**Public Health**
လူေတြ ၀လြန္းလာၾကတဲ့ အေၾကာင္းရင္းက လုိအပ္တဲ့ ပမာဏထက္ ပိုမုိစားေသာက္လာၾကလုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အစားအေသာက္ေတြကို လုိအပ္တာထက္ ပိုမုိစားေသာက္ျဖစ္တဲ့ အေၾကာင္းရင္းကလည္း ပ်င္းရိျခင္းနဲ႕ ျငီးေငြ႕ျခင္းေတြလုိမ်ိဳး အေၾကာင္းကိစၥေတြကို ဆာေလာင္တယ္လုိ႔ မွားယြင္းထင္ျမင္မိတာေၾကာင့္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဗုိက္ဆာေလာင္မူကိုတုိးစတဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႕ ဆာေလာင္တယ္လုိ႔ အထင္မွားေစတဲ့ အေျခအေနေတြကို သိထားသင့္ပါတယ္။
၁။ ညက အိပ္ေရးမ၀ခဲ့ဘူး
အိပ္ေရးမ၀တာာ ဆာေလာင္မူကို နည္းႏွစ္မ်ိဳးနဲ႕ လူံ႕ေဆာ္ေပးပါတယ္။ တစ္နည္းက စြမ္းအင္ခ်ိဳ႕တဲ့ေၾကာင္း ျပသကာ ခႏၶာကိုယ္ကို အာဟာရျဖည့္တင္းဖို႔ သဘာ၀တံု႕ျပန္မူေပး တာပါ။ ေနာက္တစ္နည္းက အိပ္ေရးပ်က္တာဟာ ဦးေႏွာက္ထဲက ဆာေလာင္မူကို ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ Ghrelin ေဟာ္မုန္းေလ်ာ့နည္းသြားေစတာေၾကာင့္ ဆာေလာင္ေနရတာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ညကို အိပ္ခ်ိန္ရွစ္နာရီေပးတာက သင့္ကို လုိတာထက္ပို မစားမိေစဖုိ႔ အလြယ္ကူဆံုး နည္းလမ္းျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လုိ႔ အိပ္ေရးမ၀ခဲ့ရင္ေတာင္ နံနက္ခင္းမွာ လတ္ဆတ္တဲ့ သစ္သီး၊ ကာဗုိဟုိက္ဒရိတ္၊ အဆီနည္းအသားစတဲ့ စြမ္းအားျဖစ္ေစတဲ့ အစားအစာေတြ မ်ားမ်ားစားျပီး စိတ္ေက်နပ္မူကို ရယူသင့္ပါတယ္။
၂။ ေသာက္ေနတဲ့ေဆး၀ါးရဲ႕ ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳးအျဖစ္ ဆာေလာင္မူ
သင့္အေနနဲ႕ ဓာတ္မတည့္မူ၊ အဆစ္ေရာင္ရမ္းျခင္း၊ ၀က္ျခံနဲ႕ ျပင္းထန္ဆုိးရြားတဲ့ အေအးမိျခင္း စတာေတြေပ်ာက္ကင္းဖုိ႔အတြက္ ပဋိဇီ၀ပိုးသတ္ေဆးကို ေသာက္သံုးေနရတာေၾကာင့္ မၾကာခဏ ဆာေလာင္ေနတယ္ဆုိရင္ ေဆး၀ါးေတြကို အျပစ္တင္ေကာင္း တင္ႏုိင္ပါတယ္။ ပံုမွန္အရြယ္အစားရွိတဲ့ အစားေတြကို စားျပီးျပီဆုိရင္ ေဆး၀ါေၾကာင့္ ခံစားရတတ္တဲ့ ဆာေလာင္မူကို လ်စ္လ်ဴရူထား ႏုိင္ပါတယ္။ ဆာေလာင္တယ္လုိ႔ ထင္တဲ့အခါမွာ ပီေက၀ါးျခင္း၊ ေကာ္ဖီပူပူ တစ္ခြက္ေသာက္ျခင္း၊ သြားတုိက္ျခင္း စတာေတြနဲ႕ အာရုံလႊဲလုိက္ပါ။
၃။ ေရဆာေနတယ္၊ ေရဓာတ္ခန္းေျခာက္ေနပါတယ္
ေရဓာတ္ခန္းေျခာက္တဲ့ လကၡဏာရပ္ေတြျဖစ္တဲ့ အိပ္ငိုက္ျခင္း၊ စြမး္အင္မဲ့ျခင္းစတာေတြကို သင့္အေနနဲဲ႕ စြမး္အင္ျဖည့္ဖုိ႔ လုိအပ္ေနတယ္လုိ႔ မွားယြင္းထင္ျမင္နုိင္ပါတယ္။ ေရဆာတဲ့အခါ ခံတြင္း ေျခာက္ေနတတ္ျပီး အစာစားလုိက္ရင္ ယာယီသက္သာသလုိ ထင္ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အစာမစားဘဲ ေရတစ္ဖန္ခြက္ေလာက္ေသာက္ေပးမွသာ ဆာေလာင္ေၾကာင္း အခ်က္ျပသံကို တားဆီးေပးရာ ေရာက္မွာပါ။
၄။ အစာစားခ်ိန္ ေရာက္ျပီ
ဗုိက္ဆာဆာ၊ မဆာဆာ အစာစားခ်ိန္ေရာက္ျပီဆုိျပီး စားေလ့ရွိတာေၾကာင့္ အစားအေသာက္ကို လုိတာထက္ပိုျပီး စားမိတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစားအေသာက္မစားခင္မွာ တကယ္ေရာ ဗုိက္ဆာေနတာ ဟုတ္ရဲ႕လားလုိ႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ျပန္ေမးၾကည့္ပါဦး။ ဗုိက္ဆာတယ္ဆုိတာ မေသခ်ာခင္မွာ ေရ ဒါမွမဟုတ္ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ကို ေသာက္ေပးပါ။
၅။ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျပီးျပီ၊ အစာနည္းနည္းေလာက္ စားလုိက္ဦးမွပဲ
ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျပီး ပင္ပန္းသြားျပီဆုိတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႕ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ဆုလာဘ္အျဖစ္ အစားအစာေတြကို စားတာမ်ိဳးဟာ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္လုိ႔ ကယ္လုိရီက်တာထက္ ကယ္လုိရီကို ပိုတုိးလာေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျပီးတဲ့အခါ အစားအေသာက္ စားမယ္ဆုိရင္ေတာင္ အခြံခြ်တ္မထားတဲ့ ေကာက္ႏွံစာနဲ႕ အဆီနည္းအသားကိုသာ ေရြးစားသင့္ပါတယ္။
၆။ အစာစားျပီးေပမယ့္ စားခ်င္စိတ္ မေျပဘူး
အစာစားျပီးေပမယ့္ စားခ်င္စိတ္ မေျပေသးတာက အစာကို ခပ္ျမန္ျမန္ စားလုိက္တာေၾကာင့္ ျဖစ္နုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစာစားျပီး စားခ်င္စိတ္ေျပေပ်ာက္သြားေအာင္ အစာကို ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ၀ါးစားပါ။ အစာတစ္လုတ္နဲ႕ တစ္လုတ္ၾကား ဇြန္း၊ ခက္ရင္းကို ခ်ထားပါ။ အစာစားတုိင္း ကာဗုိဟုိက္ဒရိတ္၊ အသားဓာတ္နဲ႕ အဆီဓာတ္ ပါ၀င္ပါေစ။
၇။ အစားအေသာက္ေတြရဲ႕ အနံ႕ရေနတယ္ ဒါမွမဟုတ္ ျမင္ေနရတယ္
အျမင္နျက အနံ႕ခံအာရုံေတြေၾကာင့္ အစားအေသာက္စားခ်င္စိတ္ေပၚတာမ်ိဳးပါ။ ဒါဟာ တကယ္ဆာေလာင္တာ မဟုတ္ဘဲ စားခ်င္စိတ္ေပၚတာမ်ိဳးျဖစ္တဲ့အတြက္ အာရုံလႊဲေျပာင္းႏုိင္ဖုိ႔ အေရးၾကီးပါတယ္။
၈။ စိတ္ဖိစီးေနပါတယ္
ေလ့လာမူေတြအရ စိတ္ဖိစိးမူမ်ားတဲ့အခါ လူအမ်ားစုဟာ အဆီမ်ားတဲ့၊ ဆားနဲ႕ သၾကားကဲတဲ့ အစားအစာေတြကို ပိုစားေလ့ရွိေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ဒီအစားအစာေတြဟာ ခံတြင္းထဲမွာ အာသာေျပေစတဲ့ အာနိသင္ကိုေပးတာေၾကာင့္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးမူ ခံစားေနရခ်ိန္မွာ အစားအေသာက္ဆီ အာရုံမေရာက္ခင္ စိတ္ဖိစီးမူ ေျပေပ်ာက္ေစမယ့္ နည္းလမ္းေတြကို အရင္လုပ္ေဆာင္ေပးပါ။
**(Good Health)**
**ေမမြန္ေက်ာ္**
**Public Health**
လူေတြ ၀လြန္းလာၾကတဲ့ အေၾကာင္းရင္းက လုိအပ္တဲ့ ပမာဏထက္ ပိုမုိစားေသာက္လာၾကလုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အစားအေသာက္ေတြကို လုိအပ္တာထက္ ပိုမုိစားေသာက္ျဖစ္တဲ့ အေၾကာင္းရင္းကလည္း ပ်င္းရိျခင္းနဲ႕ ျငီးေငြ႕ျခင္းေတြလုိမ်ိဳး အေၾကာင္းကိစၥေတြကို ဆာေလာင္တယ္လုိ႔ မွားယြင္းထင္ျမင္မိတာေၾကာင့္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဗုိက္ဆာေလာင္မူကိုတုိးစတဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႕ ဆာေလာင္တယ္လုိ႔ အထင္မွားေစတဲ့ အေျခအေနေတြကို သိထားသင့္ပါတယ္။
၁။ ညက အိပ္ေရးမ၀ခဲ့ဘူး
အိပ္ေရးမ၀တာာ ဆာေလာင္မူကို နည္းႏွစ္မ်ိဳးနဲ႕ လူံ႕ေဆာ္ေပးပါတယ္။ တစ္နည္းက စြမ္းအင္ခ်ိဳ႕တဲ့ေၾကာင္း ျပသကာ ခႏၶာကိုယ္ကို အာဟာရျဖည့္တင္းဖို႔ သဘာ၀တံု႕ျပန္မူေပး တာပါ။ ေနာက္တစ္နည္းက အိပ္ေရးပ်က္တာဟာ ဦးေႏွာက္ထဲက ဆာေလာင္မူကို ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ Ghrelin ေဟာ္မုန္းေလ်ာ့နည္းသြားေစတာေၾကာင့္ ဆာေလာင္ေနရတာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ညကို အိပ္ခ်ိန္ရွစ္နာရီေပးတာက သင့္ကို လုိတာထက္ပို မစားမိေစဖုိ႔ အလြယ္ကူဆံုး နည္းလမ္းျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လုိ႔ အိပ္ေရးမ၀ခဲ့ရင္ေတာင္ နံနက္ခင္းမွာ လတ္ဆတ္တဲ့ သစ္သီး၊ ကာဗုိဟုိက္ဒရိတ္၊ အဆီနည္းအသားစတဲ့ စြမ္းအားျဖစ္ေစတဲ့ အစားအစာေတြ မ်ားမ်ားစားျပီး စိတ္ေက်နပ္မူကို ရယူသင့္ပါတယ္။
၂။ ေသာက္ေနတဲ့ေဆး၀ါးရဲ႕ ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳးအျဖစ္ ဆာေလာင္မူ
သင့္အေနနဲ႕ ဓာတ္မတည့္မူ၊ အဆစ္ေရာင္ရမ္းျခင္း၊ ၀က္ျခံနဲ႕ ျပင္းထန္ဆုိးရြားတဲ့ အေအးမိျခင္း စတာေတြေပ်ာက္ကင္းဖုိ႔အတြက္ ပဋိဇီ၀ပိုးသတ္ေဆးကို ေသာက္သံုးေနရတာေၾကာင့္ မၾကာခဏ ဆာေလာင္ေနတယ္ဆုိရင္ ေဆး၀ါးေတြကို အျပစ္တင္ေကာင္း တင္ႏုိင္ပါတယ္။ ပံုမွန္အရြယ္အစားရွိတဲ့ အစားေတြကို စားျပီးျပီဆုိရင္ ေဆး၀ါေၾကာင့္ ခံစားရတတ္တဲ့ ဆာေလာင္မူကို လ်စ္လ်ဴရူထား ႏုိင္ပါတယ္။ ဆာေလာင္တယ္လုိ႔ ထင္တဲ့အခါမွာ ပီေက၀ါးျခင္း၊ ေကာ္ဖီပူပူ တစ္ခြက္ေသာက္ျခင္း၊ သြားတုိက္ျခင္း စတာေတြနဲ႕ အာရုံလႊဲလုိက္ပါ။
၃။ ေရဆာေနတယ္၊ ေရဓာတ္ခန္းေျခာက္ေနပါတယ္
ေရဓာတ္ခန္းေျခာက္တဲ့ လကၡဏာရပ္ေတြျဖစ္တဲ့ အိပ္ငိုက္ျခင္း၊ စြမး္အင္မဲ့ျခင္းစတာေတြကို သင့္အေနနဲဲ႕ စြမး္အင္ျဖည့္ဖုိ႔ လုိအပ္ေနတယ္လုိ႔ မွားယြင္းထင္ျမင္နုိင္ပါတယ္။ ေရဆာတဲ့အခါ ခံတြင္း ေျခာက္ေနတတ္ျပီး အစာစားလုိက္ရင္ ယာယီသက္သာသလုိ ထင္ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အစာမစားဘဲ ေရတစ္ဖန္ခြက္ေလာက္ေသာက္ေပးမွသာ ဆာေလာင္ေၾကာင္း အခ်က္ျပသံကို တားဆီးေပးရာ ေရာက္မွာပါ။
၄။ အစာစားခ်ိန္ ေရာက္ျပီ
ဗုိက္ဆာဆာ၊ မဆာဆာ အစာစားခ်ိန္ေရာက္ျပီဆုိျပီး စားေလ့ရွိတာေၾကာင့္ အစားအေသာက္ကို လုိတာထက္ပိုျပီး စားမိတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစားအေသာက္မစားခင္မွာ တကယ္ေရာ ဗုိက္ဆာေနတာ ဟုတ္ရဲ႕လားလုိ႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ျပန္ေမးၾကည့္ပါဦး။ ဗုိက္ဆာတယ္ဆုိတာ မေသခ်ာခင္မွာ ေရ ဒါမွမဟုတ္ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ကို ေသာက္ေပးပါ။
၅။ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျပီးျပီ၊ အစာနည္းနည္းေလာက္ စားလုိက္ဦးမွပဲ
ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျပီး ပင္ပန္းသြားျပီဆုိတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႕ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ဆုလာဘ္အျဖစ္ အစားအစာေတြကို စားတာမ်ိဳးဟာ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္လုိ႔ ကယ္လုိရီက်တာထက္ ကယ္လုိရီကို ပိုတုိးလာေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျပီးတဲ့အခါ အစားအေသာက္ စားမယ္ဆုိရင္ေတာင္ အခြံခြ်တ္မထားတဲ့ ေကာက္ႏွံစာနဲ႕ အဆီနည္းအသားကိုသာ ေရြးစားသင့္ပါတယ္။
၆။ အစာစားျပီးေပမယ့္ စားခ်င္စိတ္ မေျပဘူး
အစာစားျပီးေပမယ့္ စားခ်င္စိတ္ မေျပေသးတာက အစာကို ခပ္ျမန္ျမန္ စားလုိက္တာေၾကာင့္ ျဖစ္နုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစာစားျပီး စားခ်င္စိတ္ေျပေပ်ာက္သြားေအာင္ အစာကို ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ၀ါးစားပါ။ အစာတစ္လုတ္နဲ႕ တစ္လုတ္ၾကား ဇြန္း၊ ခက္ရင္းကို ခ်ထားပါ။ အစာစားတုိင္း ကာဗုိဟုိက္ဒရိတ္၊ အသားဓာတ္နဲ႕ အဆီဓာတ္ ပါ၀င္ပါေစ။
၇။ အစားအေသာက္ေတြရဲ႕ အနံ႕ရေနတယ္ ဒါမွမဟုတ္ ျမင္ေနရတယ္
အျမင္နျက အနံ႕ခံအာရုံေတြေၾကာင့္ အစားအေသာက္စားခ်င္စိတ္ေပၚတာမ်ိဳးပါ။ ဒါဟာ တကယ္ဆာေလာင္တာ မဟုတ္ဘဲ စားခ်င္စိတ္ေပၚတာမ်ိဳးျဖစ္တဲ့အတြက္ အာရုံလႊဲေျပာင္းႏုိင္ဖုိ႔ အေရးၾကီးပါတယ္။
၈။ စိတ္ဖိစီးေနပါတယ္
ေလ့လာမူေတြအရ စိတ္ဖိစိးမူမ်ားတဲ့အခါ လူအမ်ားစုဟာ အဆီမ်ားတဲ့၊ ဆားနဲ႕ သၾကားကဲတဲ့ အစားအစာေတြကို ပိုစားေလ့ရွိေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ဒီအစားအစာေတြဟာ ခံတြင္းထဲမွာ အာသာေျပေစတဲ့ အာနိသင္ကိုေပးတာေၾကာင့္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးမူ ခံစားေနရခ်ိန္မွာ အစားအေသာက္ဆီ အာရုံမေရာက္ခင္ စိတ္ဖိစီးမူ ေျပေပ်ာက္ေစမယ့္ နည္းလမ္းေတြကို အရင္လုပ္ေဆာင္ေပးပါ။
**(Good Health)**
**ေမမြန္ေက်ာ္**
No comments:
Post a Comment