(Buddhism and Vegetarianism )
သုစရိတ။ ။ ဘယ့္ႏွယ္ ဒီတစ္ခါ ဆရာ ဒႆနႀကီးက အလ်င္စလို ေစာေစာစီးစီး ေပါက္လာပါလား။ လက္ထဲမွာလည္း စာအုပ္ႀကီးနဲ႔။ ဘာစာအုပ္မ်ားတံုး။
သုဒႆန။ ။ ဒါ စကၤာပူ ကလ်ာဏယုဝအသင္းက ထုတ္တဲ့ The Young Buddhist ၁၉၈၅ ႏွစ္ပတ္လည္ မဂၢဇင္းေလ။ ဒီအထဲပါတဲ့ ေဆာင္းပါး တစ္ပုဒ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဆရာ႔သေဘာထား အျမင္ကို ေမးစမ္းဖို႔ လာခဲ့တာ။
သုစရိတ။ ။ အေၾကာင္းက ဘာတဲ့လဲ။ ေျပာပါဦး။
သုဒႆန။ ။ သူ႔ေဆာင္းပါး ေခါင္းစဥ္ကေတာ့ ဗုဒၶဝါဒႏွင့္ ဟင္းသီး ဟင္း႐ြက္စား ဝါဒ Buddhism and Vegetarianism တဲ့ဗ်။ ေရးတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ကလည္း ေတာ္ေတာ္ ထင္ရွားတဲ့ပုဂိၢဳလ္ပဲ။ ေဒါက္တာ ဂုဏသေကၠရတဲ့။ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံက ဗုဒၶဘာသာပညာ႐ွင္တစ္ပါးပဲ ဆိုပါေတာ့။
သုစရိတ။ ။ ဟုတ္လား။ ၾသစေၾတးလ်မွာလည္း ဗုဒၶဘာသာ ပညာ႐ွင္ႀကီးေတြ ႐ွိေနမွပဲလား။
သုဒႆန။ ။ ဟ ႐ွိပါ့ ႐ွိပါ့။ ၾသစေၾတးလ်မွာလည္း ဗုဒၶဘာသာက ေတာ္ေတာ္ထြန္းကားေနၿပီ။ ေဒါက္တာဂုဏသေကၠရအျပင္ ဥပါသကာ ေဒးဗစ္ေမာရစ္ဆိုတဲ့ ပုဂိၢဳလ္၊ အေမရိကန္သား ဘုန္းႀကီး ဖရာ႔ (ဘိကၡဳ) ခႏၲီပါေလာ၊ ၿပီးေတာ့ သီလ႐ွင္ ဆရာႀကီး ေဒၚေခမာ စသူေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားပဲ႐ွိတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဆရာႀကီး ဦးဘခင္ ဝိပႆနာဌာနကသြားၿပီး သာသနာûပေနၾကတဲ့ ဆရာဦးခ်စ္တင္တို႔၊ ဆရာမႀကီးတို႔ဆိုတာလည္း႐ွိ၊ ၿပီးေတာ့ ျမန္မာဘုန္းေတာ္ႀကီး ေဒါက္တာဇာဂရ ဆိုတာလည္း႐ွိ၊ ေတာ္ေတာ္စံုပါတယ္ဗ်ာ။
သုစရိတ။ ။ ၾကားရတာ နားခ်မ္းသာလိုက္တာ ဆရာရယ္။ ကဲ ဆရာ႔လာရင္းကိစၥကို ေျပာပါဦး။
သုဒႆန။ ။ ဒီစာေစာင္ထဲမွာ ေဒါက္တာဂုဏသေကၠရက ဗုဒၶဝါဒမွာ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္စားဝါဒ (ဗက္ဂ်ီေတးရီးယန္းနဇၨင္း) ကို ဘယ္လိုျမင္သလဲဆိုတာ သူ႔ေဆာင္းပါးမွာ သံုးသပ္ထားတယ္။ ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာေတြကေတာ့ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္စားတာကို သက္သတ္လြတ္စားတယ္လို႔ အေျပာမ်ားၾကတယ္။
သုစရိတ။ ။ေဒါက္တာ သေကၠရက ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္စား ဝါဒ (ဗက္ဂ်ီေတးရီးယန္းနဇၨင္း)နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာေျပာသလဲ။
သုဒႆန။ ။ သူေရးထားတဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြက ေတာ္ေတာ္စံုတယ္။ ဒါကို မေျပာခင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြထဲမွာ သက္သတ္လြတ္စားတဲ့ လူေတြဟာ ဘယ္သူေတြလဲ။ အဲဒါ ေျပာပါဦး။
သုစရိတ။ ။ အင္း ဆရာ သုဒႆန ေမးလို႔ ေျပာရရင္ေတာ့ ကြၽန္ေတာ့္ အျမင္မွာ ထင္႐ွားတဲ့ အခ်က္တစ္ခ်က္ေပၚလာတယ္။ ဒါက ဘာလဲဆိုေတာ့ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြထဲမွာ လူျဖစ္ျဖစ္ ရဟန္းျဖစ္ျဖစ္ သမထ ဝိပႆနာအလုပ္ကို က်င့္ႀကံêကိးကုတ္ အားထုတ္ေနၾကတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ေတြဟာ သက္သတ္လြတ္ (ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္)ကို စားတတ္ၾကတယ္။ သမထလမ္းကို လိုက္ၾကတဲ့ လူေတြ ရဟန္းေတြ အဓိ႒ာန္ထားၿပီး ရက္အကန္႔အသတ္နဲ႔ သက္သတ္လြတ္ စားၾကတာလည္း ႐ွိပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ ဝိပႆနာဌာနေတြ ေတာရေတြမွာလည္း သက္သတ္လြတ္ပဲ စားၾကတယ္။
သုဒႆန။ ။ ေကာင္းၿပီ။ အဲဒါကို တခ်ဳိ႕က သက္သတ္လြတ္စားတာ ေထရဝါဒ မဟုတ္ဘူး။ ဗုဒၶဝါဒ မဟုတ္ဘူး၊ ဟိႏၵဴေတြ မဟာယာနေတြနဲ႔ ေဒဝဒတ္ဂိုဏ္းသားေတြသာ သက္သတ္လြတ္စားၾကတာဆိုၿပီး သက္သတ္လြတ္စားတာကို ဗုဒၶ႐ွင္ေတာ္ျမတ္က မပညတ္တဲ့အတြက္ ဗုဒၶအလိုေတာ္က် မဟုတ္သလိုလို ေျပာဆိုေရးသားေနၾကပါကလားဗ်။
သုစရိတ။ ။ အင္း ဒီကိစၥဟာ အက်ယ္ေဆြးေႏြးရမယ့္ ကိစၥျဖစ္ေနတာ အမွန္ပါပဲ ဆရာဒႆနရဲ႕။ အမွန္ကေတာ့ ျမတ္စြာဘုရားက အေၾကာင္းသံုးပါးနဲ႔ ညီၫြတ္လို႔ ႐ွိရင္ အသားစားတာကို မကန္႔ကြက္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ေတာ့ ျမတ္ဗုဒၶဟာ အသားစား ဝါဒကို အားေပးတယ္လို႔ နိဂံုး ဆြဲမထုတ္သင့္ဘူး။ ေဒါက္တာ ဂုဏသေကၠရကေတာ့ သေဘာထား ဘယ္လို႐ွိသလဲ။
သုဒႆန။ ။ သူကလည္း သက္သတ္လြတ္ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္စားဝါဒထက္ အသားစားဝါဒဘက္ကို ခပ္ပါပါရယ္။ ျမတ္စြာဘုရားက သတ္တာကို မျမင္ရင္၊ မိမိအတြက္ ရည္႐ြယ္ၿပီး သတ္ေၾကာင္းကို မၾကားရင္၊ ၿပီးေတာ့ စိတ္ထဲမွာ သံသယ႐ွင္းရင္ အဲဒီလိုပဝတၱမံသမ်ဳိးကို စားေကာင္းတယ္။ သို႔ေသာ္ အကပၸိယ ဆိုၿပီး သတ္မွတ္ထားတဲ့ ဘယ္အေျခအေနမ်ဳိးပဲျဖစ္ျဖစ္ မစားေကာင္းတဲ့ အသားႀကီး ဆယ္မ်ဳိးကိုလည္း ပညတ္ေတာ္မူခဲ့တယ္။ လူသား၊ ဆင္သား၊ ျမင္းသား၊ ေခြးသား၊ က်ားသား၊ ျခေသၤ့သား၊ ေျ>ြမသား၊ က်ားသစ္သား၊ ဝံသား၊ ေခြးအယ အသားေတြကို မစားအပ္ဘူးတဲ့။ ဒါလည္း အမွန္ေတာ့ လူအမ်ား စက္ဆုပ္တဲ့ အသားေတြျဖစ္လို႔ ဘုရားက အစားအပ္ဘူးလို႔ ေျပာတာပါတဲ့။ ဒါဟာ ကိုယ္က်င့္တရား ႐ႈေထာင့္က ေျပာတာထက္ အႏုဘာဝန႐ႈေထာင့္က ေျပာတာျဖစ္ဖို႔မ်ားပါတယ္တဲ့။ ဒီကိစၥဟာလည္း အမွန္ေတာ့ ရဟန္းသံဃာမ်ားကို ရည္႐ြယ္ၿပီး ပညတ္ေတာ္မူတာျဖစ္လို႔ လူအမ်ားနဲ႔ေတာ့ သိပ္မဆိုင္လွပါဘူးတဲ့။ ေဒါက္တာဂုဏသေကၠရ ေစာဒကတက္ထားတာက ဗုဒၶက ဘာျဖစ္လို႔ အသားစားျခင္းနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ဝိနည္းေတာ္ေတြကို ပညတ္ေတာ္မူခဲ့ပါသလဲ။ ဒါကို စဥ္းစားသင့္ပါတယ္တဲ့။ သူအေၾကာင္းျပတာကေတာ့ စားဖို႔အတြက္ ရည္႐ြယ္ၿပီး သတ္ရင္ မစားေကာင္းဘူးလို႔ဆိုရင္ ေစ်းထဲမွာ ေရာင္းေနတဲ့ အသားအားလံုးဟာ စားခ်င္တဲ့လူေတြရဲ႕ ဝယ္လိုအား႐ွိလို႔သာ သတ္ေရာင္းၾကတာျဖစ္လို႔ ဒီသားငါးေတြလည္း သန္႔တယ္လို႔ မဆိုႏိုင္ဘူးတဲ့။ ဘုရားက ကိုယ္တိုင္မသတ္ဘူး။ သတ္ဖို႔ကိုလည္း အားမေပးဘူး။ ေစ်းထဲမွာ ေရာင္းေနတာေတြ႕လို႔ ဝယ္လာတဲ့ အသားဆိုရင္ စားအပ္တယ္လို႔ ယူပါတယ္တဲ့။ အသက္သတ္လြတ္ေအာင္သာ ေ႐ွာင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေစ်းထဲမွာေရာင္းေနတဲ့ သားငါးမဟုတ္တဲ့ ဆန္စပါး၊ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္ကအစ အသက္သတ္ထားတာနဲ႔ မကင္းပါဘူးတဲ့။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္ကိုစိုက္ဖို႔ ေျမကို ထြန္ယက္ မီး႐ိႈ႕ကတည္းက ပိုးမႊားသတၱဝါေတြအမ်ားႀကီး ေသကုန္ၾကရတာပဲတဲ့။ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးအတြက္ စိုက္ပ်ဳိးေမြးႁမူတဲ့ လုပ္ငန္းမွန္သမွ်ဟာ အသက္သတ္မႈ လြတ္ကို မလြတ္ဘူးတဲ့။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆို ထြန္ယက္တုန္းက ေျမႀကီးထဲက သတၱဝါေတြေသတယ္။ သီးႏွံျဖစ္လာေတာ့ ပိုးသတ္ေဆးျဖန္းလို႔ ပိုးမႊားေတြ ေသၾကရတယ္။ သီးႏွံဖ်က္တဲ့ ၾ<ြကက္ေတြ၊ ယုန္ေတြ အမ်ားႀကီး သတ္ရတယ္။ ခုတစ္ခါ စက္မႈႏိုင္ငံေတြမွာ ေဆးထိုးသားေဖာက္လုပ္ငန္း တိုးတက္လာေတာ့ ႏြားမေတြဆီက ႏို႔ရဖို႔အတြက္ ေမြးလာတဲ့ ႏြားထီးကေလးေတြကို သတ္ပစ္ၾကရတယ္။ ႏြားမ ႐ွိရင္ၿပီးတယ္။ ႏြားထီးကေလးေတြ ႏို႔မစို႔ႏိုင္ေအာင္ သူ႔ကိုသတ္ပစ္ရတယ္။ ဒီေတာ့ အသက္သတ္ကေတာ့ မလြတ္ဘူးဆိုၿပီး သူကအက်ယ္တဝင့္ ဆိုထားတယ္။ သုစရိတ။ ။ အင္း မန္လည္ဆရာေတာ္က မဃေဒဝထဲမွာ ဆိုထားတာကေလး သြားသတိရတယ္။ 'Óဏ္႐ွိေယာက္်ား၊ မွားလတ္ေသာခါ၊ ေဆးလြန္နာကို၊ ဆရာေနာက္ဆက္၊ ဖ်က္၍အၿမဲ၊ ျပင္ႏိုင္ခဲ၏' ဆိုသလို ပညာ႐ိွေတြ ေျပာဆိုၾကတာဟာ မွားၿပီဆိုရင္ ေတာ္ေတာ္ျပန္ဖ်က္ရခက္တတ္တယ္ ဆရာ သုဒႆနရဲ႕။ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေထရဝါဒ အစီအစဥ္နဲ႔ အကိုက္ညီဆံုး အေျဖကိုေတာ့ ေက်းဇူး႐ွင္ လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားက ေပးခဲ့ၿပီးသားျဖစ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔အတြက္ခံသာပါတယ္။ သုဒႆန။ ။ ဟုတ္ရဲ႕လား ဆရာရဲ႕။ လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားက သက္သတ္လြတ္စားတာႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အဆံုးအျဖတ္ေပးထားတာ ႐ွိခဲ့သလား။ သုစရိတ။ ။ ဟုတ္ကဲ့။ အထင္အ႐ွား႐ွိလို႔သာ ခံသာတာေပါ့ ဆရာရယ္။ သို႔မဟုတ္ရင္ အားလံုး ကသိကေအာက္ ျဖစ္ကုန္ေတာ့မွာ။ ေထရဝါဒ သာသနာေတာ္မွာ ခ်မွတ္ထားတဲ့ အစဥ္အလာေတြ အေပၚမွာ ေခတ္Óဏ္နဲ႔ေတြးၿပီး အဓိပၸာယ္ေကာက္မွားတာတို႔၊ ျပင္ဆင္ခ်င္တာတို႔ လုပ္ၾကရင္ သာသနာတည္တံ့ေရး အတြက္ ခက္ကုန္ၾကလိမ့္မယ္။ သုဒႆန။ ။ ဒါ ထားပါဦး။ လယ္တီဆရာေတာ္ရဲ႕ အဆံုးအျဖတ္ကို ၾကားပါရေစဦး။ သုစရိတ။ ။ လယ္တီဆရာေတာ္ ဝိနိစၧယသုစိက်မ္းဆိုတာ ႐ွိပါတယ္။ ဟံသာဝတီတိုက္က ထုတ္ထားတာ။ ၁၉၆၃ခုႏွစ္ေလာက္ကမွ ထုတ္ထားတာ ႐ွိပါတယ္။ ႐ွာဝယ္ရင္ ရပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီက်မ္းမွာ ျပည္ûမိ႕က ဒါယကာ ေမာင္ေ႐ႊထင္က အသားစားပုစၧာေတြ ေမးေလွ်ာက္ထားတာကို လယ္တီဆရာေတာ္က ေျဖေတာ္မူခဲ့တယ္။ အေမးပုစၧာရဲ႕ အဓိကအခ်က္က အသားစားတာဟာ ဗုဒၶရဲ႕ အလိုေတာ္က် ျဖစ္မျဖစ္။ ၿပီးေတာ့ အသားစားတာရဲ႕ အက်ဳိးအျပစ္ ဘယ္လို႐ွိပါသလဲဘုရားလို႔ ေမးထားပါတယ္။ ဒါကို လယ္တီဆရာေတာ္က ျမင္ျခင္း၊ ၾကားျခင္း၊ ယံုမွားျခင္း အစြန္းသံုးပါး ကင္းလြတ္လွ်င္ အပ္၏ဟု ခြင့္ûပေတာ္မူေသာ အႏုညာတ အသားစားမႈသည္ စင္စစ္အားျဖင့္ ျမတ္စြာဘုရား အလိုေတာ္က် အႏုညာတပစၥည္း မဟုတ္ေခ်။ ေဝေနယ်ဇၩာသယသို႔ လိုက္ေလ်ာ ငဲ့ညႇာေတာ္မူေသာအားျဖင့္ လိုက္ေလ်ာ ခြင့္ûပရေသာ အႏုညာတမ်ဳိးသာ ျဖစ္၏လို႔ ဆံုးျဖတ္ေတာ္မူတယ္။ အမွန္က အိမ္စဥ္ လွည့္ၿပီး ဆြမ္းခံစားရတဲ့ သာသနာ့ဝန္ထမ္း ရဟန္းမ်ားကို အစြန္းသံုးပါး ျ>ြခင္းခ်န္ထားၿပီး ကင္းလြတ္ခြင့္မေပးခဲ့ရင္၊ အသားစားမႈအားလံုးကို ဖယ္႐ွားေတာ္မူခဲ့ရင္ ဆြမ္းတစ္နပ္စာရဖို႔ေတာင္ မလြယ္ေတာ့ဘူးျဖစ္မယ္။ ရဟန္းေတြ သာသနာ့ေဘာင္မွာ ေနႏိုင္ၾကေတာ့မယ္မဟုတ္ဘူး။ ေန႔စဥ္ သံသယကင္းလြတ္တဲ့ ဆြမ္းကို စားရေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး။ အသားစားမႈအားလံုးကို သိမ္း႐ံုးၿပီး တားျမစ္လိုက္ရင္ ရဟန္းသံဃာမ်ားမွာ ဆြမ္းကိစၥကို ေက်ာင္းမွာ ခ်က္ûပတ္စီစဥ္ရေတာ့မယ္။ ဒီေတာ့ စားမႈေသာက္မႈစတဲ့ ဗာဟီရကိစၥနဲ႔ပဲ အခ်ိန္ကုန္သြားေတာ့မယ္။ ရဟန္းကိစၥၿပီးေျမာက္ေအာင္ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ေတာ့မယ္မဟုတ္ဘူး။ အဲဒီလုိ ကိစၥအားလံုးကို ûခံငံုသံုးသပ္ၿပီးမွ မတတ္သာလို႔ အသားစားျခင္းကို ဘုရားခြင့္ûပရတာလို႔ လယ္တီဆရာေတာ္က ဆံုးျဖတ္ပါတယ္။ ခြင့္ûပေသာ္လည္း သားငါးကို စားေသာက္ၾကတဲ့အခါ ပစၥေဝကၡဏာ ဆင္ျခင္၍သာ သံုးေဆာင္ရမယ္။ ဘယ္လို ဆင္ျခင္ရမလဲဆိုေတာ့ အဓြန္႔႐ွည္တဲ့ ခရီးကို သြားၾကတဲ့ လင္၊ မယား၊ သားငယ္ သံုးေယာက္တုိ႔ဟာ လမ္းခရီးမွာ အစာျပတ္ၿပီး ေ႐ွ႕လည္း ခရီးမဆက္ႏိုင္၊ ေနာက္သို႔လည္း မျပန္ႏိုင္တဲ့အဆံုး သားငယ္ကို သတ္ျဖတ္ၿပီး အသားကို စားၾကရတဲ့အခါ ျပင္းထန္တဲ့ ေၾကကြဲဖြယ္ေဝဒနာကို ခံစားရင္း မ်က္ရည္စက္လက္နဲ႔ ဝါးမ်ဳိၾကရသလို စားၾကရမယ္။ သနားတဲ့ က႐ုဏာစိတ္နဲ႔ တရားကို အာ႐ံုûပၿပီး စားရမယ္လို႔ ဆံုးမေတာ္မူတယ္။ ဆရာေတာ္ကေတာ့ အသားစားမႈကိုတတ္ႏိုင္ရင္ ေ႐ွာင္ကိုေ႐ွာင္သင့္တယ္။ ဒီလို အသားစားေ႐ွာင္တာဟာ တိတၴိရဲ႕ အက်င့္လည္း မဟုတ္ပါဘူးတဲ့။ ပါဠိေတာ္ အကိုးအကား အေထာက္အထားမ်ားနဲ႔ ႐ွင္းျပေတာ္မူပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အသားစားေ႐ွာင္ၾကဥ္ျခင္း အက်ဳိးေတြကိုလည္း အမ်ားႀကီး ျပထားတယ္။
သုဒႆန။ ။ ဘာအက်ဳိးေတြ ျပထားသလဲ။
သုစရိတ။ ။ ေလာကီအက်ဳိး၊ ေလာကုတၱရာအက်ဳိး ႏွစ္မ်ဳိးလံုးကို ျပထားပါတယ္။ အသားစား ေ႐ွာင္ၾကဥ္သူဟာ (၁) ခုဘဝမွာ မ်က္ႏွာျမင္ ခ်စ္ခင္ရတယ္ (၂) အသံၾကား ၾကည္ညိဳရတယ္ (၃) ေရာဂါေဝဒနာ ကင္းတယ္ (၄) စိတ္ေရာ ကိုယ္ပါ ခ်မ္းသာတယ္ (၅) မိသားစု ေဆြမ်ဳိးမ်ားနဲ႔ အသက္ထက္ဆံုး ၾကည္လင္ ခ်မ္းေျမ႕ေနထုိင္ရတယ္ (၆) ရန္သူမ႐ွိဘူး (၇) ေသေန႔မေစ့မီ မေသရဘူး (၈) သူတစ္ပါး ပေယာဂ ေသးျခင္းဆိုးနဲ႔ မေသရဘူး (၉) သြားေလရာ မ်က္ႏွာပြင့္လန္းတယ္ ဆိုတဲ့ အက်ဳိးကိုးမ်ဳိးကို မ်က္ေမွာက္ဘဝမွာတင္ ရတယ္လို႔ ဆိုတယ္ ဆရာရဲ႕။
သုဒႆန။ ။ ဒါဆိုရင္ေတာ့ ဘာအျငင္းပြားစရာလိုေသးလဲေနာ္။ အသားစားေ႐ွာင္ၾကဥ္တာဟာ ေကာင္းတာပဲဆိုတာ သိပ္ထင္႐ွားေနတာပဲ။ သာဓုပဲ ဆရာေရ။ သာဓု၊ သာဓု။
**ဆန္းလြင္ (အ႐ွင္အာဒိစၥရံသီ)**
ဓမၼ႐ုပ္စံု၊ စက္တင္ဘာ၊ ၁၉၉၂။
**From Global Linn Email**
(Buddhism and Vegetarianism )
သုစရိတ။ ။ ဘယ့္ႏွယ္ ဒီတစ္ခါ ဆရာ ဒႆနႀကီးက အလ်င္စလို ေစာေစာစီးစီး ေပါက္လာပါလား။ လက္ထဲမွာလည္း စာအုပ္ႀကီးနဲ႔။ ဘာစာအုပ္မ်ားတံုး။
သုဒႆန။ ။ ဒါ စကၤာပူ ကလ်ာဏယုဝအသင္းက ထုတ္တဲ့ The Young Buddhist ၁၉၈၅ ႏွစ္ပတ္လည္ မဂၢဇင္းေလ။ ဒီအထဲပါတဲ့ ေဆာင္းပါး တစ္ပုဒ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဆရာ႔သေဘာထား အျမင္ကို ေမးစမ္းဖို႔ လာခဲ့တာ။
သုစရိတ။ ။ အေၾကာင္းက ဘာတဲ့လဲ။ ေျပာပါဦး။
သုဒႆန။ ။ သူ႔ေဆာင္းပါး ေခါင္းစဥ္ကေတာ့ ဗုဒၶဝါဒႏွင့္ ဟင္းသီး ဟင္း႐ြက္စား ဝါဒ Buddhism and Vegetarianism တဲ့ဗ်။ ေရးတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ကလည္း ေတာ္ေတာ္ ထင္ရွားတဲ့ပုဂိၢဳလ္ပဲ။ ေဒါက္တာ ဂုဏသေကၠရတဲ့။ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံက ဗုဒၶဘာသာပညာ႐ွင္တစ္ပါးပဲ ဆိုပါေတာ့။
သုစရိတ။ ။ ဟုတ္လား။ ၾသစေၾတးလ်မွာလည္း ဗုဒၶဘာသာ ပညာ႐ွင္ႀကီးေတြ ႐ွိေနမွပဲလား။
သုဒႆန။ ။ ဟ ႐ွိပါ့ ႐ွိပါ့။ ၾသစေၾတးလ်မွာလည္း ဗုဒၶဘာသာက ေတာ္ေတာ္ထြန္းကားေနၿပီ။ ေဒါက္တာဂုဏသေကၠရအျပင္ ဥပါသကာ ေဒးဗစ္ေမာရစ္ဆိုတဲ့ ပုဂိၢဳလ္၊ အေမရိကန္သား ဘုန္းႀကီး ဖရာ႔ (ဘိကၡဳ) ခႏၲီပါေလာ၊ ၿပီးေတာ့ သီလ႐ွင္ ဆရာႀကီး ေဒၚေခမာ စသူေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားပဲ႐ွိတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဆရာႀကီး ဦးဘခင္ ဝိပႆနာဌာနကသြားၿပီး သာသနာûပေနၾကတဲ့ ဆရာဦးခ်စ္တင္တို႔၊ ဆရာမႀကီးတို႔ဆိုတာလည္း႐ွိ၊ ၿပီးေတာ့ ျမန္မာဘုန္းေတာ္ႀကီး ေဒါက္တာဇာဂရ ဆိုတာလည္း႐ွိ၊ ေတာ္ေတာ္စံုပါတယ္ဗ်ာ။
သုစရိတ။ ။ ၾကားရတာ နားခ်မ္းသာလိုက္တာ ဆရာရယ္။ ကဲ ဆရာ႔လာရင္းကိစၥကို ေျပာပါဦး။
သုဒႆန။ ။ ဒီစာေစာင္ထဲမွာ ေဒါက္တာဂုဏသေကၠရက ဗုဒၶဝါဒမွာ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္စားဝါဒ (ဗက္ဂ်ီေတးရီးယန္းနဇၨင္း) ကို ဘယ္လိုျမင္သလဲဆိုတာ သူ႔ေဆာင္းပါးမွာ သံုးသပ္ထားတယ္။ ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာေတြကေတာ့ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္စားတာကို သက္သတ္လြတ္စားတယ္လို႔ အေျပာမ်ားၾကတယ္။
သုစရိတ။ ။ေဒါက္တာ သေကၠရက ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္စား ဝါဒ (ဗက္ဂ်ီေတးရီးယန္းနဇၨင္း)နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာေျပာသလဲ။
သုဒႆန။ ။ သူေရးထားတဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြက ေတာ္ေတာ္စံုတယ္။ ဒါကို မေျပာခင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြထဲမွာ သက္သတ္လြတ္စားတဲ့ လူေတြဟာ ဘယ္သူေတြလဲ။ အဲဒါ ေျပာပါဦး။
သုစရိတ။ ။ အင္း ဆရာ သုဒႆန ေမးလို႔ ေျပာရရင္ေတာ့ ကြၽန္ေတာ့္ အျမင္မွာ ထင္႐ွားတဲ့ အခ်က္တစ္ခ်က္ေပၚလာတယ္။ ဒါက ဘာလဲဆိုေတာ့ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြထဲမွာ လူျဖစ္ျဖစ္ ရဟန္းျဖစ္ျဖစ္ သမထ ဝိပႆနာအလုပ္ကို က်င့္ႀကံêကိးကုတ္ အားထုတ္ေနၾကတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ေတြဟာ သက္သတ္လြတ္ (ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္)ကို စားတတ္ၾကတယ္။ သမထလမ္းကို လိုက္ၾကတဲ့ လူေတြ ရဟန္းေတြ အဓိ႒ာန္ထားၿပီး ရက္အကန္႔အသတ္နဲ႔ သက္သတ္လြတ္ စားၾကတာလည္း ႐ွိပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ ဝိပႆနာဌာနေတြ ေတာရေတြမွာလည္း သက္သတ္လြတ္ပဲ စားၾကတယ္။
သုဒႆန။ ။ ေကာင္းၿပီ။ အဲဒါကို တခ်ဳိ႕က သက္သတ္လြတ္စားတာ ေထရဝါဒ မဟုတ္ဘူး။ ဗုဒၶဝါဒ မဟုတ္ဘူး၊ ဟိႏၵဴေတြ မဟာယာနေတြနဲ႔ ေဒဝဒတ္ဂိုဏ္းသားေတြသာ သက္သတ္လြတ္စားၾကတာဆိုၿပီး သက္သတ္လြတ္စားတာကို ဗုဒၶ႐ွင္ေတာ္ျမတ္က မပညတ္တဲ့အတြက္ ဗုဒၶအလိုေတာ္က် မဟုတ္သလိုလို ေျပာဆိုေရးသားေနၾကပါကလားဗ်။
သုစရိတ။ ။ အင္း ဒီကိစၥဟာ အက်ယ္ေဆြးေႏြးရမယ့္ ကိစၥျဖစ္ေနတာ အမွန္ပါပဲ ဆရာဒႆနရဲ႕။ အမွန္ကေတာ့ ျမတ္စြာဘုရားက အေၾကာင္းသံုးပါးနဲ႔ ညီၫြတ္လို႔ ႐ွိရင္ အသားစားတာကို မကန္႔ကြက္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ေတာ့ ျမတ္ဗုဒၶဟာ အသားစား ဝါဒကို အားေပးတယ္လို႔ နိဂံုး ဆြဲမထုတ္သင့္ဘူး။ ေဒါက္တာ ဂုဏသေကၠရကေတာ့ သေဘာထား ဘယ္လို႐ွိသလဲ။
သုဒႆန။ ။ သူကလည္း သက္သတ္လြတ္ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္စားဝါဒထက္ အသားစားဝါဒဘက္ကို ခပ္ပါပါရယ္။ ျမတ္စြာဘုရားက သတ္တာကို မျမင္ရင္၊ မိမိအတြက္ ရည္႐ြယ္ၿပီး သတ္ေၾကာင္းကို မၾကားရင္၊ ၿပီးေတာ့ စိတ္ထဲမွာ သံသယ႐ွင္းရင္ အဲဒီလိုပဝတၱမံသမ်ဳိးကို စားေကာင္းတယ္။ သို႔ေသာ္ အကပၸိယ ဆိုၿပီး သတ္မွတ္ထားတဲ့ ဘယ္အေျခအေနမ်ဳိးပဲျဖစ္ျဖစ္ မစားေကာင္းတဲ့ အသားႀကီး ဆယ္မ်ဳိးကိုလည္း ပညတ္ေတာ္မူခဲ့တယ္။ လူသား၊ ဆင္သား၊ ျမင္းသား၊ ေခြးသား၊ က်ားသား၊ ျခေသၤ့သား၊ ေျ>ြမသား၊ က်ားသစ္သား၊ ဝံသား၊ ေခြးအယ အသားေတြကို မစားအပ္ဘူးတဲ့။ ဒါလည္း အမွန္ေတာ့ လူအမ်ား စက္ဆုပ္တဲ့ အသားေတြျဖစ္လို႔ ဘုရားက အစားအပ္ဘူးလို႔ ေျပာတာပါတဲ့။ ဒါဟာ ကိုယ္က်င့္တရား ႐ႈေထာင့္က ေျပာတာထက္ အႏုဘာဝန႐ႈေထာင့္က ေျပာတာျဖစ္ဖို႔မ်ားပါတယ္တဲ့။ ဒီကိစၥဟာလည္း အမွန္ေတာ့ ရဟန္းသံဃာမ်ားကို ရည္႐ြယ္ၿပီး ပညတ္ေတာ္မူတာျဖစ္လို႔ လူအမ်ားနဲ႔ေတာ့ သိပ္မဆိုင္လွပါဘူးတဲ့။ ေဒါက္တာဂုဏသေကၠရ ေစာဒကတက္ထားတာက ဗုဒၶက ဘာျဖစ္လို႔ အသားစားျခင္းနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ဝိနည္းေတာ္ေတြကို ပညတ္ေတာ္မူခဲ့ပါသလဲ။ ဒါကို စဥ္းစားသင့္ပါတယ္တဲ့။ သူအေၾကာင္းျပတာကေတာ့ စားဖို႔အတြက္ ရည္႐ြယ္ၿပီး သတ္ရင္ မစားေကာင္းဘူးလို႔ဆိုရင္ ေစ်းထဲမွာ ေရာင္းေနတဲ့ အသားအားလံုးဟာ စားခ်င္တဲ့လူေတြရဲ႕ ဝယ္လိုအား႐ွိလို႔သာ သတ္ေရာင္းၾကတာျဖစ္လို႔ ဒီသားငါးေတြလည္း သန္႔တယ္လို႔ မဆိုႏိုင္ဘူးတဲ့။ ဘုရားက ကိုယ္တိုင္မသတ္ဘူး။ သတ္ဖို႔ကိုလည္း အားမေပးဘူး။ ေစ်းထဲမွာ ေရာင္းေနတာေတြ႕လို႔ ဝယ္လာတဲ့ အသားဆိုရင္ စားအပ္တယ္လို႔ ယူပါတယ္တဲ့။ အသက္သတ္လြတ္ေအာင္သာ ေ႐ွာင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေစ်းထဲမွာေရာင္းေနတဲ့ သားငါးမဟုတ္တဲ့ ဆန္စပါး၊ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္ကအစ အသက္သတ္ထားတာနဲ႔ မကင္းပါဘူးတဲ့။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္ကိုစိုက္ဖို႔ ေျမကို ထြန္ယက္ မီး႐ိႈ႕ကတည္းက ပိုးမႊားသတၱဝါေတြအမ်ားႀကီး ေသကုန္ၾကရတာပဲတဲ့။ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးအတြက္ စိုက္ပ်ဳိးေမြးႁမူတဲ့ လုပ္ငန္းမွန္သမွ်ဟာ အသက္သတ္မႈ လြတ္ကို မလြတ္ဘူးတဲ့။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆို ထြန္ယက္တုန္းက ေျမႀကီးထဲက သတၱဝါေတြေသတယ္။ သီးႏွံျဖစ္လာေတာ့ ပိုးသတ္ေဆးျဖန္းလို႔ ပိုးမႊားေတြ ေသၾကရတယ္။ သီးႏွံဖ်က္တဲ့ ၾ<ြကက္ေတြ၊ ယုန္ေတြ အမ်ားႀကီး သတ္ရတယ္။ ခုတစ္ခါ စက္မႈႏိုင္ငံေတြမွာ ေဆးထိုးသားေဖာက္လုပ္ငန္း တိုးတက္လာေတာ့ ႏြားမေတြဆီက ႏို႔ရဖို႔အတြက္ ေမြးလာတဲ့ ႏြားထီးကေလးေတြကို သတ္ပစ္ၾကရတယ္။ ႏြားမ ႐ွိရင္ၿပီးတယ္။ ႏြားထီးကေလးေတြ ႏို႔မစို႔ႏိုင္ေအာင္ သူ႔ကိုသတ္ပစ္ရတယ္။ ဒီေတာ့ အသက္သတ္ကေတာ့ မလြတ္ဘူးဆိုၿပီး သူကအက်ယ္တဝင့္ ဆိုထားတယ္။ သုစရိတ။ ။ အင္း မန္လည္ဆရာေတာ္က မဃေဒဝထဲမွာ ဆိုထားတာကေလး သြားသတိရတယ္။ 'Óဏ္႐ွိေယာက္်ား၊ မွားလတ္ေသာခါ၊ ေဆးလြန္နာကို၊ ဆရာေနာက္ဆက္၊ ဖ်က္၍အၿမဲ၊ ျပင္ႏိုင္ခဲ၏' ဆိုသလို ပညာ႐ိွေတြ ေျပာဆိုၾကတာဟာ မွားၿပီဆိုရင္ ေတာ္ေတာ္ျပန္ဖ်က္ရခက္တတ္တယ္ ဆရာ သုဒႆနရဲ႕။ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေထရဝါဒ အစီအစဥ္နဲ႔ အကိုက္ညီဆံုး အေျဖကိုေတာ့ ေက်းဇူး႐ွင္ လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားက ေပးခဲ့ၿပီးသားျဖစ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔အတြက္ခံသာပါတယ္။ သုဒႆန။ ။ ဟုတ္ရဲ႕လား ဆရာရဲ႕။ လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားက သက္သတ္လြတ္စားတာႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အဆံုးအျဖတ္ေပးထားတာ ႐ွိခဲ့သလား။ သုစရိတ။ ။ ဟုတ္ကဲ့။ အထင္အ႐ွား႐ွိလို႔သာ ခံသာတာေပါ့ ဆရာရယ္။ သို႔မဟုတ္ရင္ အားလံုး ကသိကေအာက္ ျဖစ္ကုန္ေတာ့မွာ။ ေထရဝါဒ သာသနာေတာ္မွာ ခ်မွတ္ထားတဲ့ အစဥ္အလာေတြ အေပၚမွာ ေခတ္Óဏ္နဲ႔ေတြးၿပီး အဓိပၸာယ္ေကာက္မွားတာတို႔၊ ျပင္ဆင္ခ်င္တာတို႔ လုပ္ၾကရင္ သာသနာတည္တံ့ေရး အတြက္ ခက္ကုန္ၾကလိမ့္မယ္။ သုဒႆန။ ။ ဒါ ထားပါဦး။ လယ္တီဆရာေတာ္ရဲ႕ အဆံုးအျဖတ္ကို ၾကားပါရေစဦး။ သုစရိတ။ ။ လယ္တီဆရာေတာ္ ဝိနိစၧယသုစိက်မ္းဆိုတာ ႐ွိပါတယ္။ ဟံသာဝတီတိုက္က ထုတ္ထားတာ။ ၁၉၆၃ခုႏွစ္ေလာက္ကမွ ထုတ္ထားတာ ႐ွိပါတယ္။ ႐ွာဝယ္ရင္ ရပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီက်မ္းမွာ ျပည္ûမိ႕က ဒါယကာ ေမာင္ေ႐ႊထင္က အသားစားပုစၧာေတြ ေမးေလွ်ာက္ထားတာကို လယ္တီဆရာေတာ္က ေျဖေတာ္မူခဲ့တယ္။ အေမးပုစၧာရဲ႕ အဓိကအခ်က္က အသားစားတာဟာ ဗုဒၶရဲ႕ အလိုေတာ္က် ျဖစ္မျဖစ္။ ၿပီးေတာ့ အသားစားတာရဲ႕ အက်ဳိးအျပစ္ ဘယ္လို႐ွိပါသလဲဘုရားလို႔ ေမးထားပါတယ္။ ဒါကို လယ္တီဆရာေတာ္က ျမင္ျခင္း၊ ၾကားျခင္း၊ ယံုမွားျခင္း အစြန္းသံုးပါး ကင္းလြတ္လွ်င္ အပ္၏ဟု ခြင့္ûပေတာ္မူေသာ အႏုညာတ အသားစားမႈသည္ စင္စစ္အားျဖင့္ ျမတ္စြာဘုရား အလိုေတာ္က် အႏုညာတပစၥည္း မဟုတ္ေခ်။ ေဝေနယ်ဇၩာသယသို႔ လိုက္ေလ်ာ ငဲ့ညႇာေတာ္မူေသာအားျဖင့္ လိုက္ေလ်ာ ခြင့္ûပရေသာ အႏုညာတမ်ဳိးသာ ျဖစ္၏လို႔ ဆံုးျဖတ္ေတာ္မူတယ္။ အမွန္က အိမ္စဥ္ လွည့္ၿပီး ဆြမ္းခံစားရတဲ့ သာသနာ့ဝန္ထမ္း ရဟန္းမ်ားကို အစြန္းသံုးပါး ျ>ြခင္းခ်န္ထားၿပီး ကင္းလြတ္ခြင့္မေပးခဲ့ရင္၊ အသားစားမႈအားလံုးကို ဖယ္႐ွားေတာ္မူခဲ့ရင္ ဆြမ္းတစ္နပ္စာရဖို႔ေတာင္ မလြယ္ေတာ့ဘူးျဖစ္မယ္။ ရဟန္းေတြ သာသနာ့ေဘာင္မွာ ေနႏိုင္ၾကေတာ့မယ္မဟုတ္ဘူး။ ေန႔စဥ္ သံသယကင္းလြတ္တဲ့ ဆြမ္းကို စားရေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး။ အသားစားမႈအားလံုးကို သိမ္း႐ံုးၿပီး တားျမစ္လိုက္ရင္ ရဟန္းသံဃာမ်ားမွာ ဆြမ္းကိစၥကို ေက်ာင္းမွာ ခ်က္ûပတ္စီစဥ္ရေတာ့မယ္။ ဒီေတာ့ စားမႈေသာက္မႈစတဲ့ ဗာဟီရကိစၥနဲ႔ပဲ အခ်ိန္ကုန္သြားေတာ့မယ္။ ရဟန္းကိစၥၿပီးေျမာက္ေအာင္ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ေတာ့မယ္မဟုတ္ဘူး။ အဲဒီလုိ ကိစၥအားလံုးကို ûခံငံုသံုးသပ္ၿပီးမွ မတတ္သာလို႔ အသားစားျခင္းကို ဘုရားခြင့္ûပရတာလို႔ လယ္တီဆရာေတာ္က ဆံုးျဖတ္ပါတယ္။ ခြင့္ûပေသာ္လည္း သားငါးကို စားေသာက္ၾကတဲ့အခါ ပစၥေဝကၡဏာ ဆင္ျခင္၍သာ သံုးေဆာင္ရမယ္။ ဘယ္လို ဆင္ျခင္ရမလဲဆိုေတာ့ အဓြန္႔႐ွည္တဲ့ ခရီးကို သြားၾကတဲ့ လင္၊ မယား၊ သားငယ္ သံုးေယာက္တုိ႔ဟာ လမ္းခရီးမွာ အစာျပတ္ၿပီး ေ႐ွ႕လည္း ခရီးမဆက္ႏိုင္၊ ေနာက္သို႔လည္း မျပန္ႏိုင္တဲ့အဆံုး သားငယ္ကို သတ္ျဖတ္ၿပီး အသားကို စားၾကရတဲ့အခါ ျပင္းထန္တဲ့ ေၾကကြဲဖြယ္ေဝဒနာကို ခံစားရင္း မ်က္ရည္စက္လက္နဲ႔ ဝါးမ်ဳိၾကရသလို စားၾကရမယ္။ သနားတဲ့ က႐ုဏာစိတ္နဲ႔ တရားကို အာ႐ံုûပၿပီး စားရမယ္လို႔ ဆံုးမေတာ္မူတယ္။ ဆရာေတာ္ကေတာ့ အသားစားမႈကိုတတ္ႏိုင္ရင္ ေ႐ွာင္ကိုေ႐ွာင္သင့္တယ္။ ဒီလို အသားစားေ႐ွာင္တာဟာ တိတၴိရဲ႕ အက်င့္လည္း မဟုတ္ပါဘူးတဲ့။ ပါဠိေတာ္ အကိုးအကား အေထာက္အထားမ်ားနဲ႔ ႐ွင္းျပေတာ္မူပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အသားစားေ႐ွာင္ၾကဥ္ျခင္း အက်ဳိးေတြကိုလည္း အမ်ားႀကီး ျပထားတယ္။
သုဒႆန။ ။ ဘာအက်ဳိးေတြ ျပထားသလဲ။
သုစရိတ။ ။ ေလာကီအက်ဳိး၊ ေလာကုတၱရာအက်ဳိး ႏွစ္မ်ဳိးလံုးကို ျပထားပါတယ္။ အသားစား ေ႐ွာင္ၾကဥ္သူဟာ (၁) ခုဘဝမွာ မ်က္ႏွာျမင္ ခ်စ္ခင္ရတယ္ (၂) အသံၾကား ၾကည္ညိဳရတယ္ (၃) ေရာဂါေဝဒနာ ကင္းတယ္ (၄) စိတ္ေရာ ကိုယ္ပါ ခ်မ္းသာတယ္ (၅) မိသားစု ေဆြမ်ဳိးမ်ားနဲ႔ အသက္ထက္ဆံုး ၾကည္လင္ ခ်မ္းေျမ႕ေနထုိင္ရတယ္ (၆) ရန္သူမ႐ွိဘူး (၇) ေသေန႔မေစ့မီ မေသရဘူး (၈) သူတစ္ပါး ပေယာဂ ေသးျခင္းဆိုးနဲ႔ မေသရဘူး (၉) သြားေလရာ မ်က္ႏွာပြင့္လန္းတယ္ ဆိုတဲ့ အက်ဳိးကိုးမ်ဳိးကို မ်က္ေမွာက္ဘဝမွာတင္ ရတယ္လို႔ ဆိုတယ္ ဆရာရဲ႕။
သုဒႆန။ ။ ဒါဆိုရင္ေတာ့ ဘာအျငင္းပြားစရာလိုေသးလဲေနာ္။ အသားစားေ႐ွာင္ၾကဥ္တာဟာ ေကာင္းတာပဲဆိုတာ သိပ္ထင္႐ွားေနတာပဲ။ သာဓုပဲ ဆရာေရ။ သာဓု၊ သာဓု။
**ဆန္းလြင္ (အ႐ွင္အာဒိစၥရံသီ)**
ဓမၼ႐ုပ္စံု၊ စက္တင္ဘာ၊ ၁၉၉၂။
**From Global Linn Email**
No comments:
Post a Comment