==လူထုက်န္းမာေရး(ေဆးခတ္မခံရေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ)==

>

**Public Health** 

အဲလို ေဆးမိရင္ ဘယ္လို နည္းနဲ႔ လြတ္ေအာင္ မိမိကိုယ္မိမိ ကာကြယ္ႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္သင့္တယ္ဆိုတာ ေရးျပမွ ေဆးေၾကာ္ညာ မျဖစ္မွာပါ ။။ (Date Rape Drugs သတိလစ္ေစရန္ ၿပဳလုပ္နုိင္တဲ့ေဆးဝါးမ်ား ထဲမွာ ေရးထားတာေတြျဖစ္ပါတယ္။) ကိုယ္နဲ႔မသိသူမ်ားမွ တိုက္ေကၽြးတဲ့ ေဖ်ာ္ရည္၊ ေသာက္ေရစတဲ့ အရည္ေတြ မေသာက္ပါနဲ႔။ အေအးသံဗူးေတြကို ကိုယ္တိုင္ဖြင့္ျပီး ေသာက္ပါ။ ကိုယ္ပိုင္ ေသာက္ရည္နဲ႔ အေအးဗူးေတြကို ကိုယ္နဲ႔မကြာထားျပီး၊ အိမ္သာသြားရင္လဲ ယူသြားပါ။ အေအးနဲ႔ေရကို တျခားသူနဲ႔ မွ်ေဝမေသာက္ပါနဲ႔။ ေဖ်ာ္ရည္ေတြနဲ႔ လူအမ်ား စုေပါင္းေသာက္သံုးတဲ့ ခြက္ေတြ၊ ပုလင္းေတြထဲက အရည္ေတြကို မေသာက္ပါနဲ႔။ ထူးျခားတဲ့ အနံ႔နဲ႔ အရသာရွိတဲ့ ဘယ္အရည္ကိုမွ် မေသာက္ပါနဲ႔။ မ်ားေသာအားျဖင့္ GHB မွာ ငန္တဲ့အရသာ ရွိပါတယ္။ သႀကၤန္လိုအခ်ိန္မ်ဳိး သတိထားၾကပါ။ အကယ္၍ ေဆးခတ္ခံရသည္ သို႔မဟုတ္ အဓမၼက်င့္ခံရသည္ဟုထင္ပါက

 • ရဲစခန္း သို႔မဟုတ္ ေဆး႐ုံသို႔ တိုက္႐ိုက္သြားပါ။
 • ျဖစ္ႏိုင္သမွ် ခ်က္ျခင္း၊ ဆီးစစ္ေဆးမႈ ခံယူပါ။ ေဆးအာနိသင္သည္အလြန္လွ်င္ျမန္စြာ ပ်ယ္သြားႏိုင္ပါသည္။

• Rohypnol သည္ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းတြင္နာရီေပါင္းမ်ားစြာ ေနႏိုင္ၿပီး ေဆးေသာက္သံုးၿပီး ၇၂ နာရီအတြင္းတြင္ ဆီးအတြင္း စစ္ေဆးေတြ႕ရွိႏိုင္ပါသည္။ GHB မွာမူ ၁၂ နာရီအထိသာခႏၶာကိုယ္အတြင္း ေနႏိုင္ပါသည္။

• တစ္စံုတစ္ရာ အကူအညီမရမခ်င္း ဆီးမသြားပါနဲ႔။ ေရေလာင္းေဆးျခင္း၊ ေရခ်ဳိးျခင္း၊ သို႔မဟုတ္ အဝတ္အစားလဲျခင္း၊ မျပဳလုပ္ပါနဲ႔။ ယင္းအရာမ်ားသည္ မုဒိမ္းက်င့္ခံရသည္ဆိုတဲ့ သက္ေသမ်ား ျဖစ္ပါသည္။

• အေရးေပၚဖုန္းနံပါတ္ သို႔မဟုတ္ ရဲဌာနသို႔ ဖုန္းေခၚပါ။ ရွက္ျခင္း၊၊အျပစ္ရွိသလို ခံစားရျခင္း၊၊ ေၾကာက္လန္႔ျခင္း၊နဲ႔ တုန္လႈပ္ျခင္းတို႔သည္ ပံုမွန္ျဖစ္တတ္ေသာ အရာမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ပညာရွင္မ်ား၏ အႀကံဉာဏ္ ရရွိရန္ အေရးႀကီးပါသည္။

 • အရက္ဆိုင္၊ ကလပ္ သို႔မဟုတ္ ပါတီပြဲမ်ားသို႔သြားလွ်င္ တစ္ဦးတည္းမသြားပါနဲ႔။ သူငယ္ခ်င္းမ်ား စုေပါင္း သြားျခင္း၊ျဖင့္ တစ္ဦးကို တစ္ဦးအျပန္အလွန္ ကူညီႏိုင္ပါသည္။

 • သင့္စိတ္တြင္ ပံုမွန္မဟုတ္ဟု ခံစားရေသာ အျဖစ္အပ်က္မ်ားနဲ႔ ခပ္ေဝးေဝးတြင္သာေနပါ။

 • သင္ အျပည့္အဝ ယံုၾကည္ႏိုင္ျခင္းမရွိသူထံမွ ဘယ္တိုက္ေကၽြးမႈကိုမွ် လက္မခံပါနဲ႔။

• သင္ေသာက္ေနေသာ ခြက္အား စိတ္ခ်ရေသာ ေစာင့္ၾကည့္ေပးမည့္သူမရွိဘဲ အိမ္သာသြားလွ်င္ပင္ ခ်န္မထားခဲ့ပါနဲ႔။

 • အထက္ပါ ေဆးမ်ားအား အရက္အျပင္ အခ်ဳိရည္မ်ား၊ လက္ဘက္ရည္၊ ေကာ္ဖီနဲ႔ေခ်ာကလက္ေဖ်ာ္ရည္အပူ စတာထဲမွာ ထည့္ခတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ခုခံႏိုင္စြမ္း မရွိေအာင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္တဲ့ေဆးဝါး မ်ားစြာရွိၿပီး အမ်ားစုဟာ ေသာက္သံုးတဲ့ အရည္ထဲ အလြယ္တကူ မသိရွိႏိုင္ပါ။

 • ပုလင္းအတြင္းမွ အရည္ကို ေသာက္သံုးၿပီး ပုလင္းအဝကို သင့္လက္မနဲ႔ပိတ္ထားျခင္းဟာ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္း ျဖစ္ပါတယ္။ ပုလင္းကို ေစာင့္ၾကည့္ေပးမည့္သူမရွိဘဲ ထားခဲ့ရင္ ပုလင္းအတြင္း ဘယ္သူက ဘာေတြ ထည့္လိုက္တယ္လို႔ သိရွိႏိုင္စြမ္း မရွိေတာ့ေပ။

 • အကယ္၍ ထိုသို႔ထားခဲ့မိ၍ ျပန္လာတဲ့အခါ သင္၏ ပုလင္း သို႔မဟုတ္ ခြက္သည္ေနရာ ေရြ႕ေနျခင္း၊၊ ပံုစံေျပာင္းေနျခင္း၊၊ ျပည့္ေအာင္ ထပ္ျဖည့္ထားသည္ဟုထင္ရျခင္း၊ သို႔မဟုတ္ အရသာ ထူးျခားေနျခင္း၊တို႔ ေတြ႕ရွိရပါကဆက္လက္ေသာက္သံုးျခင္း၊ မျပဳပါနဲ႔။

• အရက္ဆိုင္၊ ကလပ္ သို႔မဟုတ္ ပါတီပြဲတြင္ ယခုမွ ေတြ႕ဖူးသူနဲ႔အတူ ျပန္ရမည္ဆိုပါက အထူးစဥ္းစားၿပီးမွ ဆံုးျဖတ္ပါ။
 • တစ္ခြက္၊ ႏွစ္ခြက္မွ်နဲ႔ မူးလာသည္ဟု ခံစားလာရပါက ယံုၾကည္ရတဲ့ မိတ္ေဆြ၊ ကလပ္ကလံုၿခံဳေရးဝန္ထမ္း ဒါမွမဟုတ္ အရက္ဆိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားထံကအကူအညီ ရယူပါ။ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ေနရာကို ျဖစ္ႏိုင္သမွ် ျမန္ျမန္ ေရာက္ရွိဘို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။

 • သင္အကူအညီေတာင္းမည့္သူသည္ မည္မွ်ၾကာေအာင္ပင္ သိရွိေနခဲ့သူ ျဖစ္ေစကာမူလံုးဝယံုၾကည္ရသူ ဟုတ္ မဟုတ္ ေသခ်ာစြာ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ပါ။

 • က်ားမ မေရြး ေဆးခတ္ခံရႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေတြက ေဆးဝါး အသံုးျပဳျပီး လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာက်ဴးလြန္ျခင္းအႏၱရာယ္ကို ေလွ်ာ့ခ်ဘို႔ နည္းလမ္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သင္အျပင္သြားတဲ့အခါတိုင္း အဲဒီအခ်က္အလက္ေတြကို မွတ္မိႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ မေမွ်ာ္လင့္ပါနဲ႔။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္အခ်ိန္မွာမဆို အထူးဂ႐ုျပဳသင့္ပါေၾကာင္း။ ပ်ိဳေမတို့သိေစဖို့ မွ ျပန္လည္မ််ေ၀ပါသည္။


By ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

**Public Health** 

အဲလို ေဆးမိရင္ ဘယ္လို နည္းနဲ႔ လြတ္ေအာင္ မိမိကိုယ္မိမိ ကာကြယ္ႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္သင့္တယ္ဆိုတာ ေရးျပမွ ေဆးေၾကာ္ညာ မျဖစ္မွာပါ ။။ (Date Rape Drugs သတိလစ္ေစရန္ ၿပဳလုပ္နုိင္တဲ့ေဆးဝါးမ်ား ထဲမွာ ေရးထားတာေတြျဖစ္ပါတယ္။) ကိုယ္နဲ႔မသိသူမ်ားမွ တိုက္ေကၽြးတဲ့ ေဖ်ာ္ရည္၊ ေသာက္ေရစတဲ့ အရည္ေတြ မေသာက္ပါနဲ႔။ အေအးသံဗူးေတြကို ကိုယ္တိုင္ဖြင့္ျပီး ေသာက္ပါ။ ကိုယ္ပိုင္ ေသာက္ရည္နဲ႔ အေအးဗူးေတြကို ကိုယ္နဲ႔မကြာထားျပီး၊ အိမ္သာသြားရင္လဲ ယူသြားပါ။ အေအးနဲ႔ေရကို တျခားသူနဲ႔ မွ်ေဝမေသာက္ပါနဲ႔။ ေဖ်ာ္ရည္ေတြနဲ႔ လူအမ်ား စုေပါင္းေသာက္သံုးတဲ့ ခြက္ေတြ၊ ပုလင္းေတြထဲက အရည္ေတြကို မေသာက္ပါနဲ႔။ ထူးျခားတဲ့ အနံ႔နဲ႔ အရသာရွိတဲ့ ဘယ္အရည္ကိုမွ် မေသာက္ပါနဲ႔။ မ်ားေသာအားျဖင့္ GHB မွာ ငန္တဲ့အရသာ ရွိပါတယ္။ သႀကၤန္လိုအခ်ိန္မ်ဳိး သတိထားၾကပါ။ အကယ္၍ ေဆးခတ္ခံရသည္ သို႔မဟုတ္ အဓမၼက်င့္ခံရသည္ဟုထင္ပါက

 • ရဲစခန္း သို႔မဟုတ္ ေဆး႐ုံသို႔ တိုက္႐ိုက္သြားပါ။
 • ျဖစ္ႏိုင္သမွ် ခ်က္ျခင္း၊ ဆီးစစ္ေဆးမႈ ခံယူပါ။ ေဆးအာနိသင္သည္အလြန္လွ်င္ျမန္စြာ ပ်ယ္သြားႏိုင္ပါသည္။

• Rohypnol သည္ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းတြင္နာရီေပါင္းမ်ားစြာ ေနႏိုင္ၿပီး ေဆးေသာက္သံုးၿပီး ၇၂ နာရီအတြင္းတြင္ ဆီးအတြင္း စစ္ေဆးေတြ႕ရွိႏိုင္ပါသည္။ GHB မွာမူ ၁၂ နာရီအထိသာခႏၶာကိုယ္အတြင္း ေနႏိုင္ပါသည္။

• တစ္စံုတစ္ရာ အကူအညီမရမခ်င္း ဆီးမသြားပါနဲ႔။ ေရေလာင္းေဆးျခင္း၊ ေရခ်ဳိးျခင္း၊ သို႔မဟုတ္ အဝတ္အစားလဲျခင္း၊ မျပဳလုပ္ပါနဲ႔။ ယင္းအရာမ်ားသည္ မုဒိမ္းက်င့္ခံရသည္ဆိုတဲ့ သက္ေသမ်ား ျဖစ္ပါသည္။

• အေရးေပၚဖုန္းနံပါတ္ သို႔မဟုတ္ ရဲဌာနသို႔ ဖုန္းေခၚပါ။ ရွက္ျခင္း၊၊အျပစ္ရွိသလို ခံစားရျခင္း၊၊ ေၾကာက္လန္႔ျခင္း၊နဲ႔ တုန္လႈပ္ျခင္းတို႔သည္ ပံုမွန္ျဖစ္တတ္ေသာ အရာမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ပညာရွင္မ်ား၏ အႀကံဉာဏ္ ရရွိရန္ အေရးႀကီးပါသည္။

 • အရက္ဆိုင္၊ ကလပ္ သို႔မဟုတ္ ပါတီပြဲမ်ားသို႔သြားလွ်င္ တစ္ဦးတည္းမသြားပါနဲ႔။ သူငယ္ခ်င္းမ်ား စုေပါင္း သြားျခင္း၊ျဖင့္ တစ္ဦးကို တစ္ဦးအျပန္အလွန္ ကူညီႏိုင္ပါသည္။

 • သင့္စိတ္တြင္ ပံုမွန္မဟုတ္ဟု ခံစားရေသာ အျဖစ္အပ်က္မ်ားနဲ႔ ခပ္ေဝးေဝးတြင္သာေနပါ။

 • သင္ အျပည့္အဝ ယံုၾကည္ႏိုင္ျခင္းမရွိသူထံမွ ဘယ္တိုက္ေကၽြးမႈကိုမွ် လက္မခံပါနဲ႔။

• သင္ေသာက္ေနေသာ ခြက္အား စိတ္ခ်ရေသာ ေစာင့္ၾကည့္ေပးမည့္သူမရွိဘဲ အိမ္သာသြားလွ်င္ပင္ ခ်န္မထားခဲ့ပါနဲ႔။

 • အထက္ပါ ေဆးမ်ားအား အရက္အျပင္ အခ်ဳိရည္မ်ား၊ လက္ဘက္ရည္၊ ေကာ္ဖီနဲ႔ေခ်ာကလက္ေဖ်ာ္ရည္အပူ စတာထဲမွာ ထည့္ခတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ခုခံႏိုင္စြမ္း မရွိေအာင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္တဲ့ေဆးဝါး မ်ားစြာရွိၿပီး အမ်ားစုဟာ ေသာက္သံုးတဲ့ အရည္ထဲ အလြယ္တကူ မသိရွိႏိုင္ပါ။

 • ပုလင္းအတြင္းမွ အရည္ကို ေသာက္သံုးၿပီး ပုလင္းအဝကို သင့္လက္မနဲ႔ပိတ္ထားျခင္းဟာ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္း ျဖစ္ပါတယ္။ ပုလင္းကို ေစာင့္ၾကည့္ေပးမည့္သူမရွိဘဲ ထားခဲ့ရင္ ပုလင္းအတြင္း ဘယ္သူက ဘာေတြ ထည့္လိုက္တယ္လို႔ သိရွိႏိုင္စြမ္း မရွိေတာ့ေပ။

 • အကယ္၍ ထိုသို႔ထားခဲ့မိ၍ ျပန္လာတဲ့အခါ သင္၏ ပုလင္း သို႔မဟုတ္ ခြက္သည္ေနရာ ေရြ႕ေနျခင္း၊၊ ပံုစံေျပာင္းေနျခင္း၊၊ ျပည့္ေအာင္ ထပ္ျဖည့္ထားသည္ဟုထင္ရျခင္း၊ သို႔မဟုတ္ အရသာ ထူးျခားေနျခင္း၊တို႔ ေတြ႕ရွိရပါကဆက္လက္ေသာက္သံုးျခင္း၊ မျပဳပါနဲ႔။

• အရက္ဆိုင္၊ ကလပ္ သို႔မဟုတ္ ပါတီပြဲတြင္ ယခုမွ ေတြ႕ဖူးသူနဲ႔အတူ ျပန္ရမည္ဆိုပါက အထူးစဥ္းစားၿပီးမွ ဆံုးျဖတ္ပါ။
 • တစ္ခြက္၊ ႏွစ္ခြက္မွ်နဲ႔ မူးလာသည္ဟု ခံစားလာရပါက ယံုၾကည္ရတဲ့ မိတ္ေဆြ၊ ကလပ္ကလံုၿခံဳေရးဝန္ထမ္း ဒါမွမဟုတ္ အရက္ဆိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားထံကအကူအညီ ရယူပါ။ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ေနရာကို ျဖစ္ႏိုင္သမွ် ျမန္ျမန္ ေရာက္ရွိဘို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။

 • သင္အကူအညီေတာင္းမည့္သူသည္ မည္မွ်ၾကာေအာင္ပင္ သိရွိေနခဲ့သူ ျဖစ္ေစကာမူလံုးဝယံုၾကည္ရသူ ဟုတ္ မဟုတ္ ေသခ်ာစြာ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ပါ။

 • က်ားမ မေရြး ေဆးခတ္ခံရႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေတြက ေဆးဝါး အသံုးျပဳျပီး လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာက်ဴးလြန္ျခင္းအႏၱရာယ္ကို ေလွ်ာ့ခ်ဘို႔ နည္းလမ္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သင္အျပင္သြားတဲ့အခါတိုင္း အဲဒီအခ်က္အလက္ေတြကို မွတ္မိႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ မေမွ်ာ္လင့္ပါနဲ႔။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္အခ်ိန္မွာမဆို အထူးဂ႐ုျပဳသင့္ပါေၾကာင္း။ ပ်ိဳေမတို့သိေစဖို့ မွ ျပန္လည္မ််ေ၀ပါသည္။


By ေဒါက္တာတင့္ေဆြ