ေဘာလံုးႏုိင္ငံေရး

> ၁၉၆၀ ျပည့္ႏႇစ္ေတြတုန္းက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ သမား႐ိုးက်မဟုတ္တဲ့ အေျခအေနမႇန္တစ္ခုက စရပါမယ္။ အဲဒီတုန္းက ႏိုင္ငံေရး လႈပ္ရႇားသူေတြဟာ လူမည္းေတြခ်ည္းပဲပါတဲ့။ ေဘ့စ္ေဘာလိဂ္ေတြ ေထာင္ခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီတုန္းက အေမရိကန္သမၼတက ဂ်က္ကီေရာ္ဘင္ဆင္၊ ဒုတိယသမၼတက စေတခ်ယ္ေပ့ဂ်္၊ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ၀ီလီေမ။ (အားလံုးလူျဖဴေတြ)။
အေပၚကစာထဲက ေဘ့စ္ေဘာေနရာမႇာ ေဘာလံုးနဲ႔အစားထုိး ၾကည့္ပါ။ေခါင္းေဆာင္ေတြေနရာမႇာ ေတာင္အာဖရိကလူျဖဴေခါင္းေဆာင္ေတြကို အစားထိုးၾကည့္ပါ။အဲဒါဆို ေတာင္အာဖရိကအေျခအေနကို ျမင္လို႔ရၿပီ။ ေတာင္အာဖရိကဟာ ေဘာ လံုးႏိုင္ငံေရး Political football ဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရအတြက္ အဓိပၸာယ္သစ္ကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံပါ။ (Political Football ရဲ႕ မူရင္းအဓိပၸာယ္က အေမရိကန္ေဘာလံုးကစားနည္းက လာတာျဖစ္ၿပီး ဆက္လက္ေဆြး ေႏြးျငင္းခံုေနၾကေပမဲ့ အေျဖရႇာမရႏုိင္ေသးတဲ့ ကိစၥလုိ႔ အဓိပၸာယ္ရပါတယ္။ေတာင္အာဖရိက ေဖာ္ေဆာင္ေပးခဲ့တ့ဲ အနက္ကေတာ့ မတူကြဲျပားျခားနားပါတယ္။)

၁၉၉၅ ေတာင္အာဖရိကရဲ့ ရက္ဂ္ဘီကမၻာ့ဖလားေအာင္ပြဲမႇာ အဲဒီတုန္းကသမၼတ နဲလ္ဆင္မင္န္ဒဲလားရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ အထူးပဲအာ႐ံုစိုက္ခံခဲ့ရတဲ့ ကိစၥပါ။ Invictus ဆိုၿပီးေတာ့ ႐ုပ္ရႇင္ေတာင္ ႐ိုက္ခဲ့ပါေသးတယ္။ ကိပ္ေတာင္းဇာတိသမုိင္း ပညာရႇင္နဲ႔ စာေရးဆရာ ေရႇာင္ဂ်က္ေကာ့ဘ္ကေတာ့ ဒီၿပိဳင္ပြဲဟာ ႏုိင္ငံ့လူမ်ဳိးေရးပဋိပကၡမႇာ ပံုမႇန္အေျခအေနကခြဲထြက္ၿပီး ထင္ရႇားခ့ဲအခုိက္အတန္႔ကာလပဲလို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။တကယ့္ဇာတ္လမ္းက 'ေဘာလံုး' ပဲလို႔ဆုိပါတယ္။ တကယ့္ဇာတ္လမ္းက ကြၽန္ေတာ္တုိ႔တစ္ေတြ အပါအ၀င္ ကမၻာေပၚက လူသန္းေထာင္ခ်ီၾကည့္ေနၾကတဲ့ ကမၻာ့ဖလားၿပိဳင္ပြဲႀကီးက်င္းပရာ ကိပ္ေတာင္းက ေဘာလံုးကြင္းႀကီးနဲ႔ မိုင္ေတာ္ေတာ္ေ၀းတဲ့ေနရာမႇာရႇိတဲ့ ေရာ္ဘင္ကြၽန္းက စခဲ့တာ။
လူျဖဴလူမဲ ခြဲျခားတဲ့ ေခတ္ကာလတုန္းက ေတာင္အာဖရိကႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာရဲ႕ အိုးအိမ္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အက်ဥ္းေထာင္ႀကီးရႇိရာ ကြၽန္းကေလးေပါ့။
အက်ဥ္းေထာင္ရဲ႕ ေဘာလံုးလိဂ္မႇာ ကစားခဲ့ၾကတဲ့သူေတြဟာ ဒီေန႔ေခတ္ လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈေခတ္လြန္ ေတာင္အာဖရိကကို ပံုေဖာ္ေနၾကတဲ့ သူေတြလုိ႔ဆုိရင္ အံ့အားသင့္စရာ ေကာင္းေနမလားပဲ။ ဒီအထဲမႇာ လက္ရႇိသမၼတ ဂ်က္ေကာ့ဘ္ဇူးမား၊ အတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္နဲ႔ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးေဟာင္း လီကိုတာ၊ အိုးအိမ္၀န္ႀကီး ဆက္စ္ေ၀းလ္၊ သမၼတေဟာင္း သာဘိုအမ္ဘီကီရဲ႕ ေနာက္ဆံုးသက္တမ္းကို ယာယီထမ္းေဆာင္ခြင့္ရခဲ့တဲ့ မို႔လန္ေသးစတဲ့သူေတြ ပါပါတယ္။ မင္ဒဲလားကေတာ့ ေဘာလံုး၀င္မကန္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ သူ႔ျမင္ကြင္းကိုကာသြားတဲ့ နံရံႀကီးကို အာဏာပိုင္ေတြက မေဆာက္ခင္အခ်ိန္အထိေတာ့ သံတုိင္ေနာက္ကြယ္ကေန အားေပးေနက် ပရိသတ္စစ္စစ္ ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဇူးမားကေတာ့ ကစားသမားေရာ၊ ဒိုင္လူႀကီးပါ ႏႇစ္ မ်ဳိးရတဲ့သူပါ။ ေနာင္အခါ သမၼတျဖစ္လာမဲ့သူဟာ ဒီတစ္ပတ္၀င္ကစား၊ ေနာင္တစ္ပတ္ဒိုင္လူႀကီး လုပ္ရပါတယ္။

Chuck Korr နဲ႔ Marvin Close တုိ႔ေရးတဲ့ More Than Just a Game စာအုပ္ထဲမႇာေတာ့ ေရာ္ဘင္ကြၽန္းက အက်ဥ္းသားေတြ ေထာင္စာၾကည့္တုိက္က အငႇားဆံုးစာအုပ္ႏႇစ္အုပ္အေၾကာင္း ေရးဖူးပါတယ္။အဲဒီႏႇစ္အုပ္က ကားလ္မက္စ္ရဲ႕ အရင္းက်မ္း (Karl Marx's Das Kapital)နဲ႔ ဒင္းနစ္ဟို၀ဲလ္ရဲ႕ ေဘာလံုးပြဲစီမံခန္႔ခြဲနည္း စာအုပ္ (Danis Howell's Soccer Refereeing) တုိ႔ပါ။ အစဥ္တစ္စုိက္ အသနားခံ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကၿပီးတဲ့ ေနာက္မႇာေတာ့ ၁၉၆၇ ခုႏႇစ္မႇာ ေထာင္အာဏာပိုင္ေတြဟာ အက်ဥ္းသားေတြ ကိုယ္ပိုင္ေဘာလံုးလိဂ္ေထာင္ဖို႔ကို ခြင့္ျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ အမည္ကေတာ့ မာကာနာေဘာလံုးအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ပါ။ စေန၊ တနဂၤေႏြဆို အက်ဥ္းသားေတြ ေက်ာက္ထုရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စေနေန႔မႇာ ေဘာလံုးကန္ဖုိ႔ အခ်ိန္ႏႇစ္နာရီရပါတယ္။ တနဂၤေႏြမနက္ဆို ကန္ခဲ့တဲ့ပြဲအေၾကာင္း ေျပာၾကသံုးသပ္ၾကၿပီ။ တနလၤာကေန ၾကာသပေတးအထိက စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြခ်ဖုိ႔ ျငင္းၾက ခုန္ၾက၊ ၾကာသပေတး ေသာၾကာဆုိ လူေရြး၊ နည္းဗ်ဴဟာခ်နဲ႔ သံတုိင္ေနာက္ကြယ္က ေန႔ရက္ ေတြကို သက္သာရာ ရေစခဲ့ၾကပါတယ္။ ကစားသမားေတြအၾကားမႇာ ဒီလိုလုပ္ေနရတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးရႇိတဲ့ အေတြးက ''ငါတုိ႔ေတြ ဒီလုိခက္ခဲဆိုးရြားတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးမႇာေတာင္ (ေဘာလံုး) လိဂ္တစ္ခုကို လည္ပတ္ႏိုင္ေသးရင္၊ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံကို စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္ဖုိ႔ဆိုတာ ဘာေၾကာင့္မျဖစ္ႏုိင္ရမလဲ''လုိ႔ပါ။
အာဖရိကလူျဖဴ (Afrikaner) အရာရႇိေတြက ေဘာလံုးကို ဘယ္တုန္းကမႇ လိုလိုလားလာရႇိခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔က ရပ္ဂ္ဘီတို႔၊ ခရစ္ကတ္တုိ႔ပဲ ႏႇစ္ၿခိဳက္ၾကသလို ဒီအားကစားေတြကိုပဲ ရန္ပံုေငြအေျမာက္အျမား ေထာက္ပံ့ခဲ့ၾကတာပါ။ ေဘာလံုးကိုေတာ့ အာဖရိကလူမည္းေတြ (Africans) ေတြရဲ႕ ကစားနည္းလုိ႔ပဲ မႇတ္ယူခဲ့ၾကတာကိုး။ အစပိုင္းကေတာ့ ဒီအားကစားကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈခဲ့ၾကတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမႇာေတာ့ တခ်ဳိ႕ပြဲေတြကို ပိတ္ပစ္ဖုိ႔ပါ လုပ္လာၾကတယ္။ ၁၉၆၃ ခုႏႇစ္ ဧၿပီလမႇာ ဂ်ဳိဟန္နက္စဘတ္မႇာရႇိတဲ့ နာတယ္လ္စပရြတ္ အားကစားကြင္း၀င္ေပါက္ေတြကို အာဏာပိုင္ေတြက ပိတ္ပစ္ခဲ့ၿပီး အဲဒီေန႔ကစားမဲ့ ပြဲေတြဖ်က္သိမ္းေၾကာင္း ေၾကာ္ျငာစာကပ္ခဲ့ပါတယ္။ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ေဘာပြဲၾကည့္မဲ့ ပရိသတ္ ၅၀၀၀ ေက်ာ္ဟာ ဂိတ္ေတြကိုဖ်က္ၿပီး ၀င္လာခဲ့ၾကတယ္။ျဖဳတ္သြားတဲ့ ဂိုးတုိင္ေတြေနရာမႇာ အစားထိုးဖုိ႔ ဂိုးတုိင္တစ္စံုပါ ယူလာခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီေန႔ပြဲေတြလည္း ကန္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီလုိနဲ႔ လူျဖဴအစိုးရက တစ္မ်ဳိးစီစဥ္ျပန္တယ္။ လူျဖဴနဲ႔လူမည္း ႏႇစ္ဖက္ကန္တဲ့ပြဲေတြ ႏႇစ္တုိင္းလုပ္ေပးတယ္။ သို႔ေပမဲ့လည္း သူတုိ႔ရည္ရြယ္တာနဲ႔ ေျပာင္းျပန္သက္ေရာက္မႈ ရႇိလာခဲ့တယ္။ ဒီပြဲေတြဟာ ႏုိင္ငံရဲ႕မမွ်တတဲ့ လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈရႇိတဲ့ ႏိုင္ငံေရး စနစ္ကိုပဲ မီးေမာင္းထုိးျပသလုိ ျဖစ္သြားခဲ့တယ္။ ဒီပြဲေတြလုပ္တာ ေအာင္ျမင္ေပမဲ့ လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားတဲ့ အစုိးရကို အခက္ၾကံဳစရာျဖစ္လာေစခဲ့တယ္။
၁၉၆၇ မႇာေတာ့ အစိုးရဟာ လူျဖဴ၊ လူမည္း ေရာေႏႇာပါ၀င္တဲ့အသင္းနဲ႔ ဧည့္သည္ အာဂ်င္တီးနား အသင္းတစ္သင္းကို ဂ်ဳိဟန္နက္စဘတ္မႇာ ဧည့္ခံခဲ့ပါတယ္။ လူျဖဴေရာလူမည္းေရာ အတူတကြ ၀င္ကစားခြင့္ရခဲ့ေပမဲ့ ပြဲၾကည့္စဥ္ေတြကိုေတာ့ ခြဲျခား ထားတုန္းပဲ။ ဒီပြဲမႇာ အိမ္ရႇင္အသင္း က ၅ ဂိုး- ဂိုးမရႇိနဲ႔ ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက မထင္မရႇားကစားသမားတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဂ်ဳိမိုဆိုႏိုက ဟက္ထရစ္ သြင္းသြားပါတယ္။သူက အာဂ်င္တီးနားကို တစ္ဂိုးသြင္းလုိက္တိုင္း သူ႔ကစားေဖာ္ လူျဖဴေတြ ေရာ လူမည္းေတြေရာ အားကစားပြဲေတြမႇာ အသင္းေဖာ္ေတြလုပ္ေနၾက ပံုစံအတုိင္း အတူတကြေပြ႔ဖက္ၾက လက္ေတြလႈပ္ရမ္းၾကနဲ႔ ေအာင္ပြဲခံခဲ့ပါတယ္။ ဒီေအာင္ပြဲဟာ အခိုက္အတန္႔ေတာ့ ေတာင္အာဖရိကေန လူျဖဴလူမည္းအားလံုးအေပၚ လႊမ္း မိုးမႈရႇိခဲ့ပါတယ္။ ဆို၀ီတုိ အုံႂကြမႈမႇာ လူမည္းအာဖရိကသား ၅၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ အသတ္မခံခဲ့ရခင္ အထိေပါ့။ဒီအထဲမႇာ ကိုင္ဇာခ်ိဖ္ေဘာလံုးအသင္းက နာမည္ေက်ာ္ကစားသမား Ariel Kgongoane လည္း ပါသြားခဲ့ပါတယ္။
လူျဖဴလူမည္း ခြဲျခားမႈတုိက္ဖ်က္ေရး လႈပ္ရႇားသူေတြအတြက္ ေဘာလံုးပြဲေတြရဲ႕ အရႇိန္အဟုန္ဟာ ေထာက္ခံမႈရဖို႔နဲ႔ ရန္ပံုေငြရဖို႔အတြက္ အထူးပဲအသံုး၀င္တဲ့ ကိစၥျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက ပိတ္ပင္ခံထားရတဲ့ ေျမေအာက္အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ေနတဲ့ အာဖ ရိကအမ်ဳိးသားကြန္ဂရက္(ေအအင္န္စီ) ဟာ ေဘာလံုးပြဲရႇိရင္ လူအုပ္လည္းရႇိတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ပဲ နားလည္လာခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၇၆ ခုႏႇစ္ ေနာက္ပိုင္းမႇာ ႏုိင္ငံေရးအရ စုေ၀းတာေတြကို ပိတ္ပင္ခံထားခဲ့ေပမဲ့ ေဘာလံုးကြင္းထဲမႇာ လူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကားထဲမႇာထိုင္ၿပီး ေဆြးေႏြးေနၾကတဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီတစ္ခုက အဖြဲ႔၀င္ေတြကို ပိတ္ပင္ဖုိ႔ဆုိတာေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ခဲ့ပါဘူး။ ဇူးလူးေတာ္၀င္အသင္းရဲ႕ ပြဲေတြမႇာဆိုရင္ တိမ္းေရႇာင္ေနရတဲ့ ဇူးမားဟာ ေဘာ လံုးကြင္းထဲလာၿပီး အျခားႏုိင္ငံေရးသမားေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။ ဇူးမား ဇမ္ဘီယာကို ထြက္ေျပးတိမ္းေရႇာင္ေနရာကေန ၁၉၉၃ မႇာျပန္လာခဲ့တုန္းကလည္း ပထမဆံုးေနခဲ့တဲ့အိမ္ဟာ ေအာ္လန္ဒိုပိုင္းရိတ္ အသင္းပိုင္ရႇင္ရဲ႕ အိမ္ျဖစ္ေနတာဟာ တုိက္ဆိုင္မႈလုိ႔ မဆုိႏုိင္ပါဘူး။ေအာ္လန္ဒိုပိုင္းရိတ္အသင္းဟာ ေတာင္အာဖရိကရဲ႕ အႀကီးဆံုးေဘာလံုးကလပ္အသင္းေတြထဲက တစ္ခုပါ။
၁၉၈၀ ျပည့္ႏႇစ္ေတြမႇာ လႈပ္ရႇားသူေတြဟာ အာဏာပိုင္ေတြကို မ်က္ေစ့လည္ေအာင္လုပ္ဖုိ႔ ေဘာလံုးအသင္းသားေတြအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းတာ လုပ္႐ိုးလုပ္စဥ္ျဖစ္လာတယ္။ ႏုိင္ငံတကာနယ္ျခားေတြကို လြယ္လြယ္ကူကူျဖတ္ေက်ာ္လုိ႔လည္းရ၊ ေဘာပြဲကရတဲ့ေငြက ေျမေအာက္လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈ တုိက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြအတြက္ ရန္ပံုေငြလည္းရတာကိုး။ African Soccerscapes စာအုပ္ေရးသားသူ Peter Alegi ရဲ႕ အဆိုအရေတာ့ ေဘာလံုးပြဲေတြကရတဲ့ ၀င္ေငြဟာ ၁၉၄၄ ခုႏႇစ္ေလာက္ ကတည္းက ေအအင္န္စီအတြက္ ရန္ပံုေငြျဖစ္ေနခဲ့တယ္ ဆိုတာပါ။ေအာ္လန္ဒိုပိုင္းရိတ္ ကစားသမားေဟာင္း ပတ္ဆန္ဘရန္ဒါက ဇင္ဘာေဘြနယ္စပ္ ပရိသတ္တစ္သိန္းေလာက္ေရႇ႕မႇာ ကစားရတဲ့ပြဲကို အခုထိအမႇတ္ရေနတုန္းပဲလုိ႔ ဆုိပါတယ္။အဲဒီပြဲကရတဲ့ ၀င္ေငြဟာလည္း ရန္ပံုေငြျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ေဘာလံုးပြဲေတြဟာ လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈကို တန္ျပန္ဖုိ႔ အခြင့္ေကာင္းတစ္ရပ္ပါ။ လူျဖဴအသင္းေတြက သူတုိ႔ရဲ႕ေျခစြမ္းကုိ စမ္းသပ္ဖုိ႔ လူမည္းအသင္းေတြနဲ႔ ေျခစမ္းရမယ္လုိ႔ နားလည္ထားၾကတယ္။ ထူးျခားတာက လူျဖဴေတြခ်ည္းကန္တဲ့ ေဘာလံုးလိဂ္ဟာ လူမည္းေတြရဲ႕လိဂ္နဲ႔ယႇဥ္ရင္ ဒုတိယတန္းစားလိဂ္ ပဲ ျဖစ္ေနတာပါ။ ၁၉၇၇ မႇာ လူျဖဴလိဂ္ၿပိဳလဲသြားေတာ့ အံ့အားသင့္စရာသိပ္မရႇိခဲ့ပါဘူး။ အေမရိကန္က နယူးေယာက္ေကာ့စ္ေမာ့မႇာ ေဘာလံုးဂႏၳ၀င္ႀကီးပီလီနဲ႔အတူ သြားကန္ေနတဲ့ ဆိုႏို(ဟက္ထရစ္သြင္းခဲ့တဲ့ ဆုိတဲ့ ဂ်ဳိမိုဆိုႏို) ေတာင္အာဖရိကကို ျပန္လာတဲ့အခ်ိန္ ၁၉၈၂ ခုႏႇစ္မႇာ ၿပိဳလဲသြားတဲ့ လူျဖဴလိဂ္က အသင္းႀကီး Highland Park ကို ၀ယ္ခဲ့ပါတယ္။ဒါဟာ လူျဖဴလူမည္းခြဲျခားမႈအား ေကာင္းေနေသးတဲ့ ၁၉၈၂ ေတာင္အာဖရိကမႇာ တကယ့္ကို ထူးျခားတဲ့ ႏုိင္ငံေရးေၾကညာခ်က္တစ္ရပ္လို ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၈၀ ျပည့္ႏႇစ္မ်ားေႏႇာင္းပိုင္းမႇာေတာ့ ေဘာလံုးပြဲေတြဟာ ႏုိင္ငံရဲ႕ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ တိုးတက္လာတဲ့ ႏုိင္ငံေရးလႈပ္ရႇားမႈေတြရဲ႕ အဓိကဇာတ္ခံု ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ပိတ္ပင္ခံထားရဆဲျဖစ္တဲ့ ေအအင္န္စီရဲ႕အလံေတြဟာ ေဘာလံုးကြင္းေတြမႇာ တလူလူလြင့္ေနတာ ျမင္ေနရမႇာပါ။လူျဖဴအစိုးရ အားနည္းလာျခင္းရဲ႕ ျပယုဂ္လည္းျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၁ ခုႏႇစ္မႇာေတာ့ ေတာင္အာဖရိကရဲ႕(လက္ရႇိ) ေဘာလံုးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကို တည္ေထာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ တည္ေထာင္ျခင္းအထိမ္းအမႇတ္ ေၾကညာခ်က္မႇာ ''သ ဘာ၀အတိုင္း... ေဘာလံုးအားကစားသည္ တင္းက်ပ္ေသာ လူမ်ဳိးေရး ဖိႏႇိပ္မႈကို ခ်ဳိးဖ်က္ရာလမ္းကို ဦးေဆာင္ခဲ့သည္''ဆိုတဲ့ စာသားပါရႇိပါတယ္။ ဒီေၾကညာခ်က္ဟာ လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားတဲ့ အစိုးရမၿပိဳကြဲခင္ ႏႇစ္ႏႇစ္အလိုေလာက္က ျဖစ္တာေၾကာင့္ အႏၲ ရာယ္မ်ားတဲ့ ေၾကညာခ်က္ပါ။
လက္ေရြးစင္အသင္း ႏုိင္ငံတကာဇာတ္ခံုေပၚ စေရာက္ခဲ့တဲ့ အေစာပိုင္းကာလေတြမႇာေတာ့ ၁၉၉၆ မႇာ အာဖရိကႏုိင္ငံမ်ားဖလား ရခဲ့သလုိ ကမၻာ့ဖလားႏႇစ္ႀကိမ္ ေျခစစ္ပြဲေအာင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၂၀၁၀ ေရာက္တဲ့အခ်ိန္ ကိုယ့္ႏုိင္ငံမႇာ ကမၻာ့ ဖလားကို လက္ခံက်င္းပႏုိင္တဲ့အခ်ိန္မႇာေတာ့ အသင္းဟာ အားနည္းေလ်ာ့လ်ဲေနတာ ၀မ္းနည္းစရာပါ။ အေကာင္းဆံုးဆုိတဲ့ ကစားသမားေတြဟာ ေငြပိုရတဲ့ ဥေရာပမႇာ သြားကစားၾကေပမဲ့ ျပည္တြင္းမႇာေတာ့ ဆုတ္ယုတ္လာပါတယ္။ ေဘာလံုး အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ဟာ ဒုတိယတန္းစားႏုိင္ငံေလးေတြနဲ႔ ေျခစမ္းပြဲေတြေလာက္ပဲ က်င္းပေပးႏုိင္ပါတယ္။ ေတာင္အာဖရိက Business Day ရဲ႕ အားကစားအယ္ဒီတာ Mninawa Ntloko ရဲ႕ အဆုိအရေတာ့ ၁၉၉၅ ရက္ဂ္ဘီေအာင္ပြဲအတြက္ လူမည္းေတြက တစ္သင္းလံုးနီးပါး လူျဖဴေတြခ်ည္းပါတဲ့ လက္ေရြးစင္အသင္းကို ေထာက္ခံၾကသလိုမ်ဳိး အားလံုးနီးပါး လူမည္းေတြျဖစ္တဲ့ ေဘာလံုးအသင္းကို လူျဖဴေတြက ျပန္ေထာက္ခံပါ့မလားလို႔ အမ်ားစုက ထင္ေနၾကတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
တိုးတက္လာတာေတြရႇိေပမဲ့ ေဘာလံုးကႏိုင္ငံရဲ႕ လူမ်ဳိးေရးကြဲျပားမႈကို တံတားထိုးေပးႏုိင္တဲ့ အရာစစ္စစ္ျဖစ္ဖုိ႔ အမ်ားႀကီးလုပ္စရာေတြ ရႇိပါေသးတယ္။ဘာဖာနာဘာဖာနာလုိ႔ေခၚတဲ့ (ဇူးလူးစကားမႇာ ေကာင္ေလးေတြလို႔ အဓိပၸာယ္ရတဲ့) လက္ ေရြးစင္ေဘာလံုးအသင္းမႇာ လူျဖဴတစ္ေယာက္ပဲ ပါပါတယ္။(၁၉၉၅ ကမၻာဖလားခ်န္ပီယံ ရပ္ဂ္ဘီအသင္းမႇာလည္း လူမည္းတစ္ေယာက္သာပါခဲ့တာဟာ ထူးျခားတဲ့တုိက္ဆုိင္မႈပါ)။ကိပ္ေတာင္းက ကြင္းႀကီးဟာ လူျဖဴအမ်ားစုေနတဲ့ေနရာမႇာ ေဆာက္ ထားတာပါ။ေဘာလံုးပြဲ ပြဲၾကည့္စင္ေတြဟာလည္း လူျဖဴလူမည္းကြဲျပားမႈကို အတုိင္းအတာတစ္ခုထိေတာ့ ေဖာ္ျပေနဦးမႇာပါ။ပရိသတ္ေတြဟာ အေ၀းႀကီးကေန လာၾကရမႇာျဖစ္သလုိ ေတာင္အာဖရိကျပည္တြင္းလိဂ္ပြဲေတြ ဆုိတာကလည္း လူမည္းေတြပဲ ၾကည့္တဲ့ကိစၥလိုမ်ဳိး ျဖစ္ေနဆဲပါ။(ကမၻာ့ဖလားလက္မႇတ္ေစ်းေတြ ႀကီးလြန္းတာကလည္း ျပႆနာတစ္ခုပါ)
ဒီကမၻာ့ဖလားကေတာ့ ေရခ်ိန္ကိုေျပာင္းလဲေစလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္စရာရႇိပါတယ္။''ကြၽန္ေတာ္အခု စျမင္ေနရၿပီ။အရင္လေတြကမႇပါ။ လူျဖဴကေလးေတြက ဘာဖာနာဘာဖာနာ (ေတာင္အာဖရိကေဘာလံုးအသင္း) အကၤ်ီေတြနဲ႔ေလ''ဟု Ntloko ကေတာ့ အားတက္စကားဆုိပါတယ္။
၂၀၁၀ ကမၻာ့ဖလားဟာ ေတာင္အာဖရိက ႂကြယ္၀ေစေရးအတြက္ တစ္ကယ္ပဲ အေထာက္အကူျပဳလိမ့္မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ၾကတာေတြရႇိပါတယ္။ ေငြေၾကးအရဆုိရရင္ေတာ့ ဒါဟာမျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။အိမ္ရႇင္က အေျခခံအေဆာက္အအံုေတြ ေဆာက္တယ္။ ဖီဖာက ႐ုပ္သံနဲ႔စပြန္ဆာမူပိုိင္ခြင့္က အက်ဳိးအျမတ္ေတြရတယ္။ထင္သာျမင္သာမႈနည္းေပမဲ့ အက်ဳိးအျမတ္ရစရာေတြေတာ့ ရႇိပါတယ္။ဒီပြဲႀကီးဟာ လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈေခတ္လြန္ ေတာင္အာဖရိက ဘယ္အထိ ခရီးေရာက္ခဲ့ၿပီဆုိတာ၊ ဘာေတြလုပ္ဖုိ႔ က်န္ေသးတယ္ဆုိတာ ကမၻာကို ခ်ျပႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈ လံုး၀ေသဆံုးသြားသည့္တုိင္ေအာင္ ေဘာလံုးပံုျပင္ကေတာ့ ေတာင္အာဖရိကႏုိင္ငံေရးရဲ႕ ႏႇလံုးအိမ္မႇာရႇိေနဦးမႇာပါပဲ။
Ke Nako! (အခ်ိန္က်ပါၿပီ)



**ေဇ၀င္းေနာင္**
Ref;Foreign Policy,Football politics,How Soccer Defeated Apartheid, by Nicholas Griffin.



From**Eleven News Website**

၁၉၆၀ ျပည့္ႏႇစ္ေတြတုန္းက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ သမား႐ိုးက်မဟုတ္တဲ့ အေျခအေနမႇန္တစ္ခုက စရပါမယ္။ အဲဒီတုန္းက ႏိုင္ငံေရး လႈပ္ရႇားသူေတြဟာ လူမည္းေတြခ်ည္းပဲပါတဲ့။ ေဘ့စ္ေဘာလိဂ္ေတြ ေထာင္ခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီတုန္းက အေမရိကန္သမၼတက ဂ်က္ကီေရာ္ဘင္ဆင္၊ ဒုတိယသမၼတက စေတခ်ယ္ေပ့ဂ်္၊ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ၀ီလီေမ။ (အားလံုးလူျဖဴေတြ)။
အေပၚကစာထဲက ေဘ့စ္ေဘာေနရာမႇာ ေဘာလံုးနဲ႔အစားထုိး ၾကည့္ပါ။ေခါင္းေဆာင္ေတြေနရာမႇာ ေတာင္အာဖရိကလူျဖဴေခါင္းေဆာင္ေတြကို အစားထိုးၾကည့္ပါ။အဲဒါဆို ေတာင္အာဖရိကအေျခအေနကို ျမင္လို႔ရၿပီ။ ေတာင္အာဖရိကဟာ ေဘာ လံုးႏိုင္ငံေရး Political football ဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရအတြက္ အဓိပၸာယ္သစ္ကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံပါ။ (Political Football ရဲ႕ မူရင္းအဓိပၸာယ္က အေမရိကန္ေဘာလံုးကစားနည္းက လာတာျဖစ္ၿပီး ဆက္လက္ေဆြး ေႏြးျငင္းခံုေနၾကေပမဲ့ အေျဖရႇာမရႏုိင္ေသးတဲ့ ကိစၥလုိ႔ အဓိပၸာယ္ရပါတယ္။ေတာင္အာဖရိက ေဖာ္ေဆာင္ေပးခဲ့တ့ဲ အနက္ကေတာ့ မတူကြဲျပားျခားနားပါတယ္။)

၁၉၉၅ ေတာင္အာဖရိကရဲ့ ရက္ဂ္ဘီကမၻာ့ဖလားေအာင္ပြဲမႇာ အဲဒီတုန္းကသမၼတ နဲလ္ဆင္မင္န္ဒဲလားရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ အထူးပဲအာ႐ံုစိုက္ခံခဲ့ရတဲ့ ကိစၥပါ။ Invictus ဆိုၿပီးေတာ့ ႐ုပ္ရႇင္ေတာင္ ႐ိုက္ခဲ့ပါေသးတယ္။ ကိပ္ေတာင္းဇာတိသမုိင္း ပညာရႇင္နဲ႔ စာေရးဆရာ ေရႇာင္ဂ်က္ေကာ့ဘ္ကေတာ့ ဒီၿပိဳင္ပြဲဟာ ႏုိင္ငံ့လူမ်ဳိးေရးပဋိပကၡမႇာ ပံုမႇန္အေျခအေနကခြဲထြက္ၿပီး ထင္ရႇားခ့ဲအခုိက္အတန္႔ကာလပဲလို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။တကယ့္ဇာတ္လမ္းက 'ေဘာလံုး' ပဲလို႔ဆုိပါတယ္။ တကယ့္ဇာတ္လမ္းက ကြၽန္ေတာ္တုိ႔တစ္ေတြ အပါအ၀င္ ကမၻာေပၚက လူသန္းေထာင္ခ်ီၾကည့္ေနၾကတဲ့ ကမၻာ့ဖလားၿပိဳင္ပြဲႀကီးက်င္းပရာ ကိပ္ေတာင္းက ေဘာလံုးကြင္းႀကီးနဲ႔ မိုင္ေတာ္ေတာ္ေ၀းတဲ့ေနရာမႇာရႇိတဲ့ ေရာ္ဘင္ကြၽန္းက စခဲ့တာ။
လူျဖဴလူမဲ ခြဲျခားတဲ့ ေခတ္ကာလတုန္းက ေတာင္အာဖရိကႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာရဲ႕ အိုးအိမ္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အက်ဥ္းေထာင္ႀကီးရႇိရာ ကြၽန္းကေလးေပါ့။
အက်ဥ္းေထာင္ရဲ႕ ေဘာလံုးလိဂ္မႇာ ကစားခဲ့ၾကတဲ့သူေတြဟာ ဒီေန႔ေခတ္ လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈေခတ္လြန္ ေတာင္အာဖရိကကို ပံုေဖာ္ေနၾကတဲ့ သူေတြလုိ႔ဆုိရင္ အံ့အားသင့္စရာ ေကာင္းေနမလားပဲ။ ဒီအထဲမႇာ လက္ရႇိသမၼတ ဂ်က္ေကာ့ဘ္ဇူးမား၊ အတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္နဲ႔ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးေဟာင္း လီကိုတာ၊ အိုးအိမ္၀န္ႀကီး ဆက္စ္ေ၀းလ္၊ သမၼတေဟာင္း သာဘိုအမ္ဘီကီရဲ႕ ေနာက္ဆံုးသက္တမ္းကို ယာယီထမ္းေဆာင္ခြင့္ရခဲ့တဲ့ မို႔လန္ေသးစတဲ့သူေတြ ပါပါတယ္။ မင္ဒဲလားကေတာ့ ေဘာလံုး၀င္မကန္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ သူ႔ျမင္ကြင္းကိုကာသြားတဲ့ နံရံႀကီးကို အာဏာပိုင္ေတြက မေဆာက္ခင္အခ်ိန္အထိေတာ့ သံတုိင္ေနာက္ကြယ္ကေန အားေပးေနက် ပရိသတ္စစ္စစ္ ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဇူးမားကေတာ့ ကစားသမားေရာ၊ ဒိုင္လူႀကီးပါ ႏႇစ္ မ်ဳိးရတဲ့သူပါ။ ေနာင္အခါ သမၼတျဖစ္လာမဲ့သူဟာ ဒီတစ္ပတ္၀င္ကစား၊ ေနာင္တစ္ပတ္ဒိုင္လူႀကီး လုပ္ရပါတယ္။

Chuck Korr နဲ႔ Marvin Close တုိ႔ေရးတဲ့ More Than Just a Game စာအုပ္ထဲမႇာေတာ့ ေရာ္ဘင္ကြၽန္းက အက်ဥ္းသားေတြ ေထာင္စာၾကည့္တုိက္က အငႇားဆံုးစာအုပ္ႏႇစ္အုပ္အေၾကာင္း ေရးဖူးပါတယ္။အဲဒီႏႇစ္အုပ္က ကားလ္မက္စ္ရဲ႕ အရင္းက်မ္း (Karl Marx's Das Kapital)နဲ႔ ဒင္းနစ္ဟို၀ဲလ္ရဲ႕ ေဘာလံုးပြဲစီမံခန္႔ခြဲနည္း စာအုပ္ (Danis Howell's Soccer Refereeing) တုိ႔ပါ။ အစဥ္တစ္စုိက္ အသနားခံ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကၿပီးတဲ့ ေနာက္မႇာေတာ့ ၁၉၆၇ ခုႏႇစ္မႇာ ေထာင္အာဏာပိုင္ေတြဟာ အက်ဥ္းသားေတြ ကိုယ္ပိုင္ေဘာလံုးလိဂ္ေထာင္ဖို႔ကို ခြင့္ျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ အမည္ကေတာ့ မာကာနာေဘာလံုးအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ပါ။ စေန၊ တနဂၤေႏြဆို အက်ဥ္းသားေတြ ေက်ာက္ထုရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စေနေန႔မႇာ ေဘာလံုးကန္ဖုိ႔ အခ်ိန္ႏႇစ္နာရီရပါတယ္။ တနဂၤေႏြမနက္ဆို ကန္ခဲ့တဲ့ပြဲအေၾကာင္း ေျပာၾကသံုးသပ္ၾကၿပီ။ တနလၤာကေန ၾကာသပေတးအထိက စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြခ်ဖုိ႔ ျငင္းၾက ခုန္ၾက၊ ၾကာသပေတး ေသာၾကာဆုိ လူေရြး၊ နည္းဗ်ဴဟာခ်နဲ႔ သံတုိင္ေနာက္ကြယ္က ေန႔ရက္ ေတြကို သက္သာရာ ရေစခဲ့ၾကပါတယ္။ ကစားသမားေတြအၾကားမႇာ ဒီလိုလုပ္ေနရတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးရႇိတဲ့ အေတြးက ''ငါတုိ႔ေတြ ဒီလုိခက္ခဲဆိုးရြားတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးမႇာေတာင္ (ေဘာလံုး) လိဂ္တစ္ခုကို လည္ပတ္ႏိုင္ေသးရင္၊ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံကို စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္ဖုိ႔ဆိုတာ ဘာေၾကာင့္မျဖစ္ႏုိင္ရမလဲ''လုိ႔ပါ။
အာဖရိကလူျဖဴ (Afrikaner) အရာရႇိေတြက ေဘာလံုးကို ဘယ္တုန္းကမႇ လိုလိုလားလာရႇိခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔က ရပ္ဂ္ဘီတို႔၊ ခရစ္ကတ္တုိ႔ပဲ ႏႇစ္ၿခိဳက္ၾကသလို ဒီအားကစားေတြကိုပဲ ရန္ပံုေငြအေျမာက္အျမား ေထာက္ပံ့ခဲ့ၾကတာပါ။ ေဘာလံုးကိုေတာ့ အာဖရိကလူမည္းေတြ (Africans) ေတြရဲ႕ ကစားနည္းလုိ႔ပဲ မႇတ္ယူခဲ့ၾကတာကိုး။ အစပိုင္းကေတာ့ ဒီအားကစားကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈခဲ့ၾကတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမႇာေတာ့ တခ်ဳိ႕ပြဲေတြကို ပိတ္ပစ္ဖုိ႔ပါ လုပ္လာၾကတယ္။ ၁၉၆၃ ခုႏႇစ္ ဧၿပီလမႇာ ဂ်ဳိဟန္နက္စဘတ္မႇာရႇိတဲ့ နာတယ္လ္စပရြတ္ အားကစားကြင္း၀င္ေပါက္ေတြကို အာဏာပိုင္ေတြက ပိတ္ပစ္ခဲ့ၿပီး အဲဒီေန႔ကစားမဲ့ ပြဲေတြဖ်က္သိမ္းေၾကာင္း ေၾကာ္ျငာစာကပ္ခဲ့ပါတယ္။ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ေဘာပြဲၾကည့္မဲ့ ပရိသတ္ ၅၀၀၀ ေက်ာ္ဟာ ဂိတ္ေတြကိုဖ်က္ၿပီး ၀င္လာခဲ့ၾကတယ္။ျဖဳတ္သြားတဲ့ ဂိုးတုိင္ေတြေနရာမႇာ အစားထိုးဖုိ႔ ဂိုးတုိင္တစ္စံုပါ ယူလာခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီေန႔ပြဲေတြလည္း ကန္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီလုိနဲ႔ လူျဖဴအစိုးရက တစ္မ်ဳိးစီစဥ္ျပန္တယ္။ လူျဖဴနဲ႔လူမည္း ႏႇစ္ဖက္ကန္တဲ့ပြဲေတြ ႏႇစ္တုိင္းလုပ္ေပးတယ္။ သို႔ေပမဲ့လည္း သူတုိ႔ရည္ရြယ္တာနဲ႔ ေျပာင္းျပန္သက္ေရာက္မႈ ရႇိလာခဲ့တယ္။ ဒီပြဲေတြဟာ ႏုိင္ငံရဲ႕မမွ်တတဲ့ လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈရႇိတဲ့ ႏိုင္ငံေရး စနစ္ကိုပဲ မီးေမာင္းထုိးျပသလုိ ျဖစ္သြားခဲ့တယ္။ ဒီပြဲေတြလုပ္တာ ေအာင္ျမင္ေပမဲ့ လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားတဲ့ အစုိးရကို အခက္ၾကံဳစရာျဖစ္လာေစခဲ့တယ္။
၁၉၆၇ မႇာေတာ့ အစိုးရဟာ လူျဖဴ၊ လူမည္း ေရာေႏႇာပါ၀င္တဲ့အသင္းနဲ႔ ဧည့္သည္ အာဂ်င္တီးနား အသင္းတစ္သင္းကို ဂ်ဳိဟန္နက္စဘတ္မႇာ ဧည့္ခံခဲ့ပါတယ္။ လူျဖဴေရာလူမည္းေရာ အတူတကြ ၀င္ကစားခြင့္ရခဲ့ေပမဲ့ ပြဲၾကည့္စဥ္ေတြကိုေတာ့ ခြဲျခား ထားတုန္းပဲ။ ဒီပြဲမႇာ အိမ္ရႇင္အသင္း က ၅ ဂိုး- ဂိုးမရႇိနဲ႔ ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက မထင္မရႇားကစားသမားတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဂ်ဳိမိုဆိုႏိုက ဟက္ထရစ္ သြင္းသြားပါတယ္။သူက အာဂ်င္တီးနားကို တစ္ဂိုးသြင္းလုိက္တိုင္း သူ႔ကစားေဖာ္ လူျဖဴေတြ ေရာ လူမည္းေတြေရာ အားကစားပြဲေတြမႇာ အသင္းေဖာ္ေတြလုပ္ေနၾက ပံုစံအတုိင္း အတူတကြေပြ႔ဖက္ၾက လက္ေတြလႈပ္ရမ္းၾကနဲ႔ ေအာင္ပြဲခံခဲ့ပါတယ္။ ဒီေအာင္ပြဲဟာ အခိုက္အတန္႔ေတာ့ ေတာင္အာဖရိကေန လူျဖဴလူမည္းအားလံုးအေပၚ လႊမ္း မိုးမႈရႇိခဲ့ပါတယ္။ ဆို၀ီတုိ အုံႂကြမႈမႇာ လူမည္းအာဖရိကသား ၅၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ အသတ္မခံခဲ့ရခင္ အထိေပါ့။ဒီအထဲမႇာ ကိုင္ဇာခ်ိဖ္ေဘာလံုးအသင္းက နာမည္ေက်ာ္ကစားသမား Ariel Kgongoane လည္း ပါသြားခဲ့ပါတယ္။
လူျဖဴလူမည္း ခြဲျခားမႈတုိက္ဖ်က္ေရး လႈပ္ရႇားသူေတြအတြက္ ေဘာလံုးပြဲေတြရဲ႕ အရႇိန္အဟုန္ဟာ ေထာက္ခံမႈရဖို႔နဲ႔ ရန္ပံုေငြရဖို႔အတြက္ အထူးပဲအသံုး၀င္တဲ့ ကိစၥျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက ပိတ္ပင္ခံထားရတဲ့ ေျမေအာက္အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ေနတဲ့ အာဖ ရိကအမ်ဳိးသားကြန္ဂရက္(ေအအင္န္စီ) ဟာ ေဘာလံုးပြဲရႇိရင္ လူအုပ္လည္းရႇိတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ပဲ နားလည္လာခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၇၆ ခုႏႇစ္ ေနာက္ပိုင္းမႇာ ႏုိင္ငံေရးအရ စုေ၀းတာေတြကို ပိတ္ပင္ခံထားခဲ့ေပမဲ့ ေဘာလံုးကြင္းထဲမႇာ လူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကားထဲမႇာထိုင္ၿပီး ေဆြးေႏြးေနၾကတဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီတစ္ခုက အဖြဲ႔၀င္ေတြကို ပိတ္ပင္ဖုိ႔ဆုိတာေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ခဲ့ပါဘူး။ ဇူးလူးေတာ္၀င္အသင္းရဲ႕ ပြဲေတြမႇာဆိုရင္ တိမ္းေရႇာင္ေနရတဲ့ ဇူးမားဟာ ေဘာ လံုးကြင္းထဲလာၿပီး အျခားႏုိင္ငံေရးသမားေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။ ဇူးမား ဇမ္ဘီယာကို ထြက္ေျပးတိမ္းေရႇာင္ေနရာကေန ၁၉၉၃ မႇာျပန္လာခဲ့တုန္းကလည္း ပထမဆံုးေနခဲ့တဲ့အိမ္ဟာ ေအာ္လန္ဒိုပိုင္းရိတ္ အသင္းပိုင္ရႇင္ရဲ႕ အိမ္ျဖစ္ေနတာဟာ တုိက္ဆိုင္မႈလုိ႔ မဆုိႏုိင္ပါဘူး။ေအာ္လန္ဒိုပိုင္းရိတ္အသင္းဟာ ေတာင္အာဖရိကရဲ႕ အႀကီးဆံုးေဘာလံုးကလပ္အသင္းေတြထဲက တစ္ခုပါ။
၁၉၈၀ ျပည့္ႏႇစ္ေတြမႇာ လႈပ္ရႇားသူေတြဟာ အာဏာပိုင္ေတြကို မ်က္ေစ့လည္ေအာင္လုပ္ဖုိ႔ ေဘာလံုးအသင္းသားေတြအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းတာ လုပ္႐ိုးလုပ္စဥ္ျဖစ္လာတယ္။ ႏုိင္ငံတကာနယ္ျခားေတြကို လြယ္လြယ္ကူကူျဖတ္ေက်ာ္လုိ႔လည္းရ၊ ေဘာပြဲကရတဲ့ေငြက ေျမေအာက္လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈ တုိက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြအတြက္ ရန္ပံုေငြလည္းရတာကိုး။ African Soccerscapes စာအုပ္ေရးသားသူ Peter Alegi ရဲ႕ အဆိုအရေတာ့ ေဘာလံုးပြဲေတြကရတဲ့ ၀င္ေငြဟာ ၁၉၄၄ ခုႏႇစ္ေလာက္ ကတည္းက ေအအင္န္စီအတြက္ ရန္ပံုေငြျဖစ္ေနခဲ့တယ္ ဆိုတာပါ။ေအာ္လန္ဒိုပိုင္းရိတ္ ကစားသမားေဟာင္း ပတ္ဆန္ဘရန္ဒါက ဇင္ဘာေဘြနယ္စပ္ ပရိသတ္တစ္သိန္းေလာက္ေရႇ႕မႇာ ကစားရတဲ့ပြဲကို အခုထိအမႇတ္ရေနတုန္းပဲလုိ႔ ဆုိပါတယ္။အဲဒီပြဲကရတဲ့ ၀င္ေငြဟာလည္း ရန္ပံုေငြျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ေဘာလံုးပြဲေတြဟာ လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈကို တန္ျပန္ဖုိ႔ အခြင့္ေကာင္းတစ္ရပ္ပါ။ လူျဖဴအသင္းေတြက သူတုိ႔ရဲ႕ေျခစြမ္းကုိ စမ္းသပ္ဖုိ႔ လူမည္းအသင္းေတြနဲ႔ ေျခစမ္းရမယ္လုိ႔ နားလည္ထားၾကတယ္။ ထူးျခားတာက လူျဖဴေတြခ်ည္းကန္တဲ့ ေဘာလံုးလိဂ္ဟာ လူမည္းေတြရဲ႕လိဂ္နဲ႔ယႇဥ္ရင္ ဒုတိယတန္းစားလိဂ္ ပဲ ျဖစ္ေနတာပါ။ ၁၉၇၇ မႇာ လူျဖဴလိဂ္ၿပိဳလဲသြားေတာ့ အံ့အားသင့္စရာသိပ္မရႇိခဲ့ပါဘူး။ အေမရိကန္က နယူးေယာက္ေကာ့စ္ေမာ့မႇာ ေဘာလံုးဂႏၳ၀င္ႀကီးပီလီနဲ႔အတူ သြားကန္ေနတဲ့ ဆိုႏို(ဟက္ထရစ္သြင္းခဲ့တဲ့ ဆုိတဲ့ ဂ်ဳိမိုဆိုႏို) ေတာင္အာဖရိကကို ျပန္လာတဲ့အခ်ိန္ ၁၉၈၂ ခုႏႇစ္မႇာ ၿပိဳလဲသြားတဲ့ လူျဖဴလိဂ္က အသင္းႀကီး Highland Park ကို ၀ယ္ခဲ့ပါတယ္။ဒါဟာ လူျဖဴလူမည္းခြဲျခားမႈအား ေကာင္းေနေသးတဲ့ ၁၉၈၂ ေတာင္အာဖရိကမႇာ တကယ့္ကို ထူးျခားတဲ့ ႏုိင္ငံေရးေၾကညာခ်က္တစ္ရပ္လို ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၈၀ ျပည့္ႏႇစ္မ်ားေႏႇာင္းပိုင္းမႇာေတာ့ ေဘာလံုးပြဲေတြဟာ ႏုိင္ငံရဲ႕ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ တိုးတက္လာတဲ့ ႏုိင္ငံေရးလႈပ္ရႇားမႈေတြရဲ႕ အဓိကဇာတ္ခံု ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ပိတ္ပင္ခံထားရဆဲျဖစ္တဲ့ ေအအင္န္စီရဲ႕အလံေတြဟာ ေဘာလံုးကြင္းေတြမႇာ တလူလူလြင့္ေနတာ ျမင္ေနရမႇာပါ။လူျဖဴအစိုးရ အားနည္းလာျခင္းရဲ႕ ျပယုဂ္လည္းျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၁ ခုႏႇစ္မႇာေတာ့ ေတာင္အာဖရိကရဲ႕(လက္ရႇိ) ေဘာလံုးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကို တည္ေထာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ တည္ေထာင္ျခင္းအထိမ္းအမႇတ္ ေၾကညာခ်က္မႇာ ''သ ဘာ၀အတိုင္း... ေဘာလံုးအားကစားသည္ တင္းက်ပ္ေသာ လူမ်ဳိးေရး ဖိႏႇိပ္မႈကို ခ်ဳိးဖ်က္ရာလမ္းကို ဦးေဆာင္ခဲ့သည္''ဆိုတဲ့ စာသားပါရႇိပါတယ္။ ဒီေၾကညာခ်က္ဟာ လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားတဲ့ အစိုးရမၿပိဳကြဲခင္ ႏႇစ္ႏႇစ္အလိုေလာက္က ျဖစ္တာေၾကာင့္ အႏၲ ရာယ္မ်ားတဲ့ ေၾကညာခ်က္ပါ။
လက္ေရြးစင္အသင္း ႏုိင္ငံတကာဇာတ္ခံုေပၚ စေရာက္ခဲ့တဲ့ အေစာပိုင္းကာလေတြမႇာေတာ့ ၁၉၉၆ မႇာ အာဖရိကႏုိင္ငံမ်ားဖလား ရခဲ့သလုိ ကမၻာ့ဖလားႏႇစ္ႀကိမ္ ေျခစစ္ပြဲေအာင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၂၀၁၀ ေရာက္တဲ့အခ်ိန္ ကိုယ့္ႏုိင္ငံမႇာ ကမၻာ့ ဖလားကို လက္ခံက်င္းပႏုိင္တဲ့အခ်ိန္မႇာေတာ့ အသင္းဟာ အားနည္းေလ်ာ့လ်ဲေနတာ ၀မ္းနည္းစရာပါ။ အေကာင္းဆံုးဆုိတဲ့ ကစားသမားေတြဟာ ေငြပိုရတဲ့ ဥေရာပမႇာ သြားကစားၾကေပမဲ့ ျပည္တြင္းမႇာေတာ့ ဆုတ္ယုတ္လာပါတယ္။ ေဘာလံုး အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ဟာ ဒုတိယတန္းစားႏုိင္ငံေလးေတြနဲ႔ ေျခစမ္းပြဲေတြေလာက္ပဲ က်င္းပေပးႏုိင္ပါတယ္။ ေတာင္အာဖရိက Business Day ရဲ႕ အားကစားအယ္ဒီတာ Mninawa Ntloko ရဲ႕ အဆုိအရေတာ့ ၁၉၉၅ ရက္ဂ္ဘီေအာင္ပြဲအတြက္ လူမည္းေတြက တစ္သင္းလံုးနီးပါး လူျဖဴေတြခ်ည္းပါတဲ့ လက္ေရြးစင္အသင္းကို ေထာက္ခံၾကသလိုမ်ဳိး အားလံုးနီးပါး လူမည္းေတြျဖစ္တဲ့ ေဘာလံုးအသင္းကို လူျဖဴေတြက ျပန္ေထာက္ခံပါ့မလားလို႔ အမ်ားစုက ထင္ေနၾကတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
တိုးတက္လာတာေတြရႇိေပမဲ့ ေဘာလံုးကႏိုင္ငံရဲ႕ လူမ်ဳိးေရးကြဲျပားမႈကို တံတားထိုးေပးႏုိင္တဲ့ အရာစစ္စစ္ျဖစ္ဖုိ႔ အမ်ားႀကီးလုပ္စရာေတြ ရႇိပါေသးတယ္။ဘာဖာနာဘာဖာနာလုိ႔ေခၚတဲ့ (ဇူးလူးစကားမႇာ ေကာင္ေလးေတြလို႔ အဓိပၸာယ္ရတဲ့) လက္ ေရြးစင္ေဘာလံုးအသင္းမႇာ လူျဖဴတစ္ေယာက္ပဲ ပါပါတယ္။(၁၉၉၅ ကမၻာဖလားခ်န္ပီယံ ရပ္ဂ္ဘီအသင္းမႇာလည္း လူမည္းတစ္ေယာက္သာပါခဲ့တာဟာ ထူးျခားတဲ့တုိက္ဆုိင္မႈပါ)။ကိပ္ေတာင္းက ကြင္းႀကီးဟာ လူျဖဴအမ်ားစုေနတဲ့ေနရာမႇာ ေဆာက္ ထားတာပါ။ေဘာလံုးပြဲ ပြဲၾကည့္စင္ေတြဟာလည္း လူျဖဴလူမည္းကြဲျပားမႈကို အတုိင္းအတာတစ္ခုထိေတာ့ ေဖာ္ျပေနဦးမႇာပါ။ပရိသတ္ေတြဟာ အေ၀းႀကီးကေန လာၾကရမႇာျဖစ္သလုိ ေတာင္အာဖရိကျပည္တြင္းလိဂ္ပြဲေတြ ဆုိတာကလည္း လူမည္းေတြပဲ ၾကည့္တဲ့ကိစၥလိုမ်ဳိး ျဖစ္ေနဆဲပါ။(ကမၻာ့ဖလားလက္မႇတ္ေစ်းေတြ ႀကီးလြန္းတာကလည္း ျပႆနာတစ္ခုပါ)
ဒီကမၻာ့ဖလားကေတာ့ ေရခ်ိန္ကိုေျပာင္းလဲေစလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္စရာရႇိပါတယ္။''ကြၽန္ေတာ္အခု စျမင္ေနရၿပီ။အရင္လေတြကမႇပါ။ လူျဖဴကေလးေတြက ဘာဖာနာဘာဖာနာ (ေတာင္အာဖရိကေဘာလံုးအသင္း) အကၤ်ီေတြနဲ႔ေလ''ဟု Ntloko ကေတာ့ အားတက္စကားဆုိပါတယ္။
၂၀၁၀ ကမၻာ့ဖလားဟာ ေတာင္အာဖရိက ႂကြယ္၀ေစေရးအတြက္ တစ္ကယ္ပဲ အေထာက္အကူျပဳလိမ့္မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ၾကတာေတြရႇိပါတယ္။ ေငြေၾကးအရဆုိရရင္ေတာ့ ဒါဟာမျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။အိမ္ရႇင္က အေျခခံအေဆာက္အအံုေတြ ေဆာက္တယ္။ ဖီဖာက ႐ုပ္သံနဲ႔စပြန္ဆာမူပိုိင္ခြင့္က အက်ဳိးအျမတ္ေတြရတယ္။ထင္သာျမင္သာမႈနည္းေပမဲ့ အက်ဳိးအျမတ္ရစရာေတြေတာ့ ရႇိပါတယ္။ဒီပြဲႀကီးဟာ လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈေခတ္လြန္ ေတာင္အာဖရိက ဘယ္အထိ ခရီးေရာက္ခဲ့ၿပီဆုိတာ၊ ဘာေတြလုပ္ဖုိ႔ က်န္ေသးတယ္ဆုိတာ ကမၻာကို ခ်ျပႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈ လံုး၀ေသဆံုးသြားသည့္တုိင္ေအာင္ ေဘာလံုးပံုျပင္ကေတာ့ ေတာင္အာဖရိကႏုိင္ငံေရးရဲ႕ ႏႇလံုးအိမ္မႇာရႇိေနဦးမႇာပါပဲ။
Ke Nako! (အခ်ိန္က်ပါၿပီ)



**ေဇ၀င္းေနာင္**
Ref;Foreign Policy,Football politics,How Soccer Defeated Apartheid, by Nicholas Griffin.



From**Eleven News Website**