>

-လူထုက်န္းမာေရး (အရက္ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေနေသာ ျပသနာမ်ား)-

**Public Health** 

**ဦးေႏွာက္ကိုထိခိုက္ေစေသာ
အေၾကာင္းမ်ား** 

 ၁။ အရက္က ဦးေႏွာက္ကို အဆိပ္
သင့္ေစျခင္း ကလပ္စည္းမ်ား၏
နံရံမ်ားကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစျပီး
 ကလပ္စည္းမ်ား၏ လုပ္ငန္းမ်ားကို
 တဒဂၤေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ထာ၀
ရေသာ္လည္းေကာင္း ထိခိုက္ေစပါသည္။
ဦးေႏွာက္ကလပ္စည္းမ်ား ပံုမွန္အလုပ္မလုပ္
 ႏိုင္သည္ ႏွင့္အမွ် ဦးေႏွာက္လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား လည္းကေမာက္ကမျဖစ္လာ ေစႏိုင္ပါသည္။

၂။အရက္ေသာက္သံုးျခင္းေၾကာင့္ လိုအပ္ေသာဗီတာမင္ဓာတ္မ်ားႏွင့္ အျခားဓာတ္မ်ားခ်ိဳ႔တဲ့လာ၍ ယင္းမွ တစ္ဆင့္ ဦးေႏွာက္ကို ထိခိုက္ေစျခင္း အရက္ကိုစြဲျမဲစြာ ေသာက္သံုးသူတစ္ေယာက္သည္ ေန႔စဥ္အစားအစာ စာသံုးမွုကို ထိခိုက္ပ်က္စီး လာေစပါသည္။ ေန႔စဥ္ အခ်ိန္မွန္ထမင္းဟင္းစားရန္ စိတ္မပါေတာ့ျခင္း၊ ေမ့ေလ်ာ့ျခင္းမ်ား ျဖစ္လာကာ အရက္ျပီး အရက္ျဖစ္လာျပီး ေန႔စဥ္ လိုအပ္ေသာ အာဟရမ်ား ရရွိမွု ေလ်ာ့နည္းလည္ပါသည္။ လိုအပ္ေသာ ဗီတာမင္ဓာတ္မ်ား မရရွိေသာအခါ ဦးေႏွာက္သည္လည္း ပံုမွန္အလုပ္လုပ္ႏိုင္ရန္မ်ားစြာ အခက္အခဲရွိလာသည္။ ထိုသို႔ျဖင့္ အရက္က ဗီတာမင္ႏွင့္ အျခားဓာတ္မ်ား ခ်ိဳ႔တဲ့သြားေစျပီး ဦးေႏွာက္ကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစပါသည္။

 ၃။အရက္သည္ အျခားေသာ ကိုယ္တြင္းအဂၤါအစိတ္အပိုင္းမ်ား အေပၚထိခိုက္ပ်က္စီးေစႏိုင္ျခင္း ကိုယ္တြင္းအဂၤါမ်ားအစိတ္အပိုင္းမ်ား ထိခိုက္ပ်က္စီးေစျခင္းသည္ ဦးေႏွာက္လုပ္ငန္းမ်ား အေပၚအက်ဳိး သက္ေရာက္မွုမ်ား ရွိလာေစပါသည္။ ၄။အရက္ေသာက္ျပီး အလြန္အကၽြံ ေသာက္၍အရက္မူးေနစဥ္ ဦးေခါင္းကို မေတာ္တဆထိခိုက္ ဒဏ္ရာရ ေစျခင္း

**အရက္ေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ေသာ ဦးေႏွာက္ထိခိုက္မွုမ်ား**

 (၁) အရက္ျဖတ္ျပီး ၀က္ရူးျပန္ျခင္း ဦးေႏွာက္ ပံုမွန္ အလုပ္လုပ္ႏိုင္ရန္ ဦးေႏွာက္ကလပ္စည္းမ်ား ကိုလွံဳ႔ေဆာ္ေနေသာ စနစ္ႏွစ္ရပ္ရွိသည္။ ပထမစနစ္သည္ ဦးေႏွာက္ကလပ္စည္းမ်ား ကိုပိုမိုတက္ၾကြစြာ အလုပ္လုပ္ရန္လွံဳ႔ေဆာ္တတ္သည္။ ဒုတိယစနစ္သည္ ဦးေႏွာက္ကလပ္ စည္းမ်ားကို လွံဳ႔ေဆာ္လိုက္ပါက ကလပ္စည္းမ်ား ေလးလံထိုင္းမွိုင္း သြားေစသည္။ ထိုစနစ္ႏွစ္ခု မွ်တေသာ လွံဳ႔ေဆာ္မွု တို႔ေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္ကလပ္စည္းမ်ားသည္ တက္ၾကြလြန္းျခင္းလည္းမရွိ၊ ထိုင္းမွိုင္းေလးလံျခင္း လည္းမရွိဘဲ ပံုမွန္အလုပ္လုပ္ ႏိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။ အရက္ေသာက္ျပီး ထိုႏွစ္ခုလုပ္ေဆာင္ခ်က္ ပံုမွန္မျဖစ္ေသာအခါ ဦးေႏွာက္ကလပ္စည္းမ်ား အလြန္႔လြန္ တက္ၾကြစြာ ပံုမမွန္ အလုပ္လုပ္လာျခင္းေၾကာင့္ အရက္ျပတ္ျပီး မၾကာမွီ အခ်ိန္တြင္းမွာပင္ လူနာသည္ ၾကြက္သားမ်ား ေတာင့္တင္း လာျပီး ေကြးေကာက္သြားျခင္း၊ သတိလစ္သြားျခင္း၊ ဆီး၀မ္းမ်ားသတိလက္လြတ္ ယိုထြက္ျခင္း၊ အလြန္ဆိုး၀ါးလာပါက လူနာသည္ အသက္ရွု မရေတာ့ဘဲ အသက္ဆံုးရွံုးသည္အထိျဖစ္လာႏိုင္ပါသည္။
အရက္ျပတ္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာ ေသာ အတက္ေရာဂါ ေ၀ဒနာသည္ လူသိမ်ားေသာ ၀က္ရူးျပန္ေရာဂါ (Epilepsy) ႏွင့္ လကၡဏာျခင္း ဆင္တူေသာ္ လည္း ျဖစ္ေပၚေစေသာ အေၾကာင္းအရင္း၊ ေရာဂါသဘာ၀ႏွင့္ ကုသပံုမတူညီပါ။

 (၂) သ၀န္တိုစိတ္လြန္စိတ္ေရာဂါ( Morbid Jealousy) အရက္ေသာက္သံုသူမ်ားတြင္ေတြ႔ရတတ္ေသာ ထိုစိတ္ေရာဂါသည္။ မိမိဇနီး၊ ခင္ပြန္း၊ ခ်စ္ခင္ႏွစ္သူမ်ား အေပၚ ယံုမွားသံသယစိတ္လြန္ကဲစြာ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ေ၀ဒနာတစ္မ်ိဳး ျဖစ္သည္။ ထိုသူသည္ မိမိဇနီး၊ ခင္ပြန္း၊ ေစ့စပ္ထားသူ၊ ခ်စ္ခင္ေနသူသည္ ေဖာက္လြဲေဖာက္ျပန္ ျဖစ္ေနသည္။ ျဖစ္လုဆ*ဆ* ျဖစ္ေနသည့္ အေျခအေနတြင္ ရွိေနသည္ဟု ယံုၾကည္ယူဆထားတတ္ၾကပါသည္။ ထိုသံသယစိတ္သည္ လူနာ၏ အတြင္းစိတ္မွ အေျခခံလာတတ္ ျခင္းျဖစ္သည္။ ျပင္ပအေျခအေန အျဖစ္အပ်က္မ်ားအေပၚ မ်ားစြာအေျခမခံတတ္ပါ။ ထိုကဲ့သို႔ သံသယစိတ္သည္။ ေရာဂါဆိုး၀ါးလာသည္ႏွင့္အမွ် တျဖည္းျဖည္းစြဲျမဲခိုင္မာလာတတ္သည္။ လူနာသည္ မိမိ၏ဇနီး၊ခင္ပြန္း ေဖာက္လြဲ ေဖာက္ျပန္ျဖစ္ေနျခင္းကို လံုး၀မွန္ကန္သည္ဟု ေနာက္ဆံုးယံုၾကည္လာတတ္သည္။ သ၀န္တိုလိုစိတ္လြန္ေရာဂါသည္ မ်ားစြာေသာ လူမွုေရး၊ က်န္းမာေရး၊ အိမ္ေထာင္ေရးဆိုင္ရာ ေနာက္ဆက္တြဲ အေျခအေနမ်ား ရွုပ္ထြးျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ ေသာစိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေ၀ဒနာတစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။

 (၃) အရက္စြဲေရာဂါ မည္သူမဆို အရက္တစ္မ်ိဳး၊ အထူးသျဖင့္ အရက္အျပင္းစား (ဥပမာ ရမ္၊၀ီစကီ၊ ဂ်င္၊ အရက္ျဖဴ အစရွိသည္) တို႔ကို ေန႔စဥ္ ငါးပက္မွ ခုႏွစ္ပတ္အထိ ေသာက္သံုးပါက ရက္သတၱပတ္ သံုးပတ္အတြင္း ထိုလူသည္အရက္စြဲ သြားႏိုင္ပါသည္။အရက္စြဲျခင္းကို Alchol Dependency ဟုေခၚပါသည္။ အရက္စြဲသူဆိုသည္မွာ အရက္ကို မေသာက္ သံုးရပါက ေတြ႔ၾကံုခံစားရမည့္သူမ်ိဳးကို ဆိုလိုပါသည္။ အရက္စြဲေနသူသည္ အရက္ကို ေန႔စဥ္ အခ်ိန္မွန္ေသာက္ေန တတ္သူျဖစ္ျပီး၊ တစ္ရက္ အရက္မေသာက္ရပါက ၂၄နာရီမွ ၄၈ နာရီအတြင္း အရက္ျပတ္လကၡဏာ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို ခံစားလာရတတ္ပါသည္။

 Created by ko myo thu by Moenge Aung --

Posted By Blogger လူဗိုလ္.

-လူထုက်န္းမာေရး (အရက္ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေနေသာ ျပသနာမ်ား)-

**Public Health** 

**ဦးေႏွာက္ကိုထိခိုက္ေစေသာ
အေၾကာင္းမ်ား** 

 ၁။ အရက္က ဦးေႏွာက္ကို အဆိပ္
သင့္ေစျခင္း ကလပ္စည္းမ်ား၏
နံရံမ်ားကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစျပီး
 ကလပ္စည္းမ်ား၏ လုပ္ငန္းမ်ားကို
 တဒဂၤေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ထာ၀
ရေသာ္လည္းေကာင္း ထိခိုက္ေစပါသည္။
ဦးေႏွာက္ကလပ္စည္းမ်ား ပံုမွန္အလုပ္မလုပ္
 ႏိုင္သည္ ႏွင့္အမွ် ဦးေႏွာက္လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား လည္းကေမာက္ကမျဖစ္လာ ေစႏိုင္ပါသည္။

၂။အရက္ေသာက္သံုးျခင္းေၾကာင့္ လိုအပ္ေသာဗီတာမင္ဓာတ္မ်ားႏွင့္ အျခားဓာတ္မ်ားခ်ိဳ႔တဲ့လာ၍ ယင္းမွ တစ္ဆင့္ ဦးေႏွာက္ကို ထိခိုက္ေစျခင္း အရက္ကိုစြဲျမဲစြာ ေသာက္သံုးသူတစ္ေယာက္သည္ ေန႔စဥ္အစားအစာ စာသံုးမွုကို ထိခိုက္ပ်က္စီး လာေစပါသည္။ ေန႔စဥ္ အခ်ိန္မွန္ထမင္းဟင္းစားရန္ စိတ္မပါေတာ့ျခင္း၊ ေမ့ေလ်ာ့ျခင္းမ်ား ျဖစ္လာကာ အရက္ျပီး အရက္ျဖစ္လာျပီး ေန႔စဥ္ လိုအပ္ေသာ အာဟရမ်ား ရရွိမွု ေလ်ာ့နည္းလည္ပါသည္။ လိုအပ္ေသာ ဗီတာမင္ဓာတ္မ်ား မရရွိေသာအခါ ဦးေႏွာက္သည္လည္း ပံုမွန္အလုပ္လုပ္ႏိုင္ရန္မ်ားစြာ အခက္အခဲရွိလာသည္။ ထိုသို႔ျဖင့္ အရက္က ဗီတာမင္ႏွင့္ အျခားဓာတ္မ်ား ခ်ိဳ႔တဲ့သြားေစျပီး ဦးေႏွာက္ကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစပါသည္။

 ၃။အရက္သည္ အျခားေသာ ကိုယ္တြင္းအဂၤါအစိတ္အပိုင္းမ်ား အေပၚထိခိုက္ပ်က္စီးေစႏိုင္ျခင္း ကိုယ္တြင္းအဂၤါမ်ားအစိတ္အပိုင္းမ်ား ထိခိုက္ပ်က္စီးေစျခင္းသည္ ဦးေႏွာက္လုပ္ငန္းမ်ား အေပၚအက်ဳိး သက္ေရာက္မွုမ်ား ရွိလာေစပါသည္။ ၄။အရက္ေသာက္ျပီး အလြန္အကၽြံ ေသာက္၍အရက္မူးေနစဥ္ ဦးေခါင္းကို မေတာ္တဆထိခိုက္ ဒဏ္ရာရ ေစျခင္း

**အရက္ေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ေသာ ဦးေႏွာက္ထိခိုက္မွုမ်ား**

 (၁) အရက္ျဖတ္ျပီး ၀က္ရူးျပန္ျခင္း ဦးေႏွာက္ ပံုမွန္ အလုပ္လုပ္ႏိုင္ရန္ ဦးေႏွာက္ကလပ္စည္းမ်ား ကိုလွံဳ႔ေဆာ္ေနေသာ စနစ္ႏွစ္ရပ္ရွိသည္။ ပထမစနစ္သည္ ဦးေႏွာက္ကလပ္စည္းမ်ား ကိုပိုမိုတက္ၾကြစြာ အလုပ္လုပ္ရန္လွံဳ႔ေဆာ္တတ္သည္။ ဒုတိယစနစ္သည္ ဦးေႏွာက္ကလပ္ စည္းမ်ားကို လွံဳ႔ေဆာ္လိုက္ပါက ကလပ္စည္းမ်ား ေလးလံထိုင္းမွိုင္း သြားေစသည္။ ထိုစနစ္ႏွစ္ခု မွ်တေသာ လွံဳ႔ေဆာ္မွု တို႔ေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္ကလပ္စည္းမ်ားသည္ တက္ၾကြလြန္းျခင္းလည္းမရွိ၊ ထိုင္းမွိုင္းေလးလံျခင္း လည္းမရွိဘဲ ပံုမွန္အလုပ္လုပ္ ႏိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။ အရက္ေသာက္ျပီး ထိုႏွစ္ခုလုပ္ေဆာင္ခ်က္ ပံုမွန္မျဖစ္ေသာအခါ ဦးေႏွာက္ကလပ္စည္းမ်ား အလြန္႔လြန္ တက္ၾကြစြာ ပံုမမွန္ အလုပ္လုပ္လာျခင္းေၾကာင့္ အရက္ျပတ္ျပီး မၾကာမွီ အခ်ိန္တြင္းမွာပင္ လူနာသည္ ၾကြက္သားမ်ား ေတာင့္တင္း လာျပီး ေကြးေကာက္သြားျခင္း၊ သတိလစ္သြားျခင္း၊ ဆီး၀မ္းမ်ားသတိလက္လြတ္ ယိုထြက္ျခင္း၊ အလြန္ဆိုး၀ါးလာပါက လူနာသည္ အသက္ရွု မရေတာ့ဘဲ အသက္ဆံုးရွံုးသည္အထိျဖစ္လာႏိုင္ပါသည္။
အရက္ျပတ္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာ ေသာ အတက္ေရာဂါ ေ၀ဒနာသည္ လူသိမ်ားေသာ ၀က္ရူးျပန္ေရာဂါ (Epilepsy) ႏွင့္ လကၡဏာျခင္း ဆင္တူေသာ္ လည္း ျဖစ္ေပၚေစေသာ အေၾကာင္းအရင္း၊ ေရာဂါသဘာ၀ႏွင့္ ကုသပံုမတူညီပါ။

 (၂) သ၀န္တိုစိတ္လြန္စိတ္ေရာဂါ( Morbid Jealousy) အရက္ေသာက္သံုသူမ်ားတြင္ေတြ႔ရတတ္ေသာ ထိုစိတ္ေရာဂါသည္။ မိမိဇနီး၊ ခင္ပြန္း၊ ခ်စ္ခင္ႏွစ္သူမ်ား အေပၚ ယံုမွားသံသယစိတ္လြန္ကဲစြာ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ေ၀ဒနာတစ္မ်ိဳး ျဖစ္သည္။ ထိုသူသည္ မိမိဇနီး၊ ခင္ပြန္း၊ ေစ့စပ္ထားသူ၊ ခ်စ္ခင္ေနသူသည္ ေဖာက္လြဲေဖာက္ျပန္ ျဖစ္ေနသည္။ ျဖစ္လုဆ*ဆ* ျဖစ္ေနသည့္ အေျခအေနတြင္ ရွိေနသည္ဟု ယံုၾကည္ယူဆထားတတ္ၾကပါသည္။ ထိုသံသယစိတ္သည္ လူနာ၏ အတြင္းစိတ္မွ အေျခခံလာတတ္ ျခင္းျဖစ္သည္။ ျပင္ပအေျခအေန အျဖစ္အပ်က္မ်ားအေပၚ မ်ားစြာအေျခမခံတတ္ပါ။ ထိုကဲ့သို႔ သံသယစိတ္သည္။ ေရာဂါဆိုး၀ါးလာသည္ႏွင့္အမွ် တျဖည္းျဖည္းစြဲျမဲခိုင္မာလာတတ္သည္။ လူနာသည္ မိမိ၏ဇနီး၊ခင္ပြန္း ေဖာက္လြဲ ေဖာက္ျပန္ျဖစ္ေနျခင္းကို လံုး၀မွန္ကန္သည္ဟု ေနာက္ဆံုးယံုၾကည္လာတတ္သည္။ သ၀န္တိုလိုစိတ္လြန္ေရာဂါသည္ မ်ားစြာေသာ လူမွုေရး၊ က်န္းမာေရး၊ အိမ္ေထာင္ေရးဆိုင္ရာ ေနာက္ဆက္တြဲ အေျခအေနမ်ား ရွုပ္ထြးျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ ေသာစိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေ၀ဒနာတစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။

 (၃) အရက္စြဲေရာဂါ မည္သူမဆို အရက္တစ္မ်ိဳး၊ အထူးသျဖင့္ အရက္အျပင္းစား (ဥပမာ ရမ္၊၀ီစကီ၊ ဂ်င္၊ အရက္ျဖဴ အစရွိသည္) တို႔ကို ေန႔စဥ္ ငါးပက္မွ ခုႏွစ္ပတ္အထိ ေသာက္သံုးပါက ရက္သတၱပတ္ သံုးပတ္အတြင္း ထိုလူသည္အရက္စြဲ သြားႏိုင္ပါသည္။အရက္စြဲျခင္းကို Alchol Dependency ဟုေခၚပါသည္။ အရက္စြဲသူဆိုသည္မွာ အရက္ကို မေသာက္ သံုးရပါက ေတြ႔ၾကံုခံစားရမည့္သူမ်ိဳးကို ဆိုလိုပါသည္။ အရက္စြဲေနသူသည္ အရက္ကို ေန႔စဥ္ အခ်ိန္မွန္ေသာက္ေန တတ္သူျဖစ္ျပီး၊ တစ္ရက္ အရက္မေသာက္ရပါက ၂၄နာရီမွ ၄၈ နာရီအတြင္း အရက္ျပတ္လကၡဏာ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို ခံစားလာရတတ္ပါသည္။

 Created by ko myo thu by Moenge Aung --

Posted By Blogger လူဗိုလ္.