လူထုက်န္းမာေရး (ကေလးတို႔၏ ထူးဆန္းေသာ အမူအက်င့္ မ်ား )

>

**Public Health**

ကေလးတို့ သည္ ခ်စ္စဖြယ္ေကာင္း ၾကသလို ထူးဆန္းေသာ အျပဳ အမူမ်ားကို လည္းလုပ္ေဆာင္ တတ္ၾကသည္။ ၄င္းတို့ ၏ ဦးေႏွာက္ႏွင္႕ အာ႐ံုေၾကာ စနစ္မ်ား သည္ အျပည္႕ အဝဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ မရွိၾကေသးသလို ဘဝ အေတြ႔အႀကံဳလည္း သုညပင္ျဖစ္ သည္။ ထို့ေၾကာင္႕လူႀကီးမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ကြ်ႏု္ပ္တို့အတြက္ အဓိပၸါယ္ မရွိေသာ ကိစၥ မ်ားအား ျပဳမူၾက သည္မွာ မဆန္းပါ။ ကေလး၏ တစ္ႏွစ္အတြင္းသို့မဟုတ္ ကေလး ဘဝ တစ္ေလွ်ာက္ျပဳလုပ္ တတ္ ေသာ အမူအက်င္႕ ခုနစ္ခုအေၾကာင္းကို သင္သိသြားပါက သင္႕ကေလး အတြက္ စိုး ရိမ္ပူပန္မႈ မ်ား အထိုက္အေလ်ာက္ ေလ်ာ႕ က်သြားပါလိမ္႕မည္။

**ထူးဆန္းေသာ အမူအက်င္႕(၁) လိင္အဂၤါမ်ားအား ကိုင္တြယ္ျခင္း**
သင္႕ကေလး (ေယာက်ာ္းေလး) ရွဴး ရွဴးေပါက္လိုက္၍ သို့မဟုတ္ အဝတ္အ စားလဲရန္အဝတ္မ်ားခြ်တ္၍ ကိုယ္လံုးတီး ျဖစ္သြားၿပီဆိုပါစို့။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ကေလး သည္ ယခင္ကလိုၿငိမ္ၿငိမ္မေနဘဲ လက္ မ်ားက ေအာက္ဘက္သို့ေရာက္သြားကာ လိင္အဂၤါကို ကိုင္တြယ္တတ္ပါသည္။ ၄င္း သည္ ကေလးက အာ႐ံုခံစားမႈရလို၍ဟု သင္ထင္မိပါသလား။ "ကေလးေတြဟာ ငါးလ၊ ခုႏွစ္လအရြယ္ေရာက္လာရင္ သူတို့ရဲ႔ လိင္အဂၤါေတြကို ကိုင္တြယ္ေဆာ႕ ကစားေလ႕ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါဟာ လူႀကီး ေတြ ထင္သလိုေတာ႕မဟုတ္တာေသခ်ာပါ တယ္" ဟု အရီဇိုးနားျပည္နယ္ စေကာ႕ ေဒးက်န္းမာေရးေစာင္႕ေရွာက္မႈဌာနမွ ဒီအန္ေဒးဗစ္က ဆိုပါသည္။ ကေလးမ်ား သည္စပ္စုလိုစိတ္သက္သက္ျဖင္႕သာ ကိုင္တြယ္ၾကျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းသူမက ရွင္း ျပပါသည္။ " ဒီအရြယ္ကေလးေတြဟ သူတို့ကိုယ္သူတို့အပါအဝင္ သူတို့ရဲ႔လက္ နဲ့ထိေတြ႔ကိုင္တြယ္ရတဲ႕အရာတိုင္းကို စူး စမ္းလိုစိတ္၊ သိလိုစိတ္ရွိတတ္ၾကပါတယ္။ သင္႕ကေလးေတြ တစ္ျခားအခ်ိန္မွာ ေျခ ေတြ၊လက္ေတြနဲ့ထိေတြ႔ကစားတဲ႕ အရာ မ်ားစြာရွိတာကိုေတြးၾကည္႕ရင္ျမင္လာမွာ ပါ။ ဒါေပမဲ႕ အခုလို လိင္အဂၤါေတြကို ကိုင္တြယ္တာမ်ိဳးကို သင္သတိမထားမိ လို့ပါ}ဟု ပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္သူ ပီတာ ဗစ္တန္ကလည္း ရွင္းျပပါသည္။ အကယ္၍ ဤကိစၥသည္ သင္႕အ တြက္ စိတ္အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္ေနပါက ကေလးအဝတ္အစားလဲခ်ိန္တြင္ သူကိုင္ တြယ္ရန္ အ႐ုပ္တစ္ခုျဖစ္ျဖစ္ လက္ထဲ ထည္႕ေပးထားလိုက္ပါ။ သို့မဟုတ္ပါက လည္း ဒီအတိုင္းထားလိုက္ပါ။ ]ကိုယ္႕ ကိုယ္ကို ကိုင္တြယ္ျခင္းအား ကေလး တစ္ခ်ိဳ႔ျပဳလုပ္ေနက်အလုပ္ဆိုတာ လက္ ခံလိုက္ပါ။ ဒါဟာ သူတို့ရဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ အေၾကာင္း သင္ယူတဲ႕ နည္းလမ္းတစ္ ရပ္လည္းျဖစ္ပါတယ္" ဟု ေဒးဗစ္က ဆိုပါ သည္။

**ထူးဆန္းေသာ အမူအက်င္႕ (၂) ငွက္သဖြယ္ လက္ကားယား၊ ေျခ ကားယားျပဳမူျခင္း**
အေမတစ္ေယာက္ ကေလးအားခ်ီ ၍ ေဈးဝယ္စဥ္၊ အျပင္ထြက္စဥ္ ကေလး တစ္ေယာက္ ႐ုတ္တရက္ အေမေပၚမွ ျပဳတ္က်မတတ္ျဖစ္ေလ႕ရွိပါသည္။ ထို အခါမ်ိဳးတြင္ ကေလးမ်ား ျပဳတ္မက် ေအာင္ ျပဳက်င္႕တတ္ေသာ ခုခံမႈပံုစံတစ္ မ်ိဳးကို ျမင္ေတြ႔ရတတ္ပါသည္။ အနည္း ဆံုးေတာ႕ ပညာရွင္မ်ားက Moro reflex ဟုေခၚၾကေသာ သဘာဝအေလ်ာက္ တံု့ ျပန္မႈတစ္မ်ိဳးကို ျပဳတတ္ၾကပါသည္။ ကေလးေပါက္စတစ္ေယာက္သည္ သူ ျပဳတ္က်ေတာ႕မည္ဟု ထင္ေသာအခါ သို့ မဟုတ္ထိတ္လန့္သြားေသာအခါ သူ့လက္ ေမာင္းမ်ားက ေဘးတစ္ဘက္တစ္ခ်က္ သို့ ဆန့္ကားသြားၾကၿပီး ငွက္တစ္ ေကာင္ ပ်ံသန္းသလိုပံုစံမ်ိဳးျပဳလုပ္တတ္ၾကသည္။ ]အကယ္၍ အေမ႕လက္ထဲက ကေလး လြတ္က်သြားရင္ ဒီအျပဳအမူဟာ သူ့ရဲ႔ အသက္ကို တကယ္ကို ကယ္တင္ႏိုင္ ၿပီး အေမ႕အေနနဲ့ သူ့ကို ဖမ္းမိဖို့အခ်ိန္ အနည္းငယ္ရေစပါတယ္}ဟု ေဒးဗစ္က ရွင္းျပပါသည္။ Moro reflex ကို ကေလးတစ္ ေယာက္ျပဳလုပ္ေနခ်ိန္ ျမင္ေတြ႔ရပါက ထိတ္လန့္စရာျဖစ္ေသာ္လည္း ၄င္းသည္ ကေလး ၏ အာ႐ံုေၾကာစနစ္ ေကာင္းစြာ ဖြံ႔ၿဖိဳးေၾကာင္းေဖာ္ျပသည္႕ လကၡဏာ ေကာင္းတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။

သို့ေသာ္ ၄င္း သည္ ကေလးအားစိတ္ဖိစီးမႈျဖစ္ေစၿပီး အသက္ရွဴႏႈန္းႏွင္႕ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းကို ျမန္ ေစပါသည္။ ထို့ျပင္ သင္က မေတာ္တ ဆ ကေလးအား ထိတ္လန့္ေစလွ်င္လည္း ကေလးက ထိုကဲ႕သို့ပင္ ျပဳမူတတ္သျဖင္႕ ထိုအခ်ိန္တိုင္း သင္႕စိတ္ထဲအျပစ္ရွိသကဲ႕ သို့ခံစားရတတ္ပါသည္။ စိတ္မပူပါႏွင္႕။ ကေလးအသက္သံုးလခန့္တြင္ ဤအျပဳ အမူေပ်ာက္ကြယ္သြားပါလိမ္႕မည္။


**ထူးဆန္းေသာ အျပဳမူ(၃) မတ္ တတ္ရပ္ရန္ႀကိဳးစားျခင္း**
အသက္ဆယ္လခန့္တြင္ သင္႕က ေလး၏ ထူးဆန္းေသာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ မွတ္တိုင္တစ္ခုကို ေတြ႔ရတတ္ပါသည္။ ကေလးသည္ စားပြဲ၊ ကုလားထိုင္စသည္ တို့ကို ကိုင္ၿပီးမတ္တပ္ရပ္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳး စားေလ႕ရွိပါသည္။ ၄င္းသည္ အလြန္ အဆင္ေခ်ာတတ္ေသာ္လည္း ခ်ိဳ႔ယြင္း ခ်က္တစ္ခုမွာ ကေလးက ဘယ္လိုျပန္ ထိုင္ရမွန္းမသိျခင္းျဖစ္သည္။ သင္႕တင္႕ ပါးအား ေနာက္သို့ ထိုင္ခ်ျခင္းသည္ အေလ႕အက်င္႕ႏွင္႕ေပါင္းစပ္မႈလိုအပ္ပါသည္။ ထို့ေၾကာင္႕ ကေလးတစ္ေယာက္ ထရပ္ လွ်င္ အဆင္သင္႕ရွိေနပါေစ။ ကေလး အား ထိုင္ခ်ရာတြင္ ကူညီသင္႕ေသာ္လည္း ကေလးကို ေပြ႔ခ်ီလိုက္ျခင္းမ်ိဳးမလုပ္ သင္႕ပါ။ ထိုင္ခ်ျခင္းသည္ကေလးတစ္ ေယာက္ မိမိဖာသာ သင္ယူေလ႕က်င္႕ရန္ လိုအပ္ေသာ ကြ်မ္းက်င္မႈတစ္ခုျဖစ္ သည္။ ထိုင္ခ်လိုက္၍ ကေလးနာက်င္သြားႏိုင္ သည္႕ အခြင္႕အေရးမွာလည္း အဝတ္အ စားမ်ား၊ အႏွီးမ်ား၊ ေအာက္ခံဒိုင္ပါမ်ား ခံေနႏိုင္သည္႕အတြက္ နည္းပါးလွပါသည္။ ကေလးအားကိုင္၍ ရပ္ႏိုင္ေအာင္ ကု လားထိုင္ေဘးကဲ႕သို့ စိတ္ခ်ရေသာ တန္း တစ္ခုေဘးနားခ်ထားၿပီး၊ ကေလးေနာက္ ဘက္တြင္ ေခါင္းအံုးတစ္လံုးခ်ထားလိုက္ ပါ။ မၾကာမီကာလတြင္ ကေလးသည္ ေကာင္းေကာင္းထိုင္ခ်တတ္လာပါလိမ္႕ မည္။

**ထူးဆန္းေသာ အျပဳအမူ (၄) တစ္ကိုယ္လံုးတုန္ယင္ေနျခင္း**
ကေလးက ပထမတစ္မိနစ္တြင္ ၿငိမ္ၿငိမ္ေလးအိပ္ေနသည္။ ေနာက္တစ္မိ နစ္တြင္ သင္အိမ္သံုးစာရင္းစာရြက္ကို ဖတ္စဥ္ တုန္ယင္သြားသကဲ႕သို့ တုန္ယင္ သြားတတ္သည္။ ဒါ ဘာေၾကာင္႕ျဖစ္ေလ သလဲ။ ၄င္းသည္ အာ႐ံုေၾကာစနစ္ ႐ုတ္ တရက္ေျပာင္းလဲမႈေၾကာင္႕ျဖစ္သည္ဟု ေဒးဗစ္ကဆိုသည္။ "ကေလးေတြဟာ ငယ္ရြယ္စဥ္မွာသူတို့ရဲ႔ လႈပ္ရွားမႈေတြကို အာ႐ံုေၾကာစနစ္ကထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မႈသိပ္မ ေကာင္းၾကပါဘူး။ ဒါေၾကာင္႕ကေလးေတြ ရဲ႔ လႈပ္ရွားမႈေတြဟာ အနည္းငယ္တုန္ ယင္ေနတာေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈရဲ႔အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုသာ ျဖစ္ပါတယ္" ဟု သူမက ရွင္းျပပါသည္။ သို့ရာတြင္ ကေလးေအးေနသလား သိရွိႏိုင္ရန္ လက္ကေလးမ်ားကိုေတာ႕ စမ္းၾကည္႕သင္႕ပါသည္။ ဗစ္တန္၏ အဆို အရေတာ႕သင္အနည္းငယ္ခ်မ္းစမ္႕စိမ္႕ျဖစ္ ေနခ်ိန္တြင္ ကေလးကပိုခ်မ္းၿပီး တုန္ ယင္ေနတတ္ပါသည္။ သင္႕ကေလးတြင္ ခႏၶာကိုယ္အပူခ်ိန္ကို ထိန္းညႇိေပးႏိုင္စြမ္း ေသာ အဆီမ်ား လံုေလာက္စြာမရွိေသး ပါ။ ထို့ျပင္ ကေလးသည္ ေလျပင္းျပင္း တိုက္ခ်ိန္တြင္ လက္ႏွစ္ဘက္ကို ပိုက္ ထားတာမ်ိဳး သင္႕လိုမလုပ္တတ္သလို ဆြယ္တာအက်ႌလည္းေကာက္မဝတ္တတ္ ေသးပါ။ သူတို့လုပ္ႏိုင္တာတစ္ခုတည္းရွိ ပါသည္။ ျြကက္သားမ်ားအား ႀကံဳျခင္း၊ ဆန့္ျခင္းသည္ ကိုယ္ခႏၶာအပူခ်ိန္ကို ျမင္႕ တက္ေစပါသည္။ ကေလးတစ္ေယာက္ တုန္ယင္ေနလွ်င္ အဝတ္အစားထူထူေလး မ်ား ဝတ္ေပးၿပီးတုန္ယင္ျခင္ေပ်ာက္၊ မေပ်ာက္ေစာင္႕ၾကည္႕သင္႕ပါသည္။ ကေလးက မၾကာခဏတစ္ကိုယ္ လံုးတုန္ယင္ေနၿပီး ငိုပါငိုေနလွ်င္ေတာ႕ ကေလးအထူးကုဆရာဝန္ႏွင္႕ ျပသျခင္း သာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါသည္။ တစ္ခါတစ္ရံ တုန္ယင္ေနျခင္းမ်ိဳးမွာ ေတာ႕အျခားအေၾကာင္းရွိ၊ မရွိရွာေဖြၾကည္႕ သင္႕ပါသည္။
**ထူးဆန္းေသာ အမူအက်င္႕ (၅) ႀကိဳ႔ထိုးျခင္း**
ကေလးမ်ားႀကိဳ႔ထိုးျခင္းသည္ ဆက္ တိုက္ျဖစ္ေပၚေလ႕ရွိသည္။ ကေလးမ်ား ၏ ႀကိဳ႔ထိုးျခင္းမွာ အနည္းငယ္ထူးဆန္း သည္။ သို့ရာတြင္ သီအိုရီတစ္ခုရွိပါသည္။ သင္႕ကေလးရဲ႔ မ်ိဳခ်ျခင္းႏွင္႕ အသက္ရွဴ ျခင္းစြမ္းရည္ေတြဟာ အခ်ိဳးညီညီျဖစ္ေပၚ ျခင္း မရွိေသးလို့ပါ။ သူဟာ အသက္ရွဴ ေနခ်ိန္မွာ တံေတြးမ်ိဳးခ်တာမ်ိဳး တစ္ ၿပိဳင္တည္းလုပ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ ႀကိဳ႔ထိုးတတ္ပါတယ္}ဟု ဗစ္တန္က ရွင္း ျပသည္။ သို့ေသာ္ ဘာေၾကာင္႕အၾကာႀကီး ျဖစ္ေပၚရသနည္း။ "ကေလးေတြဟာ ဒီလို ကိစၥမ်ိဳးေတြကို ဘယ္လိုကိုင္တြယ္တုန့္ ျပန္ရမယ္ဆိုတာကို သင္ယူေနဆဲပဲရွိပါ ေသးတယ္။ ဒါေၾကာင္႕ကေလးေတြဟာ ႀကိဳ႔ထိုးရင္ လူႀကီးေတြထက္ ပိုၾကာတတ္ ပါတယ္}ဟု ဗစ္တန္က ဆိုသည္။ ကေလး အားႏို့တိုက္ျခင္း၊ ႏို့ဘူးတိုက္ျခင္းတို့ျဖင္႕ သက္သာရာရေစႏိုင္ပါသည္။ အကယ္၍ ကေလးႀကိဳ႔ထိုးျခင္းမွာ ေတာ္ေတာ္ႏွင္႕မေပ်ာက္လွ်င္ ကေလးအား တိတ္ဆိတ္ၿငိမ္သက္ေသာေနရာသို့ေရႊ႔ ေျပာင္းရန္စဥ္းစားၾကည္႕ပါ။ "ႀကိဳ႔ထိုးျခင္း ဟာ ကေလးရဲ႔ စိတ္ခံစားမႈကို ပတ္ဝန္း က်င္က အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္ေနတယ္လို့ ထင္ရတဲ႕ လကၡဏာတစ္ရပ္လည္းျဖစ္ပါ တယ္။ ကေလးေပါက္စေတြဟာ သူတို့ ႏိုးေနခ်ိန္မွာ ၾကားရတဲ႕ ဆူညံသံေတြကို လက္ခံႏိုင္စြမ္း အားနည္းၾကပါတယ္။ အခန္းကို တီဗြီသံေတြ၊ စကားေျပာသံ ေတြ၊ တိရစၦာန္သံေတြကေန ေဝးေအာင္ ျပဳလုပ္ထားပါ။ အခန္းမီးကို မွိန္မွိန္ပဲ ထြန္းပါ။ သင္႕ကေလးကို ႀကိဳ႔မထိုးပဲ ၾကာ ၾကာေနေစႏိုင္ပါသည္"ဟု ေဒးဗစ္က ေျပာ ျပပါသည္။
ထူးဆန္းေသာ အမူအက်င္႕ (၆) ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း
သင္က အိမ္အလုပ္မ်ားလုပ္ေနစဥ္ သင္႕ကေလးေခ်ာင္းတဟြတ္ဟြတ္ဆိုးသံကို ၾကားရတတ္ပါသည္။ သင္က စိတ္ပူၿပီး ေျပးၾကည္႕ေသာအခါ ဘာမွမဟုတ္ဘဲ ကေလးက က်ယ္ေလာင္စြာရယ္ေမာရင္း ေခ်ာင္းထပ္ဆိုးျပကာ သင္၏တံု့ျပန္မႈကို ေစာင္႕ၾကည္႕ေနတတ္ပါသည္။ သူကား သင္႕အား တမင္ေခ်ာင္းဆိုးျပေနျခင္းပင္ ျဖစ္ေတာ႕သည္။ အရမ္းရယ္စရာေကာင္း ေပမယ္႕ သင္မရယ္ဘဲ ေနမိပါသလား။ ရယ္သာရယ္ခ်လိုက္ပါ။ ဤအျပဳအမူ သည္ ကေလးက ျပင္ပကမၻာကိုစတင္ သတိထားမိလာၿပီဆိုသည္႕ သက္ေသပင္ ျဖစ္သည္။ ေျခာက္လခန့္အရြယ္ရလာလွ်င္ ကေလးတစ္ေယာက္တမင္ေခ်ာင္းဆိုးျပ တတ္ပါက ကမၻာႀကီးဘယ္လိုအလုပ္လုပ္ သည္ကို စတင္သိရွိျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ "သင္႕ကေလးဟာ တစ္ေယာက္ေယာက္ ေခ်ာင္းဆိုးရင္ သင္သတိထားမိတာကို သိရွိၿပီး သူ့ကို သတိျပဳမိေစခ်င္လို့ တမင္ ေခ်ာင္းဆိုးျပတာပါ။ သူ့ကို သူလိုခ်င္တာ ေပးလိုက္ပါ။ ၿပံဳးၿပီးျမဴလိုက္ပါ။ ဒါမွမ ဟုတ္ျပန္ေခ်ာင္းဆိုးျပလိုက္ပါ။ ဒါ အရမ္း ေပ်ာ္စရာေကာင္းတဲ႕ကိစၥပါ" ဟု ဗစ္တန္ က ဆိုသည္။

**ထူးဆန္းေသာအမူအက်င္႕ (၇) တတ္ၿပီးသားမ်ားကိုေမ႕သြားျခင္း**
ၿပီးခဲ႕ေသာ တစ္ပတ္က သင္႕ကေလး တြားသြားတတ္သည္ ဆိုပါစို့။ ယေန့ ကေလးကတြားသြားတာ ဘာမွန္းမသိ ျဖစ္ ေနတတ္ပါသည္။ သူဘယ္လိုေမ႕သြားတာပါ လိမ္႕ဟု မထင္လိုက္ပါႏွင္႕။ သင္လည္း သင္သိထားေသာအရာမ်ားအား ဤ အတိုင္း ေမ႕တတ္ပါသည္။ ကြ်ႏု္ပ္တို့ အတြက္ လြယ္ကူလြန္းေသာ ကိစၥမ်ား အားလည္း ကေလးမ်ားေမ႕ႏိုင္ပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင္႕ဆိုေသာ္ ထိုကိစၥေလး မ်ား သည္ပင္ သူတို့အတြက္ ႐ႈပ္ေထြးေနတတ္ ပါသည္။ အျခားျဖစ္ႏိုင္ေခ်တစ္ခုမွာ ေနရာေျပာင္းလဲလွ်င္လည္း ကေလးက အသားမက်ျဖစ္၍ သူတတ္ၿပီးသားမ်ား ကို ေမ႕တတ္ပါသည္။ သို့မဟုတ္လွ်င္ ေနာက္ထပ္သင္ယူစရာမ်ားကို သင္ယူေန ၍ ယခင္သင္ယူၿပီးသားမ်ားက မလိုအပ္ ေတာ႕၍လည္းျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ]တစ္ခါတစ္ ရံမွာ သင္႕ကေလးက သူမၾကာခင္ကမွ တတ္ေျမာက္ထားခဲ႕တဲ႕ကိစၥေတြကို ႐ုတ္ တရက္မလုပ္ေတာ႕ဘဲ ရပ္ပစ္လိုက္ရင္ ဒါ ဟာအေကာင္းလည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ ဟာသူဆက္လက္တိုးတက္ေနတာကို ထင္ဟပ္ေနတာပါပဲ" ဟု ေဒးဗစ္က ရွင္း ျပခဲ႕ပါသည္။



Ref; Weired Things Babies Do (and Why) By Deborah Skolnik

**ေဒါက္တာေက်ာ္စြာထြန္း (ေဆးဝါး ေဗဒ)**

**From-ေမမြန္ေက်ာ္**

**Public Health**

ကေလးတို့ သည္ ခ်စ္စဖြယ္ေကာင္း ၾကသလို ထူးဆန္းေသာ အျပဳ အမူမ်ားကို လည္းလုပ္ေဆာင္ တတ္ၾကသည္။ ၄င္းတို့ ၏ ဦးေႏွာက္ႏွင္႕ အာ႐ံုေၾကာ စနစ္မ်ား သည္ အျပည္႕ အဝဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ မရွိၾကေသးသလို ဘဝ အေတြ႔အႀကံဳလည္း သုညပင္ျဖစ္ သည္။ ထို့ေၾကာင္႕လူႀကီးမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ကြ်ႏု္ပ္တို့အတြက္ အဓိပၸါယ္ မရွိေသာ ကိစၥ မ်ားအား ျပဳမူၾက သည္မွာ မဆန္းပါ။ ကေလး၏ တစ္ႏွစ္အတြင္းသို့မဟုတ္ ကေလး ဘဝ တစ္ေလွ်ာက္ျပဳလုပ္ တတ္ ေသာ အမူအက်င္႕ ခုနစ္ခုအေၾကာင္းကို သင္သိသြားပါက သင္႕ကေလး အတြက္ စိုး ရိမ္ပူပန္မႈ မ်ား အထိုက္အေလ်ာက္ ေလ်ာ႕ က်သြားပါလိမ္႕မည္။

**ထူးဆန္းေသာ အမူအက်င္႕(၁) လိင္အဂၤါမ်ားအား ကိုင္တြယ္ျခင္း**
သင္႕ကေလး (ေယာက်ာ္းေလး) ရွဴး ရွဴးေပါက္လိုက္၍ သို့မဟုတ္ အဝတ္အ စားလဲရန္အဝတ္မ်ားခြ်တ္၍ ကိုယ္လံုးတီး ျဖစ္သြားၿပီဆိုပါစို့။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ကေလး သည္ ယခင္ကလိုၿငိမ္ၿငိမ္မေနဘဲ လက္ မ်ားက ေအာက္ဘက္သို့ေရာက္သြားကာ လိင္အဂၤါကို ကိုင္တြယ္တတ္ပါသည္။ ၄င္း သည္ ကေလးက အာ႐ံုခံစားမႈရလို၍ဟု သင္ထင္မိပါသလား။ "ကေလးေတြဟာ ငါးလ၊ ခုႏွစ္လအရြယ္ေရာက္လာရင္ သူတို့ရဲ႔ လိင္အဂၤါေတြကို ကိုင္တြယ္ေဆာ႕ ကစားေလ႕ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါဟာ လူႀကီး ေတြ ထင္သလိုေတာ႕မဟုတ္တာေသခ်ာပါ တယ္" ဟု အရီဇိုးနားျပည္နယ္ စေကာ႕ ေဒးက်န္းမာေရးေစာင္႕ေရွာက္မႈဌာနမွ ဒီအန္ေဒးဗစ္က ဆိုပါသည္။ ကေလးမ်ား သည္စပ္စုလိုစိတ္သက္သက္ျဖင္႕သာ ကိုင္တြယ္ၾကျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းသူမက ရွင္း ျပပါသည္။ " ဒီအရြယ္ကေလးေတြဟ သူတို့ကိုယ္သူတို့အပါအဝင္ သူတို့ရဲ႔လက္ နဲ့ထိေတြ႔ကိုင္တြယ္ရတဲ႕အရာတိုင္းကို စူး စမ္းလိုစိတ္၊ သိလိုစိတ္ရွိတတ္ၾကပါတယ္။ သင္႕ကေလးေတြ တစ္ျခားအခ်ိန္မွာ ေျခ ေတြ၊လက္ေတြနဲ့ထိေတြ႔ကစားတဲ႕ အရာ မ်ားစြာရွိတာကိုေတြးၾကည္႕ရင္ျမင္လာမွာ ပါ။ ဒါေပမဲ႕ အခုလို လိင္အဂၤါေတြကို ကိုင္တြယ္တာမ်ိဳးကို သင္သတိမထားမိ လို့ပါ}ဟု ပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္သူ ပီတာ ဗစ္တန္ကလည္း ရွင္းျပပါသည္။ အကယ္၍ ဤကိစၥသည္ သင္႕အ တြက္ စိတ္အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္ေနပါက ကေလးအဝတ္အစားလဲခ်ိန္တြင္ သူကိုင္ တြယ္ရန္ အ႐ုပ္တစ္ခုျဖစ္ျဖစ္ လက္ထဲ ထည္႕ေပးထားလိုက္ပါ။ သို့မဟုတ္ပါက လည္း ဒီအတိုင္းထားလိုက္ပါ။ ]ကိုယ္႕ ကိုယ္ကို ကိုင္တြယ္ျခင္းအား ကေလး တစ္ခ်ိဳ႔ျပဳလုပ္ေနက်အလုပ္ဆိုတာ လက္ ခံလိုက္ပါ။ ဒါဟာ သူတို့ရဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ အေၾကာင္း သင္ယူတဲ႕ နည္းလမ္းတစ္ ရပ္လည္းျဖစ္ပါတယ္" ဟု ေဒးဗစ္က ဆိုပါ သည္။

**ထူးဆန္းေသာ အမူအက်င္႕ (၂) ငွက္သဖြယ္ လက္ကားယား၊ ေျခ ကားယားျပဳမူျခင္း**
အေမတစ္ေယာက္ ကေလးအားခ်ီ ၍ ေဈးဝယ္စဥ္၊ အျပင္ထြက္စဥ္ ကေလး တစ္ေယာက္ ႐ုတ္တရက္ အေမေပၚမွ ျပဳတ္က်မတတ္ျဖစ္ေလ႕ရွိပါသည္။ ထို အခါမ်ိဳးတြင္ ကေလးမ်ား ျပဳတ္မက် ေအာင္ ျပဳက်င္႕တတ္ေသာ ခုခံမႈပံုစံတစ္ မ်ိဳးကို ျမင္ေတြ႔ရတတ္ပါသည္။ အနည္း ဆံုးေတာ႕ ပညာရွင္မ်ားက Moro reflex ဟုေခၚၾကေသာ သဘာဝအေလ်ာက္ တံု့ ျပန္မႈတစ္မ်ိဳးကို ျပဳတတ္ၾကပါသည္။ ကေလးေပါက္စတစ္ေယာက္သည္ သူ ျပဳတ္က်ေတာ႕မည္ဟု ထင္ေသာအခါ သို့ မဟုတ္ထိတ္လန့္သြားေသာအခါ သူ့လက္ ေမာင္းမ်ားက ေဘးတစ္ဘက္တစ္ခ်က္ သို့ ဆန့္ကားသြားၾကၿပီး ငွက္တစ္ ေကာင္ ပ်ံသန္းသလိုပံုစံမ်ိဳးျပဳလုပ္တတ္ၾကသည္။ ]အကယ္၍ အေမ႕လက္ထဲက ကေလး လြတ္က်သြားရင္ ဒီအျပဳအမူဟာ သူ့ရဲ႔ အသက္ကို တကယ္ကို ကယ္တင္ႏိုင္ ၿပီး အေမ႕အေနနဲ့ သူ့ကို ဖမ္းမိဖို့အခ်ိန္ အနည္းငယ္ရေစပါတယ္}ဟု ေဒးဗစ္က ရွင္းျပပါသည္။ Moro reflex ကို ကေလးတစ္ ေယာက္ျပဳလုပ္ေနခ်ိန္ ျမင္ေတြ႔ရပါက ထိတ္လန့္စရာျဖစ္ေသာ္လည္း ၄င္းသည္ ကေလး ၏ အာ႐ံုေၾကာစနစ္ ေကာင္းစြာ ဖြံ႔ၿဖိဳးေၾကာင္းေဖာ္ျပသည္႕ လကၡဏာ ေကာင္းတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။

သို့ေသာ္ ၄င္း သည္ ကေလးအားစိတ္ဖိစီးမႈျဖစ္ေစၿပီး အသက္ရွဴႏႈန္းႏွင္႕ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းကို ျမန္ ေစပါသည္။ ထို့ျပင္ သင္က မေတာ္တ ဆ ကေလးအား ထိတ္လန့္ေစလွ်င္လည္း ကေလးက ထိုကဲ႕သို့ပင္ ျပဳမူတတ္သျဖင္႕ ထိုအခ်ိန္တိုင္း သင္႕စိတ္ထဲအျပစ္ရွိသကဲ႕ သို့ခံစားရတတ္ပါသည္။ စိတ္မပူပါႏွင္႕။ ကေလးအသက္သံုးလခန့္တြင္ ဤအျပဳ အမူေပ်ာက္ကြယ္သြားပါလိမ္႕မည္။


**ထူးဆန္းေသာ အျပဳမူ(၃) မတ္ တတ္ရပ္ရန္ႀကိဳးစားျခင္း**
အသက္ဆယ္လခန့္တြင္ သင္႕က ေလး၏ ထူးဆန္းေသာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ မွတ္တိုင္တစ္ခုကို ေတြ႔ရတတ္ပါသည္။ ကေလးသည္ စားပြဲ၊ ကုလားထိုင္စသည္ တို့ကို ကိုင္ၿပီးမတ္တပ္ရပ္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳး စားေလ႕ရွိပါသည္။ ၄င္းသည္ အလြန္ အဆင္ေခ်ာတတ္ေသာ္လည္း ခ်ိဳ႔ယြင္း ခ်က္တစ္ခုမွာ ကေလးက ဘယ္လိုျပန္ ထိုင္ရမွန္းမသိျခင္းျဖစ္သည္။ သင္႕တင္႕ ပါးအား ေနာက္သို့ ထိုင္ခ်ျခင္းသည္ အေလ႕အက်င္႕ႏွင္႕ေပါင္းစပ္မႈလိုအပ္ပါသည္။ ထို့ေၾကာင္႕ ကေလးတစ္ေယာက္ ထရပ္ လွ်င္ အဆင္သင္႕ရွိေနပါေစ။ ကေလး အား ထိုင္ခ်ရာတြင္ ကူညီသင္႕ေသာ္လည္း ကေလးကို ေပြ႔ခ်ီလိုက္ျခင္းမ်ိဳးမလုပ္ သင္႕ပါ။ ထိုင္ခ်ျခင္းသည္ကေလးတစ္ ေယာက္ မိမိဖာသာ သင္ယူေလ႕က်င္႕ရန္ လိုအပ္ေသာ ကြ်မ္းက်င္မႈတစ္ခုျဖစ္ သည္။ ထိုင္ခ်လိုက္၍ ကေလးနာက်င္သြားႏိုင္ သည္႕ အခြင္႕အေရးမွာလည္း အဝတ္အ စားမ်ား၊ အႏွီးမ်ား၊ ေအာက္ခံဒိုင္ပါမ်ား ခံေနႏိုင္သည္႕အတြက္ နည္းပါးလွပါသည္။ ကေလးအားကိုင္၍ ရပ္ႏိုင္ေအာင္ ကု လားထိုင္ေဘးကဲ႕သို့ စိတ္ခ်ရေသာ တန္း တစ္ခုေဘးနားခ်ထားၿပီး၊ ကေလးေနာက္ ဘက္တြင္ ေခါင္းအံုးတစ္လံုးခ်ထားလိုက္ ပါ။ မၾကာမီကာလတြင္ ကေလးသည္ ေကာင္းေကာင္းထိုင္ခ်တတ္လာပါလိမ္႕ မည္။

**ထူးဆန္းေသာ အျပဳအမူ (၄) တစ္ကိုယ္လံုးတုန္ယင္ေနျခင္း**
ကေလးက ပထမတစ္မိနစ္တြင္ ၿငိမ္ၿငိမ္ေလးအိပ္ေနသည္။ ေနာက္တစ္မိ နစ္တြင္ သင္အိမ္သံုးစာရင္းစာရြက္ကို ဖတ္စဥ္ တုန္ယင္သြားသကဲ႕သို့ တုန္ယင္ သြားတတ္သည္။ ဒါ ဘာေၾကာင္႕ျဖစ္ေလ သလဲ။ ၄င္းသည္ အာ႐ံုေၾကာစနစ္ ႐ုတ္ တရက္ေျပာင္းလဲမႈေၾကာင္႕ျဖစ္သည္ဟု ေဒးဗစ္ကဆိုသည္။ "ကေလးေတြဟာ ငယ္ရြယ္စဥ္မွာသူတို့ရဲ႔ လႈပ္ရွားမႈေတြကို အာ႐ံုေၾကာစနစ္ကထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မႈသိပ္မ ေကာင္းၾကပါဘူး။ ဒါေၾကာင္႕ကေလးေတြ ရဲ႔ လႈပ္ရွားမႈေတြဟာ အနည္းငယ္တုန္ ယင္ေနတာေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈရဲ႔အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုသာ ျဖစ္ပါတယ္" ဟု သူမက ရွင္းျပပါသည္။ သို့ရာတြင္ ကေလးေအးေနသလား သိရွိႏိုင္ရန္ လက္ကေလးမ်ားကိုေတာ႕ စမ္းၾကည္႕သင္႕ပါသည္။ ဗစ္တန္၏ အဆို အရေတာ႕သင္အနည္းငယ္ခ်မ္းစမ္႕စိမ္႕ျဖစ္ ေနခ်ိန္တြင္ ကေလးကပိုခ်မ္းၿပီး တုန္ ယင္ေနတတ္ပါသည္။ သင္႕ကေလးတြင္ ခႏၶာကိုယ္အပူခ်ိန္ကို ထိန္းညႇိေပးႏိုင္စြမ္း ေသာ အဆီမ်ား လံုေလာက္စြာမရွိေသး ပါ။ ထို့ျပင္ ကေလးသည္ ေလျပင္းျပင္း တိုက္ခ်ိန္တြင္ လက္ႏွစ္ဘက္ကို ပိုက္ ထားတာမ်ိဳး သင္႕လိုမလုပ္တတ္သလို ဆြယ္တာအက်ႌလည္းေကာက္မဝတ္တတ္ ေသးပါ။ သူတို့လုပ္ႏိုင္တာတစ္ခုတည္းရွိ ပါသည္။ ျြကက္သားမ်ားအား ႀကံဳျခင္း၊ ဆန့္ျခင္းသည္ ကိုယ္ခႏၶာအပူခ်ိန္ကို ျမင္႕ တက္ေစပါသည္။ ကေလးတစ္ေယာက္ တုန္ယင္ေနလွ်င္ အဝတ္အစားထူထူေလး မ်ား ဝတ္ေပးၿပီးတုန္ယင္ျခင္ေပ်ာက္၊ မေပ်ာက္ေစာင္႕ၾကည္႕သင္႕ပါသည္။ ကေလးက မၾကာခဏတစ္ကိုယ္ လံုးတုန္ယင္ေနၿပီး ငိုပါငိုေနလွ်င္ေတာ႕ ကေလးအထူးကုဆရာဝန္ႏွင္႕ ျပသျခင္း သာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါသည္။ တစ္ခါတစ္ရံ တုန္ယင္ေနျခင္းမ်ိဳးမွာ ေတာ႕အျခားအေၾကာင္းရွိ၊ မရွိရွာေဖြၾကည္႕ သင္႕ပါသည္။
**ထူးဆန္းေသာ အမူအက်င္႕ (၅) ႀကိဳ႔ထိုးျခင္း**
ကေလးမ်ားႀကိဳ႔ထိုးျခင္းသည္ ဆက္ တိုက္ျဖစ္ေပၚေလ႕ရွိသည္။ ကေလးမ်ား ၏ ႀကိဳ႔ထိုးျခင္းမွာ အနည္းငယ္ထူးဆန္း သည္။ သို့ရာတြင္ သီအိုရီတစ္ခုရွိပါသည္။ သင္႕ကေလးရဲ႔ မ်ိဳခ်ျခင္းႏွင္႕ အသက္ရွဴ ျခင္းစြမ္းရည္ေတြဟာ အခ်ိဳးညီညီျဖစ္ေပၚ ျခင္း မရွိေသးလို့ပါ။ သူဟာ အသက္ရွဴ ေနခ်ိန္မွာ တံေတြးမ်ိဳးခ်တာမ်ိဳး တစ္ ၿပိဳင္တည္းလုပ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ ႀကိဳ႔ထိုးတတ္ပါတယ္}ဟု ဗစ္တန္က ရွင္း ျပသည္။ သို့ေသာ္ ဘာေၾကာင္႕အၾကာႀကီး ျဖစ္ေပၚရသနည္း။ "ကေလးေတြဟာ ဒီလို ကိစၥမ်ိဳးေတြကို ဘယ္လိုကိုင္တြယ္တုန့္ ျပန္ရမယ္ဆိုတာကို သင္ယူေနဆဲပဲရွိပါ ေသးတယ္။ ဒါေၾကာင္႕ကေလးေတြဟာ ႀကိဳ႔ထိုးရင္ လူႀကီးေတြထက္ ပိုၾကာတတ္ ပါတယ္}ဟု ဗစ္တန္က ဆိုသည္။ ကေလး အားႏို့တိုက္ျခင္း၊ ႏို့ဘူးတိုက္ျခင္းတို့ျဖင္႕ သက္သာရာရေစႏိုင္ပါသည္။ အကယ္၍ ကေလးႀကိဳ႔ထိုးျခင္းမွာ ေတာ္ေတာ္ႏွင္႕မေပ်ာက္လွ်င္ ကေလးအား တိတ္ဆိတ္ၿငိမ္သက္ေသာေနရာသို့ေရႊ႔ ေျပာင္းရန္စဥ္းစားၾကည္႕ပါ။ "ႀကိဳ႔ထိုးျခင္း ဟာ ကေလးရဲ႔ စိတ္ခံစားမႈကို ပတ္ဝန္း က်င္က အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္ေနတယ္လို့ ထင္ရတဲ႕ လကၡဏာတစ္ရပ္လည္းျဖစ္ပါ တယ္။ ကေလးေပါက္စေတြဟာ သူတို့ ႏိုးေနခ်ိန္မွာ ၾကားရတဲ႕ ဆူညံသံေတြကို လက္ခံႏိုင္စြမ္း အားနည္းၾကပါတယ္။ အခန္းကို တီဗြီသံေတြ၊ စကားေျပာသံ ေတြ၊ တိရစၦာန္သံေတြကေန ေဝးေအာင္ ျပဳလုပ္ထားပါ။ အခန္းမီးကို မွိန္မွိန္ပဲ ထြန္းပါ။ သင္႕ကေလးကို ႀကိဳ႔မထိုးပဲ ၾကာ ၾကာေနေစႏိုင္ပါသည္"ဟု ေဒးဗစ္က ေျပာ ျပပါသည္။
ထူးဆန္းေသာ အမူအက်င္႕ (၆) ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း
သင္က အိမ္အလုပ္မ်ားလုပ္ေနစဥ္ သင္႕ကေလးေခ်ာင္းတဟြတ္ဟြတ္ဆိုးသံကို ၾကားရတတ္ပါသည္။ သင္က စိတ္ပူၿပီး ေျပးၾကည္႕ေသာအခါ ဘာမွမဟုတ္ဘဲ ကေလးက က်ယ္ေလာင္စြာရယ္ေမာရင္း ေခ်ာင္းထပ္ဆိုးျပကာ သင္၏တံု့ျပန္မႈကို ေစာင္႕ၾကည္႕ေနတတ္ပါသည္။ သူကား သင္႕အား တမင္ေခ်ာင္းဆိုးျပေနျခင္းပင္ ျဖစ္ေတာ႕သည္။ အရမ္းရယ္စရာေကာင္း ေပမယ္႕ သင္မရယ္ဘဲ ေနမိပါသလား။ ရယ္သာရယ္ခ်လိုက္ပါ။ ဤအျပဳအမူ သည္ ကေလးက ျပင္ပကမၻာကိုစတင္ သတိထားမိလာၿပီဆိုသည္႕ သက္ေသပင္ ျဖစ္သည္။ ေျခာက္လခန့္အရြယ္ရလာလွ်င္ ကေလးတစ္ေယာက္တမင္ေခ်ာင္းဆိုးျပ တတ္ပါက ကမၻာႀကီးဘယ္လိုအလုပ္လုပ္ သည္ကို စတင္သိရွိျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ "သင္႕ကေလးဟာ တစ္ေယာက္ေယာက္ ေခ်ာင္းဆိုးရင္ သင္သတိထားမိတာကို သိရွိၿပီး သူ့ကို သတိျပဳမိေစခ်င္လို့ တမင္ ေခ်ာင္းဆိုးျပတာပါ။ သူ့ကို သူလိုခ်င္တာ ေပးလိုက္ပါ။ ၿပံဳးၿပီးျမဴလိုက္ပါ။ ဒါမွမ ဟုတ္ျပန္ေခ်ာင္းဆိုးျပလိုက္ပါ။ ဒါ အရမ္း ေပ်ာ္စရာေကာင္းတဲ႕ကိစၥပါ" ဟု ဗစ္တန္ က ဆိုသည္။

**ထူးဆန္းေသာအမူအက်င္႕ (၇) တတ္ၿပီးသားမ်ားကိုေမ႕သြားျခင္း**
ၿပီးခဲ႕ေသာ တစ္ပတ္က သင္႕ကေလး တြားသြားတတ္သည္ ဆိုပါစို့။ ယေန့ ကေလးကတြားသြားတာ ဘာမွန္းမသိ ျဖစ္ ေနတတ္ပါသည္။ သူဘယ္လိုေမ႕သြားတာပါ လိမ္႕ဟု မထင္လိုက္ပါႏွင္႕။ သင္လည္း သင္သိထားေသာအရာမ်ားအား ဤ အတိုင္း ေမ႕တတ္ပါသည္။ ကြ်ႏု္ပ္တို့ အတြက္ လြယ္ကူလြန္းေသာ ကိစၥမ်ား အားလည္း ကေလးမ်ားေမ႕ႏိုင္ပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင္႕ဆိုေသာ္ ထိုကိစၥေလး မ်ား သည္ပင္ သူတို့အတြက္ ႐ႈပ္ေထြးေနတတ္ ပါသည္။ အျခားျဖစ္ႏိုင္ေခ်တစ္ခုမွာ ေနရာေျပာင္းလဲလွ်င္လည္း ကေလးက အသားမက်ျဖစ္၍ သူတတ္ၿပီးသားမ်ား ကို ေမ႕တတ္ပါသည္။ သို့မဟုတ္လွ်င္ ေနာက္ထပ္သင္ယူစရာမ်ားကို သင္ယူေန ၍ ယခင္သင္ယူၿပီးသားမ်ားက မလိုအပ္ ေတာ႕၍လည္းျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ]တစ္ခါတစ္ ရံမွာ သင္႕ကေလးက သူမၾကာခင္ကမွ တတ္ေျမာက္ထားခဲ႕တဲ႕ကိစၥေတြကို ႐ုတ္ တရက္မလုပ္ေတာ႕ဘဲ ရပ္ပစ္လိုက္ရင္ ဒါ ဟာအေကာင္းလည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ ဟာသူဆက္လက္တိုးတက္ေနတာကို ထင္ဟပ္ေနတာပါပဲ" ဟု ေဒးဗစ္က ရွင္း ျပခဲ႕ပါသည္။



Ref; Weired Things Babies Do (and Why) By Deborah Skolnik

**ေဒါက္တာေက်ာ္စြာထြန္း (ေဆးဝါး ေဗဒ)**

**From-ေမမြန္ေက်ာ္**