ကမၻာတခုလံုးကို အုပ္စိုးထားရံုတင္မကပါ။ ကမၻာ့စီးပြားေရးတခုလံုးကို အေမရိကန္ေဒၚလာျဖင့္ ထိိန္းခ်ဳပ္လႊမ္းမိုး ထားပါသည္။ အေမရိကန္နိုင္ငံသားတို႔သည္ ကမၻာ့အဆင့္တစ္ လူမ်ဳိး၊ ကမၻာ့အဆင့္တစ္စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးႏွင့္ နိုင္ငံေရး အက်ဳိးအျမတ္မ်ား ရယူခံစားနိုင္ရန္ က်င့္သံုးခဲ့ပါသည္။ ကမၻာတခုလံုးကို အုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာ နိုင္ငံတခုအေနျဖင့္ ဤသို႔ လုပ္ေဆာင္ေနပါသည္။
ကမၻာတခုလံုးကို အုပ္စိုးထားရံုတင္မကပါ။ ကမၻာ့စီးပြားေရးတခုလံုးကို အေမရိကန္ေဒၚလာျဖင့္ ထိိန္းခ်ဳပ္လႊမ္းမိုး ထားပါသည္။ အေမရိကန္နိုင္ငံသားတို႔သည္ ကမၻာ့အဆင့္တစ္ လူမ်ဳိး၊ ကမၻာ့အဆင့္တစ္စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးႏွင့္ နိုင္ငံေရး အက်ဳိးအျမတ္မ်ား ရယူခံစားနိုင္ရန္ က်င့္သံုးခဲ့ပါသည္။ ကမၻာတခုလံုးကို အုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာ နိုင္ငံတခုအေနျဖင့္ ဤသို႔ လုပ္ေဆာင္ေနပါသည္။
အေမရိကန္ေဒၚလာ၏ တန္ဖိုးျဖင့္ ကမၻာ့စီးပြားေရးကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားသည္မွာ ဥေရာပေငြေၾကးစနစ္မေပၚ ေပါက္မီ အ ထိျဖစ္ပါသည္။ ထိုမတိုင္မီအထိ အေမရိကန္စီးပြားေရးအခက္အခဲျဖစ္တိုင္း အေမရိကန္ေဒၚလာေငြမ်ားရိုက္ထုတ္ျခင္း၊ ကမၻာ့နိုင္ငံအမ်ားအျပားအေပၚ ပံုခ်ျခင္းျဖင့္ ေက်ာ္လႊားေအာင္ျမင္ခဲ့ပါသည္။ ဤအေတြ႔အႀကံဳကို ဥေရာပတြင္သာမက အာရွ နိုင္ငံမ်ားလည္းခံစားၾကရပါသည္။ ဥပမာ-၁၉၉၇ ခုႏွစ္ အာရွစီးပြားေရးပ်က္ကပ္ကို ထိုင္းနိုင္ငံအပါအ၀င္ အာရွ နိုင္ငံမ်ားခံ စားခဲ့ရသည္မွာ ယၡဳတိုင္ မလြတ္ေျမာက္နိုင္ေသးပါ။
အေမရိကန္နိုင္ငံသားတိုင္း၏ လုပ္ခႏွင့္ စားသံုးမႈအတိုင္းအဆသည္ ကမၻာ့မည္သည့္နိုင္ငံႏွင့္မွ် မတူပဲခံစားခြင့္ရ ယူသံုးစြဲခြင့္မ်ားရွိပါသည္။ ကမၻာ့အခြင့္ထူးခံနိုင္ငံ၊ ကမၻာ့အခြင့္ထူးခံလူမ်ဳိး တိုင္းျပည္အျဖစ္ရယူခံစားေနပါသည္။ သူတို႔အဲဒီ လိုခံစား စံစားနိုင္ရေအာင္ ဥေရာပႏွင့္ အာရွနိုင္ငံမ်ားက အလွည့္က်စီးပြားေရးပ်က္ကပ္မ်ားႀကံဳေတြ႔ခံစားရၿပီး ေပးဆပ္ခဲ့ရ ပါသည္။
ထိုအေၾကာင္းအရာကို သိျမင္လာၾကေသာ ဥေရာပထိပ္သီးအင္အားႀကီးနိုင္ငံမ်ားျဖစ္ေသာ အဂၤလိပ္၊ ျပင္သစ္၊ ဂ်ာမဏီ၊ အီတလီ အစရွိသည့္ ဥေရာပနိုင္ငံမ်ားက အေမရိကန္၏ ျခယ္လွယ္မႈကို ေရွာင္လြဲနိုင္ရန္ ဥေရာပေငြေၾကး စနစ္ (ယူရို)ကို တည္ေထာင္လိုက္ၾကပါသည္။
အဂၤလိပ္၊ ျပစ္သစ္၊ ဂ်ာမဏီ၊ အီတလီ စသည့္နိုင္ငံခ်င္းတခုစီက ယွဥ္တူဖက္ျပိဳင္နုိင္ျခင္း မရွိေသာ အေမရိကန္ ေဒၚလာကို ဥေရာပနိုင္ငံဆယ္နိုင္ငံထက္မနည္း နိုင္ငံအမ်ားစုေပါင္းၿပီး ဘံုေငြေၾကးစနစ္တခုကို ထူေထာင္လိုက္ၾကပါ သည္။ ကိုယ့္နိုင္ငံႏွင့္ကိုယ္၊ နိုင္ငံတခုခ်င္းလည္းပတ္ေနေသာ ေငြေၾကးမ်ားေနရာတြင္ ဥေရာပနိုင္ငံအားလံုးသာမက ကမၻာကပင္အသိအမွတ္ျပဳသံုးစြဲရမည့္ ဥေရာပေငြေၾကးစနစ္ကို ထူေထာင္လိုက္ၾကပါသည္။ တနည္းအားျဖင့္ အေမရိကန္ တို႔၏ အေမရိကန္ေဒၚလာကို ယွဥ္ၿပိဳင္ထိုးသတ္ရန္ စင္ျမင့္ေပၚတက္လာပါသည္။
ပြဲဦးထြက္ပင္ ယူရိုေငြသည္ အေမရိကန္ေဒၚလာထက္ခိုင္မာမႈ၊ အာမခံနုိင္မႈအားေကာင္းၿပီး အနိုင္ရေနပါသည္။ ကမၻာသံုးေငြေၾကးစနစ္တြင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ၏ ေနရာတြင္ ယူရိုေငြျဖင့္ အခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားအစားထိုး ၀င္ေရာက္လာပါ သည္။ ထိုအခါ အေမရိကန္တို႔၏ အေမရိကန္ေဒၚလာေငြစိတ္ႀကိဳက္ေစ်းအစား တန္ဘိုးအေျပာင္းအလဲလုပ္ခ်င္တိုင္း လုပ္မရျဖစ္လာပါေတာ့သည္။
တကမၻလံုးတြင္ စစ္တပ္မ်ား၊ အေျခခံစစ္စခန္းမ်ား ကမၻာ့နိုင္ငံအႏွံျဖန္႔က်က္ထားရေသာ စစ္စရိတ္၊ ယၡဳကာလမ်ား အတြင္း စစ္ပြဲမ်ားခင္းက်င္းၿပီးသံုးစြဲေနရေသာ မေရမတြက္နိုင္ေသာ စစ္အသံုးစရိတ္မ်ား၊ (ကိုဆိုဗို၊ အီရတ္ ၂-ႀကိမ္၊ အာဖ ဂန္နစၥတန္စသျဖင့္) ကမၻာ့ေရွ႕ေျပး သိပၸံနည္းပညာႏွင့္ စစ္လက္နက္တီထြင္ထုတ္လုပ္မႈစရိတ္မ်ား၊ အာကာသစစ္စခန္း မ်ားႏွင့္ အာကာသသုေတသနလုပ္ငန္းမ်ားစရိတ္ႏွင့္ သဘာ၀ေဘးဒဏ္ေေၾကာင့္ အႀကိမ္ႀကိမ္ဖ်က္ဆီးခဲ့ရသည့္ အေမရိ ကန္ျပည္နယ္မ်ားျပန္လည္ထူေထာင္ေရးစရိတ္၊ အေမရိကန္ျပည္သူမ်ား၏ အခြင့္ထူးခံ သံုးၿဖဳန္းေနၾကေသာေန႔၏ စား ၀တ္ေနေရးစရိတ္မ်ားကိုစုေပါင္းၿပီး ကုန္က်ေနေသာဘ႑ာေငြေၾကာင့္ အေမရိကန္စီးပြားေရးပ်က္ကပ္ ႀကံဳေတြ႔လာရ ပါသည္။ စစ္ပြဲမ်ားအေသာမသတ္နိုင္ေအာင္ဆင္ႏြဲေနရဆဲျဖစ္ၿပီး။ ကုန္ခန္းသြားေသာစစ္လက္နက္ ခဲယမ္းမ်ားကိုလည္း အလ်ဥ္မီေအာင္ မျပတ္တမ္းထုတ္လုပ္ေပေနရဆဲ၊ စစ္ယာဥ္၊ စစ္ေလယာဥ္၊ စစ္သေဘၤာ၊ ေလာင္စာဆီတို႔မျပတ္တမ္း သံုးစြဲေနရပါသည္။ ထိုႀကီးမားလွေသာ မႀကံဳစဖူးေသာစရိတ္မ်ားကို ျပန္လည္ျဖည့္တင္းရန္ေငြေၾကး စိုက္ထုတ္ရန္လိုလာ ပါသည္။ ယၡင္ကာလက ကမၻာ့ေငြေၾကးတြင္ အေမရိကန္ေဒၚလာျဖင့္ ရပ္တည္စဥ္က အလြယ္တကူေက်ာ္ျဖတ္နိုင္ေသာ္ လည္း ယၡဳ-ယူရိုေငြရွိလာၿပီျဖစ္သျဖင့္ အခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားတြင္ ယူရိုေငြက အားေကာင္းၿပီး အေမရိကန္ေဒၚလာကို ေက်ာ္ျဖတ္ ေနပါသည္။
အေမရိကန္စီးပြားေရးကပ္ႀကံဳတိုင္း ဥေရာပ(သို႔မဟုတ္) အာရွနိုင္ငံမ်ားက ထိခိုက္ၿပီးကပ္ဆိုက္ခဲ့ရေပါင္းမ်ားပါၿပီ။ အခုလည္း အေမရိကန္စီးပြားေရးကပ္ဆိုက္လာေသာအခါ ကမၻာ့အခ်မ္းသာဆံုးအေမရိကန္ကေဒၚလာေငြမ်ား ရိုက္ထုတ္ ၿပီး သူ႔ဘဏ္မ်ား၊ သူ႔စက္ရံု၊ အလုပ္ရံု ကုမၸဏီမ်ားကို က်ားကန္ေပးၿပီး ေတာင့္တင္းေအာင္ အလြယ္တကူ လုပ္ယူပါမည္။
ထိုအခါ ဥေရာပနိုင္ငံမ်ားကလည္း ထိုနည္းတူအစိုးရက စိုက္ထုတ္ၿပီး နိုင္သေလာက္အင္အားျဖင့္ မိမိတို႔၏ နိုင္ငံ ဘ႑ာေရးပ်က္သံုးမသြားရေအာင္၊ စီးပြားေရးလည္ပတ္မႈမ်ား မက်ရံႈးသြားရေအာင္ႀကိဳးစားၾကရပါသည္။ ႀကိဳးစားေနရပါ သည္။ စီးပြားေရးေတာင့္တင္းေသာနိုင္ငံမ်ားအတြက္ မေထာင္းတာလွပါေသာ္လည္း စီးပြားေရးအင္အား မရွိေသာနိုင္ငံ အစိုးရမ်ားအတြက္ က်ခံစိုက္ထုတ္စရာ၊ ေခ်းငွားယူရစရာမရွိဘဲ ဒုကၡပင္လယ္ေ၀နိုင္ပါသည္။
နိုင္ငံတကာႏွင့္ စီးပြားေရးဆက္ဆံမႈနည္းေသာ နိုင္ငံမ်ားတြင္ ထိခိုက္မႈနည္းနုိင္သည္ဟု ယူဆရပါသည္။ အေသ အခ်ာမေျပာနိုင္ေသးပါ။ နိုင္ငံတကာစီးပြားေရးႏွင့္ ဆက္ဆံမႈရွိေသာနိုင္ငံမ်ား၊ စေတာ့ရွယ္ယာေစ်းကြက္မ်ားတြင္ အလ်င္ အျမန္ေငြေၾကးကေမာက္ကမျဖစ္ၿပီး တန္ဖိုးမ်ားထိုးက်ေနပါသည္။
ကမၻာ့စီးပြားေရးအပ်က္ဘက္္သို႔ဦးတည္ေနပါသည္။ အေမရိကန္နိုင္ငံတခုထဲ၏ စီးပြားေရးအက်ပ္အတည္းကို တ ကမၻာလံုးက မွ်တခံစားၾကရမည္ျဖစ္ၿပီး၊ နိုင္ငံငယ္မ်ား(သို႔မဟုတ္) အေမရိကန္စီးပြားေရးေပၚမွီခိုအားထားေနေသာ နိုင္ငံ မ်ား ဥေရာပနိုင္ငံမ်ားပိုၿပီးအထိနာၾကပါသည္။ တကမၻာလံုးရွိနိုင္ငံမ်ားသည္ စီးပြားေရးၾကပ္တည္းမႈျဖစ္ေသာ အလုပ္လက္ မဲ့ ႏႈန္းျမင့္မားျခင္း၊ ထုတ္ကုန္မ်ားေရာင္းမရ၍ ၀ယ္လိုအားက်ဆင္းလာျခင္း၊ စသျဖင့္ဆိုးက်ဳိးမ်ားစဥ္ဆက္မျပက္ ဆင့္ကဲ ဆင့္ကဲျဖစ္ေပၚလာၿပီး။ ကမၻတ၀ွမ္းနိုင္ငံမ်ား စား၀တ္ေနေရးၾကပ္တည္းမႈေၾကာင့္ အစိုးရအေပၚဆူပူအံုၾကြမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚ လာၾကမည္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအခါ ဟစ္တလာလို ေခါင္းေဆာင္ေတြမ်ားေပၚထြန္းလာၿပီး ကမၻာစစ္ ျဖင့္စီးပြားေရး မတရားခါး ဆီးခံရမႈကို ေျဖရွင္းလာေလမလား။ သို႔မဟုတ္ အျခားနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ေျဖရွင္းေအာင္ျမင္သြားေလမလား။
၁၉၃၀ ခုနွစ္ ကမၻာ့စီးပြားေရးပ်က္ကပ္ထက္ မနိမ့္ေသာ၊ မနည္းေသာ အေျခအေနျဖင့္ အေမရိကန္မွလြဲ၍ က်န္ ကမၻာ့နိုင္ငံအားလံုး ခါးသီးစြာခံစားၾကရမည္။ စီးပြားေရးပ်က္ကပ္ကို ႀကိဳင္တင္ျပင္ဆင္ၾကပါစို႔။ သို႔ေသာ္ မည္သို႔မွ ေရွာင္ လြဲမရနိုင္ေတာ့ပါ။ ခံစားၾကရေတာ့မည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္ပါသည္။
ေပးပို႔သူ… ေဒါက္တာ…. ေက်ာ္ဗလ (မယ္ေတာ္ေဆးခန္း)
မွတ္ခ်က္။ ။ ယခုအခါ ကမၻာနွင့္ အ၀ွမ္း စီးပြားေရးပ်က္ကပ္၏ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ဳိးမ်ားျဖစ္ေသာ အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္း ျမင့္မားလာျခင္း၊ ရွိရင္းစြဲအလုပ္သမားမ်ားအား လုပ္အားခေလ်ာ့ခ်ရျခင္းႏွင့္ အလုပ္သမားအင္အား ေလ်ာ့ခ်ရျခင္း အပါ အ၀င္ မိခင္နိုင္ငံအတြင္းမွ အလုပ္သမားျပႆနာမ်ား၊ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားျပႆနာမ်ား သာမက ဂ်စ္ပစီ (အေျခအ ေနမဲ့ လွည့္လည္သြားလာေနသူ)မ်ားကဲ့သို႔ ေခတ္ပညာတတ္ အေမရိကန္အလုပ္သမား ၄-သိန္းခန္႔ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ ကာ အိုးမဲ့ အိမ္မဲ့ လွည့္လည္သြားလာေနျခင္း စသည္ျဖင့္ ၂၀၀၈-ခုႏွစ္ ကမၻာ့စီးပြားေရးပ်က္ကပ္၏ ပံုရိပ္ဆိုးမ်ား ရွိေနၾက ခ်ိန္တြင္ ဆရာေဒါက္တာ-ေက်ာ္ဗလ (မယ္ေတာ္ေဆးခန္း)မွ အခ်ိန္အခါႏွင့္ လိုက္ဖက္ညီေသာ ဤေဆာင္းပါးကို ေပးပို႔ ျခင္းအတြက္ အထူးေက်းဇူးတင္ပါေၾကာင္း မွတ္တမ္းတင္အပ္ပါသည္။
(တာ၀န္ခံအယ္ဒီတာ- ေသာင္ရင္းနဂါး) ေဆာင္းပါး
ဒုတိယကမၻာစစ္အၿပီး၌ တစ္ကမၻာလံုးကို အေမရိကန္က သိမ္းပိုက္လိုက္ပါသည္။ အေမရိကန္အၿမဲတမ္းအေျခ စိုက္ စစ္တပ္မ်ားကို အဂၤလန္၊ ျပင္သစ္၊ ဂ်ာမဏီ၊ ဂ်ပန္၊ အီတလီ၊ အစရွိသျဖင့္ အင္အားႀကီးနိုင္ငံမ်ားႏွင့္ နိုင္ငံအမ်ား ကမၻာတ ၀ွမ္းလံုးျဖန္႔ၾကက္ထားၿပီး ကမၻာႀကီးကို အုပ္စိုးထားပါသည္။ သို႔ေသာ္ အဲဒီအခ်ိန္က အေရးပါလွေသာ ဆိုဗီယက္ ရုရွႏွင့္ တရုတ္တို႔ကို ခ်န္လွပ္ခဲ့ပါသည္။ ထိုအေၾကာင္းအခ်က္မ်ားကိုလည္း အဘယ္ေၾကာင့္ ရုရွသည္ ကမၻာ့-ဒုတိယ အင္အား ႀကီးနိုင္ငံ ျဖစ္ လာရပါသလဲ ေဆာင္းပါးတြင္ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္…။
ကမၻာတခုလံုးကို အုပ္စိုးထားရံုတင္မကပါ။ ကမၻာ့စီးပြားေရးတခုလံုးကို အေမရိကန္ေဒၚလာျဖင့္ ထိိန္းခ်ဳပ္လႊမ္းမိုး ထားပါသည္။ အေမရိကန္နိုင္ငံသားတို႔သည္ ကမၻာ့အဆင့္တစ္ လူမ်ဳိး၊ ကမၻာ့အဆင့္တစ္စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးႏွင့္ နိုင္ငံေရး အက်ဳိးအျမတ္မ်ား ရယူခံစားနိုင္ရန္ က်င့္သံုးခဲ့ပါသည္။ ကမၻာတခုလံုးကို အုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာ နိုင္ငံတခုအေနျဖင့္ ဤသို႔ လုပ္ေဆာင္ေနပါသည္။
ကမၻာတခုလံုးကို အုပ္စိုးထားရံုတင္မကပါ။ ကမၻာ့စီးပြားေရးတခုလံုးကို အေမရိကန္ေဒၚလာျဖင့္ ထိိန္းခ်ဳပ္လႊမ္းမိုး ထားပါသည္။ အေမရိကန္နိုင္ငံသားတို႔သည္ ကမၻာ့အဆင့္တစ္ လူမ်ဳိး၊ ကမၻာ့အဆင့္တစ္စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးႏွင့္ နိုင္ငံေရး အက်ဳိးအျမတ္မ်ား ရယူခံစားနိုင္ရန္ က်င့္သံုးခဲ့ပါသည္။ ကမၻာတခုလံုးကို အုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာ နိုင္ငံတခုအေနျဖင့္ ဤသို႔ လုပ္ေဆာင္ေနပါသည္။
အေမရိကန္ေဒၚလာ၏ တန္ဖိုးျဖင့္ ကမၻာ့စီးပြားေရးကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားသည္မွာ ဥေရာပေငြေၾကးစနစ္မေပၚ ေပါက္မီ အ ထိျဖစ္ပါသည္။ ထိုမတိုင္မီအထိ အေမရိကန္စီးပြားေရးအခက္အခဲျဖစ္တိုင္း အေမရိကန္ေဒၚလာေငြမ်ားရိုက္ထုတ္ျခင္း၊ ကမၻာ့နိုင္ငံအမ်ားအျပားအေပၚ ပံုခ်ျခင္းျဖင့္ ေက်ာ္လႊားေအာင္ျမင္ခဲ့ပါသည္။ ဤအေတြ႔အႀကံဳကို ဥေရာပတြင္သာမက အာရွ နိုင္ငံမ်ားလည္းခံစားၾကရပါသည္။ ဥပမာ-၁၉၉၇ ခုႏွစ္ အာရွစီးပြားေရးပ်က္ကပ္ကို ထိုင္းနိုင္ငံအပါအ၀င္ အာရွ နိုင္ငံမ်ားခံ စားခဲ့ရသည္မွာ ယၡဳတိုင္ မလြတ္ေျမာက္နိုင္ေသးပါ။
အေမရိကန္နိုင္ငံသားတိုင္း၏ လုပ္ခႏွင့္ စားသံုးမႈအတိုင္းအဆသည္ ကမၻာ့မည္သည့္နိုင္ငံႏွင့္မွ် မတူပဲခံစားခြင့္ရ ယူသံုးစြဲခြင့္မ်ားရွိပါသည္။ ကမၻာ့အခြင့္ထူးခံနိုင္ငံ၊ ကမၻာ့အခြင့္ထူးခံလူမ်ဳိး တိုင္းျပည္အျဖစ္ရယူခံစားေနပါသည္။ သူတို႔အဲဒီ လိုခံစား စံစားနိုင္ရေအာင္ ဥေရာပႏွင့္ အာရွနိုင္ငံမ်ားက အလွည့္က်စီးပြားေရးပ်က္ကပ္မ်ားႀကံဳေတြ႔ခံစားရၿပီး ေပးဆပ္ခဲ့ရ ပါသည္။
ထိုအေၾကာင္းအရာကို သိျမင္လာၾကေသာ ဥေရာပထိပ္သီးအင္အားႀကီးနိုင္ငံမ်ားျဖစ္ေသာ အဂၤလိပ္၊ ျပင္သစ္၊ ဂ်ာမဏီ၊ အီတလီ အစရွိသည့္ ဥေရာပနိုင္ငံမ်ားက အေမရိကန္၏ ျခယ္လွယ္မႈကို ေရွာင္လြဲနိုင္ရန္ ဥေရာပေငြေၾကး စနစ္ (ယူရို)ကို တည္ေထာင္လိုက္ၾကပါသည္။
အဂၤလိပ္၊ ျပစ္သစ္၊ ဂ်ာမဏီ၊ အီတလီ စသည့္နိုင္ငံခ်င္းတခုစီက ယွဥ္တူဖက္ျပိဳင္နုိင္ျခင္း မရွိေသာ အေမရိကန္ ေဒၚလာကို ဥေရာပနိုင္ငံဆယ္နိုင္ငံထက္မနည္း နိုင္ငံအမ်ားစုေပါင္းၿပီး ဘံုေငြေၾကးစနစ္တခုကို ထူေထာင္လိုက္ၾကပါ သည္။ ကိုယ့္နိုင္ငံႏွင့္ကိုယ္၊ နိုင္ငံတခုခ်င္းလည္းပတ္ေနေသာ ေငြေၾကးမ်ားေနရာတြင္ ဥေရာပနိုင္ငံအားလံုးသာမက ကမၻာကပင္အသိအမွတ္ျပဳသံုးစြဲရမည့္ ဥေရာပေငြေၾကးစနစ္ကို ထူေထာင္လိုက္ၾကပါသည္။ တနည္းအားျဖင့္ အေမရိကန္ တို႔၏ အေမရိကန္ေဒၚလာကို ယွဥ္ၿပိဳင္ထိုးသတ္ရန္ စင္ျမင့္ေပၚတက္လာပါသည္။
ပြဲဦးထြက္ပင္ ယူရိုေငြသည္ အေမရိကန္ေဒၚလာထက္ခိုင္မာမႈ၊ အာမခံနုိင္မႈအားေကာင္းၿပီး အနိုင္ရေနပါသည္။ ကမၻာသံုးေငြေၾကးစနစ္တြင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ၏ ေနရာတြင္ ယူရိုေငြျဖင့္ အခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားအစားထိုး ၀င္ေရာက္လာပါ သည္။ ထိုအခါ အေမရိကန္တို႔၏ အေမရိကန္ေဒၚလာေငြစိတ္ႀကိဳက္ေစ်းအစား တန္ဘိုးအေျပာင္းအလဲလုပ္ခ်င္တိုင္း လုပ္မရျဖစ္လာပါေတာ့သည္။
တကမၻလံုးတြင္ စစ္တပ္မ်ား၊ အေျခခံစစ္စခန္းမ်ား ကမၻာ့နိုင္ငံအႏွံျဖန္႔က်က္ထားရေသာ စစ္စရိတ္၊ ယၡဳကာလမ်ား အတြင္း စစ္ပြဲမ်ားခင္းက်င္းၿပီးသံုးစြဲေနရေသာ မေရမတြက္နိုင္ေသာ စစ္အသံုးစရိတ္မ်ား၊ (ကိုဆိုဗို၊ အီရတ္ ၂-ႀကိမ္၊ အာဖ ဂန္နစၥတန္စသျဖင့္) ကမၻာ့ေရွ႕ေျပး သိပၸံနည္းပညာႏွင့္ စစ္လက္နက္တီထြင္ထုတ္လုပ္မႈစရိတ္မ်ား၊ အာကာသစစ္စခန္း မ်ားႏွင့္ အာကာသသုေတသနလုပ္ငန္းမ်ားစရိတ္ႏွင့္ သဘာ၀ေဘးဒဏ္ေေၾကာင့္ အႀကိမ္ႀကိမ္ဖ်က္ဆီးခဲ့ရသည့္ အေမရိ ကန္ျပည္နယ္မ်ားျပန္လည္ထူေထာင္ေရးစရိတ္၊ အေမရိကန္ျပည္သူမ်ား၏ အခြင့္ထူးခံ သံုးၿဖဳန္းေနၾကေသာေန႔၏ စား ၀တ္ေနေရးစရိတ္မ်ားကိုစုေပါင္းၿပီး ကုန္က်ေနေသာဘ႑ာေငြေၾကာင့္ အေမရိကန္စီးပြားေရးပ်က္ကပ္ ႀကံဳေတြ႔လာရ ပါသည္။ စစ္ပြဲမ်ားအေသာမသတ္နိုင္ေအာင္ဆင္ႏြဲေနရဆဲျဖစ္ၿပီး။ ကုန္ခန္းသြားေသာစစ္လက္နက္ ခဲယမ္းမ်ားကိုလည္း အလ်ဥ္မီေအာင္ မျပတ္တမ္းထုတ္လုပ္ေပေနရဆဲ၊ စစ္ယာဥ္၊ စစ္ေလယာဥ္၊ စစ္သေဘၤာ၊ ေလာင္စာဆီတို႔မျပတ္တမ္း သံုးစြဲေနရပါသည္။ ထိုႀကီးမားလွေသာ မႀကံဳစဖူးေသာစရိတ္မ်ားကို ျပန္လည္ျဖည့္တင္းရန္ေငြေၾကး စိုက္ထုတ္ရန္လိုလာ ပါသည္။ ယၡင္ကာလက ကမၻာ့ေငြေၾကးတြင္ အေမရိကန္ေဒၚလာျဖင့္ ရပ္တည္စဥ္က အလြယ္တကူေက်ာ္ျဖတ္နိုင္ေသာ္ လည္း ယၡဳ-ယူရိုေငြရွိလာၿပီျဖစ္သျဖင့္ အခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားတြင္ ယူရိုေငြက အားေကာင္းၿပီး အေမရိကန္ေဒၚလာကို ေက်ာ္ျဖတ္ ေနပါသည္။
အေမရိကန္စီးပြားေရးကပ္ႀကံဳတိုင္း ဥေရာပ(သို႔မဟုတ္) အာရွနိုင္ငံမ်ားက ထိခိုက္ၿပီးကပ္ဆိုက္ခဲ့ရေပါင္းမ်ားပါၿပီ။ အခုလည္း အေမရိကန္စီးပြားေရးကပ္ဆိုက္လာေသာအခါ ကမၻာ့အခ်မ္းသာဆံုးအေမရိကန္ကေဒၚလာေငြမ်ား ရိုက္ထုတ္ ၿပီး သူ႔ဘဏ္မ်ား၊ သူ႔စက္ရံု၊ အလုပ္ရံု ကုမၸဏီမ်ားကို က်ားကန္ေပးၿပီး ေတာင့္တင္းေအာင္ အလြယ္တကူ လုပ္ယူပါမည္။
ထိုအခါ ဥေရာပနိုင္ငံမ်ားကလည္း ထိုနည္းတူအစိုးရက စိုက္ထုတ္ၿပီး နိုင္သေလာက္အင္အားျဖင့္ မိမိတို႔၏ နိုင္ငံ ဘ႑ာေရးပ်က္သံုးမသြားရေအာင္၊ စီးပြားေရးလည္ပတ္မႈမ်ား မက်ရံႈးသြားရေအာင္ႀကိဳးစားၾကရပါသည္။ ႀကိဳးစားေနရပါ သည္။ စီးပြားေရးေတာင့္တင္းေသာနိုင္ငံမ်ားအတြက္ မေထာင္းတာလွပါေသာ္လည္း စီးပြားေရးအင္အား မရွိေသာနိုင္ငံ အစိုးရမ်ားအတြက္ က်ခံစိုက္ထုတ္စရာ၊ ေခ်းငွားယူရစရာမရွိဘဲ ဒုကၡပင္လယ္ေ၀နိုင္ပါသည္။
နိုင္ငံတကာႏွင့္ စီးပြားေရးဆက္ဆံမႈနည္းေသာ နိုင္ငံမ်ားတြင္ ထိခိုက္မႈနည္းနုိင္သည္ဟု ယူဆရပါသည္။ အေသ အခ်ာမေျပာနိုင္ေသးပါ။ နိုင္ငံတကာစီးပြားေရးႏွင့္ ဆက္ဆံမႈရွိေသာနိုင္ငံမ်ား၊ စေတာ့ရွယ္ယာေစ်းကြက္မ်ားတြင္ အလ်င္ အျမန္ေငြေၾကးကေမာက္ကမျဖစ္ၿပီး တန္ဖိုးမ်ားထိုးက်ေနပါသည္။
ကမၻာ့စီးပြားေရးအပ်က္ဘက္္သို႔ဦးတည္ေနပါသည္။ အေမရိကန္နိုင္ငံတခုထဲ၏ စီးပြားေရးအက်ပ္အတည္းကို တ ကမၻာလံုးက မွ်တခံစားၾကရမည္ျဖစ္ၿပီး၊ နိုင္ငံငယ္မ်ား(သို႔မဟုတ္) အေမရိကန္စီးပြားေရးေပၚမွီခိုအားထားေနေသာ နိုင္ငံ မ်ား ဥေရာပနိုင္ငံမ်ားပိုၿပီးအထိနာၾကပါသည္။ တကမၻာလံုးရွိနိုင္ငံမ်ားသည္ စီးပြားေရးၾကပ္တည္းမႈျဖစ္ေသာ အလုပ္လက္ မဲ့ ႏႈန္းျမင့္မားျခင္း၊ ထုတ္ကုန္မ်ားေရာင္းမရ၍ ၀ယ္လိုအားက်ဆင္းလာျခင္း၊ စသျဖင့္ဆိုးက်ဳိးမ်ားစဥ္ဆက္မျပက္ ဆင့္ကဲ ဆင့္ကဲျဖစ္ေပၚလာၿပီး။ ကမၻတ၀ွမ္းနိုင္ငံမ်ား စား၀တ္ေနေရးၾကပ္တည္းမႈေၾကာင့္ အစိုးရအေပၚဆူပူအံုၾကြမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚ လာၾကမည္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအခါ ဟစ္တလာလို ေခါင္းေဆာင္ေတြမ်ားေပၚထြန္းလာၿပီး ကမၻာစစ္ ျဖင့္စီးပြားေရး မတရားခါး ဆီးခံရမႈကို ေျဖရွင္းလာေလမလား။ သို႔မဟုတ္ အျခားနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ေျဖရွင္းေအာင္ျမင္သြားေလမလား။
၁၉၃၀ ခုနွစ္ ကမၻာ့စီးပြားေရးပ်က္ကပ္ထက္ မနိမ့္ေသာ၊ မနည္းေသာ အေျခအေနျဖင့္ အေမရိကန္မွလြဲ၍ က်န္ ကမၻာ့နိုင္ငံအားလံုး ခါးသီးစြာခံစားၾကရမည္။ စီးပြားေရးပ်က္ကပ္ကို ႀကိဳင္တင္ျပင္ဆင္ၾကပါစို႔။ သို႔ေသာ္ မည္သို႔မွ ေရွာင္ လြဲမရနိုင္ေတာ့ပါ။ ခံစားၾကရေတာ့မည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္ပါသည္။
ေပးပို႔သူ… ေဒါက္တာ…. ေက်ာ္ဗလ (မယ္ေတာ္ေဆးခန္း)
မွတ္ခ်က္။ ။ ယခုအခါ ကမၻာနွင့္ အ၀ွမ္း စီးပြားေရးပ်က္ကပ္၏ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ဳိးမ်ားျဖစ္ေသာ အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္း ျမင့္မားလာျခင္း၊ ရွိရင္းစြဲအလုပ္သမားမ်ားအား လုပ္အားခေလ်ာ့ခ်ရျခင္းႏွင့္ အလုပ္သမားအင္အား ေလ်ာ့ခ်ရျခင္း အပါ အ၀င္ မိခင္နိုင္ငံအတြင္းမွ အလုပ္သမားျပႆနာမ်ား၊ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားျပႆနာမ်ား သာမက ဂ်စ္ပစီ (အေျခအ ေနမဲ့ လွည့္လည္သြားလာေနသူ)မ်ားကဲ့သို႔ ေခတ္ပညာတတ္ အေမရိကန္အလုပ္သမား ၄-သိန္းခန္႔ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ ကာ အိုးမဲ့ အိမ္မဲ့ လွည့္လည္သြားလာေနျခင္း စသည္ျဖင့္ ၂၀၀၈-ခုႏွစ္ ကမၻာ့စီးပြားေရးပ်က္ကပ္၏ ပံုရိပ္ဆိုးမ်ား ရွိေနၾက ခ်ိန္တြင္ ဆရာေဒါက္တာ-ေက်ာ္ဗလ (မယ္ေတာ္ေဆးခန္း)မွ အခ်ိန္အခါႏွင့္ လိုက္ဖက္ညီေသာ ဤေဆာင္းပါးကို ေပးပို႔ ျခင္းအတြက္ အထူးေက်းဇူးတင္ပါေၾကာင္း မွတ္တမ္းတင္အပ္ပါသည္။
(တာ၀န္ခံအယ္ဒီတာ- ေသာင္ရင္းနဂါး) ေဆာင္းပါး
No comments:
Post a Comment