ဗီတာမင္ ဘီဝမ္းဆိုတာ ဘာလဲ။ ဗီတာမင္ ဘီဝမ္းကို သိုင္ယာမင္း (Thiamine) လို့ေခၚ ပါတယ္။ သူက ကစီ ဓာတ္ေတြကို ၿဖိဳခြဲ ဖ်က္ဆီး တဲ႕ျဖစ္စဥ္မွာ အကူ ပစၥည္း Co-Enzyme အျဖစ္ ေဆာင္ ရြက္ေပးပါတယ္။Acetylcholine ေတြ ျဖစ္ေပၚလာဖို့အတြက္လည္း ဘီဝမ္းဟာ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ပါတယ္။ Acetylcholine ဆိုတာကေတာ႕ Peripheral nervous system နဲ့ Central nervous system မွာ neurone တစ္ခုနဲ့တစ္ခုၾကား မွာ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ သယ္ ယူပို့ေဆာင္ေပးတဲ႕ neurotransmitter အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေပးတဲ႕အရာျဖစ္ပါ တယ္။ Beri Beri သူငယ္နာေရာဂါဆို တာ ဘာလဲ။ ဘယ္ရီဘယ္ရီဟာ ကေလးငယ္ အသက္ ၂ လမွ ၃ လအတြင္း ေတြ႔ရ ေလ႕ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင္႕ ႏို့တိုက္မိခင္ ေတြမွာ အေမက ဘီဝမ္းဓာတ္ခ်ိဳ႔တဲ႕ေနခဲ႕ ရင္ ႏို့စို့ကေလးငယ္ေတြမွာ သူငယ္နာ ေရာဂါ Beri Beri ျဖစ္ပြားႏိုင္ပါတယ္။ Beri Beri ဘယ္ႏွမ်ိဳးရွိသလဲ။ ၁။ ႏွလံုးႏွင္႕ ဆက္ႏြယ္ေသာ Cardiac Form ကေလးငယ္ဟာ အေကာင္းႀကီးက ေန ႐ုတ္တရက္ ျပာႏွမ္းလာတတ္ပါ တယ္။ ကေလးဟာ ေမာပန္းေနၿပီး ႏွလံုး ခုန္ႏႈန္းေတြဟာလည္း ျမန္ေနပါမယ္။ အနည္းဆံုး တစ္မိနစ္မွာ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း ၁၀ဝ အထက္မွာ ရွိေနပါမယ္။ ကေလး ဟာ အသက္႐ွဴတဲ႕ေနရာမွာ ႐ိႈက္႐ိႈက္ၿပီး ႐ွဴေနရျခင္း၊ မ်က္ႏွာေဖာင္းလာျခင္း၊ ေရာင္ရမ္းလာျခင္း၊ အသည္းႀကီးလာျခင္း၊ ဆီးသြားနည္းလာျခင္းတို့နဲ့ တြဲေတြ႔ရပါ တယ္။ ၂။ အသံႏွင္႕ ဆက္ႏြယ္ေသာ Aphonic form ၂၄ နာရီကေန ၄၈ နာရီအတြင္း မွာ ကေလးဟာ ဆက္တိုက္ ငိုလာေန ရင္းကေန တျဖည္းျဖည္းအသံတိမ္ဝင္လာ ၿပီး ေနာက္ဆံုး အသံလံုးဝေပ်ာက္သြားပါ မယ္။ ၃။ ဦးေႏွာက္ႏွင္႕ ဆက္ႏြယ္ေနေသာ Pseudomeningitic form ဂနာမၿငိမ္ျဖစ္ျခင္း၊ တက္ျခင္း၊ သတိလစ္ျခင္း၊ ေမ႕ေျမာေနျခင္းတို့နဲ့ တြဲ ေတြ႔ရပါတယ္။ Beri Beri မွန္း ဘယ္လိုသိႏိုင္ မလဲ။ ၁။ ဘီဝမ္းတိုက္ေကြ်းၾကည္႕ျခင္း (ေယဘုယ်အေျခအေနျပန္ေကာင္းလာ မယ္၊ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းပံုမွန္ျပန္ျဖစ္သြားမယ္၊ အသည္းအရြယ္အစားျပန္ေသးသြားမယ္၊ ၂ နာရီအတြင္း ဆီးျပန္သြားမယ္) ဒါဆိုရင္ ေတာ႕ ကေလးဟာ ဘီဝမ္းခ်ိဳ႔တဲ႕လို့ ဘယ္ရီ ဘယ္ရီျဖစ္ေနတယ္ေပါ႕။ ၂။ ေသြးစစ္ၾကည္႕တဲ႕အခါမွာLactic acid နဲ့ Pyruvic acid level ေတြ ျမင္႕တက္ေနျခင္း ၃။ ေသြးနီဥဆဲလ္ Transketolase ေလ်ာ႕နည္းေနျခင္း Beri Beri ကို ဘယ္လိုကုသမလဲ။ အေမေရာ ကေလးေရာ တစ္ၿပိဳင္ တည္း ကုသရပါမယ္။ ကေလးကို Vitamin B1 50 mg ကို အသားေဆးတစ္ ႀကိမ္ထိုးေပးၿပီးေနာက္ပိုင္း ပါးစပ္ကေန ဘီဝမ္းဆက္လက္ တိုက္ေကြ်းပါတယ္။ အေမကို Vitamin B1 50 mg ပါဝင္တဲ႕ ေဆးျပား သို့မဟုတ္ B Complex ပါဝင္ တဲ႕ ေဆးျပား တစ္ေန့တစ္ျပား ေန့စဥ္ ပံုမွ္တိုက္ေကြ်းပါတယ္။
အေမက အထူးသျဖင္႕ ဗီတာမင္ ဘီဝမ္းပါဝင္တဲ႕အစားအစာေတြကို လံု ေလာက္ မွ်တစြာ စားသံုးေပးရပါမယ္။ (ဥပမာ- ဝက္သား၊ ေျမပဲ၊ ပဲအမ်ိဳးအမ်ိဳး)။ ဘီဝမ္းဓာတ္ကို ဆုတ္ယုတ္ေစတဲ႕ ေခ်ဖ်က္ေပးတဲ႕ Thiaminase ပါရွိတဲ႕ ငါး ေတြကိုေတာ႕ ေရွာင္ရွားရပါမယ္။
**သက္တန့္ခ်ိဳ**
From-ေမမြန္ေက်ာ္
-လူထုက်န္းမာေရး(ဗီတာမင္ ဘီဝမ္းဆိုတာ ဘာလဲ)-
ဗီတာမင္ ဘီဝမ္းဆိုတာ ဘာလဲ။ ဗီတာမင္ ဘီဝမ္းကို သိုင္ယာမင္း (Thiamine) လို့ေခၚ ပါတယ္။ သူက ကစီ ဓာတ္ေတြကို ၿဖိဳခြဲ ဖ်က္ဆီး တဲ႕ျဖစ္စဥ္မွာ အကူ ပစၥည္း Co-Enzyme အျဖစ္ ေဆာင္ ရြက္ေပးပါတယ္။Acetylcholine ေတြ ျဖစ္ေပၚလာဖို့အတြက္လည္း ဘီဝမ္းဟာ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ပါတယ္။ Acetylcholine ဆိုတာကေတာ႕ Peripheral nervous system နဲ့ Central nervous system မွာ neurone တစ္ခုနဲ့တစ္ခုၾကား မွာ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ သယ္ ယူပို့ေဆာင္ေပးတဲ႕ neurotransmitter အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေပးတဲ႕အရာျဖစ္ပါ တယ္။ Beri Beri သူငယ္နာေရာဂါဆို တာ ဘာလဲ။ ဘယ္ရီဘယ္ရီဟာ ကေလးငယ္ အသက္ ၂ လမွ ၃ လအတြင္း ေတြ႔ရ ေလ႕ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင္႕ ႏို့တိုက္မိခင္ ေတြမွာ အေမက ဘီဝမ္းဓာတ္ခ်ိဳ႔တဲ႕ေနခဲ႕ ရင္ ႏို့စို့ကေလးငယ္ေတြမွာ သူငယ္နာ ေရာဂါ Beri Beri ျဖစ္ပြားႏိုင္ပါတယ္။ Beri Beri ဘယ္ႏွမ်ိဳးရွိသလဲ။ ၁။ ႏွလံုးႏွင္႕ ဆက္ႏြယ္ေသာ Cardiac Form ကေလးငယ္ဟာ အေကာင္းႀကီးက ေန ႐ုတ္တရက္ ျပာႏွမ္းလာတတ္ပါ တယ္။ ကေလးဟာ ေမာပန္းေနၿပီး ႏွလံုး ခုန္ႏႈန္းေတြဟာလည္း ျမန္ေနပါမယ္။ အနည္းဆံုး တစ္မိနစ္မွာ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း ၁၀ဝ အထက္မွာ ရွိေနပါမယ္။ ကေလး ဟာ အသက္႐ွဴတဲ႕ေနရာမွာ ႐ိႈက္႐ိႈက္ၿပီး ႐ွဴေနရျခင္း၊ မ်က္ႏွာေဖာင္းလာျခင္း၊ ေရာင္ရမ္းလာျခင္း၊ အသည္းႀကီးလာျခင္း၊ ဆီးသြားနည္းလာျခင္းတို့နဲ့ တြဲေတြ႔ရပါ တယ္။ ၂။ အသံႏွင္႕ ဆက္ႏြယ္ေသာ Aphonic form ၂၄ နာရီကေန ၄၈ နာရီအတြင္း မွာ ကေလးဟာ ဆက္တိုက္ ငိုလာေန ရင္းကေန တျဖည္းျဖည္းအသံတိမ္ဝင္လာ ၿပီး ေနာက္ဆံုး အသံလံုးဝေပ်ာက္သြားပါ မယ္။ ၃။ ဦးေႏွာက္ႏွင္႕ ဆက္ႏြယ္ေနေသာ Pseudomeningitic form ဂနာမၿငိမ္ျဖစ္ျခင္း၊ တက္ျခင္း၊ သတိလစ္ျခင္း၊ ေမ႕ေျမာေနျခင္းတို့နဲ့ တြဲ ေတြ႔ရပါတယ္။ Beri Beri မွန္း ဘယ္လိုသိႏိုင္ မလဲ။ ၁။ ဘီဝမ္းတိုက္ေကြ်းၾကည္႕ျခင္း (ေယဘုယ်အေျခအေနျပန္ေကာင္းလာ မယ္၊ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းပံုမွန္ျပန္ျဖစ္သြားမယ္၊ အသည္းအရြယ္အစားျပန္ေသးသြားမယ္၊ ၂ နာရီအတြင္း ဆီးျပန္သြားမယ္) ဒါဆိုရင္ ေတာ႕ ကေလးဟာ ဘီဝမ္းခ်ိဳ႔တဲ႕လို့ ဘယ္ရီ ဘယ္ရီျဖစ္ေနတယ္ေပါ႕။ ၂။ ေသြးစစ္ၾကည္႕တဲ႕အခါမွာLactic acid နဲ့ Pyruvic acid level ေတြ ျမင္႕တက္ေနျခင္း ၃။ ေသြးနီဥဆဲလ္ Transketolase ေလ်ာ႕နည္းေနျခင္း Beri Beri ကို ဘယ္လိုကုသမလဲ။ အေမေရာ ကေလးေရာ တစ္ၿပိဳင္ တည္း ကုသရပါမယ္။ ကေလးကို Vitamin B1 50 mg ကို အသားေဆးတစ္ ႀကိမ္ထိုးေပးၿပီးေနာက္ပိုင္း ပါးစပ္ကေန ဘီဝမ္းဆက္လက္ တိုက္ေကြ်းပါတယ္။ အေမကို Vitamin B1 50 mg ပါဝင္တဲ႕ ေဆးျပား သို့မဟုတ္ B Complex ပါဝင္ တဲ႕ ေဆးျပား တစ္ေန့တစ္ျပား ေန့စဥ္ ပံုမွ္တိုက္ေကြ်းပါတယ္။
အေမက အထူးသျဖင္႕ ဗီတာမင္ ဘီဝမ္းပါဝင္တဲ႕အစားအစာေတြကို လံု ေလာက္ မွ်တစြာ စားသံုးေပးရပါမယ္။ (ဥပမာ- ဝက္သား၊ ေျမပဲ၊ ပဲအမ်ိဳးအမ်ိဳး)။ ဘီဝမ္းဓာတ္ကို ဆုတ္ယုတ္ေစတဲ႕ ေခ်ဖ်က္ေပးတဲ႕ Thiaminase ပါရွိတဲ႕ ငါး ေတြကိုေတာ႕ ေရွာင္ရွားရပါမယ္။
**သက္တန့္ခ်ိဳ**
From-ေမမြန္ေက်ာ္
No comments:
Post a Comment