊ တရားရႈမွတ္ျခင္း၊ ေယာဂက ်င္႔စဥ္၊ ထိုက္ခ်ိ ၊ သီခ်င္းနားေထာင္ျခင္း ၊ ေရကူးျခင္း၊ စက္ဘီးစီးျခင္း အစရိွတာေတြဟာလည္း စိတ္ဖိစီးမႈအတြက္ အေထာက္အကူေကာင္းေတြပါပဲ။ စိတ္ေအးခ်မ္းေအာင္ေနျပီး ေသာကျဖစ္တဲ႔အခါ အၾကံဉာဏ္ေပးတတ္တဲ႔ နားလည္စာနာတဲ႔ မိတ္ေဆြမ်ိဳး ေတြနဲ႔ တိုင္ပင္သင္႔ပါတယ္။ တစ္ေယာက္တည္းမေနဘဲ စိတ္တူကိုယ္တူ သူငယ္ခ်င္းမိတ္ေဆြေတြရိွမယ္ဆိုရင္ စိတ္ဖိစီးမႈဟာ သက္သာဖို႕ပိုမိုလြယ္ကူပါတယ္။
၉။က ်န္းမာေရးေစာင္႔ေရွာက္မႈကို ပံုမွန္လုပ္ပါ။
ေသြးတိုးေရာဂါရိွသူေတြဟာ မၾကာမၾကာ ေသြးေပါင္ ခ်ိန္ေပးဖို႕လိုပါမယ္။ လစဥ္ ဆရာ၀န္နဲ႔ေဆြးေႏြးသင္႔ပါတယ္။ ကိုယ္႔ဘာသာကိုယ္လည္း ကိုယ္ခႏၶာကို သတိထားျပီး အေျပာင္းအလဲေတြဘာေတြျဖစ္လဲဆိုတာကို သိေအာင္ ၾကိဳးစားရပါမယ္။ ဆရာ၀န္နဲ႔ တုိင္ပင္ျပီး ေသြးတိုးေရာဂါ ကုသမႈကို ဂရုတစိုက္ေဆာင္ရြက္သင္႔ပါတယ္။ ေပါ႔ဆလို႕ မရပါဘူး။ ေဆးကိုလည္းညႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္းပံုမွန္ ေသာက္သင္႔ပါတယ္။ ၁၀။ ေဖးမကူညီမႈစနစ္တစ္ခုတည္ေထာင္ထားပါ။ မိသားစု၀င္ေတြနဲ႔ သူငယ္ခ်င္းေတြဟာ က ်န္းမာေရး တိုးတက္လာရာမွာ အေထာက္အကူေကာင္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕ဟာ သင္႔ကို အားေပးႏိုင္တယ္။ ဆရာ၀န္ဆီပို႕ေပးႏိုင္တယ္။ ေလ႔က ်င္႔ခန္းအတူလိုက္ လုပ္ေပးႏိုင္တယ္။ ေသြးေပါင္ခ်ိန္က ်ဖို႕အတြက္ တတ္ႏိုင္တဲ႔နည္းေတြနဲ႔ ၀ိုင္း၀န္းကူညီႏိုင္တယ္။ မိသားစု၀င္ေတြနဲ႔ အခ်ိန္ေပးျပီးစကားေျပာပါ။ ေသြးတိုးေရာဂါအေၾကာင္း ကိုလည္း လက္ဆင္႔ကမ္းျပီးေျပာျပပါ။ သူတို႕ေတြလည္း နားလည္တဲ႔အခါ သူတို႕အတြက္လည္းအက ်ဳိးရိွေစသလို ကိုယ္႔အတြက္လည္း အေထာက္အကူျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးတိုးေရာဂါကုိ တြန္းလွန္ဖို႕လိုအပ္တဲ႔ ေနထိုင္စားေသာက္ မႈပံုစံကို အတူတကြေျပာင္းလဲႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးတိုးေရာဂါ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ႔ ေနထိုင္စားေသာက္မႈပံုစံကိုလည္း အတူတကြ တြန္းလွန္ႏိုင္ပါတယ္။ လူအမ်ားစု ဟာ ေသြးတိုးေရာဂါကာကြယ္ေရးအတြက္ လုပ္သင္႔လုပ္ထုိက္တဲ႔ ေနထိုင္စားေသာက္မႈပံုစံကို မလုပ္ျဖစ္ၾကပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင္႔ပဲ ေသြးတိုးေရာဂါဆုိတဲ႔ အသံတိတ္လူသတ္သမားဟာ ၂၁ ရာစုရဲ႕ ေရာဂါေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားမွာ ဆက္စပ္ပါ၀င္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ႔ က ်န္းမာေရးတဲ႔ညီညြတ္တဲ႔ ေနထိုင္စားေသာက္မႈပံုစံေလး ၁၀ ခုေလာက္ကို ဂရုတစိုက္လိုက္နာသြားရံုနဲ႔ ေသြးတိုးေရာဂါကို ေအာင္ျမင္စြာခုခံတြန္းလွန္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
Ref:---ourhealthcorner.blog's from http://asnkonge.blogspot.com/2012/11/blog-post_20.html?utm_source=BP_recent Credit : http://shwewun.blogspot.co.uk/2012/12/blog-post_10.html
No comments:
Post a Comment