=လူထုက ်န္းမာေရး( လမ္းေဘး အစားအစာမ်ား၏ သန္႔ရွင္းမႈႏွင့္ က ်န္းမာေရး အာဟာရ)=

>

+Public Health+
 စားသံုးသူ ျပည္သူမ်ားအတြက္ လမ္းေဘး အစားအစာ အမ်ားစုက သန္႔ရွင္းမႈ မရွိဘူး။ က ်န္းမာေရးနဲ႔ မညီၫြတ္ဘူး။ လမ္းေဘး အစားအစာေတြကို ေရွာင္သင့္သည္ ဟူ၍ က ်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစား ဝန္ႀကီး ဌာနမွ ေန၍ သတင္းစာမ်ား၊ ဂ်ာနယ္မ်ား၊ ေရဒီယိုလႈိင္းမ်ား၊ တီဗြီမ်ားစသျဖင့္ သတင္းမီဒီယာ ဘက္ေပါင္းစံုမွ သတိေပး အႀကံျပဳ ထားေသာ္လည္း ယေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လမ္းေဘး အစားအစာမ်ားကို ေရာင္းခ်ၿမဲ ေရာင္းခ် ေနၾကသလို၊ စားသံုးၿမဲ စားသံုးလ ်က္ ရွိၾကပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုရင္ ၎ လမ္းေဘး အစားအစာမ်ားဟာ အရသာ မဆိုးပဲ ေစ်းေပါ၍ တြက္ေျခကို္က္တာေၾကာင့္ ဆာေလာင္မႈကို လြယ္လြယ္နဲ႔ ေျဖရွင္း ႏိုင္လို႔ပါပဲ။ ဒီေတာ့ လူမ်ားမ်ား စားၾကၿပီးေနာက္္ ေရာဂါဆိုးေတြ ရၾကကာ သက္တမ္းေစ့ မေနႏိုင္ ၾကေတာ့ပါဘူး။

*ေရမသန္႔ရွင္းမႈ*

လမ္းေဘး အစားအစာ ဆိုသည့္အတိုင္း လမ္းေဘးတြင္ ေရာင္းခ် ေနရတာေၾကာင့္လည္း အိုးခြက္ ပန္းကန္ေတြကို ေရစင္စင္ ေဆးေၾကာမႈ အားနည္းပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ မသန္႔ရွင္းေသာ ေရျဖင့္ ခ်က္ျပဳတ္ ထားတဲ့ မသန္႔ရွင္းေသာ အစားအစာမ်ားေၾကာင့္ အသည္းေရာဂါ ျဖစ္ပြားႏိုင္ေျခ အလားအလာ ပိုေနပါၿပီ။ အလ ်ဥ္းသင့္၍ ေျပာရရင္ မိုးေရႏွင့္ မိုးသီးတို႔ဟာလည္း က ်န္းမာေရးအတြက္ ေဘးျဖစ္ ေစပါတယ္။ မိုးေရဟာ ေကာင္းကင္မွ ေလထုကို ျဖတ္သန္း လာရေသာေၾကာင့္ ယင္း အထဲတြင္ ဖုန္မႈန္႔မ်ား၊ မီးခိုး၊ က ်ပ္ခိုးမ်ား၊ တျခားေသာ ဓာတ္ေငြ႕မ်ားအျပင္ အဏုျမဴျပာမ်ား ပါဝင္ႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိုးေရသည္ပင္လ ်ွင္ ေသာက္သံုးရန္ အတြက္ ေရာဂါကင္းၿပီဟု မဆိုႏိုင္ေသးပါ။ မိုးသီးလည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္းပါပဲ။

 *ထံုခ်ဳိင္းတုတ္ထိုးမ်ား*

 ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ လမ္းေဘး အသားကင္ဆိုင္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေပၚလာသလို ထံုခ်ဳိင္း၊ တ႐ုတ္ျပည္ႏွင့္ ကိုရီးယားတို႔မွ တင္သြင္းလာေသာ တန္ဖိုးနည္း အသား ႀကိတ္လံုး ေလးေတြကို စားခ်င္စဖြယ္ ျဖစ္ေအာင္ ပံုစံ အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ အေရာင္မ်ဳိးစံု တို႔ျဖင့္ ေၾကာ္၍ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ကင္၍တစ္ဖံု တုတ္ေခ်ာင္းေလးမ်ား ထိုးသီ၍ ေရာင္းခ်လ ်က္ ရွိပါတယ္။ လမ္းေဘးဆိုင္ေတြ မ်ားလာကာ ၿမိဳ႕ျပေနလူထုရဲ႕ စားေသာက္မႈပံုစံ ေျပာင္းလဲ လာၾကၿပီး အာသာငမ္းငမ္း ခံတြင္း ေတြ႕ေနၾကပါတယ္။ တစ္ခုမွ ေငြက ်ပ္ ၁ဝဝ၊ အလြန္ဆံုး ေငြက ်ပ္ ၂ဝဝ ထက္ မပိုတာေၾကာင့္ ေစ်းႏႈန္း သက္သာၿပီး အရသာ ေကာင္းလို႔ ဝယ္စား ေနၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ၎ အသားလံုး၊ အသားေခ်ာင္းမ်ားဟာ သူတို႔ အမည္ေပး ကင္ပြန္းတပ္ထားေသာ အသား စစ္စစ္ေတာ့ မဟုတ္ၾက ပါဘူး။ အဆိုးဆံုးမွာ ၎တို႔ကုိ တို႔၍ စားရေသာ အခ်ဥ္ရည္ ျဖစ္ပါတယ္။ တန္ဖိုးနည္း ေစ်းဆိုင္ ျဖစ္တာေၾကာင့္ အခ်ဥ္ရည္က င႐ုတ္ဆီစစ္စစ္ မဟုတ္ဘဲ စားေကာင္းေအာင္ ေရာစပ္ထားတာေတြ ျဖစ္ေနျခင္း သို႔မဟုတ္ ဘယ္ႏွစ္ရက္မွန္းမသိ ထည့္ထားတဲ့ အခ်ဥ္ရည္ေတြနဲ႔ တို႔စား ၾကတာေၾကာင့္ အစာအိမ္ႏွင့္ အူေတြကို ပိုးဝင္ကာ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလ ်ွာ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။


 *ၾကက္ ဝက္ ဆိတ္ အမဲသား တုတ္ထိုးမ်ား* 

လမ္းေဘးမွာ တန္းစီ ေရာင္းခ်ေနတဲ့ အသား တုတ္ထိုးမ်ားကို သင့္အေနျဖင့္ က ်န္းမာေရး ႐ႈေထာင့္မွ ေလ့လာၾကည့္ဖူး ပါသလား။ သင္စားျပီးတဲ့ တုတ္ေခ်ာင္းေလးေတြကို ေရတြက္၍ ေငြရွင္းၿပီးတဲ့ အခါမွာ ဆိုင္ရွင္က ၎ တုတ္ေခ်ာင္းမ်ားကို ၿပီးစလြယ္ ေရခြက္ထဲမွာ တစ္ခ်က္၊ ႏွစ္ခ်က္လႈပ္ကာ ေဆးေၾကာ႐ံုသာ ျပဳပါတယ္။ ၿပီးေနာက္ ၎ တုတ္ေခ်ာင္းေတြ မပ်က္စီး မက ်ဳိးပဲ့မခ်င္း ဆက္လက္၍ သံုးစြဲလ ်က္ ရွိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး လမ္းေဘး တုတ္ထိုးဆိုင္ အမ်ားစုဟာ အသားျပဳတ္ရည္ကို တသီးတသန္႔ ပန္းကန္လံုးျဖင့္ စီမံထားျခင္း မရွိပဲ စတီးဇြန္း သံုးေခ်ာင္း၊ ေလးေခ်ာင္းသာ ခ်ထားၿပီး အလွည့္က ်ခပ္ယူေသာက္စား ၾကတာ မ်ဳိးပါ။ ၎ အသားတုတ္ထိုးမ်ားကို တို႔၍စားၾကေသာ အခ်ဥ္ရည္မ်ားကလည္း အထက္မွာ ေဖာ္ျပထား သကဲ့သို႔ အႏၲရာယ္ရွိပါတယ္။ ထို႔ျပင္ လတ္ဆတ္မႈ မရွိ လက္က ်န္ အေဟာင္းပစၥည္းမ်ား ျဖစ္နိုင္ေသးတာကို သတိျပဳပါ။ ဒါေၾကာင့္ မစားခင္မွာ မိမိ ေရြးခ်ယ္မည့္ဆိုင္၏ သန္႔ရွင္းမႈ၊ ၎ဆိုင္၏ ပတ္ဝန္းက ်င္ သန္႔ရွင္းမႈ၊ ေစ်းေရာင္းသူ၏ သပ္ရပ္မႈတို႔ကို ဦးစြာ ေလ့လာပါ။ သို႔မဟုတ္ပါက (၁) ရက္လြန္ အသားမ်ား၊ (၂) ထပ္ခါထပ္ခါ သံုးထားေသာ တုတ္ေခ်ာင္းမ်ား၊ (၃) အလွည့္က ်ခပ္ယူ ေသာက္သံုးၿပီးေသာ စတီးဇြန္းမ်ား၊ (၄) အခ်ဥ္မ်ား စသျဖင့္ ေလးထပ္ကြမ္း က ်န္းမာေရး အႏၲရာယ္ ရႏိုင္ေၾကာင္း သတိ ရွိပါေလ။ 


*အသားကင္ ငါးကင္* 

အသားကင္ေတြမွာ ေရာဂါပိုးေတြ ရွိေနတဲ့ အတြက္ ၎တို႔ကို ေန႔စဥ္ရက္ဆက္ စားေသာက္ၿပီးေနာက္ ႏွစ္ႏွစ္ အတြင္းမွာပင္ အူမႀကီးကင္ဆာ ေဝဒနာကို ခံစားရႏိုင္ေၾကာင္း၊ အသားကင္ေတြမွာ လူကို အႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစတဲ့ E.Coli (Escherichia Coil) ေခၚ ဗက္တီးရီးယား ပိုးေတြ ေတြ႕ရွိရေၾကာင္း၊ အဲဒီ E.Coli ပိုးက အူမႀကီးေရာင္ျခင္း၊ ေသြးဝမ္းသြားျခင္း၊ ေက ်ာက္ကပ္ပ်က္စီးျခင္း၊ ဆီးထဲ ေသြးပါျခင္းႏွင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ကင္ဆာေရာဂါေတြကို ျဖစ္လာေစႏိုင္ေၾကာင္း တို႔ကို FDA က သတိေပးထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ႐ိုး႐ိုးေလးပဲ စဥ္းစား ၾကည့္ၾကရေအာင္။ လမ္းေဘး အစားအစာ တစ္မ်ဳိးျဖစ္တဲ့ အထူးသျဖင့္ အသားကင္ဆိုတာ က ်က္ခ်င္မွ က ်က္မယ္ သို႔မဟုတ္ တူးတာေတြ ရွိပါမယ္။ ဒီလိုမ်ဳိးေတြ ၾကာၾကာ စားမိလာရင္ က ်န္းမာေရးကို ထိခိုက္လာႏိုင္ပါတယ္။ ၎ အသားကင္ အတြက္ စီမံထားေသာ အခ်ဥ္ရည္မ်ားဟာ လတ္ဆတ္မႈ ရွိ၊ မရွိ သင္သိႏိုင္ပါမည္လား။ ဒါ့အျပင္ အကင္ျဖင့္ တြဲဖက္၍ စားရေသာ တန္ဖိုးနည္း ဟင္းရြက္မ်ား ျဖစ္ၾကတဲ့ ေဂၚဖီ၊ ပဲသီးတို႔ဟာလည္း စင္ၾကယ္စြာ ေဆးေၾကာထားပါရဲ႕လား။ 


*လက္သုပ္စံု* 

 ျမန္မာျပည္တြင္ ေခတ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ ေျပာင္းေျပာင္း အ႐ိုးေပၚ အရြက္မဖံုး အစဥ္အၿမဲ တည္ရွိေနတာ ကေတာ့ လမ္းေဘး အစားအစာႏွင့္ လက္သုပ္စံုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အသုပ္စံု အတြက္ ျပင္ဆင္ထားေသာ ပစၥည္း အမည္စံု၊ အခ်ဥ္ရည္၊ ခ်က္ျပဳတ္ေဆးေၾကာ အသံုးျပဳေသာ ေရ၊ အရည္အေသြးနိမ့္ တန္ဖိုးနည္း အခ်ဳိမႈန္႔မ်ား၊ ေစ်းသည္၏ တစ္ကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္းမႈ စတာေတြ အျပင္ ယင္ေကာင္ သတၱဝါတို႔၏ အႏၲရာယ္ကို သိေလေလ မိမိ က ်န္းမာေရး အတြက္ ေဘးထြက္ဆိုးက ်ဳိးနည္းေလေလ ျဖစ္ပါတယ္။ 

*အေၾကာ္စံု* 

လမ္းေဘး အစားအစာေတြ ထဲမွာ အေၾကာ္ေတြလည္း ပါေနပါ ေသးတယ္။ ဆီေၾကာ္မုန္႔ ဆိုသည္မွာ က ်န္းမာေရးနဲ႔ လံုးဝ မညီၫြတ္ပါဘူး။ ေစ်းသက္သာေသာ စားအုန္းဆီကို သံုးျခင္း၊ ဆီေဟာင္းမ်ားကို ထပ္ခါထပ္ခါ သံုးျခင္းက စားသံုးသူ အတြက္ အာဟာရ မျဖစ္ေစတဲ့ အျပင္ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ မေကာင္းတဲ့ ကိုလက္စထေရာ တက္၍ အဆီပို၊ အဝလြန္ေစပါမယ္။ တခ်ဳိ႕ေသာ ဝိသမ ေလာဘ အေၾကာ္သည္ေတြက ေစ်းေရာင္း ေကာင္းေစရန္ အလို႔ငွာ မ်က္စိ အျမင္မွာ အေၾကာ္ လွေစဖို႔ နဲ႔ တာရွည္ခံ ၾကြပ္ရြေနေစဖို႔ အတြက္ အေၾကာ္ ဆီပူအိုးထဲကို ပလတ္စတစ္ အၾကည္ေတြ ထည့္ေၾကာ္တာမ်ဳိး ရွိေနပါတယ္။ ထို႔ျပင္ အေၾကာ္ျဖင့္ တို႔၍ စားရေသာ မသန္႔ရွင္းသည့္ လက္လုပ္ အခ်ဥ္ရည္ကလည္း စားသံုးသူေတြ အတြက္ ေဘးျဖစ္ေစတာကို မေမ့ပါႏွင့္။ 

*အခ်ဳိမႈန္႔* 

လမ္းေဘး အစားအစာ ေရာင္းခ်ေသာ ဆိုင္ေတြဟာ အရည္အေသြးနိမ့္ အခ်ဳိမႈန္႔ေတြကို သံုးစြဲလ်က္ ရွိပါတယ္။ အခ်ဳိမႈန္႔ ဆုိတာ Monosodium glutamate (MSG) လို႔ ေခၚတဲ့ ျဒပ္ေပါင္းတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ Glutamic Acid လို႔ေခၚတဲ့ Amino Acid တစ္မ်ဳိး ပါဝင္ၿပီး စားစရာထဲ ထည့္လိုက္ရင္ Free Glumate ေတြ အျဖစ္ကို ေျပာင္းလဲသြားကာ အစားအေသာက္ေတြရဲ့ အရသာကို ဓာတုနည္းနဲ႔ လ ်ွာေပၚမွာ ဆပြား တိုးေပးလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပံုမွန္ သံုးသင့္တဲ့ ဟင္းခတ္ အေမႊးအႀကိဳင္ တစ္ခု လံုးဝ မဟုတ္ပါ။ နည္းနည္းစားစား၊ မ်ားမ်ားစားစား ေရရွည္စားရင္ အႏၲရာယ္ကေတာ့ ရွိတာပါပဲ။ ဆားက အငန္၊ အခ်ဳိမႈန္႔က အေပါ့ ဆိုၿပီး တလြဲ မွတ္ယူ ထားၾကပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဆားထည့္လြန္လို႔ ငန္သြားရင္ အခ်ဳိမႈန္႔မ်ားမ်ား ထပ္ထည့္ ပါတယ္။ အမွန္က ဆားက Sodium chloride၊ အခ်ဳိမႈန္႔က Monoso-dium glutamate ျဖစ္လို႔ ႏွစ္ခုလံုး ဆိုဒီယမ္ (Sodium) ဆားဓာတ္ျဖစ္ကာ ႏွစ္ခုၿပိဳင္ စားသံုးရင္ ေသြးတြင္း ဆိုဒီယမ္ ျမင့္တက္မႈ အရမ္း မ်ားလာေစကာ ေသြးတိုးေရာဂါကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ အခ်ဳိမႈန္႔မွ ရရွိေသာ ေရာဂါမ်ားမွာ အေၾကာတက္၊ ဆီးခ်ဳိ၊ အဝလြန္၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္၊ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ေတြ ပ်က္စီး၍ မွတ္ဥာဏ္အားနည္း၊ သားသမီး မရႏုိင္ျခင္း၊ ပန္ကရိယ ေခၚ မုန္႔ခ်ဳိအိတ္ေရာင္ေရာဂါ၊ ေသြးတုိးေရာဂါတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္ေတြ အခ်ဳိမႈန္႔ စားတဲ့ အက ်င့္ေၾကာင့္ ေမြးလာတဲ့ ကေလးေတြရဲ႕ medulla oblongata, thalamus, or hypothalamus ဆိုတဲ့ ဦးေႏွာက္ အစိတ္ အပိုင္းေတြမွာ ရွိတဲ့ အာ႐ံုေၾကာ ဆဲလ္ေတြကို ပ်က္စီးေစပါတယ္။


 *သၾကား* 

တခ်ဳိ႕ လမ္းေဘး အစားအစာ ဆိုင္ေတြက အခ်ဳိမႈန္႔ လံုးဝ မသံုးဘူးလို႔ ဆိုၾကပါလိမ့္မယ္။ တန္ဖိုးနည္း ေစ်းဆိုင္ျဖစ္တဲ့ အတြက္ အသားမႈန္႔ကိုေတာ့ သံုးစြဲျခင္းငွာ မတတ္ႏိုင္ၾကပါဘူး။ ဒီေတာ့ ေစ်းကြက္ထဲမွာ အေပါဆံုး သၾကားျဖဴျဖဴ အမႈန္႔ေတြကို သံုးေန ၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခား တိုင္းျပည္မ်ားတြင္ သၾကားကိုမူ သဘာဝ အေရာင္အတိုင္း ဝါညစ္ညစ္ သၾကားမ်ားကို စားသံုးၾကေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္မူ ဟိုက္ဒ႐ိုဟု ေခၚေသာ ဓာတုခြၽတ္ေဆး သံုး၍ ျဖဴေဖြး သၾကားမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ စားသံုး ေနၾကပါတယ္။ ထန္းလ ်က္မွာ လည္း မူလအညိဳေရာင္ ေပ်ာက္ကာ ခြၽတ္ေဆးေၾကာင့္ ျဖဴေဖြးသြားပါတယ္။ အိမ္သံုးဆားသည္ပင္လ ်ွင္ ဓာတု ခြ်တ္ေဆးသံုး၍ ျဖဴေဖြးေအာင္ လုပ္ထားၾကပါတယ္။ ထိုဓာတုခြၽတ္ေဆးမ်ားဟာ ကင္ဆာေရာဂါကို ျဖစ္ပြားေစ သျဖင့္ သဘာဝ အေရာင္ကို ေရြးခ်ယ္ စားေသာက္ၾကပါရန္ ျမန္မာႏိုင္ငံ စားသံုးသူ ကာကြယ္ေရး အသင္းက တိုက္တြန္းထားပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါ ဆိုတာ ခႏၶာကိုယ္တြင္း ေရာဂါျဖစ္တာေၾကာင့္ အေပၚယံမွာ ေရာဂါတစ္ခုခု ျဖစ္သလို ခ်က္ခ်င္း မသိႏိုင္ပါဘူး။ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို ဆန္းစစ္ရင္ အခုေခတ္ လူေတြရဲ႕ေနထိုင္ စားေသာက္မႈ ပံုစံေတြ ေျပာင္းလဲလာတာေၾကာင့္ အျဖစ္မ်ားလာရျခင္း ျဖစ္ပါေၾကာင္း စာေရးသူက အႀကံျပဳ လိုက္ရပါတယ္။ ။ 



+ျမ၀တီ+

+Public Health+
 စားသံုးသူ ျပည္သူမ်ားအတြက္ လမ္းေဘး အစားအစာ အမ်ားစုက သန္႔ရွင္းမႈ မရွိဘူး။ က ်န္းမာေရးနဲ႔ မညီၫြတ္ဘူး။ လမ္းေဘး အစားအစာေတြကို ေရွာင္သင့္သည္ ဟူ၍ က ်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစား ဝန္ႀကီး ဌာနမွ ေန၍ သတင္းစာမ်ား၊ ဂ်ာနယ္မ်ား၊ ေရဒီယိုလႈိင္းမ်ား၊ တီဗြီမ်ားစသျဖင့္ သတင္းမီဒီယာ ဘက္ေပါင္းစံုမွ သတိေပး အႀကံျပဳ ထားေသာ္လည္း ယေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လမ္းေဘး အစားအစာမ်ားကို ေရာင္းခ်ၿမဲ ေရာင္းခ် ေနၾကသလို၊ စားသံုးၿမဲ စားသံုးလ ်က္ ရွိၾကပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုရင္ ၎ လမ္းေဘး အစားအစာမ်ားဟာ အရသာ မဆိုးပဲ ေစ်းေပါ၍ တြက္ေျခကို္က္တာေၾကာင့္ ဆာေလာင္မႈကို လြယ္လြယ္နဲ႔ ေျဖရွင္း ႏိုင္လို႔ပါပဲ။ ဒီေတာ့ လူမ်ားမ်ား စားၾကၿပီးေနာက္္ ေရာဂါဆိုးေတြ ရၾကကာ သက္တမ္းေစ့ မေနႏိုင္ ၾကေတာ့ပါဘူး။

*ေရမသန္႔ရွင္းမႈ*

လမ္းေဘး အစားအစာ ဆိုသည့္အတိုင္း လမ္းေဘးတြင္ ေရာင္းခ် ေနရတာေၾကာင့္လည္း အိုးခြက္ ပန္းကန္ေတြကို ေရစင္စင္ ေဆးေၾကာမႈ အားနည္းပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ မသန္႔ရွင္းေသာ ေရျဖင့္ ခ်က္ျပဳတ္ ထားတဲ့ မသန္႔ရွင္းေသာ အစားအစာမ်ားေၾကာင့္ အသည္းေရာဂါ ျဖစ္ပြားႏိုင္ေျခ အလားအလာ ပိုေနပါၿပီ။ အလ ်ဥ္းသင့္၍ ေျပာရရင္ မိုးေရႏွင့္ မိုးသီးတို႔ဟာလည္း က ်န္းမာေရးအတြက္ ေဘးျဖစ္ ေစပါတယ္။ မိုးေရဟာ ေကာင္းကင္မွ ေလထုကို ျဖတ္သန္း လာရေသာေၾကာင့္ ယင္း အထဲတြင္ ဖုန္မႈန္႔မ်ား၊ မီးခိုး၊ က ်ပ္ခိုးမ်ား၊ တျခားေသာ ဓာတ္ေငြ႕မ်ားအျပင္ အဏုျမဴျပာမ်ား ပါဝင္ႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိုးေရသည္ပင္လ ်ွင္ ေသာက္သံုးရန္ အတြက္ ေရာဂါကင္းၿပီဟု မဆိုႏိုင္ေသးပါ။ မိုးသီးလည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္းပါပဲ။

 *ထံုခ်ဳိင္းတုတ္ထိုးမ်ား*

 ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ လမ္းေဘး အသားကင္ဆိုင္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေပၚလာသလို ထံုခ်ဳိင္း၊ တ႐ုတ္ျပည္ႏွင့္ ကိုရီးယားတို႔မွ တင္သြင္းလာေသာ တန္ဖိုးနည္း အသား ႀကိတ္လံုး ေလးေတြကို စားခ်င္စဖြယ္ ျဖစ္ေအာင္ ပံုစံ အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ အေရာင္မ်ဳိးစံု တို႔ျဖင့္ ေၾကာ္၍ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ကင္၍တစ္ဖံု တုတ္ေခ်ာင္းေလးမ်ား ထိုးသီ၍ ေရာင္းခ်လ ်က္ ရွိပါတယ္။ လမ္းေဘးဆိုင္ေတြ မ်ားလာကာ ၿမိဳ႕ျပေနလူထုရဲ႕ စားေသာက္မႈပံုစံ ေျပာင္းလဲ လာၾကၿပီး အာသာငမ္းငမ္း ခံတြင္း ေတြ႕ေနၾကပါတယ္။ တစ္ခုမွ ေငြက ်ပ္ ၁ဝဝ၊ အလြန္ဆံုး ေငြက ်ပ္ ၂ဝဝ ထက္ မပိုတာေၾကာင့္ ေစ်းႏႈန္း သက္သာၿပီး အရသာ ေကာင္းလို႔ ဝယ္စား ေနၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ၎ အသားလံုး၊ အသားေခ်ာင္းမ်ားဟာ သူတို႔ အမည္ေပး ကင္ပြန္းတပ္ထားေသာ အသား စစ္စစ္ေတာ့ မဟုတ္ၾက ပါဘူး။ အဆိုးဆံုးမွာ ၎တို႔ကုိ တို႔၍ စားရေသာ အခ်ဥ္ရည္ ျဖစ္ပါတယ္။ တန္ဖိုးနည္း ေစ်းဆိုင္ ျဖစ္တာေၾကာင့္ အခ်ဥ္ရည္က င႐ုတ္ဆီစစ္စစ္ မဟုတ္ဘဲ စားေကာင္းေအာင္ ေရာစပ္ထားတာေတြ ျဖစ္ေနျခင္း သို႔မဟုတ္ ဘယ္ႏွစ္ရက္မွန္းမသိ ထည့္ထားတဲ့ အခ်ဥ္ရည္ေတြနဲ႔ တို႔စား ၾကတာေၾကာင့္ အစာအိမ္ႏွင့္ အူေတြကို ပိုးဝင္ကာ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလ ်ွာ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။


 *ၾကက္ ဝက္ ဆိတ္ အမဲသား တုတ္ထိုးမ်ား* 

လမ္းေဘးမွာ တန္းစီ ေရာင္းခ်ေနတဲ့ အသား တုတ္ထိုးမ်ားကို သင့္အေနျဖင့္ က ်န္းမာေရး ႐ႈေထာင့္မွ ေလ့လာၾကည့္ဖူး ပါသလား။ သင္စားျပီးတဲ့ တုတ္ေခ်ာင္းေလးေတြကို ေရတြက္၍ ေငြရွင္းၿပီးတဲ့ အခါမွာ ဆိုင္ရွင္က ၎ တုတ္ေခ်ာင္းမ်ားကို ၿပီးစလြယ္ ေရခြက္ထဲမွာ တစ္ခ်က္၊ ႏွစ္ခ်က္လႈပ္ကာ ေဆးေၾကာ႐ံုသာ ျပဳပါတယ္။ ၿပီးေနာက္ ၎ တုတ္ေခ်ာင္းေတြ မပ်က္စီး မက ်ဳိးပဲ့မခ်င္း ဆက္လက္၍ သံုးစြဲလ ်က္ ရွိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး လမ္းေဘး တုတ္ထိုးဆိုင္ အမ်ားစုဟာ အသားျပဳတ္ရည္ကို တသီးတသန္႔ ပန္းကန္လံုးျဖင့္ စီမံထားျခင္း မရွိပဲ စတီးဇြန္း သံုးေခ်ာင္း၊ ေလးေခ်ာင္းသာ ခ်ထားၿပီး အလွည့္က ်ခပ္ယူေသာက္စား ၾကတာ မ်ဳိးပါ။ ၎ အသားတုတ္ထိုးမ်ားကို တို႔၍စားၾကေသာ အခ်ဥ္ရည္မ်ားကလည္း အထက္မွာ ေဖာ္ျပထား သကဲ့သို႔ အႏၲရာယ္ရွိပါတယ္။ ထို႔ျပင္ လတ္ဆတ္မႈ မရွိ လက္က ်န္ အေဟာင္းပစၥည္းမ်ား ျဖစ္နိုင္ေသးတာကို သတိျပဳပါ။ ဒါေၾကာင့္ မစားခင္မွာ မိမိ ေရြးခ်ယ္မည့္ဆိုင္၏ သန္႔ရွင္းမႈ၊ ၎ဆိုင္၏ ပတ္ဝန္းက ်င္ သန္႔ရွင္းမႈ၊ ေစ်းေရာင္းသူ၏ သပ္ရပ္မႈတို႔ကို ဦးစြာ ေလ့လာပါ။ သို႔မဟုတ္ပါက (၁) ရက္လြန္ အသားမ်ား၊ (၂) ထပ္ခါထပ္ခါ သံုးထားေသာ တုတ္ေခ်ာင္းမ်ား၊ (၃) အလွည့္က ်ခပ္ယူ ေသာက္သံုးၿပီးေသာ စတီးဇြန္းမ်ား၊ (၄) အခ်ဥ္မ်ား စသျဖင့္ ေလးထပ္ကြမ္း က ်န္းမာေရး အႏၲရာယ္ ရႏိုင္ေၾကာင္း သတိ ရွိပါေလ။ 


*အသားကင္ ငါးကင္* 

အသားကင္ေတြမွာ ေရာဂါပိုးေတြ ရွိေနတဲ့ အတြက္ ၎တို႔ကို ေန႔စဥ္ရက္ဆက္ စားေသာက္ၿပီးေနာက္ ႏွစ္ႏွစ္ အတြင္းမွာပင္ အူမႀကီးကင္ဆာ ေဝဒနာကို ခံစားရႏိုင္ေၾကာင္း၊ အသားကင္ေတြမွာ လူကို အႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစတဲ့ E.Coli (Escherichia Coil) ေခၚ ဗက္တီးရီးယား ပိုးေတြ ေတြ႕ရွိရေၾကာင္း၊ အဲဒီ E.Coli ပိုးက အူမႀကီးေရာင္ျခင္း၊ ေသြးဝမ္းသြားျခင္း၊ ေက ်ာက္ကပ္ပ်က္စီးျခင္း၊ ဆီးထဲ ေသြးပါျခင္းႏွင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ကင္ဆာေရာဂါေတြကို ျဖစ္လာေစႏိုင္ေၾကာင္း တို႔ကို FDA က သတိေပးထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ႐ိုး႐ိုးေလးပဲ စဥ္းစား ၾကည့္ၾကရေအာင္။ လမ္းေဘး အစားအစာ တစ္မ်ဳိးျဖစ္တဲ့ အထူးသျဖင့္ အသားကင္ဆိုတာ က ်က္ခ်င္မွ က ်က္မယ္ သို႔မဟုတ္ တူးတာေတြ ရွိပါမယ္။ ဒီလိုမ်ဳိးေတြ ၾကာၾကာ စားမိလာရင္ က ်န္းမာေရးကို ထိခိုက္လာႏိုင္ပါတယ္။ ၎ အသားကင္ အတြက္ စီမံထားေသာ အခ်ဥ္ရည္မ်ားဟာ လတ္ဆတ္မႈ ရွိ၊ မရွိ သင္သိႏိုင္ပါမည္လား။ ဒါ့အျပင္ အကင္ျဖင့္ တြဲဖက္၍ စားရေသာ တန္ဖိုးနည္း ဟင္းရြက္မ်ား ျဖစ္ၾကတဲ့ ေဂၚဖီ၊ ပဲသီးတို႔ဟာလည္း စင္ၾကယ္စြာ ေဆးေၾကာထားပါရဲ႕လား။ 


*လက္သုပ္စံု* 

 ျမန္မာျပည္တြင္ ေခတ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ ေျပာင္းေျပာင္း အ႐ိုးေပၚ အရြက္မဖံုး အစဥ္အၿမဲ တည္ရွိေနတာ ကေတာ့ လမ္းေဘး အစားအစာႏွင့္ လက္သုပ္စံုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အသုပ္စံု အတြက္ ျပင္ဆင္ထားေသာ ပစၥည္း အမည္စံု၊ အခ်ဥ္ရည္၊ ခ်က္ျပဳတ္ေဆးေၾကာ အသံုးျပဳေသာ ေရ၊ အရည္အေသြးနိမ့္ တန္ဖိုးနည္း အခ်ဳိမႈန္႔မ်ား၊ ေစ်းသည္၏ တစ္ကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္းမႈ စတာေတြ အျပင္ ယင္ေကာင္ သတၱဝါတို႔၏ အႏၲရာယ္ကို သိေလေလ မိမိ က ်န္းမာေရး အတြက္ ေဘးထြက္ဆိုးက ်ဳိးနည္းေလေလ ျဖစ္ပါတယ္။ 

*အေၾကာ္စံု* 

လမ္းေဘး အစားအစာေတြ ထဲမွာ အေၾကာ္ေတြလည္း ပါေနပါ ေသးတယ္။ ဆီေၾကာ္မုန္႔ ဆိုသည္မွာ က ်န္းမာေရးနဲ႔ လံုးဝ မညီၫြတ္ပါဘူး။ ေစ်းသက္သာေသာ စားအုန္းဆီကို သံုးျခင္း၊ ဆီေဟာင္းမ်ားကို ထပ္ခါထပ္ခါ သံုးျခင္းက စားသံုးသူ အတြက္ အာဟာရ မျဖစ္ေစတဲ့ အျပင္ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ မေကာင္းတဲ့ ကိုလက္စထေရာ တက္၍ အဆီပို၊ အဝလြန္ေစပါမယ္။ တခ်ဳိ႕ေသာ ဝိသမ ေလာဘ အေၾကာ္သည္ေတြက ေစ်းေရာင္း ေကာင္းေစရန္ အလို႔ငွာ မ်က္စိ အျမင္မွာ အေၾကာ္ လွေစဖို႔ နဲ႔ တာရွည္ခံ ၾကြပ္ရြေနေစဖို႔ အတြက္ အေၾကာ္ ဆီပူအိုးထဲကို ပလတ္စတစ္ အၾကည္ေတြ ထည့္ေၾကာ္တာမ်ဳိး ရွိေနပါတယ္။ ထို႔ျပင္ အေၾကာ္ျဖင့္ တို႔၍ စားရေသာ မသန္႔ရွင္းသည့္ လက္လုပ္ အခ်ဥ္ရည္ကလည္း စားသံုးသူေတြ အတြက္ ေဘးျဖစ္ေစတာကို မေမ့ပါႏွင့္။ 

*အခ်ဳိမႈန္႔* 

လမ္းေဘး အစားအစာ ေရာင္းခ်ေသာ ဆိုင္ေတြဟာ အရည္အေသြးနိမ့္ အခ်ဳိမႈန္႔ေတြကို သံုးစြဲလ်က္ ရွိပါတယ္။ အခ်ဳိမႈန္႔ ဆုိတာ Monosodium glutamate (MSG) လို႔ ေခၚတဲ့ ျဒပ္ေပါင္းတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ Glutamic Acid လို႔ေခၚတဲ့ Amino Acid တစ္မ်ဳိး ပါဝင္ၿပီး စားစရာထဲ ထည့္လိုက္ရင္ Free Glumate ေတြ အျဖစ္ကို ေျပာင္းလဲသြားကာ အစားအေသာက္ေတြရဲ့ အရသာကို ဓာတုနည္းနဲ႔ လ ်ွာေပၚမွာ ဆပြား တိုးေပးလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပံုမွန္ သံုးသင့္တဲ့ ဟင္းခတ္ အေမႊးအႀကိဳင္ တစ္ခု လံုးဝ မဟုတ္ပါ။ နည္းနည္းစားစား၊ မ်ားမ်ားစားစား ေရရွည္စားရင္ အႏၲရာယ္ကေတာ့ ရွိတာပါပဲ။ ဆားက အငန္၊ အခ်ဳိမႈန္႔က အေပါ့ ဆိုၿပီး တလြဲ မွတ္ယူ ထားၾကပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဆားထည့္လြန္လို႔ ငန္သြားရင္ အခ်ဳိမႈန္႔မ်ားမ်ား ထပ္ထည့္ ပါတယ္။ အမွန္က ဆားက Sodium chloride၊ အခ်ဳိမႈန္႔က Monoso-dium glutamate ျဖစ္လို႔ ႏွစ္ခုလံုး ဆိုဒီယမ္ (Sodium) ဆားဓာတ္ျဖစ္ကာ ႏွစ္ခုၿပိဳင္ စားသံုးရင္ ေသြးတြင္း ဆိုဒီယမ္ ျမင့္တက္မႈ အရမ္း မ်ားလာေစကာ ေသြးတိုးေရာဂါကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ အခ်ဳိမႈန္႔မွ ရရွိေသာ ေရာဂါမ်ားမွာ အေၾကာတက္၊ ဆီးခ်ဳိ၊ အဝလြန္၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္၊ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ေတြ ပ်က္စီး၍ မွတ္ဥာဏ္အားနည္း၊ သားသမီး မရႏုိင္ျခင္း၊ ပန္ကရိယ ေခၚ မုန္႔ခ်ဳိအိတ္ေရာင္ေရာဂါ၊ ေသြးတုိးေရာဂါတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္ေတြ အခ်ဳိမႈန္႔ စားတဲ့ အက ်င့္ေၾကာင့္ ေမြးလာတဲ့ ကေလးေတြရဲ႕ medulla oblongata, thalamus, or hypothalamus ဆိုတဲ့ ဦးေႏွာက္ အစိတ္ အပိုင္းေတြမွာ ရွိတဲ့ အာ႐ံုေၾကာ ဆဲလ္ေတြကို ပ်က္စီးေစပါတယ္။


 *သၾကား* 

တခ်ဳိ႕ လမ္းေဘး အစားအစာ ဆိုင္ေတြက အခ်ဳိမႈန္႔ လံုးဝ မသံုးဘူးလို႔ ဆိုၾကပါလိမ့္မယ္။ တန္ဖိုးနည္း ေစ်းဆိုင္ျဖစ္တဲ့ အတြက္ အသားမႈန္႔ကိုေတာ့ သံုးစြဲျခင္းငွာ မတတ္ႏိုင္ၾကပါဘူး။ ဒီေတာ့ ေစ်းကြက္ထဲမွာ အေပါဆံုး သၾကားျဖဴျဖဴ အမႈန္႔ေတြကို သံုးေန ၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခား တိုင္းျပည္မ်ားတြင္ သၾကားကိုမူ သဘာဝ အေရာင္အတိုင္း ဝါညစ္ညစ္ သၾကားမ်ားကို စားသံုးၾကေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္မူ ဟိုက္ဒ႐ိုဟု ေခၚေသာ ဓာတုခြၽတ္ေဆး သံုး၍ ျဖဴေဖြး သၾကားမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ စားသံုး ေနၾကပါတယ္။ ထန္းလ ်က္မွာ လည္း မူလအညိဳေရာင္ ေပ်ာက္ကာ ခြၽတ္ေဆးေၾကာင့္ ျဖဴေဖြးသြားပါတယ္။ အိမ္သံုးဆားသည္ပင္လ ်ွင္ ဓာတု ခြ်တ္ေဆးသံုး၍ ျဖဴေဖြးေအာင္ လုပ္ထားၾကပါတယ္။ ထိုဓာတုခြၽတ္ေဆးမ်ားဟာ ကင္ဆာေရာဂါကို ျဖစ္ပြားေစ သျဖင့္ သဘာဝ အေရာင္ကို ေရြးခ်ယ္ စားေသာက္ၾကပါရန္ ျမန္မာႏိုင္ငံ စားသံုးသူ ကာကြယ္ေရး အသင္းက တိုက္တြန္းထားပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါ ဆိုတာ ခႏၶာကိုယ္တြင္း ေရာဂါျဖစ္တာေၾကာင့္ အေပၚယံမွာ ေရာဂါတစ္ခုခု ျဖစ္သလို ခ်က္ခ်င္း မသိႏိုင္ပါဘူး။ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို ဆန္းစစ္ရင္ အခုေခတ္ လူေတြရဲ႕ေနထိုင္ စားေသာက္မႈ ပံုစံေတြ ေျပာင္းလဲလာတာေၾကာင့္ အျဖစ္မ်ားလာရျခင္း ျဖစ္ပါေၾကာင္း စာေရးသူက အႀကံျပဳ လိုက္ရပါတယ္။ ။ 



+ျမ၀တီ+