=လူထုက ်န္းမာေရး(အစာအိမ္ အခ်ဥ္ေပါက္ျခင္း)=

>

**Public Health**
 အစာအိမ္ အခ်ဥ္ေပါက္ျခင္း (Gustro oesophageal reflux Disease) ဟာ အစာအိမ္ ေရမ်ဳိေအာက္ပိုင္း ႂကြက္သား အားနည္းတဲ့အခါ အစာအိမ္ အတြင္းက အက္စစ္ခ်ဥ္ရည္ေတြ အေပၚကို လ ်ွံတက္လို႔ ျဖစ္ရတာပါ။

++ေရာဂါလကၡဏာမ်ား++

 ရင္ပူျခင္း၊ ေလခ်ဥ္တက္ျခင္း၊ ခံတြင္းခ်ဥ္ျခင္း၊ အစာစားၿပီးပါက ရင္ဝမွာ မီးစထိုးသကဲ့သို႔ ပူျခင္း၊ အစာမ်ား မၾကာခဏ အေပၚသို႔တက္ျခင္း၊ တံေတြး အထြက္မ်ားျခင္းနဲ႔ တျခားလကၡဏာေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။


++တျခားေရာဂါ လကၡဏာမ်ား++

 ေခ်ာင္းဆုိးျခင္း၊ ရင္က ်ပ္ျခင္း၊ ေမာျခင္း၊ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း၊ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း၊ လည္ေခ်ာင္းယားျခင္း၊ အသံဝင္ျခင္း၊ မၾကာခဏ လည္ေခ်ာင္းဝ တစ္ဆုိ႔ျခင္း၊ နားယားျခင္း၊ နားကိုက္၊ နားေလထြက္ျခင္း၊ သြားပိုးစားျခင္း၊ ခံတြင္းအနံ႔ မေကာင္းျခင္း၊ ထိပ္ကပ္နာျဖစ္ျခင္းနဲ႔ အေအးမိျခင္းတုိ႔ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

++ေရာဂါပိုဆုိးေစျခင္း++

အဝလြန္ျခင္း၊ ကိုယ္ဝန္ရွိျခင္း၊ အဝတ္အစား တင္းက ်ပ္စြာဝတ္ျခင္း၊ အစာစားသံုးမႈ မ်ားလြန္းျခင္း၊ တစ္ႀကိမ္တည္းျဖင့္ အစားမ်ားစြာ စားသံုးျခင္း၊ ၾကာရွည္ ေဆာင့္ေၾကာင့္ထုိင္ျခင္း၊ မၾကာခဏ ခါးကုန္းျခင္း၊ ပစၥည္းအေလးမျခင္း၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ အရက္ေသာက္ျခင္း၊ ကြမ္းစားျခင္း၊ ေဆးငံုျခင္းနဲ႔ ဓာတ္မတည့္တ့ဲ ေဆးသံုးစြဲမိျခင္း စတာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။  

++ေရာဂါပိုဆုိးေစတဲ့ ေဆးမ်ား++

 ဗုိက္နာေပ်ာက္ေဆး၊ ရင္က ်ပ္ေပ်ာက္ေဆး၊ ပိုးသတ္ေဆး၊ အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆး၊ သံဓာတ္အားေဆး၊ ဗီတာမင္စီ၊ ဝိတ္က ်ေရာဂါ ေပ်ာက္ေဆးနဲ႔ ေသြးတုိးက ်ေဆး တုိ႔ေၾကာင့္ ေရာဂါက ိုပိုမိုဆိုးရြား ေစပါတယ္။ 

++ေရာဂါနဲ႔ မတည့္တဲ့အစာ++

 ပူလြန္း၊ စပ္လြန္း၊ ခ်ဥ္လြန္းတဲ့ အစားအစာေတြ၊ င႐ုတ္ေကာင္း၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ ပဲအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ နာနတ္သီး၊ ဆီျပန္ဟင္း၊ ဆီနဲ႔ေၾကာ္တဲ့ အစာမ်ား၊ မဆလာ၊ ၾကက္သြန္ျဖဴ၊ ၾကက္သြန္နီ ပါဝင္တဲ့ အစားအစာမ်ား၊ ေခ်ာကလက္နဲ႔ ဂက္စ္ပါတဲ့ အရည္မ်ား၊ ကြမ္း၊ ေဆးလိပ္၊ အရက္၊ လက္ဖက္ရည္၊ ေကာ္ဖီ၊ လက္ဖက္၊ ဖာလာ၊ ေလးညႇင္း၊ ပ႐ုတ္၊ သစ္ႀကံပိုး၊ လိေမၼာ္ရည္၊ ခရမ္း ခ်ဥ္သီးနဲ႔ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ အစားအစာမ်ား ပါဝင္ပါတယ္။ 

++ေရာဂါေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ဳိးမ်ား++

 အစာေရမ်ဳိ က်ဥ္းၿပီး အစာမမ်ဳိႏုိင္ျခင္း၊ ေသြးအန္ျခင္း၊ ဝမ္းအမည္းသြားျခင္း၊ ေသြးအားနည္းျခင္း၊ အစာေရမ်ဳိ ေရာင္ျခင္း၊ အစာေရမ်ဳိ ကင္ဆာျဖစ္ျခင္းနဲ႔ တျခားဆုိးက ်ဳိ းေတြ ျဖစ္ေပၚေစႏုိင္တယ္။

++ေရာဂါရွာေဖြျခင္း++

 ေရာဂါလကၡဏာနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ေမးခြန္းေမးျခင္း၊ အစာအိမ္ ေဆးေပးၿပီး စမ္းသပ္ျခင္း၊ အစာအိမ္ မွန္ေျပာင္းၾကည့္ျခင္း၊ အစာအိမ္ အက္စစ္ဓာတ္ တုိင္းတာျခင္း၊ အစာအိမ္ ႂကြက္သားညႇစ္ႏိုင္မႈ တုိင္းျခင္းနဲ႔ ေဆးဓာတ္မွန္ ႐ိုက္ျခင္းတုိ႔ျဖင့္ ေရာဂါရွာေဖြ ႏုိင္ပါတယ္။

++ေရာဂါျဖစ္ရင္++

 ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလ ်ွာ့ခ်ရမယ္။ အဝတ္အစား တင္းတင္းက ်ပ္က  ်ပ္ ဝတ္ျခင္းက ေရွာင္ၾကဥ္ရမယ္။ ပစၥည္းအေလးေတြ မ မသင့္ပါဘူး။ မၾကာခဏ ခါးမကုန္းသင့္ပါ။ အစာ စားၿပီးလ ်ွင္ၿပီးခ်င္း အိပ္ရာဝင္ျခင္း၊ လဲေလ်ာင္းျခင္း၊ အစားမ်ားမ်ား စားျခင္း မျပဳလုပ္သင့္ပါ။ အိပ္စက္ရာမွာလည္း ေခါင္းအံုးကို ၆ လက္မျမႇင့္ၿပီး အိပ္ျခင္း၊ မတည့္တဲ့ အစာနဲ႔ ေဆးေရွာင္ျခင္း၊ ေဆးလိပ္၊ အရက္၊ ကြမ္းျဖတ္ျခင္း၊ ဆရာဝန္ ၫႊန္ၾကားတဲ့ ေဆးေတြကို သတ္မွတ္ထားတဲ့ ရက္၊ လ၊ ႏွစ္အထိ ေသာက္သံုးသင့္ပါတယ္။

++ကုသျခင္းႏွင့္ ကုသမႈကာလ++

 ေဆးဝါးနဲ႔ကုသျခင္း၊ ရယ္နီတီဒင္း၊ မက္ထ႐ို၊ အေမာက္ဆလင္၊ အင္တဆစ္ ေဆးေလးမ်ဳိး တစ္ေန႔သံုးႀကိမ္ တစ္ပတ္ကေန ၁ဝ ရက္အထိ တိုက္ျခင္း၊ ခဲြစိတ္ကုသျခင္းနဲ႔ မွန္ေျပာင္းမွတစ္ဆင့္ ကုသမႈ ခံယူျခင္းတုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အနည္းဆံုးႏွစ္လ ေဆးေသာက္ရမယ္။ ေဆးရပ္ရင္ ေရာဂါ ျပန္ျဖစ္တတ္လို႔ မိသားစု ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသရမယ္။

++ခဲြစိတ္ျခင္း++

 ေဆးဝါးနဲ႔ ကုသလို႔ မေပ်ာက္သူမ်ား၊ ေဆးၾကာရွည္ မေသာက္လိုသူမ်ား၊ အစာေရမ်ဳိ က ်ဥ္းသူမ်ား၊ ကင္ဆာေရာဂါ ရွိသူမ်ား၊ အစာအိမ္က ်ဳ ့ံ ့တဲ့ လူနာမ်ား၊ ၂၄ နာရီအက္စစ္ဓာတ္ မ်ားလြန္းတဲ့
 လူနာမ်ား အေနနဲ႔ ခဲြစိတ္ကုသဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

++မွန္ေျပာင္းျဖင့္ကုသျခင္း++

 မွန္ေျပာင္းနဲ႔ၾကည့္ၿပီး အစာေရမ်ဳိ ႁပြန္ေအာက္ပိုင္း ႂကြက္သား ျပန္ေကာင္းေအာင္ လုပ္တာ၊ ခ်ဳပ္တာလုပ္ႏိုင္တယ္။ 


+ျမ၀တီ+

**Public Health**
 အစာအိမ္ အခ်ဥ္ေပါက္ျခင္း (Gustro oesophageal reflux Disease) ဟာ အစာအိမ္ ေရမ်ဳိေအာက္ပိုင္း ႂကြက္သား အားနည္းတဲ့အခါ အစာအိမ္ အတြင္းက အက္စစ္ခ်ဥ္ရည္ေတြ အေပၚကို လ ်ွံတက္လို႔ ျဖစ္ရတာပါ။

++ေရာဂါလကၡဏာမ်ား++

 ရင္ပူျခင္း၊ ေလခ်ဥ္တက္ျခင္း၊ ခံတြင္းခ်ဥ္ျခင္း၊ အစာစားၿပီးပါက ရင္ဝမွာ မီးစထိုးသကဲ့သို႔ ပူျခင္း၊ အစာမ်ား မၾကာခဏ အေပၚသို႔တက္ျခင္း၊ တံေတြး အထြက္မ်ားျခင္းနဲ႔ တျခားလကၡဏာေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။


++တျခားေရာဂါ လကၡဏာမ်ား++

 ေခ်ာင္းဆုိးျခင္း၊ ရင္က ်ပ္ျခင္း၊ ေမာျခင္း၊ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း၊ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း၊ လည္ေခ်ာင္းယားျခင္း၊ အသံဝင္ျခင္း၊ မၾကာခဏ လည္ေခ်ာင္းဝ တစ္ဆုိ႔ျခင္း၊ နားယားျခင္း၊ နားကိုက္၊ နားေလထြက္ျခင္း၊ သြားပိုးစားျခင္း၊ ခံတြင္းအနံ႔ မေကာင္းျခင္း၊ ထိပ္ကပ္နာျဖစ္ျခင္းနဲ႔ အေအးမိျခင္းတုိ႔ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

++ေရာဂါပိုဆုိးေစျခင္း++

အဝလြန္ျခင္း၊ ကိုယ္ဝန္ရွိျခင္း၊ အဝတ္အစား တင္းက ်ပ္စြာဝတ္ျခင္း၊ အစာစားသံုးမႈ မ်ားလြန္းျခင္း၊ တစ္ႀကိမ္တည္းျဖင့္ အစားမ်ားစြာ စားသံုးျခင္း၊ ၾကာရွည္ ေဆာင့္ေၾကာင့္ထုိင္ျခင္း၊ မၾကာခဏ ခါးကုန္းျခင္း၊ ပစၥည္းအေလးမျခင္း၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ အရက္ေသာက္ျခင္း၊ ကြမ္းစားျခင္း၊ ေဆးငံုျခင္းနဲ႔ ဓာတ္မတည့္တ့ဲ ေဆးသံုးစြဲမိျခင္း စတာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။  

++ေရာဂါပိုဆုိးေစတဲ့ ေဆးမ်ား++

 ဗုိက္နာေပ်ာက္ေဆး၊ ရင္က ်ပ္ေပ်ာက္ေဆး၊ ပိုးသတ္ေဆး၊ အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆး၊ သံဓာတ္အားေဆး၊ ဗီတာမင္စီ၊ ဝိတ္က ်ေရာဂါ ေပ်ာက္ေဆးနဲ႔ ေသြးတုိးက ်ေဆး တုိ႔ေၾကာင့္ ေရာဂါက ိုပိုမိုဆိုးရြား ေစပါတယ္။ 

++ေရာဂါနဲ႔ မတည့္တဲ့အစာ++

 ပူလြန္း၊ စပ္လြန္း၊ ခ်ဥ္လြန္းတဲ့ အစားအစာေတြ၊ င႐ုတ္ေကာင္း၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ ပဲအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ နာနတ္သီး၊ ဆီျပန္ဟင္း၊ ဆီနဲ႔ေၾကာ္တဲ့ အစာမ်ား၊ မဆလာ၊ ၾကက္သြန္ျဖဴ၊ ၾကက္သြန္နီ ပါဝင္တဲ့ အစားအစာမ်ား၊ ေခ်ာကလက္နဲ႔ ဂက္စ္ပါတဲ့ အရည္မ်ား၊ ကြမ္း၊ ေဆးလိပ္၊ အရက္၊ လက္ဖက္ရည္၊ ေကာ္ဖီ၊ လက္ဖက္၊ ဖာလာ၊ ေလးညႇင္း၊ ပ႐ုတ္၊ သစ္ႀကံပိုး၊ လိေမၼာ္ရည္၊ ခရမ္း ခ်ဥ္သီးနဲ႔ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ အစားအစာမ်ား ပါဝင္ပါတယ္။ 

++ေရာဂါေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ဳိးမ်ား++

 အစာေရမ်ဳိ က်ဥ္းၿပီး အစာမမ်ဳိႏုိင္ျခင္း၊ ေသြးအန္ျခင္း၊ ဝမ္းအမည္းသြားျခင္း၊ ေသြးအားနည္းျခင္း၊ အစာေရမ်ဳိ ေရာင္ျခင္း၊ အစာေရမ်ဳိ ကင္ဆာျဖစ္ျခင္းနဲ႔ တျခားဆုိးက ်ဳိ းေတြ ျဖစ္ေပၚေစႏုိင္တယ္။

++ေရာဂါရွာေဖြျခင္း++

 ေရာဂါလကၡဏာနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ေမးခြန္းေမးျခင္း၊ အစာအိမ္ ေဆးေပးၿပီး စမ္းသပ္ျခင္း၊ အစာအိမ္ မွန္ေျပာင္းၾကည့္ျခင္း၊ အစာအိမ္ အက္စစ္ဓာတ္ တုိင္းတာျခင္း၊ အစာအိမ္ ႂကြက္သားညႇစ္ႏိုင္မႈ တုိင္းျခင္းနဲ႔ ေဆးဓာတ္မွန္ ႐ိုက္ျခင္းတုိ႔ျဖင့္ ေရာဂါရွာေဖြ ႏုိင္ပါတယ္။

++ေရာဂါျဖစ္ရင္++

 ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလ ်ွာ့ခ်ရမယ္။ အဝတ္အစား တင္းတင္းက ်ပ္က  ်ပ္ ဝတ္ျခင္းက ေရွာင္ၾကဥ္ရမယ္။ ပစၥည္းအေလးေတြ မ မသင့္ပါဘူး။ မၾကာခဏ ခါးမကုန္းသင့္ပါ။ အစာ စားၿပီးလ ်ွင္ၿပီးခ်င္း အိပ္ရာဝင္ျခင္း၊ လဲေလ်ာင္းျခင္း၊ အစားမ်ားမ်ား စားျခင္း မျပဳလုပ္သင့္ပါ။ အိပ္စက္ရာမွာလည္း ေခါင္းအံုးကို ၆ လက္မျမႇင့္ၿပီး အိပ္ျခင္း၊ မတည့္တဲ့ အစာနဲ႔ ေဆးေရွာင္ျခင္း၊ ေဆးလိပ္၊ အရက္၊ ကြမ္းျဖတ္ျခင္း၊ ဆရာဝန္ ၫႊန္ၾကားတဲ့ ေဆးေတြကို သတ္မွတ္ထားတဲ့ ရက္၊ လ၊ ႏွစ္အထိ ေသာက္သံုးသင့္ပါတယ္။

++ကုသျခင္းႏွင့္ ကုသမႈကာလ++

 ေဆးဝါးနဲ႔ကုသျခင္း၊ ရယ္နီတီဒင္း၊ မက္ထ႐ို၊ အေမာက္ဆလင္၊ အင္တဆစ္ ေဆးေလးမ်ဳိး တစ္ေန႔သံုးႀကိမ္ တစ္ပတ္ကေန ၁ဝ ရက္အထိ တိုက္ျခင္း၊ ခဲြစိတ္ကုသျခင္းနဲ႔ မွန္ေျပာင္းမွတစ္ဆင့္ ကုသမႈ ခံယူျခင္းတုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အနည္းဆံုးႏွစ္လ ေဆးေသာက္ရမယ္။ ေဆးရပ္ရင္ ေရာဂါ ျပန္ျဖစ္တတ္လို႔ မိသားစု ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသရမယ္။

++ခဲြစိတ္ျခင္း++

 ေဆးဝါးနဲ႔ ကုသလို႔ မေပ်ာက္သူမ်ား၊ ေဆးၾကာရွည္ မေသာက္လိုသူမ်ား၊ အစာေရမ်ဳိ က ်ဥ္းသူမ်ား၊ ကင္ဆာေရာဂါ ရွိသူမ်ား၊ အစာအိမ္က ်ဳ ့ံ ့တဲ့ လူနာမ်ား၊ ၂၄ နာရီအက္စစ္ဓာတ္ မ်ားလြန္းတဲ့
 လူနာမ်ား အေနနဲ႔ ခဲြစိတ္ကုသဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

++မွန္ေျပာင္းျဖင့္ကုသျခင္း++

 မွန္ေျပာင္းနဲ႔ၾကည့္ၿပီး အစာေရမ်ဳိ ႁပြန္ေအာက္ပိုင္း ႂကြက္သား ျပန္ေကာင္းေအာင္ လုပ္တာ၊ ခ်ဳပ္တာလုပ္ႏိုင္တယ္။ 


+ျမ၀တီ+