လူထုက်န္းမာေရး(ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ထိန္းသိမ္းမႈအတြက္၁၀မိနစ္အခ်ိန္ေပးပါ )

>
(insulin)




**Public Health**

ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါရွိသူတို႔အေနနဲ႔ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာ မခံစားရေစဖို႔ေန႔စဥ္ ၁၀ မိနစ္ ေတာ့ အခ်ိန္ေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။


**တံခါးဝေဘးရွိ ဖိနပ္စင္မွာ ဖိနပ္ခၽြတ္ပါ **
တစ္မိနစ္ အခ်ိန္ေပးပါ။ အျပင္ကေနျပန္ လာရင္ အိမ္တံခါးဝေဘးမွာရွိတဲ့ ဖိနပ္စင္မွာ ဖိနပ္ခၽြတ္ၿပီး အိမ္ထဲမွာစီးတဲ့ ဖိနပ္ပါးေျပာင္း စီးပါ။ အိပ္ရာေပၚမွာကလြဲလို႔ ဘယ္ေနရာ၊ ဘယ္အခ်ိန္မွာမဆို ဖိနပ္စီးထားတာဟာ ေျခေထာက္ထိခိုက္ဒဏ္ရမရေအာင္ ကာကြယ္ေပးႏုိင္ပါတယ္။


**ခႏၶာကိုယ္ကို စစ္ေဆးပါ **
ႏွစ္မိနစ္ အခ်ိန္ေပးပါ။ ေန႔တိုင္း ေရခ်ဳိးၿပီး ခ်ိန္မွာ သင့္ခႏၶာကိုယ္တစ္ခုလံုးကို ေခါင္းက ေန ေျခဖ်ားအထိ စစ္ေဆးၾကည့္႐ႈပါ။ ကူးစက္ပိုးဝင္တဲ့ လကၡဏာရပ္ေတြျဖစ္တဲ့ အေရျပားေျခာက္ေသြ႕ျခင္း၊ နီရဲျခင္းနဲ႔ နာက်င္ျခင္းေတြ ရွိ၊ မရွိ သတိထားပါ။
အစိုဓာတ္ရွိေနၿပီး ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြ ေပါက္ပြားႏိုင္တဲ့ ခ်ဳိင္းၾကား၊ ရင္သား၊ ေျခေခ်ာင္းေတြၾကားနဲ႔ တံေကာက္ေၾကာ ေနရာေတြကို ေသခ်ာ စစ္ေဆးပါ။ သင့္ခႏၶာကိုယ္ တစ္ခုလံုးကို ျမင္ႏိုင္ဖို႔ မွန္သံုးသင့္ရင္ သံုးပါ။



**အေရးေပၚ သေရစာမုန္႔ ျပင္ဆင္ပါ **
တစ္မိနစ္ အခ်ိန္ေပးပါ။ အျပင္သြားတဲ့ အခါ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ေလ်ာ့နည္းတဲ့ အေျခအေနျဖစ္ေပၚခဲ့ရင္ စားႏိုင္ဖို႔ သၾကား လံုးငါးလံုး၊ ေျခာက္လံုးထုပ္ကို ေဆာင္ထား ပါ။
ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ ေလ်ာ့က်သြား တဲ့အခါ ဆာေလာင္ျခင္း၊ မူးေဝျခင္း၊ ကတုန္ကယင္ျဖစ္ျခင္း စတဲ့ ေဝဒနာေတြ ခံစားရ တတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အဆင္သင့္စားႏိုင္ဖုိ႔ သေရစာမုန္႔ ျပင္ဆင္ထားဖို႔ လိုပါတယ္။




(Drinking water is important for good health.)
**ေရေသာက္ပါ **
တစ္မိနစ္ အခ်ိန္ေပးပါ။ ေသြးတြင္း သၾကား ဓာတ္မ်ားျခင္းဟာ ခႏၶာကိုယ္ကေန အရည္ဓာတ္ဆံုး႐ႈံးေစၿပီး အေရျပား ေျခာက္ေသြ႕ေနေစပါတယ္။ အေရျပား ေျခာက္ေသြ႕ၿပီး ယားယံေနရင္ ကူးစက္ပိုး ဝင္လြယ္ေစပါတယ္။
အေရျပား ကူးစက္ပိုး မဝင္လြယ္ေအာင္ ေရနဲ႔ တျခား သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။



**ေရွးဦးသူနာျပဳ ေသတၱာငယ္ ျပင္ဆင္ပါ **
တစ္မိနစ္ အခ်ိန္ေပးပါ။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာ ျဖစ္ေပၚတာဟာ အေသးအမႊား ထိခိုက္ ဒဏ္ရာကေန ႀကီးမားတဲ့ ျပႆနာ ျဖစ္လာတာမ်ဳိးပါ။
ဒါေၾကာင့္ အေသးအမႊား ထိခုိက္ဒဏ္ရာ ရၿပီဆိုတာနဲ႔ ေရွးဦးျပဳစုႏိုင္ဖို႔ ေရွးဦးသူနာျပဳ ေသတၱာငယ္တစ္လံုး ျပင္ဆင္ထားရွိပါ။
ပါဝင္သင့္တဲ့ ပစၥည္းေတြကေတာ့ - အနာသန္႔စင္ဖို႔အတြက္ ဟုိက္ဒ႐ိုဂ်င္ပါေအာက္ဆိုက္ (Hydrogen Peroxide)၊ စုတ္ၿပဲဒဏ္ရာအတြက္ ပဋိဇီဝ ပိုးသတ္ေဆး လိမ္းေဆးခရင္မ္၊ အနာကို ဖုံုးအုပ္ဖုိ႔အတြက္ ပိုးသတ္ထားတဲ့ ပတ္တီးစ စတာေတြျဖစ္ပါတယ္။




**အားကစားလုပ္ရန္ ျပင္ဆင္ပါ **
ႏွစ္မိနစ္ အခ်ိန္ေပးပါ။ တစ္ေန႔ကို မိနစ္ ၃၀ အားကစားလုပ္ေဆာင္တာဟာ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ထိန္းခ်ဳပ္မႈအတြက္ အေရးပါ တဲ့ အစိတ္အပိုင္းပါ။ ဒါေပမယ့္ အလုပ္မ်ား ေနရင္ေတာ့ အားကစားလုပ္ျဖစ္ဖို႔ အခ်ိန္မရ ႏိုင္တာမ်ဳိး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
အားကစားလုပ္ဖို႔ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈ ရွိထား ရင္ေတာ့ အားကစားလုပ္ျဖစ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းမ်ားတဲ့အတြက္ ညကတည္းက အားကစား ဝတ္စံု၊ အားကစားဖိနပ္ စတာေတြကို ေသခ်ာျပင္ဆင္ထုပ္ပုိးထားပါ။




**ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ စစ္ေဆးပါ **
ႏွစ္မိနစ္ အခ်ိန္ေပးပါ။ နံနက္ခင္းနဲ႔ ညအိပ္ရာမဝင္ခင္မွာ ေသြးတြင္း သၾကား ဓာတ္ကို သိရွိႏိုင္ဖို႔ တိုင္းတာ စစ္ေဆးပါ။ ဒါမွသာ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ ပံုမွန္ မဟုတ္ရင္ ဆရာဝန္နဲ႔ ေတြ႕ဆံုကုသႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။



**ေမမြန္ေက်ာ္**

(insulin)




**Public Health**

ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါရွိသူတို႔အေနနဲ႔ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာ မခံစားရေစဖို႔ေန႔စဥ္ ၁၀ မိနစ္ ေတာ့ အခ်ိန္ေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။


**တံခါးဝေဘးရွိ ဖိနပ္စင္မွာ ဖိနပ္ခၽြတ္ပါ **
တစ္မိနစ္ အခ်ိန္ေပးပါ။ အျပင္ကေနျပန္ လာရင္ အိမ္တံခါးဝေဘးမွာရွိတဲ့ ဖိနပ္စင္မွာ ဖိနပ္ခၽြတ္ၿပီး အိမ္ထဲမွာစီးတဲ့ ဖိနပ္ပါးေျပာင္း စီးပါ။ အိပ္ရာေပၚမွာကလြဲလို႔ ဘယ္ေနရာ၊ ဘယ္အခ်ိန္မွာမဆို ဖိနပ္စီးထားတာဟာ ေျခေထာက္ထိခိုက္ဒဏ္ရမရေအာင္ ကာကြယ္ေပးႏုိင္ပါတယ္။


**ခႏၶာကိုယ္ကို စစ္ေဆးပါ **
ႏွစ္မိနစ္ အခ်ိန္ေပးပါ။ ေန႔တိုင္း ေရခ်ဳိးၿပီး ခ်ိန္မွာ သင့္ခႏၶာကိုယ္တစ္ခုလံုးကို ေခါင္းက ေန ေျခဖ်ားအထိ စစ္ေဆးၾကည့္႐ႈပါ။ ကူးစက္ပိုးဝင္တဲ့ လကၡဏာရပ္ေတြျဖစ္တဲ့ အေရျပားေျခာက္ေသြ႕ျခင္း၊ နီရဲျခင္းနဲ႔ နာက်င္ျခင္းေတြ ရွိ၊ မရွိ သတိထားပါ။
အစိုဓာတ္ရွိေနၿပီး ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြ ေပါက္ပြားႏိုင္တဲ့ ခ်ဳိင္းၾကား၊ ရင္သား၊ ေျခေခ်ာင္းေတြၾကားနဲ႔ တံေကာက္ေၾကာ ေနရာေတြကို ေသခ်ာ စစ္ေဆးပါ။ သင့္ခႏၶာကိုယ္ တစ္ခုလံုးကို ျမင္ႏိုင္ဖို႔ မွန္သံုးသင့္ရင္ သံုးပါ။



**အေရးေပၚ သေရစာမုန္႔ ျပင္ဆင္ပါ **
တစ္မိနစ္ အခ်ိန္ေပးပါ။ အျပင္သြားတဲ့ အခါ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ေလ်ာ့နည္းတဲ့ အေျခအေနျဖစ္ေပၚခဲ့ရင္ စားႏိုင္ဖို႔ သၾကား လံုးငါးလံုး၊ ေျခာက္လံုးထုပ္ကို ေဆာင္ထား ပါ။
ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ ေလ်ာ့က်သြား တဲ့အခါ ဆာေလာင္ျခင္း၊ မူးေဝျခင္း၊ ကတုန္ကယင္ျဖစ္ျခင္း စတဲ့ ေဝဒနာေတြ ခံစားရ တတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အဆင္သင့္စားႏိုင္ဖုိ႔ သေရစာမုန္႔ ျပင္ဆင္ထားဖို႔ လိုပါတယ္။




(Drinking water is important for good health.)
**ေရေသာက္ပါ **
တစ္မိနစ္ အခ်ိန္ေပးပါ။ ေသြးတြင္း သၾကား ဓာတ္မ်ားျခင္းဟာ ခႏၶာကိုယ္ကေန အရည္ဓာတ္ဆံုး႐ႈံးေစၿပီး အေရျပား ေျခာက္ေသြ႕ေနေစပါတယ္။ အေရျပား ေျခာက္ေသြ႕ၿပီး ယားယံေနရင္ ကူးစက္ပိုး ဝင္လြယ္ေစပါတယ္။
အေရျပား ကူးစက္ပိုး မဝင္လြယ္ေအာင္ ေရနဲ႔ တျခား သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။



**ေရွးဦးသူနာျပဳ ေသတၱာငယ္ ျပင္ဆင္ပါ **
တစ္မိနစ္ အခ်ိန္ေပးပါ။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာ ျဖစ္ေပၚတာဟာ အေသးအမႊား ထိခိုက္ ဒဏ္ရာကေန ႀကီးမားတဲ့ ျပႆနာ ျဖစ္လာတာမ်ဳိးပါ။
ဒါေၾကာင့္ အေသးအမႊား ထိခုိက္ဒဏ္ရာ ရၿပီဆိုတာနဲ႔ ေရွးဦးျပဳစုႏိုင္ဖို႔ ေရွးဦးသူနာျပဳ ေသတၱာငယ္တစ္လံုး ျပင္ဆင္ထားရွိပါ။
ပါဝင္သင့္တဲ့ ပစၥည္းေတြကေတာ့ - အနာသန္႔စင္ဖို႔အတြက္ ဟုိက္ဒ႐ိုဂ်င္ပါေအာက္ဆိုက္ (Hydrogen Peroxide)၊ စုတ္ၿပဲဒဏ္ရာအတြက္ ပဋိဇီဝ ပိုးသတ္ေဆး လိမ္းေဆးခရင္မ္၊ အနာကို ဖုံုးအုပ္ဖုိ႔အတြက္ ပိုးသတ္ထားတဲ့ ပတ္တီးစ စတာေတြျဖစ္ပါတယ္။




**အားကစားလုပ္ရန္ ျပင္ဆင္ပါ **
ႏွစ္မိနစ္ အခ်ိန္ေပးပါ။ တစ္ေန႔ကို မိနစ္ ၃၀ အားကစားလုပ္ေဆာင္တာဟာ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ထိန္းခ်ဳပ္မႈအတြက္ အေရးပါ တဲ့ အစိတ္အပိုင္းပါ။ ဒါေပမယ့္ အလုပ္မ်ား ေနရင္ေတာ့ အားကစားလုပ္ျဖစ္ဖို႔ အခ်ိန္မရ ႏိုင္တာမ်ဳိး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
အားကစားလုပ္ဖို႔ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈ ရွိထား ရင္ေတာ့ အားကစားလုပ္ျဖစ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းမ်ားတဲ့အတြက္ ညကတည္းက အားကစား ဝတ္စံု၊ အားကစားဖိနပ္ စတာေတြကို ေသခ်ာျပင္ဆင္ထုပ္ပုိးထားပါ။




**ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ စစ္ေဆးပါ **
ႏွစ္မိနစ္ အခ်ိန္ေပးပါ။ နံနက္ခင္းနဲ႔ ညအိပ္ရာမဝင္ခင္မွာ ေသြးတြင္း သၾကား ဓာတ္ကို သိရွိႏိုင္ဖို႔ တိုင္းတာ စစ္ေဆးပါ။ ဒါမွသာ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ ပံုမွန္ မဟုတ္ရင္ ဆရာဝန္နဲ႔ ေတြ႕ဆံုကုသႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။



**ေမမြန္ေက်ာ္**