စပ္ေဆး သံုးစြဲသူေတြထဲမွာ တစ္ႏွစ္ကို ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက ေရာဂါ အေျခအေန
ဆိုးရြားတဲ့ အေျခအေနမွာ ေဆး႐ံုုကို ေရာက္လာၾကပါတယ္။စပ္ေဆးကို
အခ်ိန္မီ တားဆီးမႈေတြ မျပဳလုပ္ရင္ သည္ထက္ အေျခအေန ဆိုးလာႏိုင္တယ္
လို႔ ဆရာဝန္ေတြက သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ လတ္တေလာမွာ တိုင္းရင္းေဆးေတြ
စပ္ေဆးေတြ ေသာက္ၿပီး ေသြးအန္တာေၾကာင့္ ခြဲစိတ္ေဆာင္ကို ေရာက္လာတဲ့
လူနာေတြ မ်ားၿပီး ေရာက္ရွိလာတဲ့ လူနာေတြကလည္း အေျခအေနဆိုးရြားမွ
ေရာက္ရွိလာၾကတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ရန္ကုန္ေဆး႐ံုသစ္ႀကီးက အေထြေထြ
ေရာဂါကု လက္ေထာက္ဆရာဝန္ေဒါက္တာသက္မွဴးေက ်ာ္က ဆိုတယ္။
သူက “အဲဒီလို ေရာက္လာတဲ့အခါက ်ရင္ လူနာရဲ႕ ေရာဂါအေျခအေနကို
ျပန္လိုက္ရတယ္၊ ျပန္လိုက္ရင္ အ႐ိုးနာဖူးတယ္၊ လက္ဆစ္ေတြ ကိုက္ဖူးတယ္၊
တကယ္ေတာ့ စစ္ေဆး လိုက္ရင္ ေလးဖက္နာ မ်ိဳး႐ိုးေတြရွိမယ္၊ ေလး ဖက္နာကို
မကုဘဲနဲ႔ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ ေအာင္ ကုေနေတာ့ အစာအိမ္အထိသြားၿပီး
ေသြးအန္မယ္”လို႔ ေျပာတယ္။ စပ္ေဆးေတြကို ႏွစ္ရွည္ေသာက္သံုးတာေတြေၾကာင့္
ပင္ကိုေရာဂါအခံရွိသူေတြမွာ ပိုမို အႏၱရာယ္မ်ားပါတယ္။ ေရာဂါလကၡဏာ
ဆိုးရြားမွသာ ေဆး႐ံုကို ေရာက္ရွိလာၾကတာဟာ အသက္အႏၱရာယ္ကို
ထိခိုက္ႏိုင္တယ္လို႔ ဆရာ ဝန္ေတြက ဆိုပါတယ္။အေထြေထြေရာဂါကု
သမားေတာ္ ေဒါက္တာစိုးမင္းက “စပ္ေဆးေတြဆီကို သြားၾကတယ္၊ ေရာဂါရင့္
လာေတာ့ ရပ္ကြက္က ဆရာဝန္ေတြကလဲ မကိုင္ေတာ့ဘူး၊
ေဆး႐ုုံေတြ လႊဲတယ္၊ အဲဒါေၾကာင့္ ေဆး႐ံုမွာ လူနာေတြ
ပံုလာတာ ျဖစ္တယ္”လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဆရာဝန္ေပးတဲ့ ေဆးအညႊန္းေတြ ၾကည့္ ၿပီး
ေဆးေတြ ေပးတယ္၊ ဒါ့အျပင္ လူနာျဖစ္တာ ကို ေမးၿပီး ေဆးေတြ ေပးတယ္၊
အဲသည္ကေန အစာအိမ္ေပါက္မယ္။ ေက ်ာက္ကပ္ပ်က္စီး မယ္။ သူ႕ရဲ႕
အဆစ္အျမစ္ကိုက္ေရာဂါေတြ ပို ဆိုးလာမယ္။ ၾကာလာတဲ့အခါက ်ေတာ့
တျဖည္းျဖည္းစားရင္းစားရင္းနဲ႔ အေျခအေနဆိုး လာၿပီး ေဆး႐ံုကို ေရာက္လာ
ၾကတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေဒါက္တာစိုးမင္းက ရွင္းျပပါတယ္။ စပ္ေဆးေၾကာင့္
ျပည္သူလူထု အႏၱရာယ္ မျဖစ္ေအာင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအစားအေသာက္ႏွင့္
ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရးဦးစီးဌာန၊ အေကာက္အခြန္ ဦးစီးဌာန၊ စီးပြားေရးႏွင့္
ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ ေရး ဝန္ႀကီးဌာနေတြနဲ႔ တျခားသက္ဆိုင္ရာ ဌာနဆိုင္ရာ
ေတြကလည္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနၾကပါတယ္။
ရန္ကုန္တိုင္းဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးၿဖိဳးမင္းသိန္းကလည္း ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလက
စတင္ၿပီး ေဆးဝါးအတုေတြစံႏႈန္းမညီေဆးေတြ ေဈးကြက္အတြင္း ေရာင္းခ်ေန
သူေတြကို အစိုးရအေနနဲ႔ ဥပေဒနဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ ကိုင္တြယ္မယ္လို႔
ဇူလိုင္လ ၃၁ ရက္ေန႔က ျပဳလုပ္တဲ့ အခမ္းအနားမွာ ေျပာၾကားပါတယ္။
စပ္ေဆးေတြကို ေသာက္သံုးသူအမ်ားစုမွာ ေအာက္ေျခလူတန္းစားေတြ
ျဖစ္ပါတယ္။
*ဘာေၾကာင့္ ေသာက္သလဲ*
စပ္ေဆးေတြကို ေသာက္သံုးသူ အမ်ားစု မွာ ေအာက္ေျခလူတန္းစားေတြျဖစ္ၿပီး
စပ္ေဆးေသာက္ရတာဟာ လက္ရွိ ျဖစ္ေနတဲ့ ေရာဂါ ခ်က္ခ်င္းေပ်ာက္ကင္းတဲ့
အတြက္ ေသာက္သံုးၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေအာက္ေျခလူတန္းစားေတြမွာ စီးပြားေရး အေျခအေန၊ ေဆးခန္းသြားဖို႔
အခ်ိန္မေပးႏိုင္တာေတြ၊ အဲသည့္ စပ္ေဆးေတြမွာပါတဲ့ အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆးႏ
ႏွစ္မ်ိဳးေလာက္ဟာ ေကာင္းသေယာင္ ေယာင္ရွိတဲ့ အတြက္ ေသာက္ သံုးေနၾကတာ
ျဖစ္တယ္လို႔ သဃၤန္းကြ်န္းစံျပ ေဆး႐ံုက ဆရာဝန္တစ္ဦးက ေျပာပါတယ္။
“ေက ်ာက္ကပ္ကို ထိတာ မ်ားတယ္၊ စပ္ ေဆးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဆး႐ံုကို ေရာက္တာ
ေက ်ာက္ကပ္နဲ႔ ေရာက္တာမ်ားတယ္၊ ဒါကေတာ့ စားဝတ္ေနေရးနဲ႔လဲ ဆိုင္တယ္”
လို႔ ဆိုပါ တယ္။ စပ္ေဆးေတြမွာ ပါဝင္တဲ့ အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆးဆိုတာေတြက
ဆရာဝန္ေတြ ညႊန္ၾကားမွသာ ေသာက္သင့္တဲ့
ေဆးေတြ ျဖစ္ တယ္။ ရွစ္နာရီျခား ေသာက္ရတာေတြ ၊ အစာနဲ႔မွ ေသာက္ရတာစတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြရွိပါတယ္။ ေျမာက္ဥကၠလာပေဆး႐ံုမွာ ေဆး႐ံုတက္
ေနတဲ့ ေဒၚခင္မာျမင့္က “စပ္ေဆးက ဆရာဝန္ ညႊန္တဲ့ ေဆးထက္ ေပ်ာက္တာ
ျမန္တယ္၊ လမ္းထိပ္က ေဆးဆိုင္မွာ သူမ်ားညႊန္လို႔ ေသာက္ တာ၊ ကိုယ္
ဘာေရာဂါျဖစ္ေနမွန္းလဲ မသိဘူး၊ ေဆး႐ ံုကို ေရွာ့နဲ႔ ေရာက္တာ၊ ဆီးခ်ိဳရွိတာလဲ
မသိဘူး၊ စပ္ေဆးေသာက္ သက္သာေတာ့ ဒီအတိုင္း ေနလာတာ သံုးႏွစ္ရွိၿပီ၊
ေဆး႐ံုေရာက္ေတာ့ ဆရာဝန္ေျပာျပမွပဲ စပ္ေဆးအေၾကာင္း သိေတာ့တယ္”
လို႔ ေျပာပါတယ္။ ေဒၚခင္မာျမင့္မွာ သံုးရက္ျခားတစ္ခါ စပ္ေဆးကို
ေသာက္ေလ့ရွိတယ္။ ေရာဂါ သက္သာေနတဲ့အတြက္ အရင္က ျပတဲ့
ဆရာဝန္ဆီ ေတာင္ မျပေတာ့ဘဲ စပ္ေဆးကိုသာ အေလး ထားၿပီး ေသာက္ေန
တာလို႔ ဆိုပါတယ္။ ေဒၚခင္မာျမင့္နည္းတူ စပ္ေဆးေၾကာင့္ မူ လေရာဂါလက္ခံ
ရွိသူေတြဟာ အေျခအေနပိုမို ဆိုးရြားၿပီးမွသာ ေဆး႐ံုကို ေရာက္ၾကပါတယ္။
ဟသၤာတ ၿမိဳ႕ စစ္ကုန္းေက ်းရြာမွာေနတဲ့ ဦးလွႀကိဳင္က “က ်ြန္ေတာ္တို႔က
ၿမိဳ႕နဲ႔အလွမ္း နည္းနည္းေဝးတယ္၊ အဲဒါဖ်ားနာရင္ရြာက ေဈးဆိုင္မွာေရာင္းတဲ့
စပ္ေဆးပဲ အလြယ္တကူ ဝယ္ေသာက္ရတယ္၊ အျမန္သက္သာတယ္၊
က ်ြန္ ေတာ္တို႔က လယ္သမားဆိုေတာ့ အျမန္သက္ သာမွ ျဖစ္မွာ၊ အဲဒီအတြက္
အျမန္ေပ်ာက္တဲ့ ဟာကို ဝယ္ေသာက္ရတာ”လို႔ ေျပာပါတယ္။ စပ္ေဆးကို
ျပည္နယ္တိုင္းၿမိဳ႕နယ္တိုင္းရဲ႕ ရပ္ကြက္အတြင္းက ေဆးဆိုင္ေတြ၊ ကြမ္းယာဆိုင္၊
ရြာေတြက ေဈးဆိုင္ေတြမွာေတာင္ အလြယ္တကူ ဝယ္ယူႏိုင္ၾကပါတယ္။ အဲသည္လို
ဝယ္ယူႏိုင္တဲ့အတြက္ ျပည္သူ လူထုရဲ႕လက္ထဲကို အလြယ္တ ကူ ေရာက္ရွိ ေနတာ
ျဖစ္ပါတယ္။
*ေနရာတိုင္းမွာ*
လမ္းတိုင္း ေနရာတိုင္း ၿမိဳ႕နယ္တိုင္း မွာ စပ္ေဆးေတြကို ေတြ႕ရၿပီး
ျပည္နယ္တစ္ခုကို စစ္ေဆးတိုင္းမွာ လိုင္စင္မရွိဘဲ ေရာင္းေနတဲ့
ေဆးဆိုင္ေတြ၊ မွတ္ပံုတင္မဲ့ ေဆးဝါးေတြကို ေတြ႕ရွိခဲ့တယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ
အစားအေသာက္ ႏွင့္ ေဆးဝါး ကြပ္ကဲေရးဦးစီးဌာန မွ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္
ေဒါက္တာသန္းထြဋ္က ကန္ေတာ္ႀကီးပဲေလ့ဟိုတယ္မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ အလုပ္႐ံု
ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ဇူလိုင္ ၃၁ ရက္ေန႔က ေျပာ ပါတယ္။ ေဒါက္တာသန္းထြဋ္က
“စပ္ေဆးေတြကို ဖမ္းလို႔မိလို႔ စစ္ေဆးၿပီဆိုရင္ ရြာကမွာ လို႔ဆိုၿပီး
ခဏခဏေတြ႕ရပါတယ္၊ လတ္တေလာမွာ သက္သာသြားတယ္၊ ေဆးခန္းသြား
မျပရဘူး၊ ေနာင္ခါလာမွ ေနာင္ခါ ေဈးဆိုၿပီး ေရာင္းတဲ့သူ ကလဲ ျမတ္၊
ရက္လြန္ေဆးေတြ၊ အခ်ိဳ႕ေသာ တရားမဝင္ ေဆးေတြက အဲဒီဘက္ကို လွည့္
ေက ်းရြာအေရာက္ ပညာေပးေရးကိစၥေတြပါ စၿပီးေတာ့ လုပ္ေဆာင္သြားရမယ္”
လို႔ ေျပာပါတယ္။ စပ္ေဆးအႏၱရာယ္ကို အမ်ားဆံုးခံရ သူေတြမွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕
ဆင္ေျခဖုန္းရပ္ကြက္က ျပည္သူေတြနဲ႔ ၿမိဳ႕နဲ႔ အလွမ္းေဝးတဲ့ ေက ်းရြာေတြက
ျပည္သူေတြ အမ်ားဆံုးခံစားေနၾကရပါတယ္။ နယ္ေတြမွာ ေဆးဆိုင္ဖြင့္သူေတြ
ဟာ ေဆး ဝါးကြ်မ္းက ်င္လက္မွတ္နဲ႔ ဖြင့္ထားတဲ့ ေဆးဆိုင္ေတြရွိသလို မိဘဘိုးဘြား
အစဥ္အဆက္ လုပ္ကိုင္လာေနတာေတြလည္း ရွိၾကပါတယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ
ေရာင္းခ်ေနတဲ့ ႏိုင္ငံ ျခား ေဆးဆိုင္ေတြဟာ အလြယ္တကူ ဝယ္ယူႏိုင္ၿပီး
ဘာအေထာက္အထားမွ ျပစရာမလိုဘဲ ေရာင္း ခ်ေနတာေတြကလည္း
စပ္ေဆးေရာင္းတဲ့သူေတြရဲ႕ အခြင့္အလမ္းတစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျမာက္ဥကၠလာ
မွာ ေဆးဆိုင္ဖြင့္ထားတဲ့ ေဒၚအမရာက “က ်ြန္မက ေဆးဝါး က ်ြမ္းက ်င္လက္မွတ္ရွိတယ္၊
အဲဒီအတြက္ လာဝယ္ရင္စပ္ေပးတယ္၊ သူတို႔ ဘာျဖစ္ လဲေမးတယ္၊ ၿပီး ေတာ့
အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္တဲ့ေဆး၊ ႏွာမြန္ရင္ လဲ ႏွာ မြန္ေပ်ာက္ေဆး စပ္ေပးတယ္၊
လာဝယ္တဲ့ လူကိုေမးတယ္၊ မတည့္တဲ့ေဆးရွိလား လို႔ ေတာ့ ေမးရတာေပါ့”လို႔
ေျပာပါတယ္။ စပ္ေဆးကို မိုးရာသီမွာ ပိုမိုေရာင္း ခ်ရၿပီး တစ္ခြက္ကို ပ်မ္းမွ်
က ်ပ္ ၁၀ဝ ႏႈန္းနဲ႔ ေရာင္းခ် တာလို႔ ေဒၚအမရာက ေျပာပါတယ္။ အေျခခံ
လူတန္းစားေတြအတြက္ လမ္းေဘးကြမ္းယာဆိုင္ေတြနဲ႔ ေဆးဆိုင္ေတြမွာ
ဝယ္ေသာက္ရင္းနဲ႔ စပ္ေဆးယဥ္ေက ်းမႈက ျဖစ္ လာတာလို႔ ေဒါက္တာစိုးမင္းက
ေျပာပါတယ္။ သူက ‘စပ္ေဆးတရားခံကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ေဈးႏႈန္းႀကီးျမင့္မႈပဲ၊
ဘယ္လိုျမင္လဲဆိုရင္ သင့္တင့္ေလ ်ွာက္ပတ္တဲ့ စမ္းသပ္ခရယ္၊ အခန္းငွားခ
စရိတ္ေတြရယ္၊ မရွိမျဖစ္ေဆးေတြက ေဈးႏႈန္းႀကီးျမင့္တာ အဲဒါေတြကို
အေၾကာင္း ျပဳၿပီး ဆရာဝန္ေတြကို ျပရတဲ့စရိတ္ေတြက မ်ားတယ္” လို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။ ဆရာဝန္မဟုတ္တဲ့သူေတြကို ေဆးမညႊန္းရဆိုၿပီး ညႊန္ၾကားခ်က္ထုတ္ၿပီး ဥပေဒအရ
အေရးယူသင့္တယ္လို႔ ျမင္ တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ‘ၿပီးမွ ေထာင္ဒဏ္နဲ႔လုပ္၊ ေနာက္ဆံုး မွ
ဥပေဒက လိုက္ရမယ္၊ ပထမဆံုး ျပည္သူေတြ အဆင္ေျပေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရမယ္၊
လုပ္ေပးလို႔ အဆင္ေျပမွ ဒီစပ္ေဆး ကို ေရာင္းေသးလား၊ ေရာင္းတဲ့ လူေရာ
ဝယ္ေသာက္ရင္ ဝယ္ ေသာက္တဲ့လူေရာ အေရးယူသင့္တယ္” လို႔ ေဒါက္တာစိုးမင္း
က ဆိုပါတယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ေဆးခန္းဖြင့္မယ္ဆိုရင္ တစ္ လကို က ်ပ္ ၄၅၀,ဝ၀ဝ
ေလာက္ရွိၿပီး ဆရာဝန္ေတြအေနနဲ႔ တစ္ႏွစ္ေလာက္ပဲ ဖြင့္ႏိုင္ၿပီး ေနာက္ႏွစ္က ်ရင္
အခန္းဖိုးေတာင္မေက ်ဘဲ ပိတ္လိုက္ရတဲ့အေျခအ ေနရွိတယ္လို႔ ဆိုၾက ပါတယ္။
အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္တဲ့ေဆး၊ ႏွာမြန္ရင္လဲ ႏွာမြန္ေပ်ာက္ေဆး စပ္ေပးတယ္၊
လာဝယ္တဲ့လူကို မတည့္တဲ့ေဆးရွိလားလို႔ေတာ့ ေမးရတာေပါ့။
*ဆိုးက ်ဳိးမ်ား*
စပ္ေဆးေသာက္သံုးတဲ့အတြက္ အမ်ားဆံုးျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ေရာဂါေတြမွာ
ေက ်ာက္ကပ္ပ်က္စီးတာ၊ အစာအိမ္ေပါက္တာ၊ အ႐ိုးပြတာေတြ၊
ေဖာေရာင္တာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ေဈးကြက္အတြင္း
ေရာင္းခ်ေနတဲ့ တရား ဝင္မွတ္ပံုတင္မရွိတဲ့ေဆးေတြကို ပညာေပး ကာလ
အျဖစ္ လုပ္ေဆာင္ေနတာ ႏွစ္ႏွစ္ရွိၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ ေဆးဝါးဥပေဒနဲ႔ အေရးယူ
ထားတာေတြလည္း ရွိ တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာ ေဆးဝါးအတု
ေရာင္းခ်တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဥပေဒအရ ႐ံုးတင္ တရား စြဲေပးတဲ့အမႈေပါင္း
၉၉ မႈရွိပါတယ္။ အဲဒါဟာ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ ႐ံုးတင္တရားစြဲျခင္း
ထက္ ႏွစ္ဆမ်ားေန တယ္လို႔ ေလ့လာ ေတြ႕ရွိရတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလမွ ဇူလိုင္လအထိ ႐ံုးတင္တရားစြဲမႈ ၂၅ မႈရွိခဲ့တယ္လို႔လည္း
အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲက သိရပါတယ္။ ေဆးဝါးအတုေတြနဲ႔ စံႏႈန္းမညီတဲ့ ေဆးေတြ
ရက္လြန္ေဆးေတြကို အေရး ယူမႈ အပိုင္းက ႏွစ္ပိုင္းရွိပါတယ္။ တစ္ပိုင္းကေတာ့
ပစၥည္းေတြ ေတြ႕တာနဲ႔ သိမ္းကာ ခံဝန္ထိုးခိုင္းမွာ ျဖစ္ ၿပီး အနည္းဆံုး ေျခာက္လ ၊
တစ္ႏွစ္၊ ႏွစ္ႏွစ္ဆို ၿပီး ပိတ္မွာ ျဖစ္ပါ တယ္။ ‘ပိုးသတ္ေဆးဆို ေလးမ်ိဳးေလာက္
ေပးလိုက္ရင္ စစ္စရာမလိုဘူးေလဗ်ာ၊ ေလးမ်ိဳးနဲ႔တင္ပိုးေတြကအကုန္ေသကုန္ၿပီ၊
အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆးဆိုရင္လဲ သံုးမ်ိဳးေလသံုးႀကိမ္ေသာက္ရမယ့္ဟာကို
တစ္ႀကိမ္တည္းေသာက္ေတာ့ ေဆးမထိုး တဲ့ ဇာတ္လမ္းေတြပါ ျဖစ္လာ တယ္၊
ေဆးကို ေသာက္ရမယ့္ပမာဏကို မွန္မွန္ကန္ ကန္မေသာက္တာေတြက
ေနာက္ပိုင္း႐ႈပ္လာတယ္၊ ေရာဂါဆိုးရြားၿပီး ေဆး႐ံုေရာက္လာၾကတယ္” လို႔
သဃၤန္းက ်ြန္း စံ ျပေဆး႐ံုက ဆရာဝန္တစ္ဦးက ဆိုပါတယ္။
+မို႔မို႔သႏ ၱာ+
Credit: kumudra journal
စပ္ေဆး သံုးစြဲသူေတြထဲမွာ တစ္ႏွစ္ကို ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက ေရာဂါ အေျခအေန
ဆိုးရြားတဲ့ အေျခအေနမွာ ေဆး႐ံုုကို ေရာက္လာၾကပါတယ္။စပ္ေဆးကို
အခ်ိန္မီ တားဆီးမႈေတြ မျပဳလုပ္ရင္ သည္ထက္ အေျခအေန ဆိုးလာႏိုင္တယ္
လို႔ ဆရာဝန္ေတြက သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ လတ္တေလာမွာ တိုင္းရင္းေဆးေတြ
စပ္ေဆးေတြ ေသာက္ၿပီး ေသြးအန္တာေၾကာင့္ ခြဲစိတ္ေဆာင္ကို ေရာက္လာတဲ့
လူနာေတြ မ်ားၿပီး ေရာက္ရွိလာတဲ့ လူနာေတြကလည္း အေျခအေနဆိုးရြားမွ
ေရာက္ရွိလာၾကတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ရန္ကုန္ေဆး႐ံုသစ္ႀကီးက အေထြေထြ
ေရာဂါကု လက္ေထာက္ဆရာဝန္ေဒါက္တာသက္မွဴးေက ်ာ္က ဆိုတယ္။
သူက “အဲဒီလို ေရာက္လာတဲ့အခါက ်ရင္ လူနာရဲ႕ ေရာဂါအေျခအေနကို
ျပန္လိုက္ရတယ္၊ ျပန္လိုက္ရင္ အ႐ိုးနာဖူးတယ္၊ လက္ဆစ္ေတြ ကိုက္ဖူးတယ္၊
တကယ္ေတာ့ စစ္ေဆး လိုက္ရင္ ေလးဖက္နာ မ်ိဳး႐ိုးေတြရွိမယ္၊ ေလး ဖက္နာကို
မကုဘဲနဲ႔ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ ေအာင္ ကုေနေတာ့ အစာအိမ္အထိသြားၿပီး
ေသြးအန္မယ္”လို႔ ေျပာတယ္။ စပ္ေဆးေတြကို ႏွစ္ရွည္ေသာက္သံုးတာေတြေၾကာင့္
ပင္ကိုေရာဂါအခံရွိသူေတြမွာ ပိုမို အႏၱရာယ္မ်ားပါတယ္။ ေရာဂါလကၡဏာ
ဆိုးရြားမွသာ ေဆး႐ံုကို ေရာက္ရွိလာၾကတာဟာ အသက္အႏၱရာယ္ကို
ထိခိုက္ႏိုင္တယ္လို႔ ဆရာ ဝန္ေတြက ဆိုပါတယ္။အေထြေထြေရာဂါကု
သမားေတာ္ ေဒါက္တာစိုးမင္းက “စပ္ေဆးေတြဆီကို သြားၾကတယ္၊ ေရာဂါရင့္
လာေတာ့ ရပ္ကြက္က ဆရာဝန္ေတြကလဲ မကိုင္ေတာ့ဘူး၊
ေဆး႐ုုံေတြ လႊဲတယ္၊ အဲဒါေၾကာင့္ ေဆး႐ံုမွာ လူနာေတြ
ပံုလာတာ ျဖစ္တယ္”လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဆရာဝန္ေပးတဲ့ ေဆးအညႊန္းေတြ ၾကည့္ ၿပီး
ေဆးေတြ ေပးတယ္၊ ဒါ့အျပင္ လူနာျဖစ္တာ ကို ေမးၿပီး ေဆးေတြ ေပးတယ္၊
အဲသည္ကေန အစာအိမ္ေပါက္မယ္။ ေက ်ာက္ကပ္ပ်က္စီး မယ္။ သူ႕ရဲ႕
အဆစ္အျမစ္ကိုက္ေရာဂါေတြ ပို ဆိုးလာမယ္။ ၾကာလာတဲ့အခါက ်ေတာ့
တျဖည္းျဖည္းစားရင္းစားရင္းနဲ႔ အေျခအေနဆိုး လာၿပီး ေဆး႐ံုကို ေရာက္လာ
ၾကတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေဒါက္တာစိုးမင္းက ရွင္းျပပါတယ္။ စပ္ေဆးေၾကာင့္
ျပည္သူလူထု အႏၱရာယ္ မျဖစ္ေအာင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအစားအေသာက္ႏွင့္
ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရးဦးစီးဌာန၊ အေကာက္အခြန္ ဦးစီးဌာန၊ စီးပြားေရးႏွင့္
ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ ေရး ဝန္ႀကီးဌာနေတြနဲ႔ တျခားသက္ဆိုင္ရာ ဌာနဆိုင္ရာ
ေတြကလည္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနၾကပါတယ္။
ရန္ကုန္တိုင္းဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးၿဖိဳးမင္းသိန္းကလည္း ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလက
စတင္ၿပီး ေဆးဝါးအတုေတြစံႏႈန္းမညီေဆးေတြ ေဈးကြက္အတြင္း ေရာင္းခ်ေန
သူေတြကို အစိုးရအေနနဲ႔ ဥပေဒနဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ ကိုင္တြယ္မယ္လို႔
ဇူလိုင္လ ၃၁ ရက္ေန႔က ျပဳလုပ္တဲ့ အခမ္းအနားမွာ ေျပာၾကားပါတယ္။
စပ္ေဆးေတြကို ေသာက္သံုးသူအမ်ားစုမွာ ေအာက္ေျခလူတန္းစားေတြ
ျဖစ္ပါတယ္။
*ဘာေၾကာင့္ ေသာက္သလဲ*
စပ္ေဆးေတြကို ေသာက္သံုးသူ အမ်ားစု မွာ ေအာက္ေျခလူတန္းစားေတြျဖစ္ၿပီး
စပ္ေဆးေသာက္ရတာဟာ လက္ရွိ ျဖစ္ေနတဲ့ ေရာဂါ ခ်က္ခ်င္းေပ်ာက္ကင္းတဲ့
အတြက္ ေသာက္သံုးၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေအာက္ေျခလူတန္းစားေတြမွာ စီးပြားေရး အေျခအေန၊ ေဆးခန္းသြားဖို႔
အခ်ိန္မေပးႏိုင္တာေတြ၊ အဲသည့္ စပ္ေဆးေတြမွာပါတဲ့ အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆးႏ
ႏွစ္မ်ိဳးေလာက္ဟာ ေကာင္းသေယာင္ ေယာင္ရွိတဲ့ အတြက္ ေသာက္ သံုးေနၾကတာ
ျဖစ္တယ္လို႔ သဃၤန္းကြ်န္းစံျပ ေဆး႐ံုက ဆရာဝန္တစ္ဦးက ေျပာပါတယ္။
“ေက ်ာက္ကပ္ကို ထိတာ မ်ားတယ္၊ စပ္ ေဆးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဆး႐ံုကို ေရာက္တာ
ေက ်ာက္ကပ္နဲ႔ ေရာက္တာမ်ားတယ္၊ ဒါကေတာ့ စားဝတ္ေနေရးနဲ႔လဲ ဆိုင္တယ္”
လို႔ ဆိုပါ တယ္။ စပ္ေဆးေတြမွာ ပါဝင္တဲ့ အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆးဆိုတာေတြက
ဆရာဝန္ေတြ ညႊန္ၾကားမွသာ ေသာက္သင့္တဲ့
ေဆးေတြ ျဖစ္ တယ္။ ရွစ္နာရီျခား ေသာက္ရတာေတြ ၊ အစာနဲ႔မွ ေသာက္ရတာစတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြရွိပါတယ္။ ေျမာက္ဥကၠလာပေဆး႐ံုမွာ ေဆး႐ံုတက္
ေနတဲ့ ေဒၚခင္မာျမင့္က “စပ္ေဆးက ဆရာဝန္ ညႊန္တဲ့ ေဆးထက္ ေပ်ာက္တာ
ျမန္တယ္၊ လမ္းထိပ္က ေဆးဆိုင္မွာ သူမ်ားညႊန္လို႔ ေသာက္ တာ၊ ကိုယ္
ဘာေရာဂါျဖစ္ေနမွန္းလဲ မသိဘူး၊ ေဆး႐ ံုကို ေရွာ့နဲ႔ ေရာက္တာ၊ ဆီးခ်ိဳရွိတာလဲ
မသိဘူး၊ စပ္ေဆးေသာက္ သက္သာေတာ့ ဒီအတိုင္း ေနလာတာ သံုးႏွစ္ရွိၿပီ၊
ေဆး႐ံုေရာက္ေတာ့ ဆရာဝန္ေျပာျပမွပဲ စပ္ေဆးအေၾကာင္း သိေတာ့တယ္”
လို႔ ေျပာပါတယ္။ ေဒၚခင္မာျမင့္မွာ သံုးရက္ျခားတစ္ခါ စပ္ေဆးကို
ေသာက္ေလ့ရွိတယ္။ ေရာဂါ သက္သာေနတဲ့အတြက္ အရင္က ျပတဲ့
ဆရာဝန္ဆီ ေတာင္ မျပေတာ့ဘဲ စပ္ေဆးကိုသာ အေလး ထားၿပီး ေသာက္ေန
တာလို႔ ဆိုပါတယ္။ ေဒၚခင္မာျမင့္နည္းတူ စပ္ေဆးေၾကာင့္ မူ လေရာဂါလက္ခံ
ရွိသူေတြဟာ အေျခအေနပိုမို ဆိုးရြားၿပီးမွသာ ေဆး႐ံုကို ေရာက္ၾကပါတယ္။
ဟသၤာတ ၿမိဳ႕ စစ္ကုန္းေက ်းရြာမွာေနတဲ့ ဦးလွႀကိဳင္က “က ်ြန္ေတာ္တို႔က
ၿမိဳ႕နဲ႔အလွမ္း နည္းနည္းေဝးတယ္၊ အဲဒါဖ်ားနာရင္ရြာက ေဈးဆိုင္မွာေရာင္းတဲ့
စပ္ေဆးပဲ အလြယ္တကူ ဝယ္ေသာက္ရတယ္၊ အျမန္သက္သာတယ္၊
က ်ြန္ ေတာ္တို႔က လယ္သမားဆိုေတာ့ အျမန္သက္ သာမွ ျဖစ္မွာ၊ အဲဒီအတြက္
အျမန္ေပ်ာက္တဲ့ ဟာကို ဝယ္ေသာက္ရတာ”လို႔ ေျပာပါတယ္။ စပ္ေဆးကို
ျပည္နယ္တိုင္းၿမိဳ႕နယ္တိုင္းရဲ႕ ရပ္ကြက္အတြင္းက ေဆးဆိုင္ေတြ၊ ကြမ္းယာဆိုင္၊
ရြာေတြက ေဈးဆိုင္ေတြမွာေတာင္ အလြယ္တကူ ဝယ္ယူႏိုင္ၾကပါတယ္။ အဲသည္လို
ဝယ္ယူႏိုင္တဲ့အတြက္ ျပည္သူ လူထုရဲ႕လက္ထဲကို အလြယ္တ ကူ ေရာက္ရွိ ေနတာ
ျဖစ္ပါတယ္။
*ေနရာတိုင္းမွာ*
လမ္းတိုင္း ေနရာတိုင္း ၿမိဳ႕နယ္တိုင္း မွာ စပ္ေဆးေတြကို ေတြ႕ရၿပီး
ျပည္နယ္တစ္ခုကို စစ္ေဆးတိုင္းမွာ လိုင္စင္မရွိဘဲ ေရာင္းေနတဲ့
ေဆးဆိုင္ေတြ၊ မွတ္ပံုတင္မဲ့ ေဆးဝါးေတြကို ေတြ႕ရွိခဲ့တယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ
အစားအေသာက္ ႏွင့္ ေဆးဝါး ကြပ္ကဲေရးဦးစီးဌာန မွ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္
ေဒါက္တာသန္းထြဋ္က ကန္ေတာ္ႀကီးပဲေလ့ဟိုတယ္မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ အလုပ္႐ံု
ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ဇူလိုင္ ၃၁ ရက္ေန႔က ေျပာ ပါတယ္။ ေဒါက္တာသန္းထြဋ္က
“စပ္ေဆးေတြကို ဖမ္းလို႔မိလို႔ စစ္ေဆးၿပီဆိုရင္ ရြာကမွာ လို႔ဆိုၿပီး
ခဏခဏေတြ႕ရပါတယ္၊ လတ္တေလာမွာ သက္သာသြားတယ္၊ ေဆးခန္းသြား
မျပရဘူး၊ ေနာင္ခါလာမွ ေနာင္ခါ ေဈးဆိုၿပီး ေရာင္းတဲ့သူ ကလဲ ျမတ္၊
ရက္လြန္ေဆးေတြ၊ အခ်ိဳ႕ေသာ တရားမဝင္ ေဆးေတြက အဲဒီဘက္ကို လွည့္
ေက ်းရြာအေရာက္ ပညာေပးေရးကိစၥေတြပါ စၿပီးေတာ့ လုပ္ေဆာင္သြားရမယ္”
လို႔ ေျပာပါတယ္။ စပ္ေဆးအႏၱရာယ္ကို အမ်ားဆံုးခံရ သူေတြမွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕
ဆင္ေျခဖုန္းရပ္ကြက္က ျပည္သူေတြနဲ႔ ၿမိဳ႕နဲ႔ အလွမ္းေဝးတဲ့ ေက ်းရြာေတြက
ျပည္သူေတြ အမ်ားဆံုးခံစားေနၾကရပါတယ္။ နယ္ေတြမွာ ေဆးဆိုင္ဖြင့္သူေတြ
ဟာ ေဆး ဝါးကြ်မ္းက ်င္လက္မွတ္နဲ႔ ဖြင့္ထားတဲ့ ေဆးဆိုင္ေတြရွိသလို မိဘဘိုးဘြား
အစဥ္အဆက္ လုပ္ကိုင္လာေနတာေတြလည္း ရွိၾကပါတယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ
ေရာင္းခ်ေနတဲ့ ႏိုင္ငံ ျခား ေဆးဆိုင္ေတြဟာ အလြယ္တကူ ဝယ္ယူႏိုင္ၿပီး
ဘာအေထာက္အထားမွ ျပစရာမလိုဘဲ ေရာင္း ခ်ေနတာေတြကလည္း
စပ္ေဆးေရာင္းတဲ့သူေတြရဲ႕ အခြင့္အလမ္းတစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျမာက္ဥကၠလာ
မွာ ေဆးဆိုင္ဖြင့္ထားတဲ့ ေဒၚအမရာက “က ်ြန္မက ေဆးဝါး က ်ြမ္းက ်င္လက္မွတ္ရွိတယ္၊
အဲဒီအတြက္ လာဝယ္ရင္စပ္ေပးတယ္၊ သူတို႔ ဘာျဖစ္ လဲေမးတယ္၊ ၿပီး ေတာ့
အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္တဲ့ေဆး၊ ႏွာမြန္ရင္ လဲ ႏွာ မြန္ေပ်ာက္ေဆး စပ္ေပးတယ္၊
လာဝယ္တဲ့ လူကိုေမးတယ္၊ မတည့္တဲ့ေဆးရွိလား လို႔ ေတာ့ ေမးရတာေပါ့”လို႔
ေျပာပါတယ္။ စပ္ေဆးကို မိုးရာသီမွာ ပိုမိုေရာင္း ခ်ရၿပီး တစ္ခြက္ကို ပ်မ္းမွ်
က ်ပ္ ၁၀ဝ ႏႈန္းနဲ႔ ေရာင္းခ် တာလို႔ ေဒၚအမရာက ေျပာပါတယ္။ အေျခခံ
လူတန္းစားေတြအတြက္ လမ္းေဘးကြမ္းယာဆိုင္ေတြနဲ႔ ေဆးဆိုင္ေတြမွာ
ဝယ္ေသာက္ရင္းနဲ႔ စပ္ေဆးယဥ္ေက ်းမႈက ျဖစ္ လာတာလို႔ ေဒါက္တာစိုးမင္းက
ေျပာပါတယ္။ သူက ‘စပ္ေဆးတရားခံကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ေဈးႏႈန္းႀကီးျမင့္မႈပဲ၊
ဘယ္လိုျမင္လဲဆိုရင္ သင့္တင့္ေလ ်ွာက္ပတ္တဲ့ စမ္းသပ္ခရယ္၊ အခန္းငွားခ
စရိတ္ေတြရယ္၊ မရွိမျဖစ္ေဆးေတြက ေဈးႏႈန္းႀကီးျမင့္တာ အဲဒါေတြကို
အေၾကာင္း ျပဳၿပီး ဆရာဝန္ေတြကို ျပရတဲ့စရိတ္ေတြက မ်ားတယ္” လို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။ ဆရာဝန္မဟုတ္တဲ့သူေတြကို ေဆးမညႊန္းရဆိုၿပီး ညႊန္ၾကားခ်က္ထုတ္ၿပီး ဥပေဒအရ
အေရးယူသင့္တယ္လို႔ ျမင္ တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ‘ၿပီးမွ ေထာင္ဒဏ္နဲ႔လုပ္၊ ေနာက္ဆံုး မွ
ဥပေဒက လိုက္ရမယ္၊ ပထမဆံုး ျပည္သူေတြ အဆင္ေျပေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရမယ္၊
လုပ္ေပးလို႔ အဆင္ေျပမွ ဒီစပ္ေဆး ကို ေရာင္းေသးလား၊ ေရာင္းတဲ့ လူေရာ
ဝယ္ေသာက္ရင္ ဝယ္ ေသာက္တဲ့လူေရာ အေရးယူသင့္တယ္” လို႔ ေဒါက္တာစိုးမင္း
က ဆိုပါတယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ေဆးခန္းဖြင့္မယ္ဆိုရင္ တစ္ လကို က ်ပ္ ၄၅၀,ဝ၀ဝ
ေလာက္ရွိၿပီး ဆရာဝန္ေတြအေနနဲ႔ တစ္ႏွစ္ေလာက္ပဲ ဖြင့္ႏိုင္ၿပီး ေနာက္ႏွစ္က ်ရင္
အခန္းဖိုးေတာင္မေက ်ဘဲ ပိတ္လိုက္ရတဲ့အေျခအ ေနရွိတယ္လို႔ ဆိုၾက ပါတယ္။
အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္တဲ့ေဆး၊ ႏွာမြန္ရင္လဲ ႏွာမြန္ေပ်ာက္ေဆး စပ္ေပးတယ္၊
လာဝယ္တဲ့လူကို မတည့္တဲ့ေဆးရွိလားလို႔ေတာ့ ေမးရတာေပါ့။
*ဆိုးက ်ဳိးမ်ား*
စပ္ေဆးေသာက္သံုးတဲ့အတြက္ အမ်ားဆံုးျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ေရာဂါေတြမွာ
ေက ်ာက္ကပ္ပ်က္စီးတာ၊ အစာအိမ္ေပါက္တာ၊ အ႐ိုးပြတာေတြ၊
ေဖာေရာင္တာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ေဈးကြက္အတြင္း
ေရာင္းခ်ေနတဲ့ တရား ဝင္မွတ္ပံုတင္မရွိတဲ့ေဆးေတြကို ပညာေပး ကာလ
အျဖစ္ လုပ္ေဆာင္ေနတာ ႏွစ္ႏွစ္ရွိၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ ေဆးဝါးဥပေဒနဲ႔ အေရးယူ
ထားတာေတြလည္း ရွိ တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာ ေဆးဝါးအတု
ေရာင္းခ်တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဥပေဒအရ ႐ံုးတင္ တရား စြဲေပးတဲ့အမႈေပါင္း
၉၉ မႈရွိပါတယ္။ အဲဒါဟာ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ ႐ံုးတင္တရားစြဲျခင္း
ထက္ ႏွစ္ဆမ်ားေန တယ္လို႔ ေလ့လာ ေတြ႕ရွိရတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလမွ ဇူလိုင္လအထိ ႐ံုးတင္တရားစြဲမႈ ၂၅ မႈရွိခဲ့တယ္လို႔လည္း
အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲက သိရပါတယ္။ ေဆးဝါးအတုေတြနဲ႔ စံႏႈန္းမညီတဲ့ ေဆးေတြ
ရက္လြန္ေဆးေတြကို အေရး ယူမႈ အပိုင္းက ႏွစ္ပိုင္းရွိပါတယ္။ တစ္ပိုင္းကေတာ့
ပစၥည္းေတြ ေတြ႕တာနဲ႔ သိမ္းကာ ခံဝန္ထိုးခိုင္းမွာ ျဖစ္ ၿပီး အနည္းဆံုး ေျခာက္လ ၊
တစ္ႏွစ္၊ ႏွစ္ႏွစ္ဆို ၿပီး ပိတ္မွာ ျဖစ္ပါ တယ္။ ‘ပိုးသတ္ေဆးဆို ေလးမ်ိဳးေလာက္
ေပးလိုက္ရင္ စစ္စရာမလိုဘူးေလဗ်ာ၊ ေလးမ်ိဳးနဲ႔တင္ပိုးေတြကအကုန္ေသကုန္ၿပီ၊
အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆးဆိုရင္လဲ သံုးမ်ိဳးေလသံုးႀကိမ္ေသာက္ရမယ့္ဟာကို
တစ္ႀကိမ္တည္းေသာက္ေတာ့ ေဆးမထိုး တဲ့ ဇာတ္လမ္းေတြပါ ျဖစ္လာ တယ္၊
ေဆးကို ေသာက္ရမယ့္ပမာဏကို မွန္မွန္ကန္ ကန္မေသာက္တာေတြက
ေနာက္ပိုင္း႐ႈပ္လာတယ္၊ ေရာဂါဆိုးရြားၿပီး ေဆး႐ံုေရာက္လာၾကတယ္” လို႔
သဃၤန္းက ်ြန္း စံ ျပေဆး႐ံုက ဆရာဝန္တစ္ဦးက ဆိုပါတယ္။
+မို႔မို႔သႏ ၱာ+
Credit: kumudra journal
No comments:
Post a Comment